NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Gezag
Vrijheid en
Sociaal recht
Stemt No. I van lijst 3
J. SCHOUTEN.
No. 2270
Zaterdag 11 Mei 1946
49e Jaargang
Anti-Revolutionaire
beginselen.
Zie hem lachen,
DE PARTIJ VAN DE VRIJHEID
DRUK EN UITGAVE A. G. M. MARKUSSE TE WISSENKERKE TELEFOON No. 308 - GIRO No. 32622
Abonnementsprijs 1 gulden per jaar. - Franco per post f 2.25. - 2200 betalende abonné's.
Hoofdredacteur: A. G. M. Markusse te Wissekerke.
Volkshogeschool.
I.
De roep om gemeenschap is dè
roep'van deze tijd. Bijna zou men
met een variant op een bekend
slagwoord kunnen zeggen: we zul
len een gemeenschap zijn of we
zullen niet zijn.
De volkshogeschool is een van
die gemeenschapsvormen, die, ont
staan voor de laatste-wereldoorlog,
nu in dubbele mate onze aandacht
vraagt.
De naam „Volkshogeschool" is
doelbewust gekozen: ze wilde ac
tuele vragen van het bestaan in
hun diepten peilen, vandaar de naam
„hogeschool" en ze wil als cur
sisten binnen haar muren vereni
gen alle volwassen jeugdige men
sen uit alle standen en klassen van
welke politieke of geestelijke rich
ting ze dan ook zijn, vandaar de
naam „Volkshogeschool".
Ze onderscheidt zich wel scherp
van alle andere scholen, al heeft
ze met de Universiteit gemeen, dat
ze zich uitsluitend tot de volwas
senen richt en al heeft ze als an
dere onderwijsinstellingen een op
voedkundige taak.
Toch is het onderscheid groot.
Het einddoel van alle andere
scholen is: verkregen kennis, ver
worven vaardigheid zich manifes
terend in een diploma meestal, het
doel van de volkshogeschool is zui
ver ideëelde belevenis van een
gemeenschap, juist met andersden
kenden en het wekken van een im
puls deze gemeenschapsidee in het
maatschappelijke leven over te dra
gen.
Ontstaan en doel.
De grondlegger van de volksho
geschool in Denemarken, waar ze
het eerst tot bloei is gekomen, is
Grundtvig, een predikant, die bui
tengewone invloed heeft uitgeoe
fend als dichter, schrijver en kerk
hervormer in Denemarken. In de
eerste helft van de 19de eeuw be
gint daar het volkshogeschoolwerk
en na enige tegenslagen en proef
nemingen neemt het weldra een
hoge vlucht op het platteland, zo
dat nu voor de boerenzoons en ar
beiders in Denemarken, ook voor
de plattelandsmeisjes één of meer
cursussen op de volkshogeschool
eerder regel dan uitzondering zijn.
Vanwaar de grote achterstand in
Nederland? (in 1932 wordt de le
gesticht en nu zou de te stichten
Zeeuwse de zesde zijn).
„Een gelukkig volk heeft geen
geschiedenis". Dat is de geschiede
nis van ons volk gedurende de he
le 19e eeuw en daarna tot 1940.
Denemarken beleefde zijn 1814
(afscheiding van Noorwegen) en
1864 (verlies van Sleeswijk-Hol-
stein). Het Deense volk kwam in
heftige beroering en bracht zijn
diepste geestelijke krachten in het
geweer.
Ons volk werd door de grote
geestelijke stromingen nauwelijks
beroerd. De Franse revolutie werd
hier beleefd als de kalme restaura
tie na 1815. Meer dan een halve
eeuw hadden de ideeën van de Fran
se revolutie hier nodig om door te
sijpelen en dan nog als de verdien
de oplossing van het liberalisme.
Wij, Nederlanders, werden de hele
19e eeuw door niet gedwongen tot
absolute inkeer en tot bezinning op
de diepste waarden van ons be
staan. Dat de volkshogeschool nu
in het brandpunt van de belang
stelling staat en velen van ons nu
een opvoedingscentrum toeschijnt,
waar stelling kan genomen worden
tegen individualisme en particula
risme slechte erfenis van de 19e
eeuw en vóór een betere ge
meenschap, is m.i. dan ook te dan
ken aan een totale inkeer van een
deel van ons volk in de nood der
oorlogsjaren, grote winst betaald
door groot verlies.
In ons land is het volkshoge
schoolwerk aangevangen in 1932
op Allardsoog, een bezitting van
jarig van der Wielen, in Bakkeveen
op de grens van Friesland, Gro
ningen en Overijsel. Reeds jaren te
voren had Oom Jarig de omwo
nenden geregeld op buurtavonden
verzameld, teneinde de gemeen
schapszin te verhogen (nu nog is
het „buurtwerk" in Bakkeveen een
deel van het volkshogeschoolwerk).
In 1932 begon een neef, H. van
der Wielen, met de eerste cursus,
bijgestaan door enige persoonlijke
vrienden. Door de nood der tijden
werkeloosheidscrisis droeg
het jongenswerk in Bakkeveen prin-
cipiëel een sociaal karakter, bij het
meisjeswerk lag het accent op de
paedagogische kant. Slechts lang
zaam groeide de school in Bakke
veen voor de oorlog (in 1932 wa
ren er 151 cursisten, in 1939 volg
den 1042 cursisten de school).
Geen wonder. In ons land, met
zijn grote dogmatische verschillen
en z'n sterk standgevoel we zijn
immers een volk van kruideniers,
van kleine burgers was het voor
velen een zelfoverwinning om aan
de ronde tafel van de hogeschool
te gaan zitten: calvinist naast R.-
Katholiek, boer naast arbeider, in
tellectueel naast onontwikkelde. In
de voorbije oorlogsjaren zijn deze
groepen nauwer met elkaar in con
tact gekomen, een beter begrip van
elkaar is ontstaan, een wens naar
grotere eenheid ontstond, terwijl
voor velen tegelijkertijd een tipje
opgelicht is van het kleed der be
schaving, waardoor ze de ontstel
lende ontdekking hebben gedaan,
hoe voos die beschaving wel is.
Zou het wellicht de moeite lo
nen voor jonge mensen zich in de
samenleving van de volkshogeschool
met elkaar te bezinnen op de die
pere grondslagen van het leven.?
(wordt vervolgd)
Er komen geen stekbieten
naar Noord-8eveland.
Reeds enige weken geleden kwam
mij ter ore, dat een tweetal firma's
op zaadteeltgebied, n.l. Sauer'sZaad-
teeltbedrijven te 's-Gravenhage en
de Firma van der Ploeg te Zwijn-
drecht contracten afsloten voor de
teelt van stekbieten. Dit zijn in Au
gustus gezaaide bieten, die het vol
gend jaar worden uitgeplant ter ver
krijging van bietenzaad. Ongetwij
feld is de Noord-Bevelandse bodem
hiervoor uitstekend geschikt. Een
zeer groot bezwaar is echter, dat
de bloeiende bietenplant buitenge-
liggen het stevigst verankerd
in de
woon geliefd is door een bladluis
soort, die het virus verspreidt, dat
de vergelingsziekte in bieten ver
oorzaakt.
Deze ziekte veroorzaakt elk jaar
meer of mindere schade (in 1945
zeer ergl) en zou door de teelt van
stekbieten ongetwijfel een zodanige
uitbreiding krijgen, dat de verbouw
van suiker- en voederbieten vrijwel
onmogelijk zou worden, wat voor
Noord-Beveland (het Peeland) met
zijn hoogste bietenopbrengst per
eenheid van oppervlak, fataal zou
zijn.
Het spreekt van zelf, dat de Be
drijfsvoorlichting alles in het werk
stelde otn dit te voorkomen en in
derdaad is dat ook gelukt.
Door beide betreffende firma's is
n.l. na gevoerde besprekingen be
sloten geen stekbieten op Noord-
Beveland te telen, zulks om de te
genwerking niet nog groter te ma
ken, alsook om hun contractteelt
van andere zaden niet in de weg
tè staan. Zij weten ook, dat de zaad
teelt zich hier meer en meer uit
breidt en doen hun best hiervoor
contracten af te sluiten. Gaarne wen
sen wij beide firma's veel succes
hiermee op ons eiland; ze hebben
dit door hun coulante houding waar-
SINT BUREAUCRATIUS!
Oppermachtig heerscht hij, deze albedil I Met
een leger van ambtenaren, met tienduizen
derlei formulieren en decreten legt hij ons
bedrijfsleven volkomen aan banden, belemmert
hij onzen wederopbouw. Aan zijn tirannieke
bedilzucht móét een einde komen I Alléén
in vrijheid kan het Nederlandsche volk zijn
groote gaven volledig ontplooien I
Vrij Nederland stemt op