NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Daar vecht
een vrouw alleen
Blijf meester
Zeeuws
Landjuweel
Hoe zit dat
No 2776
Zaterdag 7 april 1956
59e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no 308, Giro 32622
Abonnementsprijs I 2.00 per jaar Franco per post f 3.50 Advertenties 6 cent per mm
Mieke Bouman overgeleverd aan de horden
Een naam is opgedoken, die een
begrip geworden is en historie zal
maken. De naam van een vrouw:
Mevrouw Bouman.
In elk tijdperk van de geschiede
nis, waarin het rechtvaardigheids
gevoel de'r mensheid aan stukken
gescheurd wordt en men zich ver
stijfd van ontzetting afvraagt, waar
het met de wereld heen moet,
wanneer men overgeleverd is aan
de duivelse heerschappij en meest
onmenselijke terreur van machts
wellustelingen, die het recht met
voeten treden en wier leugens ze
gevieren over alles, wat normaal
fatsoen en eergevoel mag heten,
schijnt ergens vandaan een held of
heldin op te staan, in wie mense
lijke vrees plaats gemaakt heeft
voor de onverzettelijke wil, dit
onrecht te lijf te gaan en met
alle kracht, die geest en lichaam
kan voortbrengen, desnoods met
elke druppel bloed, te overwinnen.
De heldin van deze tijd heet Mieke
Bouman. En deze naam zal blijven le
ven al9 die van een vrouw met boven
menselijke moed en volharding, die van
geen wijken weet, als het erop aan
komt, het met voeten getreden recht
te verdedigen.
Men heeft over haar gelezen de laat
ste maanden. Men heeft haar foto iu
de kranten kunnen zien: de onopvallen
de foto van een vrouw van reuzen-
formaat. En toch zullen er wellicht
nog mensen geweest zijn, aan wie de
kern var^ haar wezen ontging. „Me
vrouw ftaumanf O ja, die heeft wat te
maken met dat proces Jungschlager hè?"
Ze heeft er inderdaad wat mee te
maken l Maar wat wisten zij verder van
mevrouw Bouman? In hoever verdiep
ten zij zich in de figuur van deze
vrouw en in de gigantische en bijna
hopeloze strijd, die zij ver weg en door
iedereen verlaten, omringd door vij
anden, gehoond, bespuwd, belaagd,
voert voor een vrijwel verloren zaak?
Laten wij nogmaals de schijnwerpers
vol op haar richten, opdat zij in het
onvergetelijke licht van de glorie van
haar moed voor u verschijne en opdat
haar naam nimmer vergeten worde.
Een uitblinkster.
Het leven geeft de mens bij zijn
geboorte reeds de voorbestemming voor
wat hij eenmaal zijn zal en waartoe
hij eenmaal geroepen zal worden. Deze
vrouw, die als Maria Sophia van den
Berg in 1907 te Bussum geboren werd,
had alle gaven meegekregen, die haar
tot de briljante, onverzettelijke figuur
zouden maken, waarop thans de blik
ken van de wereld gericht zijn.
Maria Sophia of Mieke, zoals ziij
genoemd werd had voor zevenachtste
fries en voor éénachtste joods bloed.
Zij bleek in elk opzicht ver boven het
middelmatige begaafd. In Groningen,
waarheen zij op tienjarige leeftijd met
haar ouders verhuisde, bezochlt zij het
gymnasium. Reeds toen viel zij op
door haar biezonder scherp verstand
en haar onverzadigbare belangstelling
voor vrijwel elk denkbaar onderwerp.
In 1926 ging zij aan de groningse
universiteit oude talen studeren. Haar
gevoel voor de klassieke talen maakte
haar ook hier tot uitblinkster en be
zorgde haar een friese beurs. Maar be
halve aan de studie leefde zij zich
met even grote overgave aan de sport
uit. Vooral zeilen werd haar. hartstocht.
Haar studie heeft zij niet beëindigd,
want voor het zover was, kwam de
liefde in haar leven en sprak haar
hart het beslissende woord.
Pilote en buschauffeuze.
Als echtgenote van de in Leiden af
gestudeerde meester in de rechten Her
man Bouman vertrok zij in 1934, vlak
voor haar doctoraal, naar het toenma
lige Nederlands Indië. Vol idealen over
een nieuw, zonnig leven, ging het jonge
vrouwtje een toekomst tegemoet, waar
van zij toen nog niet kon vermoeden
hoeveel bittere beproevingen die haar
zou opleggen.
Dat zij niet het type was van vele
europese vrouwtjes, die in Indië tot
eén doelloos leven van nietsdoen en
indolentie vervallen, laat zich denken.
Zij begon lessen in oude talen te ge
ven en bestudeerde voor haar eigen
genoegen de taal van het nieuwe land,
die zij in verbluffend korte tijd vloei
end kon lezen en schrijven.
Toen haar man zijn vliegbrevet als
sportvlieger haalde, rustte zij niet,
voor zij ook had leren vliegen. In de
oorlog fungeerde zij als chauffeuse van
de stadsbussen in Semarang. Deze vrouw
bedacht zich nooit voor zij iets aan
pakte. Zij dééd het eenvoudig. En het
lukte haar.
De tragedie van het jappenkamp, dat
natuurlijk ook haar opslokte, doorstond
ze. Haar geest kon niet gebroken wor
de), dus zegevierde ook het lichaam.
Van typ'sfe tot advocate.
Na een verblijf in Nieuw Zeeland,
waar het echtpaar Bouman tot 1946
vertoefde, kwam zij in Djakarta terug.
Mieke Bouman werd als typiste aange-
COOMANS
tatweltw/l
steld bij de radio-nieuwsdienst van de
regerings-voorlichtingsdienst. Maar het
duurde niet lang, of men wist ook
daar, wat zij waard was en stelde haar
aan tot chef-redactrice.
In 1953 nam haar man de verdedi
ging op zich in de zaak Jungschlager
en Schmidt. Mieke leefde heftig met
de affaire mee. Zoals zij tranen van
woede gehuild had bij de capitulatie
van Indië, zo verzette thans alles in
haar zich tegen een zjo dujdelijke ver
krachting van recht en menselijkheid.
Op 25 mei 1955 moest mr. Bouman
naar Nederland vluchten, om zijn ei
gen leven te redden, aangezien er een
complot tegen hem beraamd werd.
Mieke Bouman bleef op haar post.
Alleen
De meest huiveringwekkende verla
tenheid, die een mens maar treffen
kan, begon zich om haar heen te slui
ten. Haar vrienden lieten haar in de
steek uit angst voor repressailles wan
neer zij hun solidariteit zouden dur
ven tonen. De nederlandse advocaat
mr. Van Empel, die, ofschoon hij niet
als verdediger in het proces Jungsqhla-
ger mocht optreden, voor mevrouw
Bouman toch een onschatbare steun en
toeverlaat kon zijn bij het opmaken
van het pleidooi, kreeg aanzegging van
de regering in Djakarta, dat hij op 11
maart Indonesië moest verlaten.
Nu staat zij geheel alleen. Zó volko
men alleen, dat een gevoel van afgrij
zen ons besluipt, als wij ons voorstel
len wat dat betekent. Overgeleverd aan
horden gewetenloze schurken, die hun
misdadig spel tot het bittere einde zul
len spelen en de slachtoffers niet zul
len tellen, die hiermee gemoeid zfijn.
Wat kan iemand voor haar doen?
Wij moeten het antwoord schuldig blij
ven. Wij kunnen slechts hopen en ver
trouwen op haar eigen koelbloedigheid.
En in eerbiedige bewondering het hoofd
buigen voor haar, die slechts deze éne
weg voor zich ziet: het recht dienen.
En daarvan niet afwijkt.
MARCELLE.
(Nadruk verboden).
Door de toneelgroepen van Kamper
land en Kortgene is meegedongen naar
een plaats in het Zeeuws Landjuweel.
Uw verslaggever vond dat aan dit lof
felijk streven, om op Noord-Bevelaud
het toneelspel op een hoger plan te
brengen, aandacht moest worden be
steed. Hij heeft getracht, uiteraard zo
goed mogelijk, beide opvoeringen te
verslaan en zijn visie op het gebodene
te geven. Van de regisseur van Kam
perland, de heer I. Ligthart Schenk,
ontving hij een schrijven naar aanleiding
van een vermeende onjuistheid in de
toneelattributen. Aan de hand van het
jury-rapport werd verder het schrij
ven van uw verslaggever getoetst en
wij hebben de heer Ligthart Schenk
gevraagd dit schrijven in zijn geheel
te mogen publiceren. Dat de lezers het
met even grote belangstelling en ter
vermeerdering van kennis mogen le
zen als uw verslaggever
M. P. A. Markusse.
Geachte heer Markusse,
Uit het verslag dat u in uw blad
opnam over het door ons opgevoerde
toneelstuk „De familie Gregory", bleek
me weer eens te meer, hoe moeilijk de
taak van een verslaggever wel is. Hij
immers moet een objectief oordeel
geven, terwijl hij als mens subjectief
het gebodene ondergaat. Daarom lijkt
het me wel aardig om het in uw ver
slag gegeven oordeel te toetsen aan het
van de jury ontvangen rapport, hoe
wel het natuurlijk zeer ongebruikelijk
is dat een regisseur dit doet. Gezien
echter het feit, dat we op Noord-Be
veland gemoedelijk onder elkaar leven,
is het misschien toch wel verantwoord.
De directe aanleiding tot het schrij
ven van deze brief was wel het feit,
dat u schreef dat de door ons ge
bruikte hulst geen hulst was. Wel, we
hebben 3 kg echte hulst gekocht, al
waren de besjes door de strenge vorst
alle bevroren.
Verder meende u, dat dit stuk voor
ons wel wat hoog gegrepen was. Het
stuk was inderdaad erg moeilijk, maar
de jury schrijft ons: „De troep kon
dit stuk behoorlijk aan. Zij hadden het
recht dit stuk in studie te nemen.
Men deed het zonder pretentie en men
Met uw opvatting over het spel is
de jury het ook niet eens. U moet niet
vergeten, dat alleen het eerste bedrijf
nog enige actie gaf. In! 2 en 3 lag in
derdaad de nadruk op het gesproken
woord. De jury schrijft dat enige spe
lers in het laatste bedrijf wel wat
meer gevoel hadden kunnen geven, dus
van een toespitsten der karakters was
juist geen sprake. Overigens noteert
de jury: „Het spel was zeer behoor
lijk op elkaar afgestemd. Vlot en na
tuurlijk. Met veel animo en liefde werd
er gespeeld. Ook fris en overtuigend".
Wat de persoonlijke prestaties van
de spelers betreft, heeft de jury alle
lof, evenals u dit had. De jury legt
echter de accenten anders dan u deed,
en naar ik meen terecht. Overigens ge
loof ik dat de toeschouwers uw oor
deel gaarne zullen overnemen. Ty
pisch is, dat de jury juist voor de Da
vid- en Margaret-rollen de meeste lof
over had, juist door de natuurlijke
uitbeelding, het zo moeilijke „gewoon
doen". Uw mening over de „Lydia-
rol" klopt nauwkeurig met die van
de jury, terwijl Bridget een bieaondere
pluim kreeg voor het goed spelen door
een zo jong iemand van deze oude rol.
De Gregory-rol kreeg van de jury de
opmerking over het soms plastisch te
kort schieten, doch lof voor de be
gripvolle uitbeelding. Wat was dit een
afschuwelijk moeilijke rol. Uw opvat
ting van de Jenny-rol klopt met die
van de jury.
Tenslotte uw wenk aan de regisseur.
De jury gebruikt gedeeltelijk dezelfde
woorden, maar bedoelt dit dan juist
als een plus-punt. Het is toch juist
gewenst dat men de leiding van een
regisseur kan voelen, anders deed men
beter zonder zo'n lastig heerschap. O-
ver de opvatting, die een regisseur in
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
WAT MlJNHARDT haakt 15SOEP
een bepaald stuk legt, kan men van
mening verschillen, maar naar mijn
mening niet over het feit, dat hij 'zijn
stempel op een uitvoering móét zet
ten. Dit lijkt me de eerste voorwaarde
voor het werk van een regisseur.
Overigens lijkt het me, dat de fi
guur van de regisseur op het platte
land teveel in het middelpunt geplaatst
wordt. Hij is niet meer dan een van
de spelers die het stuk moeten uit
beelden en tot leven brengen. Met de
spelers samen vormt hij een team, en
als dan de geest in de groep goed is,
kan men veel bereiken. Een goed or
ganist zal van een slecht orgel weinig
plezier bele-ven, maar een slecht or
ganist kan uit een goed orgel ook
geen muziek halen. Spelers en regis
seur hebben elkaar wederzijds nodig.
Hartelijk dank overigens voor de
lof die u ons toegezwaaid hebt. We
zullen het zeer op prijs stellen, wan
neer u bij een volgende uitvoering
weer een dergelijk uitgebreid verslag
wilt opnemen.
Hoogachtend,
I. Ligthart Schenk.
met de Eiffèltoren
Onder de beroemde hoge torens en
gebouwen uit de gehele wereld neemt
de franse Eiffeltoren een belangrijke
plaats in, niet alleen omdat hij een
hoogte heeft van ca. 300 meter, maar
ook omdat hier sprake is van een
staalconstructie, die rond 1890 nog
niet zjo geliefd was.
De aanleiding tot de bouw van deze
toren vormde eigenlijk de wereldten
toonstelling, die in 1889 te Parijs werd
gehouden en waarvoor niet alleen de
Eiffeltoren maar ook een enorm grote
machinehal werd gebouwd.
De franse ingenieur A. G. Eiffel,
naar wie de toren genoemd is, heeft de
plannen voor de bouw van deze toren
uitgewerkt en de leiding bij de uit
voering van de bouw op zich genomen.
De Eiffeltoren werd opgericht op
de Champs de Mars in Parijs. De on
derbouw van de toren rust op beton
blokken, die gezamenlijk een opper
vlakte hebben van 67(6 vierkante meter.
Verschillende platvormen zijn in deze
toren aangebracht, waarvan de eerste
ligt op een hoogte van bijna 58 meter
en de tweede op 115 meter. De "vier
stijlen van de toren verenigen zich op
190 meter hoogte tot één kolom, waar
tussen op 276 meter hoogte het derde
platvorm haagt.
Bijna op de uiterste hoogte van de
Eiffeltoren bevindt zich een balkon
van meer dan anderhalve meter mid
dellijn, dat via een wenteltrap is te be
reiken en waarvan men bij goed weer
een uitzicht heeft over een afstand
van ruim 70 kilometer.
De bouwkosten van deze hoogste to
ren van Europa, die sinds 1909 staats
eigendom is, bedroeg zes en halve
miljoen goudfrancs, maar heeft dit
in de loop der jaren wel aan toeris
tische bezoeken weer opgeleverd.
Is het wonder, dat ook België er
over piekert in 1958, wanneer te Brus
sel de wereldtentoonstelling zal worden
gehouden, een dergelijk evenement te
vervaardigen, waardoor men bezoekers
naar de stad trekt, die alleen voor de
toren zouden komen, een toren, die
volgens onzle normale begrippen op
zijn kop zou moeten staan.
(Nadruk verboden)
Burgerlijke stand
Wissenkerke
Geboren: 2 maart. Wilna Jacoba,
d.v. L. C. Westerweele en C'. L. de
Moor. 3 maart. Pieternella Jannetje,
d.v. A. van Gilst en M. Kouwer. 13
maart. Adriaan Cornells, z.v. P. I.
Bouterse en L. T. Goudswaard. 16
maart. Jacoba Tannetje, d.v. M. A.
Poortvliet en G. P. Imanse. 24 maart.
Jan Pieler, zl.v. P. J. Bardolf en L. J.
Bakker. 26 maart. Leendert Jan, z.v.
C. A. Bakker en J. C. Noom. 28 maart.
Anthonie Jan, z.v. W. P. de Haze én
C. de Bruine.
Ondertrouwd: 12 maart. Wijmbert
van den Bor, 29 jr. te Hilversum en
Cornelia C.atharina Begthel, 23 jr. 29
maart. Pieter Geelhoed, 56 jr. en Eli
sabeth Pieternella Beeke, 51 jr. te
Kortgene. 31 maart. Jan Tabor, 25
jr. te Eethen en Maria Janna Alburg,
25 jr. Gerard Valkier, 28 jr. te Kort
gene en Jenny Levina Doeleman, 19 jr
Getrouwd: 7 maart. Pieter David de
Zeeuw, 43 jr. te Middelburg en Mar
tina Cornelia Clement, 38 jr. Jacob
Verstelle, 29 jr. te Wolf aartsdijk en
Jacoba Pieternella Geelhoed, 30 jr.
Overleden: geen.
Kortgene
Geboren: 14 maart. Hendrik, z.v.
Pieter Corbijn en Maria W. Rooze. 18
maart. Cornelia Everharda Dirkje, d.v.
Cornelis J. M. van Damme en Geer-
truida J. van de Linde. 20 maart.
Pieternella Adriana, d.v. Leendert de
Looff en Maria J. Hanson. 25 maart.
Sjoerd, zl.v. Andries Douwenga en A-
berdina M. Schippers te Reivilo Z. Af.
Jacob, z.v. Marinus de Smit en Johan
na T. Buijze. 27 maart te Rotterdam,
Lodewijk Johannis, zl.v. Jozias M. de
Wild en Johanna A. Lambrechtse. 28
maart. Maria Theuna, d.v. Anthonij J.
Bouterse en Grietje P. van Liere.
Ondertrouwd: 2 maart. Leendert G.
Geelhoed, 25 jr. te Wissenkerke en Ja
coba C. Zandee, 22 jr. 16 maart. Dirk
Bakker, 28 jr. en Sea H. de Vos, 27
jr. 26 maart. Adriaan van Hakken, 30
jr. en Hendrika van Elten, 31 jr.
Getrouwd: 21 maart. Leendert G.
Geelhoed, 25 jr. te Wissenkerke en Ja
coba G. Zandee, 22 jr. 28 maart. Dirk
Bakker, 28 jr. en Sea de Vos, 27 jr.
Overleden: 8 maart. Pieter Breure,
67 jr., wedn. van Jacomina J. Noord-
hoek. 15 maart te Goes, Cornelis van
den Hoven, 65 jr., man van Jacomina
de Waard. 18 maart. Geertruij Lijntje
Kagchelland, 80 jr., vrouw van Jaco
bus J. de Krijger. 19 maart. Pieter
Koster, 76 jr., wedn. van Geertruida
Geelhoed.
