NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Het einde van de Boerenoorlog
J
No. 2321
Zaterdag 17 Mei 1947
50e Jaargang
Vijf en veertig jaar geleden:
De „Rooirok" overwon, maar Engeland verloor zijn prestige
il Ji
Distributiedienst
Wissekerke.
DRUK EN USTOAVE A. G. M. MARKUSSE TE WISSENKERKE TELEFOON No. 308 - GIRO No. 32622
Abonnementsprijs f 1.50 per jaar. - Franco per post f 3.00.
Zaterdag 31 Mei 1902, nu vijf en
veertig jaar geleden, heeft het laat
ste handjevol boeren, dat zich nog
tegen de Britse indringers verweer
de, na rijp beraad de wapens neer
gelegd. Daarmede kwam een einde
aan de heldhaftigste vrijheidsstrijd
die de wereld ooit gekend heeft.
Een oorlog, door 's werelds groot
ste mogendheid uitgelokt ter ver
overing van de goudvelden en di-
amentmijnen, en door Neerlands
dapperste zonen tot het bittere einde
toe uitgestreden.
Twee en een half jaar bestreden
de boeren met groot succes de ge
hate rooirok. Wat niemand gedacht
had gebeurde: de beste generaals
van Engeland werden achtereenvol
gens verslagen. Europa trilde van
vreugde. Toen greep de machteloos
ziedende John Buil naar het laat
ste en laagste middel om de oor
log te winnen, 's Werelds eerste
concentratiekampen zijn niet uitge
vonden door nazi-beulen, maar
door de Engelse generaal F. S. Ro
berts. 26.370 vrouwen en kinderen
lieten er in luttele maanden het
leven. Zes en twintigduizend drie
honderd en zeventig vrouwen en
kinderen
Hoewel de hoeven verbrand wer
den, het vee geroofd, vrouwen en
kinderen vermoord, vochten de Z.-
Afrikaanse boeren onvermoeid voor
hun vrijheid. Waar de rooirok zijn
voet zette was de aarde doordrenkt
van het bloed. Een leger van 300.000
man, met de modernste wapenen,
werd in het veld gebracht om een
handjevol mannen van Nederland
se afkomst te onderwerpen. Inder
daad is het hun gelukt het begeer
de grondgebied in handen te krij
gen, maar de bevolking is nooit
Engels geworden. De boeren be
hielden hun taal, de kiem voor de
toekomstige onafhankelijkheid; de
taal, die gans een volk is.
EEN LOOT VAN
NEERLANDS STAM.
Nog nimmer heeft een buiten
landse strijd zóveel ontroering en
een dergelijk medeleven gewekt in
alle lagen der Nederlandse bevol
king, als de Boerenoorlog van 1899
1902. Oeen wonder, het betrof
hier een aloude loot van Neerlands
stam, die gevestigd in de vreem
de opkwam voor Vrijheid en
Recht. Schreef niet L. Penning in
zijn driedelig werk „De oorlog in
Zuid-Afrika" reeds: „De slag is
gevallen de lont in 't kruit! In
het zelfde jaar, dat de grote Vre
desconferentie werd gehouden, zal
de mogendheid die daar zo luide
sprak voor menselijkheid en erbar
ming, een klein en dapper boeren
volk, welks enige misdaad het is
dat het opkomt voor zijn recht en
onafhankelijkheid, verpletteren on
der haar granaten en dum-dum-ko-
gels. Onze harten kloppen sneller,
want die Boeren zijn van ons vlees
en ons bloed, en met omfloerste
ogen staart de Nederlandse maagd
naar het zonnige Zuiden
Nu nog leren de Engelse kinde
ren op school, (lat de Britten in
1877 Transvaal moesten inlijven,
omdat de Boeren er hun Kaffers zo
onmenselijk behandelden. Wij we
ten wel beter. Ondank alles zond
Zuid-Afrika een deputatie naar En
geland om de kloof te overbruggen.
Het lukte wonderwel, in 1884 werd
een uitbreiding van grondgebied
verkregen, een gedeelte der schul
den werd kwijtgescholden en zelfs
de binnelandse suzereiniteit werd
opgeheven. Maar niet lang daarna
werd het eerste goud in de nieuwe
gebieden gevonden. Diamanten wer
den ontdekt Engeland sloeg
opnieuw begerige blikken op het
lokkende land.
Britse maatschappijen met Brits
kapitaal verkregen het recht van de
exploitatie. De „uitlanderquestie"
werd op de spits gedreven. In Ja
nuari 1897 ontwapende Con jé, één
der voormannen der Boeren, Ja-
meson met zijn beruchte roversben
de. Paul Kruger ontving gelukwen
sen uit alle delen van de wereld,
zelfs van de Duitse keizer Willem II.
Maar de Engelse machinaties duur
den onverminderd voort.
Niet eeuwig kon de tegemoet
komende houding van president
Kruger duren. Een ultimatum aan
Engeland noodzaakte Joe Cham
berlain openlijk voor zijn bedoe
lingen uit te komen. En 11 Octo
ber 1899 kwam het afwijzende ant
woord. De Boerenoorlog, de bloe
digste vrijheidsstrijd van alle eeu
wen, begon.
Ouderen onder ons herinneren
zich waarschijnlijk de vele liederen
en voordrachten uit die roemrijke
tijd. „De boeren hebben 't over
wonnen, hiep hiep hoera F' is er
slechts één van. Het mooist maakte
het een kunstenaar, die, gegrimeerd
als de Britse minister-president, met
een strop om de hals een dicht
werk declameerde, dat eindigde als
volgt
Ik, Chamberlain, vol knepen,
waarop heel Engeland bluft,
Zo huichelachtig gluip'rig,
zo vol van vuil vernuft.
Eergierig, gauwdiefachtig,
Schurkachtig als een fielt,
Ik, Englands grootste glorie,
Word binnenkort ontzield.
En dan hang ik, hang ik, hang ik
in de strop,
't Is zo erg wel niet, maar 't spijt me
van mijn kop.
Dr Kakebeeke van de Nederland
se ambulance, de Engelse journa
list Stead en vele ooggetuigen ver
halen van de gruweldaden der Britse
lanciers, die de gewonde boeren,
die hun wapens hadden weggewor
pen, met hun lansen doorstaken
van de slachtpartij bij Elandslaagte
op 21 October 1899, waar generaal
Koek, geheel uitgeschud en beroofd
van zijn kleren, zwaargewond bleef
liggen.
Het is goed, dat wij Engeland in
middels in deze laatste wereldoor
log aan onze zijde vonden en de
„rooirok" als menselijker overwin
naar hebben leren kennen. Maar
omstreeks 1900 was dat alles an
ders. Toen was het Nederland, dat
een menslievende en dappere daad
verrichtte: ten einde Paul Kruger
uit de handen van de vijand te red
den zond Koningin Wilhelmina een
oorlogsschip naar de Zuidafrikaanse
wateren. Aan boord van de „Gel
derland" bereikte de grijze staats
man ons land.
Niet in het veld verloren de Boe
ren de oorlog; alleen ten behoeve
van hun vrouwen en kinderen in
de concentratiekampen staakten zij
de strijd. Het was te laat. Velen
vonden hun gezinnen niet weer.
En toen de ex-president van de
Oranje Vrijstaat, M. Th. Steyn, in
1916 het beroemde Vrouwenmonu
ment te Bloemfontein onthulde, ter
eeuwige nagedachtenis aan die
26.370 onschuldige slachtoffers, zak
te hij tijdens zijn toespraak ineen.
De herinnering was hem te mach
tig, de dood overmeesterde hem,
juist daar.
Er zijn Zuid-Afrikaanders die dat,
ook na deze vijf en veertig jaren,
nog niet hebben vergeten. En zij
2240 betalende abonné's.
zijn vele, zeer vele, ondanks de re
cente reis van het Engelse konings
huis.
Dr Phil. O. Sophaster.
IV'
Eerbied alleen
is niet genoeg!
Stad of dorp: overal zijn de
gedenkteekens voor de ge
vallenen. Voor de velen,
die tijdens de bezetting het
kostbaarste gaven... voor
onsl Maar zijn hun nabe
staanden geholpen, wan
neer ^wij niet wat meer
doen, dan in 't voorbijgaan
onzen hoed afnemen? Er
moet materieel gesteund
worden. Zij gaven alles...
geeft U maandelijks iets!!
Heeft U het woord op den
achterkant van Uw bon
kaart ter harte genomen
De leider van de Distributiedienst
Wissenkerke maakt bekend:
Uitreiking bonkaarten
voedingsmiddelen, tabaks- en
versnaperingenkaarten en
brandstoffenkaarten 707.
Wissekerke.
Maandag 19 Mei des v.m. de no
A 91 t.e.m. A 140 en des n.m. de
no A 141 t.e.m. A 180.
Dinsdag 20 Mei des v.m. de no
A 181 t.e.m. A 230 en des n.m. de
no A 231 t.e.m. A 260.
Woensdag 21 Mei des v.m. de
no A 261 t.e.m. A 290 en des n.m.
