Pmidoelburgsch-e courante
1® wederopbouw vai Middelburg
Woi. sis OOESCHE COURANT A° 1813
België geeft zich over
Zeeland nog geïsoleerd*
Nummer 119 - 183e Jaargang
Dagblad Uitgave C.V. De Middelburgsche Courant.
Bureaux te GOESredactie en administratie Turfkade 15,
Tel. 2863 te MIDDELBURG redactie Langeviele 67, Tel.
617administratie Klein Vlaanderen 24, Tel. 575, Postgiro
359300- Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes 2.30,
elders 250 per kwartaal. Weekabonnementen in Middelburg
en Goes 18 cent.
"flrauittiiale Nieuwscke fija
Dinsdag 28 Mei 1940
Advertentiën 30 cent per regel, ingezonden mededeelingea
60 cent per regel. Bij contract lager. Tarief op aanvraag.
Familieberichten en dankbetuigingen minimum ƒ2.10. „Kleine
Advertenties", maximum 6 regels, 75 cent, bij vooruitbeta
ling. „Brieven, of adres bureau van dit blad" 10 cent extra.
Bewijsnummers 5 cent.
Autoriteiten oriënteeren zich.
Het is alleszins begrijpelijk, dat wij in
woners van Middelburg, nu de eerste
ontzetting over de ramp, die onze goede
en schoone stad trof, eenigszins geluwd
is, ons naarstig verdiepen in het toekoms
tige uiterlijk van onze woonplaats.
Men kan bijna niemand treffen, die niet
over den wederopbouw denkt, en
praat.
Allerlei geruchten over plannen, die
reeds vast zouden staan, doen de ronde.
De een weet, dat het in de bedoeling
der autoriteiten ligt, alle gronden, waar
op thans de steemesten van huizen en
winkels liggen, te onteigenen een ander
heeft vernomen, dat Rijkskanselier Hitier
beloofd zou hebben, het stadhuis en de
Abdij-gebouwen zoo spoedig mogelijk te
herstellen, een derde heeft uit de beste
bron vernomen, dat met het puin, waar
aan Middelburg thans zoo rijk is, het
droogdok op den Dam zal worden ge
dempt
Bij de bevoegde autoriteiten hebben
wij geïnformeerd, wat van al deze be
richten waar is.
„Niets" deelde men ons mede.
„Omtrent den wederopbouw van Mid
delburg staat nog niets vast".
Er zijn weliswaar reeds verschillende
afgevaardigden van Dr. Ir. J. A. RINGERS,
regeeringscommissaris voor den weder
opbouw, in onze stad geweest, maar deze
hebben zich uitsluitend van den toestand
op de hoogte gesteld, en ze hebben Mid
delburg weer verlaten, zondeT zelfs ook
maar vage lijnen voor de restauratie uit
te stippelen.
Dit geldt zoowel Mr. Dr. Frederiks, se
cretaris-generaal van binnenlandsche za
ken, die Zaterdag hier vertoefde, als de
architecten van den Rijksgebouwen-dienst
en van Monumentenzorg, die naar Mid
delburg kwamen.
Niemand weet nog, hoe Middelburg uit
de overgangsperiode te voorschijn zal
treden, en het heeft dus niet den minsten
zin, zich thans te verheugen of te ergeren
over allerlei plannen met betrekking tot
den wederopbouw, die de ronde doen.
Iets anders is, dat enkele bouwkundi
ge rijksambtenaren een voorloopig onder
zoek hebben ingesteld naar de resten van
enkele gebouwen, teneinde na te gaan,
in hoeverre het eventueel mogelijk zou
zijn, deze in vroegeren staat te herstellen.
Dit onderzoek gold o.a. het stadhuis
en de Abdij-gebouwen. Volgens deze des
kundigen is het technisch zeer wel mo
gelijk zoowel het stadhuis als de abdij
gebouwen in hun luister te herstellen.
Op het abdij-plein zijn de architectoni
sche waarden vrijwel alle in stand geble
ven de meeste verwoestingen werden
aangericht aan de panden, die uit bouw
kundige overwegingen te veroordeelen
waren.
Van de Abdij-gebouwen zijn de kapit
telzaal, de kloostergang met gewelven, de
kelder onder de Statenzaal, het Munt-
poortje met gewelven en de daarboven
gelegen ruimten, volkomen in tact geble
ven.
In verband met de restauratie-plannen,
die reeds voor het uitbreken van den oor
log bestonden, heeft de vernieling van
sommige onderdeelen der Abdij (we den
ken aan het hotel, en aan de gebouwen
in de Burg, achter de ambtswoning van
den commissaris) om het eens kras uit
te drukken, niet eens zulk een tragisch
karakter als op het eerste gezicht lijkt.
We dienen ons te verheugen over het
feit, dat herstel van twee belangrijke Mid
delburgsche waarden, van het stadhuis
en van de Abdij, technisch mogelijk is
gebleken, en dat dus, zoo de overheid
er het geld voor' over heeft, Zeeland's
hoofdstad eerlang opnieuw zal beschik
ken over de bouwkundige juweelen, die
mede onze stad een wereld-reputatie
hebben bezorgd.
Over den wederopbouw van de ge
schonden straten in de binnenstad, staat
al evenmin iets vast als over het herstel
van de officieele gebouwen.
Er is weliswaar door den inspecteur der
volkshuisvesting reeds een zeer voorloo
pig schetsplan gemaakt, dat aan het oor
deel van den regeeringscommissaris voor
den wederopbouw zal worden onderwor
pen, doch dit is ook alles
Distributie vara koffie
era thee.
Met ingang van heden, is d©
verkoop voorloopig verboden.
Het departement van handel, nijverheid
en scheepvaart maakt bekend, dat in ver
band met de beschikbare hoeveelheid
koffie en thee, binnenkort tot distributie
van deze artikelen zal worden overge
gaan.
Teneinde er voor te kunnen zorgdragen,
dat bij den aanvang van de distributie
de winkels over voldoende voorraden
beschikken, is de aflevering en verkoop
van thee en koffie aan consumenten met
ingang van Dinsdag 28 Mei geheel ver
boden. 'Met ingang van genoemden
datum is voorts verboden het koopen, ver-
koopen en afleveren aan den handel,
zonder de vereischte schriftelijke vergun
ning.
Deze verbodsbepalingen gelden ook
voor het uitvoeren van reeds gedane
bestellingen.
Kapelle na den oorlogsstorm.
Met man en macht aan
den opbouw..
Men schrijft ons uit KapelleAan de
herstelling van de Ned. Herv. kerk alhier,
welke dateert uit 1427 (volgens den kro
niekschrijver Bijlo nog eerder), wordt met
alle ten dienste staande krachten ge
werkt.
De godsdienstoefening is gehouden
Zondag j.l. in het lokaal Obadja.
Een groot, wijd gat is geslagen in de
dakbedekking naast den toren, welke ook
fel beschoten is (Enkele jaren geleden
werd hij gerestaureerd). Verder is een
der pilaren, waarop de kerk rust, ernstig
beschadigd. Vele zitplaatsen zijn ver
nield.
Kapelle heeft 5 burgers te betreuren,
die het leven verloren.
Aan de dakloozen werd reeds de eerste
hulp verleend: aanschaffing van huis
raad en kleeding.
Door de burgerij wordt mild gegeven.
Kapelle-Biezelinge telt ruim 3000 inwoners.
Een bedrag van ƒ4106,werd door de
daartoe gevormde commissie ingezameld.
Doodgeschoten.
Het Italiaansche blad Popoio di Roma
schrijft, dat twee Fransche generaals en
enkele officieren zijn doodgeschoten, in
verband met door hen gemaakte fouten.
Vereenïging voor Ziekexihuis-
verplegïng op Zuid- en Noord-
Beveland.
Ook deze vereeniging heeft, blijkens
een circulaire aan de onderafdeelingen
en boden, haar normalen arbeid weer
hervat.
Deze arbeid is trouwens practisch niet
onderbroken geweest, want ook in de
oorlogsweek werden nog patjënten voor
operaties enz. opgenomen.
Een vereeniging als deze kan nu een
maal niet gemist worden.
Het bestuur verzoekt dan ook, blijkens
de advertentie in dit nr, om met de be
taling en inning der contributies ten
spoedigste regelmatig voort te gaan. Er
moet,, om moeilijkheden bij opname ie
voorkomen, tegen gewaakt worden, dat
achterstand in de contributiebetaling
ontstaat.
Natuurlijk zal in sommige gevallen,
(b.v. in die gemeenten, welker bewoners
geëvacueerd zijn geweest, of die door
oorlogsomstandigheden alles zijn kwijt
geraakt) eenige soepelheid worden be
tracht, om den achterstand in te halen.
Zooals in een vorige advertentie is
medegedeeld, worden krachtens besluit
der alg. vergadering in Sept. j.l. alleen
normale opnamen vergoed, als het
dus patiënten betreft, die ook in nor
male omstandigheden zouden zijn op
genomen.
Het bestuur zal zich later nog moeten
beraden, of voor hen, die door oorlogs
geweld zijn gewond, iets kan worden ge
daan.
Veere niet ernstig getroffen.
VEERE. Veere is met betrekkelijk wei
nig kleerscheuren van de achter ons lig
gende oorlogsdagen afgekomen.
De monumentale gebouwen hebben niet
geleden. De grootste ravage is aan de
sluishuizen aangericht, waarvan sommige
onbewoonbaar zijn geworden. Hierop
volgt dat deel der kade, dat tusschen de
Wagenaarstraat en de Kapellestraat ligt.
Door een drietal bommen, waarvan een
tegen den kademuur in den modder te
recht kwam en twee achter de kadehui
zen in hei land vielen, is vrij grooie schade
aan huisruiten en het glaswerk der kas
sen in de Kwartierstraat aangebracht.
Verder bepaalt zich de schade tot ruiten,
die door den luchtdruk of door mitrailleur
kogels vernield werden. Dooden of ge
wonden zijn tengevolge der luchtaanval
len niet te betreuren.
Uit Berlijn wordt gemeld:
Onder den druk yan de vernietigende
uitwerking van de- Duitsche wapenen,
heeft de Koning der Belgen het besluit
genomen den verderen tegenstand te sta
ken en om wapenstilstand te. verzoeken.
Hij heeft ingestemd met den Duitschen
eisch tot onvoorwaardelijke capitulatie.
Het Belgische leger heeft daarom op den
dag van heden de wapenen neergelegd
en opgehouden te bestaan.
Duitschland, Noorwegen en
Denemarken.
Regeling van econo
mische vraagstukken.
Naar het D.N.B. uit Oslo meldt, spreekl
een Noorseh blad met waardeering over
Duilschland's tegemoetkoming aan de
economische problemen in Noorwegen en
Denemarken. Het gevolg hiervan is o.a.
geweest een verhooging van de prijzen
der landbouwproducten. De afzet van de
enorme Deensche varkensproductie naar
Duitschland werd geregeld, waardoor het
Duitsche vet-probleem meteen is opgelost.
Italië wil zich van zijn boeien
bevrijden".
't Italiaansche blad „Giornale d'Italia"
schrijft, dat het tijd wordt de drie knoop
punten in de Middellandsche zee Suez,
Gibraltar en de Dardanellen door te hak
ken. Engeland wil zijn macht en hege
monie in de Middellandsche zee voort
zetten, maar Italië wil zich van deze
boeien bevrijden. De willekeur van Grooi
Brittannië kan, zoo schrijft het blad, niet
verder gehandhaafd worden. Engeland
controleert met zijp controle-stations de
zee, die niet zijn zee is. Engeland heefl
steeds vermeden dat Italië zijn invloed
deed gelden. Italië heeft de vernederin
gen lang genoeg geduld. Thans moet,
zoo vervolgt het blad, Italië baas in eigen
zee zijn en de drie genoemde knooppun
ten moeten nu worden doorgehakt.
Ook het Italiaansche blad „Tevere
houdt zich met de kwestie der Middelland
sche zee bezig. Het blad betoogt, dat
het Suezkanaal gemakkelijk versperd' kan
worden door een gezonken schip, waar
door de Engelschen hier schaakmat zou
den zijn gezet.
Italië heeft een overwicht in de lucht
en kan uit dien hoofde het Oosten van
de Middellandsche zee beheerschen. Ook
de machtige duikbooten-vloot van Italië is
ten deze van groote beteekenis.
Het Italiaansche blad Livorno Fascista
schrijft, dat in Nice (Frankrijk) 50.000 Ita
lianen leven, welke stad volledig het Ita-
liaansch karakter heeft behouden.
Bijna zonder onderbreking is Nice, van
1388 tot 1880 Italiaansch geweest, aldus
het blad. Men twijfelt er aan dat door
overeenkomsten of door verklaringen de
kwestie tot we]ke natie Nice behoort, kan
worden opgelost.
Bommen op niet-mïlitaïre doelen.
Uit Keulen wordt gemeld, dat tot de
steden in West Duitschland, waarop
vijandelijke vliegtuigen des nachis bom
men hebben geworpen op niet-militaire
doelen, de stad Gulik behoort.
In het nabijgelegen Selgersdorff heb
ben eveneens vijandelijke vliegtuigen
bommen geworpen, waarbij enkele hui
zen werden verwoest. Een persoon werd
gedood en eenige anderen zwaar gewond.
„Gibraltar voor Spanje".
In verschillende Spaansche steden zijn
gisteren betoogingen tegen Engeland ge
houden. De demonstranten voerden doe
ken met zich mede, met de opschriften
„Gibraltar voor Spanje".
GRUWEL-BERICHTEN.
Uit Berlijn wordt gemeld:
De Duitsche bladen houden zich op
nieuw bezig met de talrijke gruwelbe-
richten, welke door de vijanden van
Duitschland worden verspreid. Het doel
van deze ophitsingen, zoo schrijft de
.Berliner Lokalanzeiger", is, om tot eiken
prijs hulp van andere volkeren te krijgen
en de bevolking van België en Frankrijk
aan' te zetten tot een wilden strijd tegen
de Duitsche soldaten, teneinde de Duit
sche weermacht in nieuwe moeilijkheden
te brengen.
De „Berliner Boersenzeilung" wijst in
dit verband op het vermoorden van Duit
sche vliegers door Fransche soldaten, en
constateert ten aanzien van deze schen
ding van het volkerenrecht, dat generaal-
veldmaarschalk Goering heeft aangekon
digd, elk afzonderlijk geval ie zullen la
ten onderzoeken, teneinde daaruit de noo-
dige gevolgen te trekken.
In tegenstelling tot een vorigen oorlog,
zoo schrijft de „Völkische Beobachter", is
Duitschland zijn tegenstander ook de baas
op het gebied van de oorlogvoering in
het geschreven en gesproken woord.
Wij Zeeuwen hebben de laatste weken
aan den lijve ondervonden wat het be-
teekent „op een eiland te wonen".
Terwijl elders in den lande vrijwel alles
weer normaal functionneerde, waren wij
verstoken van de voornaamste verbin
dingsmiddelen met overig Nederland, en
van onderlinge communicatie. Omdat we
in de oorlogszone zaten, konden we niet
telegrafeeren of telefoneerenonze post
was dagen lang onderweg, en alleen de
genen die fielsbeenen of een auto, ben
zine en een rij-vergunning hadden, zagen
kans familieleden, buiten Zeeland wo
nend, te bezoeken.
De Zeeuwen, aan den overkant van de
Wester-Schelde waren er nog erger aan
toe. Hun bereikte zelfs geen post.
Het ergste leed schijnt thans echter te
zijn geleden. Doordat de Duitsche troe
pen ook Zeeuwsch-Vlaanderen hebben
bezet, zal Zeeland binnenkort ophouden
oorlogszone te zijn, en zullen wij weldra
weer op overig Nederland worden inge
schakeld.
Zoolang dit nog niet het geval is, kan
het zijn nut hebben, onze lezers mede te
deelen hoe thans de post in onze pro
vincie werkt.
Eenmaal per dag, tegen den avond,
bereikt de Zeeuwsche middengroep een
post-auto uit Utrecht, De daarmee aan
gevoerde poststukken worden in den loop
van den volgenden dag bezorgd.
De post-auto vertrekt des morgens uit
Zeeland naar Utrecht, vanwaar de post
stukken over het land worden gedistri
bueerd.
Men dient te zorgen, dat men brieven
enz. des avonds vóór 9 uur gebust heeft.
De post voor Schouwen-Duiveland
wordt in Roozendaal afgezonderd en via
Aan de verbindingen wordt hard gewerkt.
Steenbergen naar haar bestemming ver
voerd.
Tot gisteren was het niet mogelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen per post te berei
ken. Thans echter worden de poststukken
voor dit deel van Zeeland, met behulp
van een particuliere boot, die de verbin
ding tusschen Hansweert en Walsoorden
onderhoudt, verzonden.
Voorloopig zal dit wel zoo blijven, want
de provinciale bootdiensten zullen nog
niet kunnen worden hersteld. De provin
cie heeft n.l. al haar booten, bestemd voor
de Wesier-Schelde, op één na verloren.
Zij beschikt voor de Wester-Schelde al
leen nog over de „Koningin Wilhelrnina",
en deze is dermate door een bom getrof
fen, dat zij op de helling zal moeten, al
vorens zij weer kan varen.
We verwachten, dat na het jongste
succes der Duitsche troepen, het telefoon-
en telegraafverkeer tusschen Zeeland en
overig Nederland, en tusschen de Zeeuw-
iche gebieden eveneens, weldra zal wor
den vrij gegeven.
Het zal nog wel enkele weken duren
alvorens we weer per trein naar „Holland"
kunnen reizen. De nieuwe spoorbrug bij
Vlake is ernstig beschadigd, en ook de
spoorbaan is op Zuid-Beveland en op
Walcheren op verschillende plaatsen ver
nield. We hebben evenwel goede reden
om aan te nemen, dat weldra autobussen
het inter-provinciale verkeer zullen be
dienen, en dat tal van autobussen haar
laak voor de verbinding tusschen verschil
lende Zeeuwsche gemeenten weer zullen
kunnen hervatten. Met ingang van van
daag wordt reeds de verbinding Miadel-
burg-Goes hersteld.
Het isolement, dat remmend werkt op
het gansche Zeeuwsche leven, heeft zijn
langsten tijd wel gehad.
Weer een Aiitobusdienst
Goes-Middelburg
De verbindingen tusschen de verschil
lende plaatsen in Zeeland en tusschen de
eilanden, is door den oorlogstoestand de
laatste weken geheel ontwricht geweest.
Er is hard gewerkt om het verkeer in onze
provincie zoo spoedig mogelijk weer in
goede banen te leiden.
Naar wij vernemen heeft de autobus
ondernemer J. van Fraassen te Goes he
den vergunning gekregen zijn autobus
diensten Goes-Middelburg en terug weer
uit te voeren. Hedenmiddag te 2 uur ver
trok de eerste bus van de Markt te Goes
naar Middelburg, terwijl ook te 5 uur een
bus naar Zeelands hoofdstad zou rijden.
Uit Middelburg vertrokken van de Los-
kade te kwart over vier en te 8 uur auto
bussen naar Goes.
Voor morgen is de regeling als volgt
samengesteld
Vertrek Goes te 8 uur, 11 uur, 14 uur
en 17 uur; uit Middelburg te 9 uur, 12
uur, 16.15 en te 20 uur.
Flinke middenstanders werken
samen.
Het is zeer te waardeeren, dat vele
middenstanders te Middelburg, wier be
drijven door het gebeurde op 17 Mei ver
nietigd zijn, niet bij de pakken neerzitten
en óf afzonderlijk óf te samen met perso
nen uit hun eigen branche, maatregelen
nemen om hun zaken, al is het aanvan
kelijk in bescheider vorm, voort te zetten.
De lust om in bijzonderheden af te dalen
moeten wij beteugelen, omdat dit prece
denten zou kunnen scheppen en omdat
onze plaatsruimte beperkt is.
Houdt u aan de verkeersregelen.
De laatste weken, toen in Middelburg
zeer bijzondere toestanden heerschten,
is er op verbazingwekkende wijze met de
verkeersregelen gesold. Het was of er
geen éénrichtingsverkeer meer bestond.
Daaraan is nu een einde gekomen, al
thans de politie zal als voorheen weder
krachtig toezien, dat men zich aan de
door de borden aangewezen voorschrif
ten houdt.
ONZE REDACTIE
Het adres van onze Middelburgsche
Redactie is gewijzigd. Het is thans
LANGEVIELE 67
Telefoon 617
Stukken uit Middelburg dienen des
morgens vóór 10 uur bij het boven
genoemde adres bezorgd te zijn.
AUTOBUSDIENSTEN OP
WALCHEREN.
Met ingang van morgen zullen in
aansluiting op twee autobusdiensten
Goes-Middelburg autobusdiensten op
Walcheren worden ingesteld, voorloopig
over de volgende route
Middelburg, Vlissingen, Koudekerke,
Westkapelle, Domburg, Oostkapelle, Se-
rooskerke, Middelburg.
"s Morgens om 9 uur vertrekt een bus
uit Middelburg en 's avonds om 18 uur.
De dienstregeling vindt men in de ad
vertentie-rubriek in dit nummer.
MEER BEWEGINGSVRIJHEID.
De Duitsche militaire autoriteiten en de
'wnd. Commissaris der Koningin in Zee
land, mr. P. Dieleman, deelen ons mede,
dat vanaf -heden28 Mei de bur
gerbevolking zich na 10 uur des avonds
weer vrij op den openbaren weg mag
bewegen. Deze bepaling geldt intusschen
niet voor Zeeuwsch-Vlaanderen, Vlissin
gen en Oost- en West-Souburg.
Nog grooter beperking van het
benzinegebruïk te verwachten.
Van officieele zijde te Middelburg ver
nemen wij, dat het benzinegebruik binnen
kort nog meer beperkt zal moeten worden.
De regeling zal in handen gelegd wor
den van de burgemeesters, zoodat dus
niet langer de Duitsche autoriteiten zullen
beslissen over de toewijzing van benzine.
Elk particulier autoverkeer zal voortaan
uitgesloten zijn.
Men zij echter niet te haastig met aan
vragen te richten tot den burgemeester,
want een definitieve regeling is nog niet
getroffen.
In hun eigen belang wordt allen be
zitters van auto's aangeraden zich thans
reeds aan te melden aan het politie
bureau.
Daar worden lijsten aangelegd van de
auto-bezitters, met alle gegevens, welke
eventueel noodig zijn.
Een provinciaal hulp-comité.
Naar men ons mededeelt zal er binnen
kort een Provinciaal Comité voor Hulp en
Herstel voor de geteisterde gemeenten
worden ingesteld, op initiatief van mr. P.
Dieleman.
Binnenkort hopen wij uitvoeriger over
deze hulp-actie mededeelingen te kunnen
doen.
WOLPHAARTSDIJK. Zaterdag hielden
de leden en aandeelhouders van het ge
bouw Tavenu de jaarlijksche algemeen©
vergadering.
Uit het verslag van den secretaris bleek,
dat in het afgeloopen jaar weder een druk
gebruik is gemaakt van de zalen van het
gebouw.
Als bestuurslid werd herkozen t de
heer J. C. Koert en gekozen in de plaats
van den heer L de lager, de heer N.
.Molhoek
