Noord-Bevelands
Nieuws- en Advertentieblad
COLORADOKEVER.
Zaterdag 1 9 Mei 1945
No. 2221 48e Jaargang
Druk en Uitgave: A. G. M. Markusse te Wissekerke.
Abonnementsprijs 1 gulden per jaar.
Advertentieprijs 10 cent per regel.
Hoofdredacteur: A. G. M. Markusse.
Prooien van het Nazi-monster
door Rein J. Vogels.
BUCHENWALDE! De naam, die
ons deed huiveren, als hij in ons
bijzijn werd uitgesproken.
DORA BIJ NORDHAUSEN! De
naam van een der beruchtste ge
heime concentratiekampen, waar de
dood, in loondienst van de Duitse
machtswellust, zo vlijtig de zeis
hanteerde.
BERGEN-BELSENEen weerzin
wekkende klank, die de verwezen
lijking inhoudt van de grootste beest
achtigheden, welke in het brein van
een diepgezonken mens kunnen op
komen.
Stoere jongens, en mannen als
bomen zijn bij duizenden, zonder
vorm van proces, naar deze oorden
van ontaarding gesleept. Als de
zwakste halmen vielen zij vaak reeds
na korte tijd ter aarde door uitput
ting, ondervoedingen mishandeling.
Hoe vaag en onvolledig waren
echter de voorstellingen, die wij
ons konden maken over de toe
stand, waarin deze mensen zich be
vonden. Wij hebben altijd maar ge
gist, want het rechte werd syste
matisch en nauwgezet met de sluier
der geheimzinnigheid bedekt.
Eerst thans, nu vele kampen aan
de klauwen van den bloeddorstigen
adelaar zijn ontrukt, vinden lang
zaam beschrijvingen en ander docu
mentatiemateriaal de weg naar de
openbaarheid. En bij alles wat we
zien of lezen, vragen wij ons hoofd
schuddend af, hoe het in vredesnaam
mogelijk is, een menselijk wezen
dat nog in het jaar 1945 slechts in
staat is volgens de meest eenvou
dige dierlijke instincten te leven,
straks weer een plaats te geven in
een menselijke maatschappij.
Dat het afschuwelijke nazi-sadis-
me vele vormen kent mochten wij
ervaren in de gesprekken met en
kelen der 103 bevrijde gevangenen
uit Buchenwalde en andere kampen,
die Zaterdag 28 April in het ont
vangstcentrum van de Repatriërings-
dienst te Eindhoven zijn aange
komen.
De meesten, waaronder ook 4
Tsjechen, 2 Polen en 1 Hongaar,
genieten een goede gezondheid.
Helaas moesten 28 ernstige zieken
naar het ziekenhuis worden over
gebracht, waardoor zij de vreugde
en liefdevolle ontvangst in het tot
ontvangstcentra ingerichte veemge
bouw van Philips niet konden mee
maken.
Na alles wat deze mensen, veelal
als gevolg van hun werk voor onze
nationale zaak, in de laatste jaren
hebben moeten doorstaan, is het
begrijpelijk, dat zij, voor het eerst
weer op vrije vaderlandse bodem
verkerend, stuk voor stuk hun hart
willen luchten. Wat wij dan te ho
ren krijgen grenst aan het ongeloof
lijke. Voor ons zit een oud-marinier,
die in Mei '40 op de Maasbrug te
Rotterdam heeft gevochten. Hij heeft
maar één wens: Naar Vught!
Zijn gelaatstrekken geven aan zijn
uiterlijk iets verbetens; zijn ogen
hebben een eigenaardige glans.
„Ik ben keihard geworden" zegt
hij en vertelt dan van zijn 17 clan
destiene reizen, tijdens de bezetting,
naar Spanje en Zwitserland, met het
doel tal van landgenoten buiten het
bereik der Duitsers te brengen. In
lanuari 1942 werd hij te Belfort in
Frankrijk gearresteerd en naar een
strafgevangenis te Dijon overge
bracht. Om hem tot spreken te krij
gen sloeg men hier de tanden uit
zijn mond en knelden men zijn vin
gers tussen een ijzeren tang. Onze
marinier zweeg echter en werd via
Compiègne op transport gesteld
naarBuchenwalde. Maanden
leefde hij hier met duizenden lot
genoten in de ellendigste omstan
digheden. Van de vroege morgen
tot de late avond moesten de ge
vangenen werken in steengroeven
op een uiterst minimaal en slecht
voedselrantsoen. Een liter watersoep
en een snee brood per dag, dat was
alles. Behoorlijk slapen was een on
mogelijkheid, de hygiënische toe
standen schreeuwden ten hemel en
van een medische verzorging was
nauwelijks sprake. De mensen, die
ziek werden, waren in de meeste
gevallen verloren.
Als de man over de wreedheden
en de ongekende straffen in het
kamp gaat vertellen, dan beginnen
we iets te begrijpen van het gevoel,
dat hem en zijn inede-geknechten
moet bezielen. Sidderend betasten
wij het touw van de strop waarin
honderden, ja duizenden hun tragisch
einde vonden. Hij had kans gezien
het bij een bepaalde gelegenheid te
kapenLuguber bewijsmateriaal 1
Maar onze zegsman gaat verder
en verhaalt op een realistische ma
nier de overbrenging naar het Lager
Dora bij Nordhausen, een kamp met
bijna 18.000 mannen en jongens,
waarvan ongeveer 150 Nederlanders.
Op de vraag naar de belevenissen
in dit oord, krijgen wij verrassende
antwoorden. De gevangenen werden
hier gebruikt voor het uithouwen
van grote tunnels en ruimten in het
Harz-gebergte. Sommigen werkten
9 maanden aan een stuk, zonder
ook maar één keer het daglicht te
kunnen zien. In de grote uithollin
gen werden constructiewerkplaatsen
voor de V-projectielen onderge
bracht. Ook hier werden de gevan
genen, tezamen met een groot aan
tal Duitse burgers, onder leiding van
een zekeren Sawatsky, te werk ge
steld. Kwam het eens een enkele
maal voor, dat een gevangene een
fout maakte, of een defect kreeg
aan zijn werkbank, dan werd dit
terstond ais sabotage uitgelegd. De
betrokkene werd opgesloten in een
cel, waarin hij nauwelijks kon staan
en onmogelijk kon gaan zitten. Na
enige dagen kregen de overigen op
dracht buiten aan te treden om ge
tuigen te zijn hoe de man werd op
gehangen. In het begin beliep het
aantal opgehangenen ruim 150 per
dag. De veroordeelden moesten door
hun eigen kampgenoten met negen
tegelijk aan een grote galg gehan
gen worden. De rechterhand van
den een was aan de linker van den
ander gebonden, hetgeen de mar
teling nog vergrootte. Op straffe
van hetzelfde lot waren de duizen
den gedwongen steeds opnieuw dit
onmenselijk bedrijf tot het bittere
einde aan te zien.
Na afloop werden de lijken ver
brand en de as in groote kuilen ge
gooid. De mannen voor deze daden
aansprakelijk, zijnSturmbannführer
Fürstner en de beruchte Hauptsturm-
führer Schwarz, welke laatste reeds
een reputatie had verworven in het
vernietigingskamp te Buna, waar de
mensen bij duizenden zijn vergast.
Of iemand in aanmerking kwam voor
lijfstraffen werd ook beslist door
den dokter. Aangezien het advies
in honderd van de honderd geval
len „ja" luidde, waren ook velen
van hen, die sinds gisteren Gode
zij dank weer een goed dak bo
ven hun hoofd en een prima ver
zorging hebben, gevoelig „onder de
lat" geweest.
Onze marinier moest eens voor
over op tafel gaan liggen en kreeg
75 slagen met een ijzeren staaf op
rug en zitvlak. Anderen, die zich
rond ons scharen, doen op koude
zakelijke toon soortgelijke en ergere
verhalen. Een jongen van 16 jaar
was twee jaar geleden uit Amster
dam gevlucht omdat de Gestapo
hem zocht. Hij wist met bovenmen
selijke inspanning naar Zuid Frank
rijk te komen, zag kans dwars over
de Pyreneeën Spanje te bereiken
en de richting naar Madrid in te
slaan, jammer genoeg bereikte hij
zijn doel om naar Engeland te gaan
niet, daar hij in de Spaanse hoofd
stad door Duitse handlangers werd
gearresteerd. Er glijdt een pijnlijke
lach over zijn jongenssnoet als hij
op een kalme manier zijn lijdens
verhaal doet. Hij schildert de wijze
waarop de SS-bewakers in het
Lager Dora, bijgestaan door Duitse
dieven en moordenaars, die even
eens in het kamp tewerkgesteld
waren, hun lusten botvierden. Wij
ijzen bij het horen van de aansla
gen, die dit gespuis op een fiere
Hollandse jongensziel pleegden.
Een zakenman uit Amsterdam
heeft tranen in de ogen als hij ons
aanspreekt. Evenals alle anderen is
hij dankbaar voor de goede zorgen
die aan hem worden besteed. Wan
neer wij hem naar enkele ervarin
gen vragen deelt hij in alle een
voud mede, dat hij kans had ge
zien in de boeken op het bureau
van het kamp te neuzen. Onuitwis
baar staan de cijfers, die hij daar
zag, in zijn geheugen gegrift. In de
maand Maart van dit jaar stierven
er in het Lager Dora bij Nordhau
sen 2962 mensen aan ondervoeding,
typhus, longontsteking, pleuritus en
darmziekten. In hetzelfde tijdvak
werden er 143 opgehangen en pleeg
den 3 wanhopigen zelfmoord.
Van de buitenlanders, die met het
eerste transport naar Nederland zijn
meegekomen, is er in de eerste
plaats de Tsjechische meester in de
rechten uit Praag. In vloeiend Frans
deelt hij ons mede wegens verzets
werk in Tsjecho-Slowakije door de
Duitsers gearresteerd te zijn. Hij
hekelt het grote schandaal en de
flagrante schending van internatio
nale rechten om ter dood veroor
deelden in auto's van het Roode
Kruis naar de galg te rijden en om
het grootste deel der gezonden
Roode Kruispakketten achter te
houden en te verdelen onder de
mannen van de SS. Ook de kleding
was allerbedroevends. De gevange
nispakjes waren op een gegeven
moment niet meer voorhanden en
zodoende bleven de nieuwaange-
komenen in het Lager Doia rond
lopen in hun gewone costuum. Als
herkenning werd echter op de rug
of arm een stuk gestreepte gevan-
genisstof genaaid, het gevangenen-
nummer aangebracht, alsmede op
rug en borst met witte lak de letters
K.L. (Konzentrations-Lager) geklad.
De Tsjech roemt de vriendschap
der Nederlanders en verzekert ons
ten stelligste dat hij, noch zijn drie
landgenoten, zijn vrienden uit het
kamp ooit zal vergeten.
Het is moeilijk om alles in ons
op te nemen. De tongen komen
meer en meer los en tientallen ge
schiedenissen en voorvallen, die stuk
voor stuk bloed hebben gekost,
krijgen we nog te horen. Wij wil
len ieder woord noteren, maar he
laas wij dienen ons te beperken.
Wij spreken nog met een Pool,
een musicus, die eerste kapelmees
ter is geweest op het bekende Pool
se stoomschip „Pilsudsky". Hij zorg
de met een Nederlandse accordionist
voor de enige ontspanning, die er
tussen de folteringen van lichaam
en geest mogelijk was.
De gesprekken kruisen elkaar o-
ver de tafel, nu over het transport
van het Lager Dora naar het kamp
te Bergen-Belsen. Van de 18.000
mensen behoefden er nog maar
10.000 vervoerd te worden. Van de
anderen was de as reeds in de kui
len gegooid. Onophoudelijk stierven
er onderweg mensen. Met zieken
kon rekening worden gehouden. Als
zij veel moeiten opleverden werden
zij op bevel van Obersturmführer
Hessier óf levend begraven, óf aan
de kant van de weg doodgeschoten.
Wij hebben deze vaststaande fei
ten niet genoteerd met het doel de
haat in ons volk nóg meer te doen
oplaaien. Wij willen alleen een ieder
duidelijk laten weten welke offers
onze landgenoten ten dienste van
ons vaderland hebben gebracht. Wij
dienen het daarom als een erezaak
te beschouwen om alles en alles
in het werk te stellen om deze
mensen en de duizenden, die nog
volgen zullen, zo spoedig als maar
enigszins mogelijk is de plaats in
onze gemeenschap terug te geven,
die zij in aller belang hebben prijs
moeten geven.
De Nederlandse Consul te Parijs,
die ook tot de juist teruggekeerde
slachtoffers van het Nazi-despotisme
behoort roept ons bij het afscheid
na: „Wij hebben geleerd wat sa
menwerking en onbaatzuchtige
vriendschap betekenen, wij hebben
gezien dat Nederland jongens van
stavast bezit. Met dezelfde zin van
offervaardigheid zullen wij thans in
vrijheid werken om ons vaderland
er weer bovenop te brengen".
Verloofd
LIESJE LUYK
en
JOHAN VAN MALDEGEM
Kamperland, Antoinette-hoeve,
Kortgene, Prinsendijk 420,
19 Mei 1945.
A. LOOY
M. A. N. LOOY-
VAN DEN ENDE
zeggen, namens wederzijdse familie,
hartelijk dank voor de vele belang
stelling voor, tijdens en na hun hu
welijk ondervonden.
St.-Philipsland, 15 Mei 1945.
Schoolstraat A 50.
Ten zeerste getroffen betuig ik
langs deze weg mijn hartelijke dank
aan het Bestuur van de Chr. Be
waarschool, oud-leerlingen en allen
die belang stelden in mijn werk,
voor het grote blijk van waardering.
Juffrouw Coba.
Wissekerke, 17 Mei 1945.
Voor de vele blijken van belang
stelling, betoond bij de herdenking
van ons 50-jarig huwelijk, betuigen
wij onze hartelijke dank.
A. WISSE.
A. WISSE-
Platschorre.
Kortgene, Mei 1945.
Aan allen die medeleven hebben
getoond bij het overlijden van on
zen geliefden Man en Vader, Be
huwd- en Grootvader, den Heer
AART JACOB VAN HEE.
betuig ik, ook namens mijn kinde
ren, mijn diepgevoelde dank.
wed. L. VAN HEE-
Meulenberg.
Kortgene, Mei 1945.
Allen die blijken van deelneming
getoond hebben bij het overlijden
van ons geliefd Zoontje en Broertje
JAN LEENDERT,
betuigen wij onze hartelijke dank.
Uit aller naam,
W. PLATSCHORRE.
C. PLATSCHORRE-
de Bruine
en Kinderen.
Kats, Mei 1945.
Voor de vele bewijzen van be
langstelling, zo van hier en elders
ondervonden op ons 55-jarig huwe
lijksfeest, betuigen wij, ook namens
onze Kinderen, Klein- en Achter
kleinkinderen, onze welgemeende
dank.
J. BLOK.
T. BLOK - v.d. Weele.
Kortgene, Mei 1945.
De militairen van 3-1-14 R.I.
danken bij hun vertrek de inwoners
van de gemeente Wissekerke voor
de gastvrijheid en de vele vrienden
diensten bij hun aankomst en tijdens
hun verblijf aldaar genoten en roe
pen hen een hartelijk vaarwel en
tot weerziens toe.
Leve Wissekerke!
De wnd. Burgemeester van Wis-
senkerke maakt bekend dat ieder
die coloradokevers of larven daar
van ontdekt, dit moet aangeven ter
secretarie, onder opgaaf van de
plaats, waar hij ze heeft aangetrof
fen.
De wnd. Burgemeester
voornoemd,
A. A SCHUIT.