Ook vissen maken geluid.
Een hels kabaal in „stille wateren"
zijn prediking door ze ook maat
schappelijk zoveel mogelijk te be
naderen. Zijn vrouw had zich ech
ter aanstonds tegen dat plan ver
zet en het met een spotlach ont
vangen. Man, wat bezielt je, had
ze gevraagd, ik begrijp niet hoe je
aan zo'n dwaze en naive gedachte
komt! Denk je dat je op zo'n ma
nier de wantoestanden op maat
schappelijk gebied verbeteren zuit?
ik heb hier nooit iets bemerkt van
die bijzondere sympathie van je
voor die sociale beweging van on
ze tijd, maar wanneer je je zelf
toch in die richting verdienstelijk
wilt maken dan behoef je dat niet
op die manier te doen waardoor
je je zou blameren tegenover je
collega's, maar is een enkele vraag
in het kerkblad voldoende om de
nodige financiële steun te vinden.
Elke dominé heeft wel zo'n fonds-
je, waaruit hij putten kan bij voor
komende gevallen en waarom zou
dat onthouden worden? Of wil je
nu in je nieuwe gemeente op dat
punt eens gaan specialiseren, dat
zit zo'n beetje in de lucht tegen
woordig. Geloof me, wees voor
zichtig, je zult de toestanden er niet
door veranderen.
Hij vond het toen maar beter over
dat onderwerp niet met haar door
te gaan en gaf ook bij die tegen
kanting ook zijn plan omtrent de
keus van een huis op want hij was
niet vechtlustig van aard. Hij liet
de keus toen ook geheel aan haar
over. Hij wilde hierover verder
geen onenigheid en vertrouwde
op de nieuwe toekomst, die hun
perspectieven opende, al gevoelde
hij zich nu wat alleen.
En nu zat hij achter zijn schrijf
tafel, pas teruggekeerd van een in
spectietocht door zijn wijk. Gewa
pend met een lijst van adressen
van aldaar wonende leden van zijn
kerk, die althans zodanig te boek
stonden, maar vermoedelijk reeds
lang van die kerk waren afgedwaald
en daar ook wel niet meer woon
den zodat ze totaal vreemden voor
hem waren en als dwalende scha
pen ronddoolden, was hij nog geen
enkel adres binnengegaan, maar had
zich er voorlopig maar toe bepaald
alles van buiten eens op te nemen,
om daardoor enigszins een indruk
te krijgen van de aard en het soort
der bewoners.
Maar deze vluchtige en opper
vlakkige verkenning van zijn ter
rein was hem al niet mee gevallen.
Schelderige en slordig geklede
vrouwen had hij aan de deurposten
zien staan, waaronder er waren die
hem met een spottende verwonde
ring hadden nagekeken toen ze een
dominé in hem meenden te herken
nen. Ruwe kreten troffen zijn oren
en uit gangen en portalen waren
onfrisse geuren hem tegemoet ge
walmd. Hij voelde zich als op on
veilig terrein en waar hij zich had
voorgenomen nog geen enkel adres
binnen te gaan was hij daar inner
lijk blij om, want nu kon hij ach
ter het voornemen zijn vrees te
verbergen. Het was nu enkel een
zich oriënteren, maar die moment
opnamen hadden hem toch al over
tuigd van de onnozelheid van zijn
plan om op de huishuur een paar
honderd gulden te bezuinigen ter
bestrijding van noden waarmede hij
in aanraking zou komen. Veel meer
dan de financiële noden trof hem
de geestelijke nood waarin het me
rendeel van de mensen contact
zocht, en het begon hem duidelijk
te worden dat tegen deze toestan
den op andere manier moest wor
den opgetreden, ja, de dominé die
voor al die ellende van de lagere
bevolking eenvoudig de ogen sloot,
of die bleef bezien vanaf de hoog
te van de kansel of studeervertrek,
kan zich nog de illusie suggereren
van iets te bereiken en mee te wer
ken aan de opbouw van een ver
beterde en rechtvaardige samenle
ving, door af en toe een oproep te
doen voor financiële steun, maar
wie nog maar een vluchtige blik
geslagen had in het leven van het
merendeel der bevolking, ziet zich
geplaatst voor daaruit oprijzende
problemen en voor een macht, die
niet door mooie leuzen of giften
kunnen bestreden en overwonnen
worden, maar alleen door diep in
grijpende veranderingen, gebaseerd
op de voorschriften ons door Chris
tus ten opzichte van onze naasten
gegeven. Het wordt hem duidelijk,
dat de gehele structuur van de
maatschappij in die geest moet wor
den gewijzigd. Maar tegelijk over
woog hij, dat hij volstrekt niet be
rekend was om in deze materie,
die tegelijk een geestelijke materie
was, verdedigend en voorlichtend
op te treden. Hij gevoelde zich ge
heel onbekwaam en Onvoorbereid
en hij nam het plan op zich van
goede lectuur, op dat gebied, te
voorzien en studie te gaan maken
van de daarin behandelde onder
werpen. Enkele verkenningstochten
meende hij echter wel te kunnen
maken, en na al deze overwegin
gen, op zijn studeerkamer genomen,
ging hij op zekere dag op huisbe
zoek uit.
HOOFDSTUK II.
In de wijken.
Hij had voor zijn huisbezoek een
tijd uitgekozen, waarin hij verwach
ten kon de man thuis te zullen vin
den. En nadat hij aan het aangege
ven adres, 3 hoog achter, moeilijk
de uitgeholde trappen beklommen
had en op een donker en vunzig
portaal was aangeland, klopte hij,
op 't gevoel, aan een vettig aanvoe
lende deur aan, waarop hij een man
nenstem „binnen" hoorde roepen.
De man zat aan het enige raam
dat de kamer had en dat uitzicht
gaf op de omringende daken en was
bezig uit een blokje hout een scheep
je te snijden voor zijn jongens, die
nu vermoedelijk nog op straat speel
den.
Zonder op te zien van zijn be
zigheid vroeg de man wie hij was
en toen hij zich daarop bekend had
gemaakt als de wijkpredikant, die
eens kennis kwam maken, zei de
manneem een stoel en ga zitten.
De man wachtte blijkbaar af of
hij niet het gesprek zou beginnen,
want hij zei niets en ging met zijn
knutselwerkje voort. Hij had zich
de situatie ook aldus ingedacht en
zich daarop enigszins geprepareerd,
daarbij gesteund door zijn psycho
logische theorieën die hem hadden
geleerd in zo'n geval zich zoveel
mogelijk aan te passen aan de om
standigheden van het ogenblik en
de sfeer waarin de ander zich be
vindt.
Hij vatte dus het knutselwerk aan
en prees de handigheid van de ma
ker en tegelijk de zorg en de lief
de die daaruit sprak voor zijn jon
gens. De man bleek daarvoor ge
voelig te zijn en vroeg of hij ook
kinderen had, waarna hij aanstonds
doorging met zijn beklag te doen,
dat hij als werkloze op zo'n manier
zijn tijd moest doorbrengen en van
de steun moest levenHet is wat
te zeggen wanneer je, als bekwaam
vakman, het brood moet verdienen
voor je gezin en je kunt het niet
omdat er geen werk voor je is. Je
bent niet geleerd genoeg om te kun
nen zeggen waar de oorzaak van
deze ellendige toestand te vinden
is, maar u is dominee en dus die-
■naar van de kerk, maar die weet
er blijkbaar ook geen raad mee,
want die kijkt niet naar ons om.
Ik woon hier al tien jaren en u is
de eerste predikant die ik in mijn
kamer ontmoet. Maar ik begrijp dat,
want wat moe* u bij mij komen
doen wanneer je geen weg weet
om me uit die ellende te helpen.
Werk kan de kerk me niet geven.
Terwijl de man aldus zijn ver
kropt gemoed lucht gaf, kwamen
hem veel troostvolle en bemoedi
gende Bijbeluitspraken voor de geest
die hij echter tegen deze man en
de gesteldheid waarin hij verkeer
de nog niet durfde benutten. Die
munutie wilde hij nog even bewa
ren en intussen werd hij bespron
gen en gekweld door de gedachte:
Wat ben ik begonnen 1 Daar wordt
ik in eens geplaatst voor het gro
te sociale vraagstuk van deze tijd
en ik weet er geen weg mee. Heeft
mijn vrouw feitelijk geen gelijk ge
had toen ze mij aanraadde mij niet
op dien weg te begeven en mij
te bepalen tot mijn kanselwerk en
opvoeding van de jeugd in cathe-
chisatie en vereniging, met daar
naast bevordering van de algemene
liefdadigheid? Maar op eenmaal
liet hij die gedachte varen daar het
besef tot hem doordrong dat deze
man en de vele duizenden lotge
noten met hem, niet vroegen om
een- harmonische opbouw van de
menselijke samenleving die geheel
was scheef gelopen.
Hij moest dus beginnen met de
man een antwoord in die zin te
geven en daarbij in de richting
blijven van 's mans gedachtengang
en daarom gaf hij ten antwoord:
U hebt gelijk, de kerk kan u geen
werk bezorgen, maar toch is de
kerk de draagster van het beginsel
dat bij algemene aanvaarding een
betere wereld zou te zien geven
dan nu het geval is.
Domela Nieuwenhuis, de geeste
lijke vader van het socialisme hier
te lande heeft eens verklaard dat
wanneer er naar de Bijbelse voor
schriften zou worden geleefd er voor
het socialisme in de wereld geen
plaats meer zou zijn. Die voorschrif
ten zijn reeds twintig eeuwen door
Christus de wereld ingedragen, maar
de wereld heeft de Christus gekrui
sigd en zij kruist hem nog dagelijks.
U zegt niet de oorzaak te kennen
van deze verworden toestand en
die is ook niet in enkele woorden
aan te wijzen. Men zocht die in
politieke en economische stelsels en
in de macht wat men „het kapita
lisme" noemt, maar dat zijn alle
maal verschijnselen van de ziekte
waaraan de mensheid (en daartoe
behoren we immers allemaal) lij
dende is en wat zou u nu zeggen
van een dokter die bij een ernsti
ge zieke geroepen wordt, iqaar die
in plaats van de oorzaak van de
ziekte te bestrijden de verschijnse
len aanpakte? Die oorzaak ligt nu
bij ons zelf^bij onze eigenliefde
en nu zal ifc U een uitspraak en
levensregel van Christus aanhalen
die zegt: Zo wat gij wilt dat U de
mensen zouden doen doe gij hen
ook alzo. U zult met mij eens zijn
dat wanneer de mensen volgens die
stelregels handelen, de kwestie waar
de wereld nu voor staat en die nog
eens op een volkerenoorlog zal
uitlopen, opgelost zou zijn.
(wordt vervolgt.)
Wie meende, dat er in de diep
ten der oceaan een intense stilte
heerste, dat de vissen niet praten
konden en dat liefdesliederen al
leen bij tweebenige landbewoners
voorkwamen, heeft zich vergist. De
laatste wetenschappelijke onderzoe
kingen hebben onomstotelijk aan
getoond, tdat er onder de spiegel
van de zee meer lawaai gemaakt
wordt dan in een wereldstad als
Londen, dat de kleinste vissen nog
geluiden kunnen voortbrengen en
dat ook onder water een plechtig
heid niet in alle stilte voltrokken
wordt.
Deze wonderlijke gegevens zijn
aan het licht gekomen na onder
zoekingen van het United States
Naval Ordnance Laboratory te
Washington, waar men de ervarin
gen uitwerkte, welke tijdens deze
oorlog zijn opgedaan met accous-
tische mijnen en torpedo's, die door
middel van geluid naar hun doel
gedirigeerd worden. De bedoeling
was, een bruikbaar systeem te vin
den, met behulp waarvan vijande
lijke onderzeeërs kunnen worden
opgespoord, door ergens een spe
ciaal geconstrueerd luisterapparaat
in het water te laten zakken. Niet
alleen bleek thans, dat geweldige
geluidsstoringen in de diepten der
ocean&n de peilingen ongunstig be
ïnvloedden, er is tevens verklaard
waarom accoustische mijnen en de
op het geluid afgeschoten torpedo's
hun doel volkomen misten. Inplaats
van rechtstreeks af te stevenen op
vijandelijke schepen, bepaalden de
vissen met hun kabaal ongewild
de koers van de nieuwe wapens,
die dan ook vaak temidden van
scholen katvissen e d. terecht kwa
men.
Met de nieuwe Amerikaanse luis
terapparaten heeft men bij sommi
ge vissen een trommelend geluid
waargenomen. Bruinvissen bleken
