De bange tijden wijken nooit
Süiier Se loipe
Lezers
hanteren
de pen
375 jaar geleden: de spaanse furie
Alle bankzaken
kachelhout
Theedoeken
KIESPIJN!
Baddoeken
Wij zijn ruim
gesorteerd
in kerstartikelen en
kerstboomversiering
I L. TANGE
WISSEKERKE
Geachte redactie.
In uw blad las ik een dankbe
tuiging van het Ned. Roode Kruis,
afd. Noord-Beveland, met gespeci
ficeerde opgaaf van de opbrengst
der gehouden huis-aan-huis-collecte
voor „de slachtoffers van de water
snoodramp in Noord-Italië". Het to
taalbedrag over het gehele eiland
bleek te zijn: f 877.92. Is dat voor
dit doel niet beschamend weinig?
Moest dat, gezien de zegeningen
die God ons schonk, niet minstens
het tienvoudige geweest zijn?
Dat er tegenwoordig veel ge
vraagd wordt, weet ik ook wel.
Maar dat kan in dit geval toch
geen verontschuldiging zijn. Onze
akkers hebben wel gedragen. Land
bouwers geven toe, dat het jaar
goed was; de arbeiders hebben be
hoorlijk verdiend. Ons trof geen
watersnood, geen hagel, geen mis
gewas.
Wij hadden elke dag genoeg op
tafel en konden met Sinterklaas nog
wat geld uitgeven voor ons genoe
gen.
Moesten wij dan de honderddui
zenden, die zo schrikkelijk leden en
nog lijden, niet ruimer bedacht
hebben
Wij leven toch niet uit de Kaïns-
leuze: „Ben ik mijns broeders hoe
der?"
Laat wie zich vergist heeft in het
bedrag dat hij (zij) in de bus deed,
het per giro aan het Rode Kruis nog
goed maken.
Misschien kan de redactie het
gironummer van de afdeling Noord-
Beveland wel opgeven.
Colijnsplaat. Ds H. Retel.
(Gironummer 35308 ten name van
penningmeester afd. Noord-Beveland
van het Ned. Roode Kruis te Wis-
sekerke).
Elke tijd kent zijn eigen verschrikking. Wij menen zo dikwijls te le
ven in de bangste dagen, die de wereld ooit gekend heeft, dat wii ver
geten nog eens om te zien naar de eeuwen, die achter ons liggen. Door
alle vervlogen jaren loopt een rode bloedstreep, die ergens achter de ho
rizon een begin heeft en voor het laatst in een brede baan zichtbaar wordt
in de vijf jaren duitse bezetting, die ons nog vers in het geheugen liggen.
Breder dan in de jongste oorlog was de bloedbaan 375 jaar geleden
tijdens de spaanse furie. Deze verschrikkelijke moord- en plunderpartij
werd uitgevoerd door duizenden spaanse soldaten, die toendertijd Zuid-
Nederland bezet hielden en al maanden geen soldij ontvangen hadden.
Laten wij niet denken dat mui
terij onder de soldaten, zoals die
op 4 November 1576 te Antwerpen
plaats vond, de enige oorzaak was
van een stadplundering. De legers,
die door de vorsten en staten op
de been gebracht werden, beston
den nog geheel uit huurlingen. Het
waren mensen, die tegen betaling
van een bepaald bedrag de solda
tenjas aantrokken. Men vroeg niet
naar nationaliteit of naar de reden
van oorlogvoeren, men lette uitslui
tend op de betaling.
Als een Fransman geen kans zag
op vreedzame wijze de kost te ver
dienen, dan werd hij zonder meer
soldaat in dienst van Engeland, wan
neer de Engelsen meer betaalden
dan de Fransen en hij zag er geen
kwaad in om tegen zijn landgenoten
te vechten. Vooral veel Duitsers en
Zwitsers melden zich als soldaat.
Het waren over het algemeen man
nen, die nergens anders voor deug
den. Om nu deze avonturiers tevre
den te houden gaf men de troepen
na verovering van een stad het recht
tot plunderen. Dit betekende niets
anders dan een complete roof- en
moordpartij. Men ging van huis tot
huis en roofde maar alles wat men
dacht te kunnen gebruiken. De man
nen, die zich verzetten of zelfs ver
toonden werden vermoord en wat
men de vrouwen aandeed is ge
makkelijk te raden.
De Spanjaarden zwermden in de
tachtigjarige oorlog in groten ge
tale door de Nederlanden. Dit is
heel goed te begrijpen, wanneer we
bedenken dat de armoede in Spanje
steeds groter werd door de snel slin
kende machtspositie van het land,
terwijl Holland, Zeeland en vooral
Zuid-Nederland een legendarische
naam hadden gekregen door hun
grote rijkdom.
Elke Spanjaard in het leger kreeg
de kans om zich rijk te plunderen
bij verovering van een nederlandse
handelsstad. De aantrekkingskracht
van geld was in de zestiende eeuw
niet geringer dan nu. De enige ma
nier voor een stad om bij verove
ring aan de plunderpartij te ontko
men bestond in het aanbieden van
een flinke afkoopsom.
Muiterij.
Duizenden spaanse soldaten
zwierven door het hollandse land
schap in het najaar van 1576. Hun
ontevredenheid was groot want de
koning had al maandenlang geen
soldij betaald. Hun vechtlust was
enorm want zij hunkerden naar buit.
Het beleg van Zierikzee scheen een
groot succes te worden, want ad
miraal Boisot was gesneuveld in een
poging om de stad per schip te ont
zetten. De bekwame spaanse veld
heer Mondragon slaagde erin de
bezetting van de belangrijke koop
handelsstad tol overgave te dwin
gen. Alle soldaten verwachtten nu
weldra zich op de weerloze bur
gers te mogen storten, maar het
feest ging hun neus voorbij. De plun
dering werd afgekocht met f 100.000
voor die dagen een ongekend gro
te som.
In een geladen stemming trokken
de Spanjaarden zuidwaarts. In Bra
bant kwam men muitende troepen
tegen, die Maastricht hadden ge
plunderd. Men besloot gezamenlijk
op te trekken naar Brussel om daar
een goede slag te slaan. Te Brus
sel was men echter gewaarschuwd,
zodat de troepen gedwongen waren
in Aalst hun tenten op te slaan.
Coöperatieve Boerenleenbanken
„COLIJNSPLAAT''
te Colijnsplaat
Tel. (K 1199)-228
Postrek. 316389
.WISSENKERKE"
te Kamperland
Tel. (K 1107)-325
Postrek. 365567
Spaart bij uw eigen bank
Daar hoorden de muiters van de op
standige beweging in de citadel van
Antwerpen. Weldra had men con
tact met elkaar en het gespuis be
sloot de rijke havenstad te plun
deren door haar van twee zijden
aan te vallen.
In de morgen van 4 November
1576 stonden de burgers van Ant
werpen wallen op te werpen om
de stad te verdedigen. Het werk
vlotte niet door gebrek aan deskun
dige leiding. Voordat de verdedi
gingswerken gereed waren zag men
de muitzieke troepen de stad zo
wel bij de Sint Jorispoort als bij de
Michielspoort naderen. Alvorens tot
de aanval over te gaan deed de
aanvoerder in het open veld een
gebed om een zegen af te smeken
over de wachtende gruwelarbeidl
Een bloedbad.
Weldra was heel Antwerpen in
rep en roer. De weinige troepen
waarover de verdedigers beschik
ten, gaven zich over of sloten zich
bij de muiters aan. Veel burgers
trachtten het vege lijf te redden
terwijl anderen met alles wat op een
wapen leek zich naar het Meirplein
begaf om de aanval te keren. Op
dit plein is zo hevig gevochten dat
de geschiedschrijvers allen schre
ven van „een bloed-overplaste
beurs". De aanval was echter niet
meer te stuiten.
Onder de kreet: „Spanje, bloed,
brand en roof" wierpen de goed be
wapende Spanjaarden zich op de
burgerij. Men lette niet meer op
spaanse- of hollandse gezindheid.
Priesters werden evengoed vermoord
ais predikanten. Alle kerken, kan
toren en pakhuizen werden geplun
derd. Een gedeelte van de stad
brandde, terwijl elders het gejoel
weerklonk van de op hol geslagen
soldaten, die elkaar met munten
bekogelden. Meer dan achtduizend
burgers en enkele honderden sol
daten kwamen op die beruchte dag
om het leven.
Over bange tijden gesproken. Als
de Russen komen, zo horen we
dikwijls, dan blijft er geen steen op
de andere. De spaanse furie leert
ons dat in de zestiende eeuw de
bedreiging van de veiligheid en
goed niet minder groot was dan
thans.
De politieke gevolgen van de roep
der verschrikking waren ook in de
strijd der Nederlanden om de vrij
heid niet anders dan nu. Heden
zien wij een europese unie in wor
ding. De gevolgen van de spaanse
roof op Antwerpen vindt men reeds
op 8 November van dat jaar 1576
vermeld in de bekende pacificatie
van Gent. In deze unie sloten zich
14 nederlandse provincies aaneen.
De contracterende partijen beloof
den elkaar hulp en bijstand in de
strijd tegen Spanje, waarna een re
geling over de geschillen inzake
godsdienst zou worden gesloten.
Er is niets nieuws onder de zon.
A.G.H.
Te koop
blokken of gekapt.
G. DE FOUW, Molenweg B 168,
Colijnsplaat.
S
3 halen, 2 betalen.
I per stuk f 1.20, 3 stuks f 2.40
C. J. Türoe
Ganzepoortstraat 23, Goes
©Col^CQijCQ^CQljCQl)CQl)CQ}jCQl)CQiyCQljCQlj©
De honderdduizend
Wij herinneren ons de tijd dat
de werkloosheid een gesel was voor
de mensheid. Die dertiger jaren be
tekenden een omkeer in de gees
tesgesteldheid van de mensheid en
alle links-georiënteerde groepen in
Europa danken er hun succes aan,
zelfs na een tussenperiode van vijf
jaar oorlog. Zoiets vergeet men niet
licht!
In November 1951 heeft in Ne
derland de werkeloosheid het getal
van honderdduizend weer overschre
den. Een treurig bericht, dat tot
nadenken stemt. Het C.B.S regis
treerde 112453 werkelozen in de vo
rige maand.
Noblesse oblige. De regering, die
wij nu bezitten dankt haar bestaan
aan de roep der arbeiders om werk
zonder onderbreking. Met honderd
duizend wachtenden op arbeid kan
zij bewijzen wat zij waard is. Er
kunnen bepaalde plannen worden
gevraagd voor bewapening enz. enz.
Maar één ding kan geen minister op
een zijspoor schuiven tot andere
komendat is de zorg voor werk.
Wordt de drang tot productie
verhoging geen bespotting wanneer
meer dan tweehonderdduizend han
den onophoudelijk rusten Hier mag
geen dag langer gewacht worden.
De overheid neme het vraagstuk
van de werkgelegenheid ten koste
van alles ter hand. Niet later maar nu.
Mijnhardt's Kiespijnpoeders.Doos 47ct
3 halen, 2 betalen.
1 per stuk f 1.69, 3 stuks f3.38.
I C. J. Tilroe I
Ganzepoortstraat 23, Goes
@Col>Cö»CQDCaD(Q»($0C5»CaDCöï>C5DC3t>©
Heden overleed plotseling,
tot onze zeer diepe droefheid,
onze innig geliefde echtgenoot,
vader, behuwd- en grootvader,
de heer
Nicolaas Breure, -
in de ouderdom van 64 jaar
en 6 maanden.
Wed. N. Breure -
Bareman.
Joh. Breure.
J. M. Breure-
Reijnhoudt.
Nico.
Aartje.
Jaapje.
Colijnsplaat, 11 Dec. 1951.
