Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad COLORADOKEVER. Zaterdag 1 9 Mei 1945 No. 2221 48e Jaargang Druk en Uitgave: A. G. M. Markusse te Wissekerke. Abonnementsprijs 1 gulden per jaar. Advertentieprijs 10 cent per regel. Hoofdredacteur: A. G. M. Markusse. Prooien van het Nazi-monster door Rein J. Vogels. BUCHENWALDE! De naam, die ons deed huiveren, als hij in ons bijzijn werd uitgesproken. DORA BIJ NORDHAUSEN! De naam van een der beruchtste ge heime concentratiekampen, waar de dood, in loondienst van de Duitse machtswellust, zo vlijtig de zeis hanteerde. BERGEN-BELSENEen weerzin wekkende klank, die de verwezen lijking inhoudt van de grootste beest achtigheden, welke in het brein van een diepgezonken mens kunnen op komen. Stoere jongens, en mannen als bomen zijn bij duizenden, zonder vorm van proces, naar deze oorden van ontaarding gesleept. Als de zwakste halmen vielen zij vaak reeds na korte tijd ter aarde door uitput ting, ondervoedingen mishandeling. Hoe vaag en onvolledig waren echter de voorstellingen, die wij ons konden maken over de toe stand, waarin deze mensen zich be vonden. Wij hebben altijd maar ge gist, want het rechte werd syste matisch en nauwgezet met de sluier der geheimzinnigheid bedekt. Eerst thans, nu vele kampen aan de klauwen van den bloeddorstigen adelaar zijn ontrukt, vinden lang zaam beschrijvingen en ander docu mentatiemateriaal de weg naar de openbaarheid. En bij alles wat we zien of lezen, vragen wij ons hoofd schuddend af, hoe het in vredesnaam mogelijk is, een menselijk wezen dat nog in het jaar 1945 slechts in staat is volgens de meest eenvou dige dierlijke instincten te leven, straks weer een plaats te geven in een menselijke maatschappij. Dat het afschuwelijke nazi-sadis- me vele vormen kent mochten wij ervaren in de gesprekken met en kelen der 103 bevrijde gevangenen uit Buchenwalde en andere kampen, die Zaterdag 28 April in het ont vangstcentrum van de Repatriërings- dienst te Eindhoven zijn aange komen. De meesten, waaronder ook 4 Tsjechen, 2 Polen en 1 Hongaar, genieten een goede gezondheid. Helaas moesten 28 ernstige zieken naar het ziekenhuis worden over gebracht, waardoor zij de vreugde en liefdevolle ontvangst in het tot ontvangstcentra ingerichte veemge bouw van Philips niet konden mee maken. Na alles wat deze mensen, veelal als gevolg van hun werk voor onze nationale zaak, in de laatste jaren hebben moeten doorstaan, is het begrijpelijk, dat zij, voor het eerst weer op vrije vaderlandse bodem verkerend, stuk voor stuk hun hart willen luchten. Wat wij dan te ho ren krijgen grenst aan het ongeloof lijke. Voor ons zit een oud-marinier, die in Mei '40 op de Maasbrug te Rotterdam heeft gevochten. Hij heeft maar één wens: Naar Vught! Zijn gelaatstrekken geven aan zijn uiterlijk iets verbetens; zijn ogen hebben een eigenaardige glans. „Ik ben keihard geworden" zegt hij en vertelt dan van zijn 17 clan destiene reizen, tijdens de bezetting, naar Spanje en Zwitserland, met het doel tal van landgenoten buiten het bereik der Duitsers te brengen. In lanuari 1942 werd hij te Belfort in Frankrijk gearresteerd en naar een strafgevangenis te Dijon overge bracht. Om hem tot spreken te krij gen sloeg men hier de tanden uit zijn mond en knelden men zijn vin gers tussen een ijzeren tang. Onze marinier zweeg echter en werd via Compiègne op transport gesteld naarBuchenwalde. Maanden leefde hij hier met duizenden lot genoten in de ellendigste omstan digheden. Van de vroege morgen tot de late avond moesten de ge vangenen werken in steengroeven op een uiterst minimaal en slecht voedselrantsoen. Een liter watersoep en een snee brood per dag, dat was alles. Behoorlijk slapen was een on mogelijkheid, de hygiënische toe standen schreeuwden ten hemel en van een medische verzorging was nauwelijks sprake. De mensen, die ziek werden, waren in de meeste gevallen verloren. Als de man over de wreedheden en de ongekende straffen in het kamp gaat vertellen, dan beginnen we iets te begrijpen van het gevoel, dat hem en zijn inede-geknechten moet bezielen. Sidderend betasten wij het touw van de strop waarin honderden, ja duizenden hun tragisch einde vonden. Hij had kans gezien het bij een bepaalde gelegenheid te kapenLuguber bewijsmateriaal 1 Maar onze zegsman gaat verder en verhaalt op een realistische ma nier de overbrenging naar het Lager Dora bij Nordhausen, een kamp met bijna 18.000 mannen en jongens, waarvan ongeveer 150 Nederlanders. Op de vraag naar de belevenissen in dit oord, krijgen wij verrassende antwoorden. De gevangenen werden hier gebruikt voor het uithouwen van grote tunnels en ruimten in het Harz-gebergte. Sommigen werkten 9 maanden aan een stuk, zonder ook maar één keer het daglicht te kunnen zien. In de grote uithollin gen werden constructiewerkplaatsen voor de V-projectielen onderge bracht. Ook hier werden de gevan genen, tezamen met een groot aan tal Duitse burgers, onder leiding van een zekeren Sawatsky, te werk ge steld. Kwam het eens een enkele maal voor, dat een gevangene een fout maakte, of een defect kreeg aan zijn werkbank, dan werd dit terstond ais sabotage uitgelegd. De betrokkene werd opgesloten in een cel, waarin hij nauwelijks kon staan en onmogelijk kon gaan zitten. Na enige dagen kregen de overigen op dracht buiten aan te treden om ge tuigen te zijn hoe de man werd op gehangen. In het begin beliep het aantal opgehangenen ruim 150 per dag. De veroordeelden moesten door hun eigen kampgenoten met negen tegelijk aan een grote galg gehan gen worden. De rechterhand van den een was aan de linker van den ander gebonden, hetgeen de mar teling nog vergrootte. Op straffe van hetzelfde lot waren de duizen den gedwongen steeds opnieuw dit onmenselijk bedrijf tot het bittere einde aan te zien. Na afloop werden de lijken ver brand en de as in groote kuilen ge gooid. De mannen voor deze daden aansprakelijk, zijnSturmbannführer Fürstner en de beruchte Hauptsturm- führer Schwarz, welke laatste reeds een reputatie had verworven in het vernietigingskamp te Buna, waar de mensen bij duizenden zijn vergast. Of iemand in aanmerking kwam voor lijfstraffen werd ook beslist door den dokter. Aangezien het advies in honderd van de honderd geval len „ja" luidde, waren ook velen van hen, die sinds gisteren Gode zij dank weer een goed dak bo ven hun hoofd en een prima ver zorging hebben, gevoelig „onder de lat" geweest. Onze marinier moest eens voor over op tafel gaan liggen en kreeg 75 slagen met een ijzeren staaf op rug en zitvlak. Anderen, die zich rond ons scharen, doen op koude zakelijke toon soortgelijke en ergere verhalen. Een jongen van 16 jaar was twee jaar geleden uit Amster dam gevlucht omdat de Gestapo hem zocht. Hij wist met bovenmen selijke inspanning naar Zuid Frank rijk te komen, zag kans dwars over de Pyreneeën Spanje te bereiken en de richting naar Madrid in te slaan, jammer genoeg bereikte hij zijn doel om naar Engeland te gaan niet, daar hij in de Spaanse hoofd stad door Duitse handlangers werd gearresteerd. Er glijdt een pijnlijke lach over zijn jongenssnoet als hij op een kalme manier zijn lijdens verhaal doet. Hij schildert de wijze waarop de SS-bewakers in het Lager Dora, bijgestaan door Duitse dieven en moordenaars, die even eens in het kamp tewerkgesteld waren, hun lusten botvierden. Wij ijzen bij het horen van de aansla gen, die dit gespuis op een fiere Hollandse jongensziel pleegden. Een zakenman uit Amsterdam heeft tranen in de ogen als hij ons aanspreekt. Evenals alle anderen is hij dankbaar voor de goede zorgen die aan hem worden besteed. Wan neer wij hem naar enkele ervarin gen vragen deelt hij in alle een voud mede, dat hij kans had ge zien in de boeken op het bureau van het kamp te neuzen. Onuitwis baar staan de cijfers, die hij daar zag, in zijn geheugen gegrift. In de maand Maart van dit jaar stierven er in het Lager Dora bij Nordhau sen 2962 mensen aan ondervoeding, typhus, longontsteking, pleuritus en darmziekten. In hetzelfde tijdvak werden er 143 opgehangen en pleeg den 3 wanhopigen zelfmoord. Van de buitenlanders, die met het eerste transport naar Nederland zijn meegekomen, is er in de eerste plaats de Tsjechische meester in de rechten uit Praag. In vloeiend Frans deelt hij ons mede wegens verzets werk in Tsjecho-Slowakije door de Duitsers gearresteerd te zijn. Hij hekelt het grote schandaal en de flagrante schending van internatio nale rechten om ter dood veroor deelden in auto's van het Roode Kruis naar de galg te rijden en om het grootste deel der gezonden Roode Kruispakketten achter te houden en te verdelen onder de mannen van de SS. Ook de kleding was allerbedroevends. De gevange nispakjes waren op een gegeven moment niet meer voorhanden en zodoende bleven de nieuwaange- komenen in het Lager Doia rond lopen in hun gewone costuum. Als herkenning werd echter op de rug of arm een stuk gestreepte gevan- genisstof genaaid, het gevangenen- nummer aangebracht, alsmede op rug en borst met witte lak de letters K.L. (Konzentrations-Lager) geklad. De Tsjech roemt de vriendschap der Nederlanders en verzekert ons ten stelligste dat hij, noch zijn drie landgenoten, zijn vrienden uit het kamp ooit zal vergeten. Het is moeilijk om alles in ons op te nemen. De tongen komen meer en meer los en tientallen ge schiedenissen en voorvallen, die stuk voor stuk bloed hebben gekost, krijgen we nog te horen. Wij wil len ieder woord noteren, maar he laas wij dienen ons te beperken. Wij spreken nog met een Pool, een musicus, die eerste kapelmees ter is geweest op het bekende Pool se stoomschip „Pilsudsky". Hij zorg de met een Nederlandse accordionist voor de enige ontspanning, die er tussen de folteringen van lichaam en geest mogelijk was. De gesprekken kruisen elkaar o- ver de tafel, nu over het transport van het Lager Dora naar het kamp te Bergen-Belsen. Van de 18.000 mensen behoefden er nog maar 10.000 vervoerd te worden. Van de anderen was de as reeds in de kui len gegooid. Onophoudelijk stierven er onderweg mensen. Met zieken kon rekening worden gehouden. Als zij veel moeiten opleverden werden zij op bevel van Obersturmführer Hessier óf levend begraven, óf aan de kant van de weg doodgeschoten. Wij hebben deze vaststaande fei ten niet genoteerd met het doel de haat in ons volk nóg meer te doen oplaaien. Wij willen alleen een ieder duidelijk laten weten welke offers onze landgenoten ten dienste van ons vaderland hebben gebracht. Wij dienen het daarom als een erezaak te beschouwen om alles en alles in het werk te stellen om deze mensen en de duizenden, die nog volgen zullen, zo spoedig als maar enigszins mogelijk is de plaats in onze gemeenschap terug te geven, die zij in aller belang hebben prijs moeten geven. De Nederlandse Consul te Parijs, die ook tot de juist teruggekeerde slachtoffers van het Nazi-despotisme behoort roept ons bij het afscheid na: „Wij hebben geleerd wat sa menwerking en onbaatzuchtige vriendschap betekenen, wij hebben gezien dat Nederland jongens van stavast bezit. Met dezelfde zin van offervaardigheid zullen wij thans in vrijheid werken om ons vaderland er weer bovenop te brengen". Verloofd LIESJE LUYK en JOHAN VAN MALDEGEM Kamperland, Antoinette-hoeve, Kortgene, Prinsendijk 420, 19 Mei 1945. A. LOOY M. A. N. LOOY- VAN DEN ENDE zeggen, namens wederzijdse familie, hartelijk dank voor de vele belang stelling voor, tijdens en na hun hu welijk ondervonden. St.-Philipsland, 15 Mei 1945. Schoolstraat A 50. Ten zeerste getroffen betuig ik langs deze weg mijn hartelijke dank aan het Bestuur van de Chr. Be waarschool, oud-leerlingen en allen die belang stelden in mijn werk, voor het grote blijk van waardering. Juffrouw Coba. Wissekerke, 17 Mei 1945. Voor de vele blijken van belang stelling, betoond bij de herdenking van ons 50-jarig huwelijk, betuigen wij onze hartelijke dank. A. WISSE. A. WISSE- Platschorre. Kortgene, Mei 1945. Aan allen die medeleven hebben getoond bij het overlijden van on zen geliefden Man en Vader, Be huwd- en Grootvader, den Heer AART JACOB VAN HEE. betuig ik, ook namens mijn kinde ren, mijn diepgevoelde dank. wed. L. VAN HEE- Meulenberg. Kortgene, Mei 1945. Allen die blijken van deelneming getoond hebben bij het overlijden van ons geliefd Zoontje en Broertje JAN LEENDERT, betuigen wij onze hartelijke dank. Uit aller naam, W. PLATSCHORRE. C. PLATSCHORRE- de Bruine en Kinderen. Kats, Mei 1945. Voor de vele bewijzen van be langstelling, zo van hier en elders ondervonden op ons 55-jarig huwe lijksfeest, betuigen wij, ook namens onze Kinderen, Klein- en Achter kleinkinderen, onze welgemeende dank. J. BLOK. T. BLOK - v.d. Weele. Kortgene, Mei 1945. De militairen van 3-1-14 R.I. danken bij hun vertrek de inwoners van de gemeente Wissekerke voor de gastvrijheid en de vele vrienden diensten bij hun aankomst en tijdens hun verblijf aldaar genoten en roe pen hen een hartelijk vaarwel en tot weerziens toe. Leve Wissekerke! De wnd. Burgemeester van Wis- senkerke maakt bekend dat ieder die coloradokevers of larven daar van ontdekt, dit moet aangeven ter secretarie, onder opgaaf van de plaats, waar hij ze heeft aangetrof fen. De wnd. Burgemeester voornoemd, A. A SCHUIT.

Krantenbank Zeeland

Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad | 1945 | | pagina 2