NOORD-BEVELANDS NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD KING No. 2571 Zaterdag 22 Maart 1952 55e Jaargang Een goede raad, is goud waard i! Abr. Butfze - Tel304 - Kamperland MACHTIG BEDRIJF SCHIEP WERELDRIJK I; t* voot Ictet l DRUK EN UITGAVE A. B. M. MARKUSSE TE WISSEKERKE TELEFOON No. 308 - GIRO No. 32622 Abonnementsprijs f 2.00 per jaar. - Franco per post f 3.50. - Advertenties 6 cent per mm - 2100 betalende abonné's Goud, ja, maar daar is schijnbaar niet veel goud meer tegenwoordig. Maar geld wel, en geld kunt u ook verdienen. Hoe, zult u zeggen? Nu, hier is dan die goede raad. Leest iedere week aandachtig deze adver tenties en profiteert van al datgene wat alleen Abr. Buijze u biedt. Hier zijn ze weer, de reclame's van deze week!! 2 doos Erdal voor 60 cent met een prachtige spaarpot voor de kinderen cadeau. 2 dubbele stukken huishoudzeep voor 75 cent met 1 pak waspoeder gratis. Tevens voorradig, voor de schoon maak, ragebollen (bruin en wit haar), werkborstels, schuurborstels, prachtige zemenlappen in verschillende prijzen, dweilen, bezems, stoffers. Ook ontvangt u deze week een bon voor Castella actief wit, levert hem direct bij ons in, dan krijgt u 2 pakken Castella zelfwerkend wasmiddel voor 94 cent met een pak Castella wol- wit van 42 cent gratis. U ziet, wij maken het u gemakkelijk om geld te verdienen. Wat men ook lacht, bromt of praat, Wij blijven steeds paraat. En zullen u dat bewijzen, Door steeds de laagste prijzen. Fijne melange koffie van f 2.04 voor f 1.85 per 250 gram. Prach tige donkere stroop van f 1.10 voor f 0.80 per kg. Geurige thee van 80 voor 57 cent per 100 gram. Onze sortering koekjes, bis- kwies en wafels is zeer uitgebreid. Alles steeds vers. Ook komen wij straks weer met een pracht sortering choc, eieren, kippen, mandjes met nesten voor de a.s. Pasen. Zorgt dat u er vroeg bij bent want het vliegt weg. De chocolade zowel als de prijzen zijn om van te watertanden. Beleefd aanbevelend, P.S. Doet ons even een berichtje. Wij bezorgen over heel het eiland. Ondanks gebrekkige boekhouding en geleden oorlogschaden 20 MAART 1602 OPRICHTING O.I.C. Zelden heeft een door particulieren geleide en voor privé-rekening ge dreven maatschappij groter invloed uitgeoefend op het staatsbestuur dan de Oostindische Compagnie die 350 jaar geleden werd opgericht en kort daarop het alleenrecht verwierf van de handel op geheel Azië. Zij was niet alleen oorzaak en grondlegster van het nederlandse rijk in het Oos ten doch door haar geweldige activiteit en grote winsten stelde zij de repu bliek van weleer in staat een vloot op te bouwen, die nergens ter we reld kon worden overtroffen. Op haar schepen vonden onze zeelieden ge durende de verre zeereizen naar Indië een unieke leerschool die hen be roemd maakten over de gehele wereld. Door het commerciëel inzicht van de deelhebbers werd Nederland een centrum van wereldmarkten, een po sitie, die tot op de huidige dag nog gedeeltelijk behouden is gebleven. Toch is de Oostindische Com pagnie nooit uitgegroeid tot een voorbeeld van uitstekende bedrijfs organisatie of administratief beheer. Dit is grotendeels te wijten aan de geweldige voorsprong die de tech niek van handel had genomen op de administratieve verwerking van deze ontwikkeling. Een goede boek houding was nog nergens aanwezig. De hiertoe van de Italianen over- Het is nu tijd om te behangen. Maak uw keuze uit onze uitgebreide sortering. Lage prijzen. W. DINGEMANSE COLMNSPLAAT genomen boekhoud-techniek bleek ten enen male onvoldoende om de practische gang van zaken op juiste wijze in de boeken weer te geven. Het getal der aanwezige goed onderlegde boekhouders was veel geringer dan noodzakelijk om de vereiste administratie op te bouwen. Ook was er een onvoldoende schei dingvan functies. De gouverneur van een der bezittingen zorgde tevens voor het bijhouden der boeken en bracht ook eigenhandig zijn rappor ten uit. Veel kooplieden konden niet eens lezen of schrijven. Ook om zijn administratief inzicht en boekhoud kundige kennis kan Jan Pieterszoon Coen worden geroemd als een der groten van zijn tijd. De heren Ze ventien in het vaderland wisten dat te waarderen. Elke nederzetting van de com pagnie had een zelfstandige admi nistratie. De boekingen geschied den nu eens in geld, dan weer in goederen. Het is duidelijk dat on der zulke omstandigheden het voe ren van een centrale administratie practisch onmogelijk werd. De wins ten, die bekend werden, berustten dan ook meer op een schatting dan op juistheid. Minister Lieftinck zou aan deze cijfers in onze dagen ze ker geen geloof hechten! Duur monopolie. De welvaart van bijna elke bur ger in de republiek hing samen met de gang van zaken bij de compagnie. Wij releveerden reeds dat onze macht ter zee en te land grotendeels was te danken aan deze maatschap pij. Elk jaar werden honderdduizen den aan convooi- en licentiegelden betaald. Voor haar monopolie stort te zij later f 360.000 per jaar. Voor [PEPERMUNT Bereid uit het edele natuurproduct. die dagen een fantastisch bedrag. Deze bijdrage was overigens ge rechtvaardigd. Vooral op initiatief van de Staten was de compagnie, een der eerste voorbeelden van een N.V., in het leven geroepen. Het was een combinatie van onderne- migsgeest der kooplieden gepaard aan vernuft en strategisch inzicht van staatslieden als Johan van 01- debarneveldt en later Johan de Witt. In de aanvang waren het de Por tugezen en Spanjaarden, later de Engelsen, die buiten het vaderland moesten worden bestreden, zodat ons grondgebied werd ontzien en de militaire kracht van de vijand werd versnipperd. In oorlogstijd steunde de com pagnie met geld en goed. Het be lang van de deelhebbers hing ten nauwste samen met de machtsposi tie van de staat. Dit inzicht ontbrak nergens. Hoe dikwijls wordt het in onze tijd vergeten. De compagnie kon het land zeer veel steun bieden, omdat men over een uitstekende koopvaardijvloot beschikte, die toen- dertijd heel gemakkelijk in een oor logsvloot kon worden omgebouwd. Oorlogsschade. Reeds in 1605, toen de compag nie nog geen cent winst had uit gekeerd, steunde zij een expeditie tegen Portugal met f 125.000, ter wijl later nog eenzelfde bedrag volg de. In 1639 zonden de bestuurders geheel op eigen kosten vier volle dig uitgeruste oorlogsschepen naar Tromp, die bij Duins een spaanse DEZE WEEK 250 gram koekjes (feestsortering) 100 gram gesort. toffees samen 84 cent. 125 gram paaseitjes 25 ct, 5 p. 100 gr. pinda-babb. 22 ct, 5 p. W. DINGEMANSE COLMNSPLAAT vloot in de grond boorde. In de eerste engelse oorlog gingen er wel tien schepen van de compagnie naar de vloot. Verschillende van deze koopvaarders, die zwaarbewapend werden, vonden een laatste ligplaats op de bodem van de zee. De kos ten van dit avontuur bedroegen meer dan zes ton, doch het duurde wel vijftien jaar voordat de schade ver goed werd. De zeer trage vergoe ding van oorlogsschade is dus ken nelijk geen modern verschijnsel. In de tweede engelse oorlog werden er twintig schepen afgestaan. Intussen moest de handel op In dië rustig doorgaan, maar de re tourschepen, beladen met rijkdom men, keerden via een omweg naar het vaderland terug. Een geheim college, het zgn. Secreet Besoigne COOMANS gaf door middel van snelvarende schepen orders over de te volgen koers. Men vluchtte soms tijdelijk in neutrale havens, waarvan de be stuurders ook niet steeds te ver trouwen waren, zodat men ook nog in de rug werd aangevallen. De zeelieden van de compagnie hadden speciaal in oorlogstijd een bijna onmenselijke taak. Dr F. W. Stapel, die in 1932 privaat-docent werd aan de amsterdamse univer siteit, heeft de activiteit der Ver enigde Oostindische Compagnie in oorlogstijd uitvoerig uiteengezet bij zijn ambtsaanvaarding. Het is een aaneenschakeling van staatstaken, die deze maatschappij gedurende haar bestaan op de schouders heeft getorst. Zij is er tenslotte ook aan bezweken waarna het inmiddels tot een eenheid gegroeide Nederland na enkele eeuwen de failliete boe del overnam. De Oostindische Compagnie zal in de geschiedenis een onvermijde lijk hoofdstuk blijven innemen voor goed begrip van het verleden. Zij blijft een voorbeeld van goed koop manschap, onverzettelijke wil en grote bestuurscapaciteiten voor het gehele nageslacht, dat uit het ver leden zijn krachten zal moeten put ten om neerlands positie in de we reld weer sterk te maken. 100 gram toffee's 100 gram amandelbonen 200 gram gesort. koekjes 100 gram hoestpastilles voor 98 cent. Vele soorten witte en komijne kaas tegen lage prijzen. L. de Waal, Colijnsplaat.

Krantenbank Zeeland

Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad | 1952 | | pagina 1