Hel Jaar 1939 leverde voor
DERDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT GOESCHE COURANT) VAN VRIJDAG 12 APRIL 1940.
No. 87.
„De SeheSde" weer eens winst ©p
Maar voor 1941 besüsat gr@eï®
beboete aan opdrachten.
Verschenen is het jaarverslag over 1939
van de Koninklijke Maatschappij De Schel
de te Vlissingen, uit te brengen in de alge-
meene vergadering van aandeelhouders dei-
Maatschappij op 27 April a.s.
De directie zegt in dit verslag tot haar
genoegen thans na een reeks van slechte
jaren een verslag te kunnen geven over
een jaar, dat winst opleverde. Het verlies-
saldo is daardoor teruggebracht op een
bedrag van 802.303,93. Dit is intusschen
nog altijd een .onbevredigende toestand.
Reorganisatie blijft noodig, al zou minder
diep behoeven te worden ingegrepen, dan
voorheen noodig leek.
De daarvoor vereischte overeenstemming
met de regeering kon de directie ook dit
jaar niet bez'eiken. Wel mocht zij terzake
een voorloopig voorstel ontvangen, doch
doorvoering daarvan zou schuldvermeerde
ring beteekenen, terwijl de directie juist
schudvermindering nastreeft. Daarom is
uitstel verzocht in afwachting of zich- een
gelegenheid zal voordoen, om tot een beter
aanvaardbare regeling te komen. Ook dit
jaar was men niet in staat rente en aflos
sing van de leening van de staat te betalen.
De verbetering van de installaties is in
het verslagjaar voortgezet. De kopersla
gerij, die te geringe capaciteit had, is door
een geheel nieuwe vervangen; de machine
fabriek is uitgebreid. Het gunstige effect
van deze verbeteringen deed zich reeds in
het einde van het verslagjaar gevoelen.
Het nieuwe droogdok is in exploitatie
gekomen en voldoet aan de verwachtingen.
Het werk, dat de Maatschappij voor de
marine in opdracht heeft, is thans reeds
voor een groot gedeelte gereed en zal, zooal
niet in den loop van 1940, toch zeker vóór
Maart 1941 geheel worden opgeleverd.
Wij hebben, zoo schrijft de directie, be
hoefte aan nieuwe opdrachten, zoowel van
de marine als van de koopvaardij, om
1941 met voldoende orders te kunnen in
gaan.
Afgeleverd werden: de onderzeeboot „Or-
zel" aan de Poolsche Marine; het motor
vrachtschip „Bantam" aan den Rotterdam-
schen Lloyd; de motormailschepen „Konin
gin Emma" en „Prinses Beatrix" aan de
Stoomvaart Maatschappij „Zeeland"; mo
toren voor onderzeebooten; scheeps- en
landketels; koelinstallaties en constructie
werken, in hoofdzaak ten dienste van het
eigen bedrijf.
Op 31 December j.l. waren nog onder
handen: een motormailschip voor den Rot-
terdamschen Lloyd; twee onderzeebooten
voor de Kon. Nederlandsche Marine; twee
torpedobootjagers voor de Kon. Nederland
sche Marine; een motorveerboot voor den
Provincialen Stoombootdienst op de Wes-
ter-Schelde; het motorvrachtschip „Bor
neo" voor de Stoomvaart Mij. „Nederland";
motoren voor onderzeebooten, in aanbouw
bij derden; de Sehelde-Parsons turbines en
de Schelde-Yarrow stoomketels ten behoeve
van twee kruisers voor de Kon. Nederland
sche Marine, welke in aanbouw zijn bij de
Rotterdamsche Droogdok Mij. en bij Wil-
ton-FeijenoordDornier watervliegtuigen
ten dienste van de marine in Nederl. Indië
(dit in samenwerking met de N.V. Aviolan-
da, Mij. voor Vliegtuigbouw, te Papen-
drecht); eenige scheeps- en landstoomke-
tels en constructiewerken, waaronder ook
ten behoeve van de eigen onderneming.
In 1940 werden de Mij. nog opgedragen:
het motorschip „Waingapoe" voor de Kon.
Paketvaart Mij.; twee stoomketels en een
turbine voor het Provinciaal Electriciteits-
bedrijf van Groningen, en eenige land- en
scheepsketels.
Als toelichting dp de balans wordt o.m.
medegedeeld, dat de gebouwen c.a. te boek
staan tegen den kostenden prijs, vermin
derd met de afschrijvingen. Bij reorgani
satie zal het noodig zijn de boekwaarde te
verlagen. Het gebouw van de oude koper
slagerij is geheel afgeschreven ten laste
van het jaar 1939. Het nieuwe dok is even
eens geheel afgeschreven, met gebruikma
king van de daarvoor beschikbare reserve.
Uit de balans per 1 Januari 1940 blijkt
o.m. dat het verliessaldo in 1936 bedroeg
624.652,01; in 1937: 546.847,02, en in
193S: 81.687,91, tesamen 1.253.186,94.
Van dit bedrag gaat dan af het winstsaldo
1939, groot 450.8S3.01, zoodat het verlies
saldo thans bedraagt 802.303,93.
De Nederlandsche ambulance in
Finland.
Het Nederlandsche Roode Kruis deelt ons
het volgende mede:
Uit de rapporten door den leider der
Nederlandsche ambulance in Finland, den
heer F. H. Meihuizen, arts, uitgebracht aan
het hoofdbestuur van het Nederlandsche
Roode Kruis, blijkt dat de ambulance op
1 April in de in een chirurgische kliniek
en ziekenhuis veranderde sportschool te
Vierumaeki het werk is aangevangen. Op
dien dag werd de operatiekamer ingewijd
met 2 operaties, terwijl in de Röntgenka-
mer de eerste 6 foto's werden gemaakt.
Op 2 April werden 6 patiënten geope
reerd, terwijl 8 foto's werden gemaakt.
Op 3 April nog weer meer foto's en 8 ope
raties. De ambulance werkt met haar ge-
heele eigen chirurgische en medische uit
rusting, welke, dank zij de goede verpak
king, in volkomen ongeschonden staat na
het moeizame transport via vliegtuig, schip
en spoor en vrachtauto's is aangekomen.
De ambulance heeft sedert 3 April het
geheele ziekenhuis, wat de zorg voor de
patiënten betreft, overgenomen.
Op 2 en 3 April werden ongeveer 80 her
stelden of vrijwel herstelden geëvacueerd,
zoodat de Nederlandsche ambulance met
180 patiënten begonnen is. Verder werden
op 4 April uit het militair hospitaal 80
deels ernstige gevallen toegezonden, ter
wijl er op 5 April nog een aantal zouden
komen. Behalve over de 30 eigen leden,
beschikt de ambulance over 1 Finsche
hoofdverpleegster en 16 Finsche verpleeg
sters, waarvan de meesten op school eenige
jaren Duitsch leerden, verder over 7 lot-
ta's, die eveneens schoolduitsch leerden.
De Nederlandsche zusters leeren heel
ijverig het zoo moeilijke Finsch, zoodat zy
zich vermoedelijk spoedig zonder tolk zul-
Prms Bernhard te Amsterdam.
BEZOEK AAN DE NED.
SCHEEPSBOUW MIJ. EN
WERKSPOOR.
Gisterochtend heeft Prins Bernhard een
bezoek gebracht aan de werf van de N.V.
Nederlandsche Scheepsbouwmaatschappij te
Amsterdam ter bezichtiging van den aldaar
voor de Kon. marine in aanbouw zijnden
flottieljeleider„Jacob van Heemskerck".
Na het bezoek heeft de Prins de lunch ge
bruikt ten kantore van de Nederlandsche
Scheepsbouwmaatschappij. Daarna begaf
Z.K.H. zich met de motorboot van Werk
spoor „Paul van Vlissingen" over het IJ
van de werf der Nederlandsche Scheeps
bouw Maatschappij naar de terreinen van
Werkspoor, aan den anderen kant van
het IJ.
Het bezoek gold in de eerste plaats de
turbine-installatie, dié voor een torpedo
jager de Koninklijke Nederlandsche marine
in aanbouw is.
Alvorens te vertrekken, maakte Prins
Bernhard nog een korten rondgang dooi
de overige werkplaatsen, waarbij hij voor
verschillende onderdeelen groote belang
stelling toonde.
len kunnen redden. De uitstekende uitrus
ting van de Nederlandsche Roode Kruis am
bulance wordt zeer gewaardeerd. Alle nieuw
aankomende patiënten betasten en bevoe
len vol belangstellende bewondering de fla
nellen pyama's en wollen dekens, die op
hun bed liggen.
Een goede vangst van de
Rotterdamsche politie.
De Rotterdamsche recherche heeft de
hand gelegd op drie goede bekenden van
de politie, die daar ter stede een hoeveel
heid goud, afkomstig van gestolen voor
werpen, trachtten te verhandelen. Het zijn
de 34-jarige varensgezel B. L. B., in wiens
woning een aantal gestolen gouden dames-
en heerenhorloges, gouden kettingen, col
liers en andere snuisterijen werden aange
troffen.
De man ontkende echter iets van de her
komst van deze voorwerpen te weten.
De andere gearresteerden zyn de 45-
jarïge koopman W de G. en diens 35-
jarige broer J. de G., die getracht hebben
het goud te verkoopen.
Gebleken is, dat de voorwerpen afkom
stig zijn van diefstallen, die in het begin
van dit jaar te Schiedam, Hillegersberg en
Rijswijk zyn gepleegd. In Maart j.l. werd
ingebroken bij de familie K. te Schiedam
en een zeer kostbaar gouden heerenhorloge
werd buit gemaakt. In Februari is bij twee
inbraken te Hillegersberg bij de families
G. en I, voor een waarde van ongeveer
1150 gulden aan gouden sieraden ont
vreemd, terwijl verleden maand bij de fa
milie S. te Rijswijk zes gouden heeren-hor-
loges, drie gouden damespolshorloges, een
gouden horlogeketting en een aantal sie
raden werden gestolen.
Het drietal is naar het huis van bewa
ring overgebracht.
x\Uw Zt>
Hei conflict op de Middelburgsche veiling duurt voort.
In één week ruim 2000 kisten groenten uit Holland aangevoerd.
Naar men weet bestaai er op de Middel-
burgsche groen ten veiling, de Coöperatieve
Veilingsvereeniging „Walcheren" momen
teel oneenigheid over .het al of niet doel
matig zijn van den „centralisatie-maatre
gel", welken het veilingbesluur heeft
meenen te moeten invoeren. Het bestuur
wil de producten groepsgewijs veilen, d.w.z.
de groenten soort bij soort, terwijl de koop
lieden daarmede niet accooi'd gaan. De
„Commissie uit den .handel" die zich tegen
deze wijze van veiling verzette alsmede den
koopers, die hun sympathie voor de com
missie uitspraken, is daarop den toegang tot
de veiling ontzegd. De Commissie heeft ter
stond maatregelen genomen om op andere
wijze groenten naar Walcheren te krijgen.
Ruim twee weken duurt dit conflict nu.
Regelmatig komt de Commissie met de vei
lingbezoekers die zich tegen den centrali
satie-maatregel verzetten bijeen bm den
stand van zaken te bespreken. Ook gister
avond had weer een vergadering plaats in
café „De Eendracht" te Middelburg.
De voorzitter, de heer J. Leijnse, deelde
mede, dat van de zijde van het hoofdbe
stuur nog geen berichten waren binnenge
komen, omdat men nog niet klaar is.
Wat het conflict betreft zeide spr., dat
de commissie wederom zeer verheugd is,
over de samenwerking in de afgeloopen
week. De voorziening gaat uitstekend. En
dat is een hoofdfactor. Men zit niet in moei
lijkheden, men krijgt goede groenten tegen
prijzen die lager zyn, als anders het geval
zou wezen als hier van geen conflict spra
ke zou zijn. Dat is een stimulans om den trokken
consumenten te kunnen bedienen tegen prij
zen die niet te hoog zijn.
Men moet nu de rapporten eerst afwach
ten. Spr. zeide dat het te betreuren is, dat
van de zijde van de veiling nog geen toe
nadering wordt betracht. Wij gaan, zoo ver
volgde spr., dus vrijmoedig verder, wetende
dat we strijden voor een rechte zaak.
Spr. wees vervolgens op het ingezonden
stuk in de Middelburgsche Courant van
Zaterdag, geschreven door den directeur
der veiling, den heer Van Hoorn. Spr. heeft
gemeend daarop niet te moeten antwoorden,
omdat hij zulks niet wil doen zonder voor
kennis van de commissie. Deze heeft daarop
goedgevonden, dat spr. ter vergadering op
het ingezonden stuk zou terugkomen.
De heer Van Hoorn stelt in het ingezon
den stuk de vraag of de centralisatie de
druppel is welke den emmer deed overloo-
pen? Is er dan meer?
De heer Van Hoorn meent, aldus spr., dat
de commissie daarvoor eenigen grond heeft
gegeven. Daarvoor is geenerlei grond zeide
de voorzitter. De actie is uitsluitend voort
gevloeid uit de houding van het veilingbe
sluur wat betreft de centralisatie. Wij als
commissie, aldus spr. maken deze gevolg
trekking uit de vraag van den beer Van
Hoorn: is het niet mogelijk dat er bij de
veiling meer zit dan deze centralisatie? Te
meer daar men er zoo halsstarrig aan vast
houdt.
De contactcommissie heeft meer dan één
oplossing aan de hand gedaan. O.a. is voor
gesteld om de goederen bij elkaar te plaat
sen en op monster te verkoopen van eiken
teler apart bij zijn eigen goed. Dat voorstel
is niet aangenomen. Zoo haalde spr. ook
nog andere oplossingen aan.
De handel heeft dus al het mogelijke ge
daan.
De voorz. zeide, dat hij het woord kwajon
gen reeds teruggenomen had. Spr. vond het
van de hoofdpunten afdwalen en zich bege
ven op zijpaden, wanneer de heer Van
Hoorn hierop nog eens terugkomt.
Spr. vroeg zich af of het woord directeur,
dat in 't ingezonden stuk door den hr. Van
Hoorn gebruikt wordt, wel op zijn plaats
is. Spr. meende van niet.
Gezien de huidige situatie en den goeden
gang van zaken by den aanvoer en de wijze
waarop de groenten kunnen en mogen be-
'orden, stelde spr. voor niet vol
gende week, doch pas over veertien dagen
te vergaderen. Mochten zich in dien tus-
schentijd belangrijke gezichtspunten voor
doen dan zal eerder vergaderd worden.
Aanvankelijk was de vergadering hét
hierover niet eens. De een wilde iedere
week blijven vergaderen om voeling te hou
den. de ander wilde een langere periode
tusschen de vergaderingen. Na een toelich
ting van den voorzitter kon men echter er
mede accoord gaan dat de volgende verga
dering over twee weken zal worden gehou
den.
Een der aanwezigen stelde voor, Ier tege
moetkoming aan de menschen in Souburg
en Vlissingen, ook in deze plaatsen eens een
vergadering te houden. De voorzitter merk
te op, dat hem van de zijde der Vlissingers
CETA-BEVER
frsd^nsfê wm§
NIET GLAD GEEN VOETAFDRUKKEN sat^Dlm
(Ingez. Med.)
nog geen klacht dienaangaande had bereikt.
Daarom leek het spr. het beste Middelburg
als centrum te handhaven.
Bovendien, aldus spr. heeft de commissie
mogen constateeren, dat nog geen enkel
persoon, die achter de commissie staat, zich
heeft bekeerd en de commissie den rug
heeft toegekeerd. Dit geeft voldoende steun
om op den ingeslagen weg voort te gaan.
Uit de vergadering werd verder geadvi
seerd niet te veel aandacht aan het ge
schrijf van den directeur der veiling te
schenken.
Op een vraag eens bekend te maken hoe
veel groente er wel uit Holland wordt aan
gevoerd, werd medegedeeld, dat laag ge
schat, in één week ruim 2000 kisten groen
te zijn aangevoerd.
De voorzitter zeide naar aanleiding van
een desbetreffende vraag, dat by het vei-
lingbestuur en bij een deel der kweekers
de meening heerscht, dat het den handel te
doen is om de macht. Met groote stelligheid
moest spr. dit tegenspreken. Wel eischt de
handel samenwerking, wanneer het gaat
om zaken, waar ook de handel bij betrok
ken is.
Zonder pressie zyn 141 handteekeningen
uitgebracht waarin wordt uitgesproken dat
men er tegen is, dat den handel iets wordt
opgedrongen.
Een der aanwezigen uitte als zijn
meening, dat de centralisatie, welke beoogt
een zoo groot mogelijke hoeveelheid in een
zoo klein mogelijken tijd te verhandelen,
leidt tot "een"grossiersveiling. En de veiling
heeft van één grossier daar ook de volle
medewerking toe.
De voorzitter zeide hierop, dat het karak
ter der Middelburgsche veiling is een klei
ne of een keukenveiling. Door centralisatie
zou inderdaad den grondslag voor een gros
siersveiling worden gelegd. Het karakter
van een kleine veiling moet men zien te
handhaven.
Verder werd door een der kooplieden er
op gewezen dat verschillende telers de
schuld aan de kooplieden geven. Dat is on
juist. De schuld ligt alleen bij de halsstarri
ge houding van het veilingbestuur. Deze
heeft het confict gewild, hetgeen moge blij
ken uit de onfatsoenlijke manier waarop de
commissie de deur is uitgestuurd. Wij heb
ben, zoo zeide spr., altijd de goede richting
gewild. Men heeft deze krachtproef geno
men, om alleen de macht te hebben.
De vergadering ging vervolgens in een
huishoudelijke over.
Boonen en erwten op bon 20.
Gedurende het tijdvak van heden tot en
met Donderdag 9 Mei a.s. geeft de met 20
genummerde bon der rijksdistributiekaart
recht op het koopen van een kwart kilo
gram bruine boonen, witte boonen of an
dere gekleurde boonen, tuinboonen, capu-
cijners of grauwe erwten.
Nieuwe boeken
TVee den
overtvonnenen
J. W. F. Werumeus Buning, schrijver,
dichter en journalist, heeft in den na-zo
mer van het vorige jaar een bezoek ge
bracht aan Praag, de hoofdstad van hel
voormalige Tsjechoslovakije. Hij wilde
meer leeren van het prachtige Boheemsche
glas, dat daar in het museum staat. Maar
hy is er niet toe gekomen, over dat glas
te schrijven. Hij is gaan schrijven over hel
Bohemen en Moravië; het protectoraat'
omdat hij „in het bitterste van het hart
ontwaakte tot het besef, wat 't beteekent
te leven onder een volle, dat niet langer
vrij is."
Het werd een reportage dus, en deze
reportage is thans in boekvorm versche
nen bü de N.V. Em. Querido's Uitgevers
Mij. te Amsterdam, onder den titel „Vae
Victis" (Wee den overwonnenen).
Men leest het boekje, dat typografisch'
keurig werd verzorgd, in een adem uit,
omdat het een „document humain" is,
waarin de tragiek van onzen tijd in en
kele korte trekken meesterlijk wordt ge-
teekend.
Werumeus Buning sprak met menschen,
bewoners van het onder den voet geloo-
pen land, die nu onder een vreemd be
stuur staan. Ze voelen zich niet mishan
deld, niet overgegeven aan een schrikbe
wind. Maar ze lijden in stilte, omdat hun
keel als het ware zit dicht geknepen, om
dat ze niet meer frank en vrij kunnen
ademhalen, en gebukt gaan onder een
vernederend besef
Ziehier wat een dier menschen hem zei
de:
Het lot van een overwonnen volk is
hard. Ik ken, door toeval en omdat ik
eenige jaren aan uw Noordzeestrand mijn
vacantie doorbracht, uw geschiedenis. Ik
ken Duitschland, omdat ik er gestudeerd
heb. Alle haat tegen de Duitsche bescha-
vitg is my vreemd, ik lees nog in deze
dagen myn Duitsche dichters, mijn Goethe,
mijn Hölderlin.
Zooals ook gij, Nederlanders, eens
Duitschland heb leeggekocht, toen het een
overwonnen volk was, zoo koopt Duitsch
land ons thans leeg, en dat de grenzen
van Versailles dwaas en onrechtvaardig
waren, geen redelijk mensch, die het niet
toegeeft. Dat Duitschland recht op kolo
niën heeft, wie, die eerlijk is, spreekt hel
tegen? Laat ik zeggen: wat Duitschland
als overwonnen volk geleden heeft, dat. lij
den wij nu. Maar laat ik vooral zeggen,
tegen uw volk en ieder volk: vecht u lie
ver tot den laatsten man dood, dan een
overwonnen volk te worden.
Wy hebben niet gevochten. Het is onze
schande, dat wy niet gevochten hebben.
Ge kunt daarover spreken met onzen
vriend G., dien ge morgen ontmoet; wees
verzekerd, dat iedere goede Cech thans
weet, dat 'n millioen dooden niet te veel
is voor een volk van tien millioen, als zij
streven voor vrijheid en recht. Het spyt
ons, wjj hebben diep berouw. Hadden wij
man voor man, als volk onze overtuiging
gevolgd, wy hadden tóch gevochten, Mün-
clien ten spyt, en dat. ware beter geweest.
Wy zyn misleid, door de diplomatie
door de politiek, door de partijtwisten.
Iedere democratische staat, en niet alleen
wy, lijdt aan de fouten, waardoor wij zijn
ondergegaan. Wij waren maar menschen
te veel stemvee, te weinig vaderlanders
voor alles. Wij' waren twintig jaar vrij,
wy vergaten wat de vrijheid waard Is.
Ik ben democraat in hart en nieren, ik
ben bereid voor dit beginsel te sterven;
maar met sterven komt men er niet:. Ie
dereen, die de mobilisatie heeft gezien,
weet met wélk een sterke, heilige geest-
drilt het Cechische volk klaar voor den
strijd was. Geen vrouw had tranen; myn
zoon, die padvinder is. heeft gezegd: als
er een bom op mijn 'hoofd valt, vader,
valt hy tenminse niet op het hoofd van
een soldaat, die beter schiet dan ik.
Daarna hebben de diplomaten en de
partyleiders ons verraden. Zy zeiden:
voor het heil van Europa; wy gelocjyen
dat niet meer, die thans in het onheil le
ven. Men heeft de soldaten met moeite
en list uit de vestingwerken gekregen, men
heeft hun gezegd, dat zy elders noodig
waren: zy wilden vechten, een tegen tien.
gelyk onze voorvaderen, men heeft hel
hun onmogelijk gemaakt.
Hadden wy naar den soldaat geluisterd
dan was er oorlog geweest, een millioen
dooden. Zeg uw volk, dat men beter een
millioen dooden betreuren kan, dan over
wonnen zijn en de marteling der onvrijheid
ondergaan. Ge weet dat, in uw historie.
Zeg Nederland," dat wy ondergegaan zyn
aan de fouten der democratie. Onze par-
tyleiders hebben fatale beslissingen geno
men, in hun persoonlyk belang. Zy hebben
aan zich en hun familie gedacht, en niet
aan het landsbelang. In de oneenigheid der
partyen, in de zwakke persoonlijkheid dei'
beroepspolitici heefF" men de mogelijkheid
gevonden ons te ontmannen, te verdeelen,
te overwinnen; wij zijn overwonnen, niet
door den tegenstander, maar door onze
eigen fouten en zwakheden. In hoeverre
onze militaire leiders, een weifelmoedige
regeering wantrouwend, hun heil in over
gave zochten, weet ik niet. Masaryk was
wellicht een groot wijsgeer, wy betwijfelen
thans of hij een groot staatsman was. Be-
nesj was een bekwaam diplomaat en mi
nister van Buitenlandsche Zaken, hy heefi
zich in een even ydele als onnoozele flirt
met den Volkenbond het hoofd met lau
rier laten bekransen, maar hij was zeer
zeker geen president, voor tijden van oor
logsgeweld.
Onze politieke partyen hebben stuk voor
stuk het partijbelang boven het vaderland
gesteld, en vaak het persoonlyk belang
boven het algèmeene. Voornamelijk de
agrarische partij, die groot'endeels katho
liek is, was uitsluitend bedacht op haar
eigen materieel en politiek belang; van
deze oneenigheden heeft Duitschland
meesterlijk geprofiteerd ik neem myn
hoed af voor dezen vijand hy heeft onze
democratie overwonnen door een volmaak
te kennis van haar feilen.
Eén ding weet hij niet: men kan geen
vry volk knechten. Ge ziet thans het
kinderlijke en zelfs kinderachtig schij
nende verzet der Cechen, op straat, in win
kel, restaurant en bierhuis. Maar zoo heb
ben wy ons eeuwen verzet tegen over-
heersching: men krijgt de Cechen n!et
klein. Acht de kleine dingen, die ge zien
zuil: de iederen dag nieuwe bloemen on
der de eeuwige vlam op het graf van den
Cechischen soldaat, op de steenen van het
Hus-monument, niet gering.
Moet ik in één zinsnede samenvatten
wat mij op het hart ligt, ik zeg: „het
tempo der democratie is te langzaam.
De politiek der democratie is een party-
politiek, een belangenpolitiek, èen politiek
waarby het landsbelang vergeten wordt
voor dal van partyen en personen. Dat is
het, waardoor wy een overwonnen volk
zijn. Ik herhaal het. Schrijf het: tracht
het uw volk te zeggen. Geve God dat het
nog tydig begrype: een staat, in zichzelf
verdeeld, kan niet blijven bestaan.
Heb alles over voor uw vrijheid, uw le
ven, uw goed, uw bloed. Onder vreemd
bewind is het beter niet te leven, geloof
my. Het is een schande als men vrijheid,
recht en eigen taal geknecht ziet; het is
een ondraaglijke schande; het is een on-
menschelijk bestaan.
Laat ik u niet meer zeggen: ge zult.
meer goede Cechen spreken, ik weet het.
Wij benyden u. Gy zyt nog vry. Blijft het.
Alles is beter dan dat de geest niet vry
is; ook de dood is beter. Dat is onze
groote nationale traditie; ik weet, dat het
de uwe is. Ik vrees alleen dat geen volk
dit begrypt, voor het dit ervaart
