Kan krankzinnigheid genezen?
Het Rode Kruis in Indonesië
Kortgene enige aanvallen, maar wel
dra verviel het weer in traag spel.
Hierdoor kreeg de verdediging het
zwaar te verduren en moesten zij
alle zeilen bijzetten om de van alle
kanten opdoemende tegenpartij van
zich af te schudden. Na 35 minuten
spelen werd een fout der backs
door de linksbinnen met een doel
punt afgestraft (0—2). Nu plotseling
wakker, volgt binnen de minuut een
tegendoelpunt van de middenvoor,
die bij een schermutseling voor het
doel eerst tegen de keeper opschoot,
daaruit de bal weer terugkreeg om
hem in het net te laten verdwijnen,
twee minuten later gevolgd door
een doelpunt van de linksbuiten uit
mooi open spel (2—2). Nog enkele
aanvallen over en weer werden on
dernomen, maar met gelijke stand
ging de rust in.
Vrijwel direct na de hervatting
weer hetzelfde spelbeeldKoewacht
snelle open aanvallen en Kortgene
met kort spel voortsukkelend. In
deze tweede helft was de Kortgeense
verdediging beter op post en kon
Koewacht niet zo vaak meer ge
vaarlijk dicht bij het doel komen.
Daar de middenlinie hier ook een
handje bij hielp, ontstond een ga-
ping tussen de voorhoede, die nu
zelf de bal moest ophalen. Toch
deed ook Kortgene enige mooie aan
vallen en was het uit een dezer op
levingen dat de Koewachtse mid-
Wat is krankzinnigheid en wat
moet men denken van geestesziek
ten? Dat is een vraag die zo oud
is als de geschiedenis der mens
heid. Tot in de eerste helft van de
vorige eeuw was men in deze ge
vangen in de ban van philosophische
en theologische opvattingen. Pas
met de opkomst van de natuurwe
tenschappen zijn de bouw en de
functie's van het centrale zenuwge
stel zorgvuldig bestudeerd, en nog
later heeft zich de wetenschappe
lijke psychologie ontwikkeld. Men
is daardoor de krankzinnigheid wel
door een ander licht gaan zien,
maar wanneer men aan de weten
schappelijke wereld van vandaag
vraagt wat of krankzinnigheid nu
eigenlijk is en hoe men de geestes
ziekten nu moet bezien, dan blijft
het alles nog zeer onbevredigend.
De geestesziekten hebben altijd
een geheel afzonderlijke plaats in
de geneeskundige wetenschap inge
nomen. Organen als het hart, de
longen of de nieren waren steeds
tastbare objecten, bij operatie's kan
men deze organen in de hand ne
men en betasten, men kan hun fij
nere bouw met het vergrootglas of
met de microscoop bestuderen en
de zo materialistisch ingestelde mens
had met de* problemen die zich hier
voordeden minder moeite dan met
de ziekelijke afwijkingen van ka
rakter, geestelijke hoedanigheden en
zieleleven.
Het is dan ook buitengewoon op
merkelijk dat de moderne chirurgie
er thans in geslaagd is, de geeste-
denvoor de bal kreeg en in een snelle
ren naar voren ging. De Kortgeense
verdediging, die even mee naar vo
ren was opgetrokken, werd hier
door volkomen verrast en kreeg de
voortrennende middenvoor de ge
legenheid de bal langs de uitgelo
pen keeper in het doel te plaatsen
(2—3). Onmiddellijk hierop scoort
«.de Kortgeense linksbuiten met een
hard onhoudbaar schot, juist onder
de lat, de gelijkmaker (33). Na
dit succes bleef Kortgene in de aan
val en werd de Koewachtscverde-
diging op zware proef gesteld. Uit
een dezer aanvallen kreeg Kortge
ne, even buiten het strafschopge
bied, een vrije schop te nemen. De
Kortgeense middenvoor stelde zich
achter de bal op, gaf zuiver door
naar de linksbinnen, die niet aar
zelde in te schieten (4—3). Enige
minuten later was het de rechtsbui
ten die een voorzet uit het midden
in een doelpunt omzette (5—3).
Koewacht bleek hierdoor niet uit
het veld geslagen. Aanval op aan
val werd door hen op touw gezet,
maar het mocht hen niet gelukken
de verdediging te doorbreken. In
hun laatste aanval, juist voor het
einde, maakte een Kortgeense ver
dediger hands. De hiervoor toege
kende penalty verdween onhoud
baar in het net (54) waarna de
scheidsrechter direct voor het ein
de floot.
lijke structuur, het gemoedsleven
van de mens door operatief ingrij
pen te kunnen wijzigen.
Door een toeval
ontdekt
Het is begonnen met practische
ervaringsfeitende theoretische ver
klaring is, zoals zo vaak in de ge
neeskunde, .pas later gekomen.
We moeten ons daarom eerst ver
plaatsen naar een Amerikaanse kli
niek, waar in de chirurgische af
deling geregeld hersenoperatie's
worden verricht. Bij operatie's in de
voorhoofdshersenen bijvoorbeeld
om een daar zetelend gezwel weg
te nemen zou men verwachten
dat er na zulk een ingrijpen geeste
lijke defecten zouden ontstaan, in
deze gebieden liggen immers de
centra waar zich de hoogst gediffe
rentieerde geestelijke functie's af
spelen. Het tegendeel bleek waar;
wanneer men patiënten opereerde
die van te voren geestelijke afwij
kingen hadden, dan nam men waar
dat ook deze geestelijke stoornissen
na het operatief ingrijpen waren
verdwenen.
Deze ervaring was voor beide A-
merikanen, Freeman en Watts, aan
leiding een operatie tegen krank
zinnigheid uit te werken, die niet
technisch betrekkelijk eenvoudig
was, maar waarvan de resultaten
in wetenschappelijke kringen groot
opzien hebben gebaard. Door een
opening die in de zijkant van het
voorhoofdsbeen wordt geboord,
wordt een instrument gebracht,
waarmee men de zenuwvezels in
de voorhoofdshersenen klieft. Daar
men hier in de witte vloestof van
de hersenen manipuleert, spreekt
men over deze operatie wel als
„leucotomie" (leukos is wit).
Verbluffende resultaten.
Van deze operatie's zijn verbluf
fende resultaten beschreven. Men
vindt in de vakliteratuur mededelin
gen over patiënten die jarenlang in
een krankzinnigengesticht moesten
verblijven en voor wie het leven
door hun voortdurende angstige op
gewondenheid een plaag was, krank
zinnigen die het behandelend en
verplegend personeel dagelijks voor
bijna onoverkomelijke moeilijkheden
plaatsten. Zulke patiënten zijn door
leucotomie zover verbeterd, dat zij
als vrijwel normale mensen in hun
gezinnen konden terugkeren.
Maar ook wanneer de successen
van deze behandeling minder in
drukwekkend waren, vindt men toch
beschreven hoe chronische gestichts
patiënten, die tot de lastig^en en
moeilijksten moesten worden gere
kend, na deze operatie tot rustige
en prettige mensen werden, die hun
plaats vonden in de kleine gemeen
schap van de inrichting en voor wie
weer levensvreugde was weggelegd.
Een ieder die uit eigen ervaring
weet wat moeilijke gestichtspatiën
ten zijn, zal ook met dit effect der
operatie meer dan tevreden zijn.
Heftige angst en onrust vormen
vooralsnog de belangrijkste indica
tie tot leucotomie, na de behande
ling zijn de patiënten dikwijls ge
heel van hun angstige onrustigheid
bevrijd. Soms komt hiervoor een
toestand van doffe apathie in de
plaats, maar meestal worden de ge
opereerden gemoedelijk en opge
wekt, enigszins zorgeloos zelfs.
De keerzijde van de medaille is
evenwel dat mogelijk bestaande on
gewenste neigingen, die in degespan-
nen depressieve toestand niet tot
uiting kwamen, nu ongeremd aan
de dag kunnen treden. Dit open
baart zich dan als lichtzinnige be
sluitvaardigheid, geweldadigheid en
zelfs in criminele handelingen, die
grote last en veel ongemak kunnen
veroorzaken.
Het zal daarom de gestichtspsy
chiater zijn die de moeilijke beslis
sing moet nemen of deze operatie
wel dan niet moet worden toege
past. Hij zal daartoe de patiënt eerst
Elf teams van het Nederlandse
Rode Kruis zijn op het ogenblik
druk aan het werk om hulp te ver
lenen in de ontsloten gebieden van
Indonesië. In hoofdzaak wijden zij
hun krachten aan de burgerbevol
king, die hun hulp het allermeest
nodig heeft. De verwaarlozing, de
besmetting en de ondervoeding heb
ben in die streken immers zoveel
langer geduurd dan in de rest van
Indonesië, waar het Nederlandse Ro
de Kruis nu reeds drie jaar heeft
gewerkt en waar het nog steeds
niet „klaar" is.
Voor iemand die het niet gezien
heeft is het moeilijk zich een voor
stelling te vormen van wat de Rode
Kruis teams vinden. Dat is slechts
langdurig moeten observeren, hij zal
zich op de hoogte moeten stellen
van de voorgeschiedenis van de
betrokkene, alsook van de erfelijke
eigenaardigheden bij zijn familiele
den. Ook* zal hij niet tot operatie
adviseren, wanneer hem niet is ge
bleken dat andere onschuldiger be
handelingsmethoden hebben gefaald.
Hoe is dit mogelijk?
Het spreekt vanzelf dat men zich
afvraagt wat of hier eigenlijk ge
beurt en hoe men deze geestelijke
veranderingen door operatief ingrij
pen verklaren moet. Op het ogen
blik heeft men daarover de volgen
de mening. De zenuwbanen, die ge
kliefd worden, verbinden de hersen
schors met de thalamus, een ver
zameling van hersenkernen die een
belangrijke rol spelen in het emo
tionele leven. Doordat de verbinding
tussen deze beide hersendelen wordt
opgeheven gelooft men dat de prik
kels, die anders langs de zenuwba
nen naar de voorhoofdshersenen
worden geleid, niet meer tot bewust
zijn kunnen komen.
Nader onderzoek heeft nog uit
gewezen dat de fijnste intellectuele
capaciteiten, zoals het combinatie
vermogen, wel achteruitgegaan zijn
bij personen die aan deze operatie
werden onderworpen, maar voor het
practisch leven levert dit weinig
bezwaren ophet denkvermogen is
veel bruikbaarder geworden dan de
ingreep wegens de opheffing van
de zware remming.
En nu de toekomst.
De perspectieven die dit soort
van ingrijpen in de toekomst kan
hebben, zijn uit de aard der zaak
nog niet te overzien. Het gaat er
nu om door moeizame arbeid deze
nieuwe techniek verder uit te wer
ken en te verfijnen en dat zal de
wetenschap ongetwijfeld doen.
Waar het voorlopig om gaat
en dat is wel het belangrijkste van
dit alles is, dat in principe de
mogelijkheid blijkt te bestaan om
het zieleleven van de mens door
operatief ingrijpen te beïnvloeden,
ja zelfs te veranderen. Wanneer het
thans mogelijk is een toestand van
ondragelijke angst te doen verkeren
in een lichte zorgeloosheid, dan zal
het voor ieder duidelijk zijn dat het
laatste woord in deze gloednieuwe
materie nog niet gesproken is.
Dr H.W.Sc.
met ontoereikende woorden te om
schrijven: bergen van menselijke
ellende. Zweren ter grootte-van een
flinke mannenhand zijn kleinigheden,
wanstaltige opgezwollen en ontsto
ken ledematen komen dagelijks voor,
oedeem en schurft zijn normale ver
schijnselen. De tuberculose tiert we
lig en malaria heeft ontelbare slacht
offers de laatste .krachten geroofd.
En dan de talloze door ondervoe
ding tot op het geraamte verma
gerde kinderep Het is een
bovenmenselijke taak, waarvoor de
Rode Kruis-werkers in die gebieden
gesteld zijn; maar het is een dank
bare taak tevens, omdat zij in zo
veel gevallen kunnen helpen. Met
kininepillen kan men de malaria
Een hersen-operatie
Angst verandert in zorgeloosheid en
het denkvermogen kan terugkeren
