NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
CMRXJST
TER NAGEDACHTENIS
No. 2493
Zaterdag 16 September 1950
54e Jaargang
DRUK EN UITGAVE A. G. M. MARKUSSE TE WISSEKERKE
TELEFOON No. 308
GIRO No. 32622.
Abonnementsprijs f 1.50 per jaar. - Franco per post f 3.00. - Advertenties 5 cent per mm - 2250 betalende abonné's
Wij^hebben in onze vroege jeugd
het laatste gedeelte beleefd van het
tijdperk van de „gewapende vrede",
dat zich van 1871 tot 1914 heeft
uitgestrekt. Alle critiek van de toen
opkomende generatie richtte zich
tegen de wedstrijd in bewapening
en tegen de geheime diplomatie.
Die tijd lijkt ons nu een paradijs.
Voor het gewapend evenwicht is
in de plaats gekomen: koortsige
bewapening zonder waarborg, dat
de vrede in stand blijft. Er was in
die gulden tijd van de „balans der
machten": bewapening maar rust.
Thans is er bewapening èn angst.
De welvaart was in staat het arse
naal te voedenthans moeten wij
de wapens betalen van onze nood
druft. Het opdrijven der strijdmid
delen, dat nodig blijkt om een nieuwe
wereldcatastrofe te verhoeden, ont
wricht de gehele economie van het
westen. Hoe lang zullen wij de last
der bewapening nog kunnen dragen?
De ziekte der samenleving doet
zich gelden in twee verschijnselen
van vernietiging: een belastingdruk
waaraan de volken van het westen
te gronde gaan en die speciaal Ne
derland kapot maakt, èn een voort
durende opdrijving van de lonen,
die de ene inflatie na de andere
teweeg moet brengen en die eindigt
in een algemene verarming.
De grote vraag die rijst in deze
tijden is gesteld door een corres
pondent van het amerikaanse blad
„Nation" (weergegeven in de Groene
Amsterdammer van 9 September):
kan men in West-Europa de eco
nomie op oorlogsleest schoeien en
de huidige levensstandaard hand
haven? Velen zijn geneigd, die
vraag ontkennend te beantwoorden.
Wij mogen de ogen niet sluiten
voor de gevolgen van de zware
krachtproef, waaraan wij worden
onderworpen.
Indien wij het pleit winnen en
de agressie blijvend het hoofd bie
den, worden wij dan niet innerlijk
zo verzwakt, dat Rusland zijn slag
kan slaan, zonder dat er een schot
wordt gelost? De sociale gevolgen
van de groeiende spanning tussen
lonen en prijzen doen zich overal
gelden in stakingen en stakings
dreiging, ook bij ons.
Onze regering doet het uiterste
om de sociale vrede te behouden.
Zij heeft er zelfs het economisch
hachelijk experiment der vijf procent
loonsverhoging voor over, en de
loyale vakbeweging steunt haar,
ook al waaien geruchten over van
binnenskamerse tegenstellingen. Zal
op den duur ook het sociale even
wicht niet breken, waarom Neder
land boven andere landen gelukkig
is?
Want de beide bedreigingen van
de volkswelvaart werken door, nu
wij zo bovenmatig door militaire
uitgaven worden bezwaard, belas
tingdruk en loonopdrijving. De mi
nister van financiën, die wel wist
De sterke eik is omgehouwen,
Die tachtig jaren had doorstaan;
Jan Smuts, bekend in heel de wereld,
Is moegestreden heengegaan.
Een nederlandse ridderorde
Heeft welverdiend zijn borst gesierd;
Hij was, wie zal hem ooit vergeten,
|uist in ons vaderland gevierd.
Als veldmaarschalk was hij een hoeksteen
Van 't grote brits gemenebest,
En daarom waren veler blikken
Eerbiedig op Jan Smuts gevest.
Tot tweemaal toe zag hem een oorlog
Als eerste legercommandant;
Hij diende als minister jaren
Zijn afrikaanse vaderland.
Hij streed voor Volkenbond en UNO
Op 'thoog niveau, hem toevertrouwd;
Aan het herstel van 't oud Europa
Heeft hij naar krachten meegebouwd.
En toch, waarom wij Nederlanders
Jan Smuts zo waren toegewijd,
Dat was dat om de Boerenoorlog,
Zijn ongelijke heldenstrijd.
Wanneer wij aan Paul Kruger denken,
Aan Botha en aan Piet Retief,
Dan geven ook Jan Smuts zijn daden
Een groots historisch perspectief.
Hij zocht zijn volk in bange dagen,
Door laffe overmacht geknecht,
Hij vocht op de Transvaalse kopjes
Voor gouden vrijheid en voor recht.
Ja, daarom staan wij in gedachten
Aan Smuts zijn sterfbed, fier en stram:
Hij was rechtschapen, trouw en dapper,
Een oude loot van Hollands stam.
De veldmaarschalk is nu gestorven,
Maar voor ons landje, arm en klein,
Zal hij zijn erenaam behouden,
En eeuwenlang Slim-Jannie zijn.
(Nadruk verboden)
Jaap Mijderwijk
DEZE WEEK
V2 pond fijn wit speculaas
en
'/2 ons bruidsuikers
voor slechts 68 cent.
W. DINGEMANSE
Levensm.bedrijf Kolijnspl. lel. 255
welke offers hij vergen moet, heeft
verklaard, dat hij de belastingen
niet kan verlagen en de drang naar
loonsverhoging met zijn inflatio-
nistisch gevaar, laat niet af. Zolang
het algemeen beeld van de inter
nationale verhoudingen zich niet
wijzigt, blijven wij, ook als de oor
log niet komt, in onze eerste le
vensbelangen aangetast.
En het wereldbeeld blijft verstard.
Rusland heeft de tijd. Het heeft een
economische weerstandskracht, die
onmetelijker is dan wij vermoeden.
En het kan behendig zijn diploma
tieke spel spelen, als het de wereld
maar in onrust houdt. Onderwijl
eist de voort-etterende vete, dage
lijks bloed, in Korea.
Het wanhopige van de actuele
toestand is, dat wij het redmiddel
ontberen waarnaar wij, in de peri
ode tussen 1871 en 1914 uitzagen
als naar de oplossing van de strijd
tussen de volken. Wij bedoelende
internationale instantie: „Volkeren
der wereld, verenigt u, neemt plaats
aan ene tafel en beraadslaagt over
uw tegenstellingen. Schaft uw ge
heime diplomatie af en stelt uw
discussies in het licht der open
baarheid". Dat was de leuze onzer
verwachting. Sedert is de eerste
volkerenvergadering mislukt en in
de tweede koesteren wij maar wei
nig vertrouwen.
Overal in Europa kwamen sociaal
democratische regeringen. Maar de
geheime diplomatie woekert meer
dan ooit en de democratie, waar
voor wij hebben geleden en waar
voor onze dapperen zijn gestorven,
bleek na de tweede wereldoorlog
een illusie. Hoe zullen wij de de
mocratie redden, nu overal de con
trole op het staatsbeleid wordt
overgedragen aan bijzondere instan
ties en de menigte, zeer zeker hier
in Nederland, mat en onverschillig
zich bevindt tegenover haar eigen
politieke rechten, tenzij de loon-
kwestie aan de orde is? Bij alle
formele wetmatigheid van behande
ling, is toch Indië voor Nederland
verloren gegaan, buiten de wil van
het volk.
Achter de variété-voorstellingen,
die de Verenigde Naties geven,
werken geheime krachten, die nie
mand kent, die niemand doorgrondt.
