de stad van j Harald Hardraade den Noorman. j 1frede-vlucht naar vredeland (Van een eigen verslaggever.) Onder den linkervleugel van den K.L.M.- vogel „Rietvink" schuift Oslo's zwarte vliegveld Fornebu aan. Zwart, want deze bodem is één brok graniet en er is heel wat dynamiet aan te pas gekomen om er een behoorlijk plat vlak van te maken. Nog vijf minuten en ik zal in de Noorsche hoofdstad zijn. Mijn verwachtingen waren hoog gespan nen. Niet zoozeer om wat ik in het hooge Noorden te zien zou krijgen, als wel, om hetgeen ik er ervaren zou. Want het was in de dagen vóór den huidigen oorlog. 1-Iet was volop zomer. In Nederland waren we, direct na het zon-overgoten Schiphol, weggedoken in het grijs en wit van regenwolken en we had den met de depressie geworsteld tot de hoogte van Esbjerg. We waren boven de wolken uitgeklommen, hadden over een witte, eindelooze wolkenzee gevlogen en waren weer ondergedoken in nieuwe sneeuwbergen, tot eindelijk boven het Ska- gerak de hemel strak blauw werd en de zee, grootsch en vredig in den zomerzonne schijn, onder ons lag. Over Knut Hamsen's boerderij, aan de Noorsche Zuidkust, zweefden we naar Christiansand en na een kort oponthoud daar tusschen bergen, wa ter, paardebloemen, passen'contröle en een hap frissche lucht waren we over de Oslo fjord, de bergen en de zee naar Fornebu gekoerst, waar de Rietvink nu boven draaide. Het was een vredevlucht geweest. Een vlucht, zooals men zich die voorstelt te maken wanneer het naar een der Scan dinavische landen gaat. Een vlucht door blanke sneeuwwolken, die de fantasie prik kelden en herinneringen opriepen aan Vik- stin's boeken van het hooge Noorden. Het kon niet anders, dacht ik, of achter die vrede-vlucht moest een vredeland komen. Want waar is de Europeesche mensch veiliger, dachten we toen nog, dan in de eenzaamheid van Noorwegen, in z'n stille dalen en tusschen z'n hooge bergen, waar van we hoorden vertellen in Grieg's droo- merige muziek? Sindsdien is de wereld veranderd, maar niet verbeterd. Wat het summum van vei ligheid leek, werd een haard van gevaar en nu, hoorend van ultimata, nota's en booze woorden tusschen Berlijn en Oslo, moet ik denken aan mijn Noorsche zomer reis, zoo vredig, naar een land, zoo grootsch en massaal van afmetingen, met rustige zelfbewuste menschen. Hoofdstad in 't klein. Oslo is één van de wonderlijkste hoofd steden van Europa. De KX.M.-agënt, die me opwachtte, had er al iets van verteld. Een klein stadje en duur 't Was allebei waar. Het is een kleine stad Oslo, en toch is het een groote stad, want de grootste stad van Noorwegen. Het heeft alles en het heeft niets van al het geen andere hoofdsteden tot imposante metropolen maakt. Buiten het paleis van den koning aan het eind van de Karl Jo- han, de boulevard bij uitnemendheid en het Storting, het parlementsgebouw aan de zelfde hoofdstraat, zijn er eigenlijk geen groote regeeringsgebouwen. Ik heb ver geefs gezocht naar de verschillende depar tementen van Staat. Ik geloof werkelijk, dat ze allemaal in één gebouw onderge bracht zijn. En verder zijn er opvallend weinig kerk torens. De hoofdkerk, Drievuldigheidskerk, heeft een koepel, die niet opvalt en de toren van de Verlosserskerk is eigenlijk de eenige, die eenigszins boven de huizen uit steekt. Verkeerslichten zijn er wel, maar heel wonderlijke, doch verkeersagenten zijn er weer niet, hoewel het verkeer er vrij druk is. Dus een wonderlijk mengelmoes van te genstrijdigheden. En toch is deze stad de hoofdstad van Noorwegen. Al was het al leen al om haar afkomst. Want niemand minder dan Harald Hardraade, Harald Goudhaar, een broer van den heiligen Olaf, Noorwegen's eersten koning en nationalen heilige, heeft deze stad in het jaar 1047 gesticht. Hij was een avonturier en een held. Hij vocht aan het hoofd der z.g. Wa- ragën in het Byzantijnsche leger en keerde buitbeladen naar zijn vaderland terug. Zoo veel goud had hij bijeengevochten, zegt de kroniekschrijver, dat geen twaalf sterke kerels het konden torsen. Hij oefende dus hetzelfde nobele beroep uit als zjjn land- ^llllll!!IIIIIIIIIIIIIIIIIIH!lllll!lllllilllHlllllllllllllllllillllllll!illlllll!l||||!llllilil||||il|||||||||||||||||||||yi 1'IIIIIIIIIIIIMIIIIIIM genooten, de Noormannen voor wie we bij het inpompen van het jaartal: „Achthon derd tien tot duizend tien, inval der Denen en Noormannen", op school leerden sidde ren. Maar het is allemaal vergeten en ver geven. Wat er allemaal met Harald Hardraade's vredeswerk gebeurd 'is, na het jaar 1047, het is niet de geschikte plaats er hier over te vertellen. Het is zooveel, dat Oslo met recht Noorwegen's hoofdstad kan zijn, want haar historie, van Oslo tot Christiania en van Christiania tot Oslo, is de historie van de natie. Een kleine stad, maar een mooie stad. Als ik 's avonds laat boven de skischans van Holmenkollen op Frognerseteren in de diepte de stad zie liggen, met duizenden lichten aan het blanke fjordwater en de stilte van de Noorsche zomernachten later onderga, zie ik iets van die schoonheid. Er voor zijn tallooze witte plekken. Zwermen vredesduiven? Neen, de zeilen van vele tientallen jachten, waarop Noorwegen van den avond geniet. De Noren zijn een volk met een bijna Zuidelijken levensgeest. Ze houden van uitgaan en van mooie kleeren. 1-Iet allerbest blijkt dat bij een wandeling over de hoofdstraat, de Karl Johans Gate, de groote spil waarom heel Oslo draait. Daar is alles gevestigd wat er toe dient om het leven van den Noor te veraangenamen. Daar staat de Universiteit: daar is ook de plaats waar Oslo, Oslo ontmoet en daar kunt u een keur van de meest uitgelezen toiletten bewonderen, in de meest fantasti sche kleuren, voorts hot best aangebrachte lippenrood, dat zich denken laat en zeer charmante kapsels, Echt Noorsche kapsels. Dit hier zijn allemaal Brunehilde's zooals ze door de Germaansche sagenwereld wan delen, het hoofd fier rechtop, bekranst met een gulden overvloed van blonde haren. Dochters van Harald Goudhaar! En dan valt het u direct op, hoeveel meer vrouwen, dan mannen er hier zjjn, en net is dan niet moeilijk een verklaring te vin den voor al die groote uiterlijke bevallig heid! Er zijn zeven vrouwen op één man in dit groote land! Lotta's. Het is de kwaal van alle Scandinavische landen en met alle respect voor haar feno menale prestaties in Finland, over de werk zaamheid van de Lotta's in het Noorden be hoeft men zich toch niet al te zeer te ver bazen, want de Scandinavische vrouwen zjjn mannenarbeid gewend. Juist omdat het aantal mannen in ver houding maar zoo klein is, ziet men de vrouwen in Oslo in de meest uiteenloopen- de beroepen werkzaam. Ze veegden de bla deren op de Eidsvoldplads voor het Stor tingsgebouw en ze prikten de papiertjes weg, die hier en daar in het slotpark rond het Koninklijk paleis lagen. Ze harkten daar ook de bloembedden aan en hielden de graven schoon op het groote Kerkhof achter de St. Olafskerk, waar o.m. Ibsen rust. De vrouwen doen het werk op de kantoren, achter de stuurwielen van taxi's, autobussen en vrachtauto's en in de plant soenen en openbare gebouwen. Daarbij komt dan nog, dat de Noren een zeer sportief volk zijn. De natuur dwingt hen tot allerlei gezonde sporten. Des zo mers zwemmen en watersport, des win ters skiën en schaatsenrijden. Sportieve fig,uren zijn het allemaal,zoowel de man nen als de vrouwen. Dat gevoegd bij de noodzaak om allen arbeid aan te vatten, kweekt, wat de vrouwen betreft, het ge slacht, waaruit de Lotta's voortkomen. Donkere wolken. Aan die mogelijkheid dacht ik niet op die prachtige zomerdagen, waarin alles zoo vredig was in dit land van bergen en water van groene hellingen en grauw ge steente, dit land van hard werkende krachtige menschen. In de tuinen van Bygdy, de kleine lusthof nabij Oslo, waar o.m. de koning in den zomer resideert, bloeiden de rozen zoo overdadig en zoo uitbundig, en langs de berghellingen ston den de trossen blauwe., witte en gele bloe men, en 's nachts wilde het er maar niet donker worden, zoo drong het licht van de middernachtzon, dat de Noorderhemei groene en blauwe tinten gaf, tot hier door. En nu is het een paar maanden later en reeds donderen de kanonnen over de stilte van het Oslo-fjord en ontruimen de Noren hun hoofdstad waarboven vijande lijke vliegers een sombere dreiging vor men. Wat ik van het Noorsche leger zag, wa ren de zeer ouderwetsch uitgedoste garde soldaten, die, met indrukwekkende achter laders gewapend voor het Koningsslot op en neer drentelden en het eenige dat erg schrikaanjagend aan hen wes, waren de geweldige zware schoenen. Vijftien passen heen, vijftien passen terug, zoo liepen ze op het voorplein op en neer. Kanonnen van oud model, richtten de loopen van het fort Akershus dreigend naar het Oslo-fjord, maar ze stonden et- meer als een herinnering aan een ru moerig en roemrijk verleden begroet ten ze niet de Noordpoolvaarders als ze thuiskwamen? dan om in actieven dienst te treden. En op wie zouden ze schieten? Zoo naief waren we in den, nog geen jaar achter ons liggenden zomer. Nu weten we meer en we vragen ons af, hoe dit mooie groote land, er straks uit zal zien, als weer een zomer de bloemen op Holmenkollen en den Ekeberg in over daad bloeien doet. GEMENGD NIEUWS ONGEWONE JUWEELLENDIEVEN. Mieren sleepten brillantjes weg. Het Soerabaiaseh Handelsblad vernam uit den mond van een plaatselijk juwelier een zeer buitenissig geval van juvveelendief- stal, dat waard is om aan de vergetelheid te worden ontrukt. De»# juwelier had in zijn étalage een col lectie losse brilliantjes van kleine' afmetin gen voor verkoop uitgestald en bemerkte eenige dagen achtereen, dat de brilliantjes wijd en zijd verspreid in de etalagekast la gen. Navraag bij het personeel leverde geen resultaat op, totdat de eigenaar bij toeval de oorzaak ontdekte. Op een morgen kwam in den winkel een kooper voor deze brillantjes en toen de ju welier het met fluweel overtrokken plankje, waarop 'de brilliantjes lagen aan den klant wilde toonen, zag hij tot zijn groote verba zing, dat een der brilliantjes „wegliep". Het bleek, dat een mier de dader was, die ver moedelijk het kostbare geschenk voor sui ker aanzag. Onmiddellijk hierop werd de geheele eta lagekast uit elkaar gehaald, met het resul taat, dat verscheidene steentjes nog tus schen het houtwerk gevonden werden. Voor zoover nagegaan kon worden hadden de mieren geen brilliantjes naar buiten ge- Door trein gegrepen en vernield. Gisteravond reed te Waalwijk een vracht auto door den afsluitboom van een be waakten spoorwegovergang, vermoedelijk ten gevolge van een defect aan den wagen. Op hetzelfde oogenblik naderde een trein uit de richting Lage Zwaluwe, welke de vrachtauto greep en een zestigtal meters meesleurde. De chauffeur, Van Heumen genaamd, die het gevaar op het laatste oogenblik zag, sprong uit de cabine en kwam er daardoor met den schrik af. De auto werd geheel ver nield. Met een vertraging van een half uur zet te de trein de reis in de richting 's-Herto- genbosch voort. Secretaris-ambtenaar te Amersfoort gearresteerd. Op vermoeden van fraude heeft de ge meentepolitie te Amersfoort gisteren een ambtenaar ter gemeente-secretarie gear resteerd. Deze ambtenaar was in het bij zonder belast met de verzorging van pas poorten. Hij is op het politiebureau in ver zekerde bewaring gesteld. PRIJSSTIJGING EN LOONSVERHOOGING De bestuursraad van de Nederlandsclie Vakcentrale, die een dezer dagen te Utrecht een vergadering hield, was een parig van oordeel, dat gestreefd moet wor den naar prijsstabilisatie met aanpassing van de loonen aan het huidige kostenpeil binnen zekere grenzen; en dat bij verder gaande prijsstijging correspondeerende loonsverhooging moet worden bepleit. Tenslotte werd besloten, dat aan het einde van de maand Mei de Nederlandsche Vakcentrale een duurtecongres zal hou den, waarin het standpunt van de Nederl. Vakcentrale t.a.v. de prijsstijging en loon vorming onder de leden der aangesloten organisaties zal worden uitgedragen. DE BELGISCHE VERLOVEN BLIJVEN GEHANDHAAFD. Nieuwe worden echter niet ge geven. Belga meldt uit Brussel: De reeds ver leende verloven worden gehandhaafd. Nieuwe verloven worden echter niet ge geven. HET BELGISCHE OPTREDEN TEGEN DE COMMUNISTEN. Belga meldt uit Brussel: Na de inbe slagneming van het communistische blad ..Action'' zijn talrijke huiszoekingen in het land verricht. Verscheidene personen wer den naar Brussel overgebracht om daar te worden verhoord. Vier hunner zijn ach ter slot en grendel gezet. Achttien koeien verbrand. Gisternacht is door nog niet bekende oorzaak brand ontstaan in een boerderij aan den Heerenweg te Oudorp, bewoond door den heer P. Blom, en eigendom van P. Kool te Bloemendaal. De brandweer uit Alkmaar was na een kwartier ter plaatse, de schuur en de stallen zijn afgebrand. Het woonhuis, dat reeds vlam vatte, bleef gespaard. Van de 26 koeien zijn achttien gestikt en verbrand. Een hoeveelheid stroo ging in de vlammen verloren. OUDE MAN BIJ IIET OVERSTEKEN VAN DEN WEG OVERREDEN, Gistermidag is op het kruispunt Ro- chussenstraatI-Ieemraadsingel te Rotter dam de 71-jarige voetganger A. Brouwer bij het oversteken aangereden door een personenauto. De oude man werd tegen den grond gesmakt. Zeer ernstig gewond is hij naar het ziekenhuis vervoerd, waar hij later is overleden. De Duitsche bezetting van Denemarken, Een telegrafisch overgebrachte foto van de drukte te Warnemünde bij de inscheping der troepen, welke naar de Deensche eilanden werden overgezet. De winstbelasting moet een lek stoppen in de dividendbelasting. Coöperaties vallen er ook onder. Ook gisteren heeft geen der vier sprekers, die in de Tweede Kamer over het wetsont werp tot heffing van een winstbelasting het woord hebben gevoerd, zich daartegen ver klaard, hoewel verschillende bezwaren en wenschen werden geuit- De heer B i e r e m a (lib.) verklaarde zich niet geheel voldaan over het wetsont werp. Een groot bezwaar achtte hij het, dat het geen stimuleering tot reservevorming inhoudt. Spr. noemde het voorts een eisch van billijkheid, dat lichamen, die eenzelfde bedrijf uitoefenen, op geljjke wijze door de belasting worden getroffen, onafhankelijk van den rechtsvorm, waaronder zij dat doen. In dit verband vroeg spreker, waar om de nulsspaarbanken niet en de boeren leenbanken wel onder de winstbelasting vallen. De instelling van een afzonderlijke beroepsinstantie achtte de beer B i e r e - m a wenschelijk en de regeling ter voorko ming van dubbele belasting noemde hij on voldoende. Het Chr.-historische lid de heer R u t- g e r s van Rozenburg zeide er kentelijk te zjjn, dat de minister op ver schillende punten aan de bezwaren van het Vooiloopig Verslag is tegemoetgekomen. Ook deze spreker vroeg, evenals enkele sprekers van gisteren, wat onder winst moet worden verstaan. Hij was van oordeel, dat de minister de reserveering sterk kan bevorderen door de wijze, waarop bij de be lasting heft. Ten aanzien van een centraal lichaam van beroep sloot spreker zich aan bij den heer Bierema en hij verklaarde ten slotte, dat het ontwerp ondanks de vele bezwaren te aanvaarden is, want het geld moet er nu eenmaal zijn. Ook de heer D e V i s s e r (comm.t zei- de ernstige bezwaren .te hebben, daar hij ons geheele belastingstelsel volstrekt on juist achtte. Wel gaf hij dit ontwerp de voorkeur boven de dividend- en tantième belasting, doch hij achtte het een bezwaar, dat de beffing proportioneel en niet pro gressief zal zijn. Ook noemde spr. het on juist, dat de coöperatieve vereenigingen on der de regeling vallen. De nationaal-socialistische spreker, de hr. Rost van Tonningen, tenslotte zag geen reden voor opheffing van de tan- tièmebelasting en meende, dat winst zwaar der kan worden belast dan met tien procent. Voorts bepleitte deze spreker een verbod van kapitaalsvlucht en een heffing ineens en hjj vroeg den minister voorloopig aan slagen en vooruitbetalingen der winstbe lasting mogeljjk te maken. Ondanks ernsti ge bedenkingen verklaarde spr. voor bet ontwerp te zullen stemmen, daar hij er prin cipieel mede accoord gaat. HET ANTWOORD VAN MINIS TER DE GEER. In zijn antwoord zeide de minister van Financiën, de heer D e G e e r, dat hij al tijd op het standpunt heeft geslaan, dat tus schen dividend- en tantièmebelasting en winstbelasting geen principieel verschil be staat, doch dat de vervanging slechts een kwestie van belastingtechniek is. De eerste is een veel eenvoudiger methode om het zelfde doel te bereiken, doch men heeft tenslotte de winstbelasting aanvaard, daar een bepaald soort naamlooze vennootschap pen de reserveering, die bij die belasting wordt gehandhaafd, heeft misbruikt. De winstbelasting behoeft echter den zin tot reserveeren niet te schaden, mits zij binnen redelijke grenzen wordt gehouden. De voor naamste reden voor de indiening van het ontwerp noemde de minister het stoppen van een lek in de dividend- en tanlièmebe- lasting naast de noodzakelijkheid van ver sterking van de landsmiddelen. In antwoord- op den heer Rost van Tonnigen zeide de minister, dat de tantièmebelasting, zooals genoemde spreker zich die voorstelde, reeds lang niet meer wordt geheven. Voor een gedeeltelijk tijdelijke winstbelasting, zooals de heer Wagenaar had bepleit, zeide minister De Geer niet veel te gevoelen. Ook als een belasting niet tijdelijk is inge steld, kan men haar later altijd nog verla gen. De opmerkingen betreffende de winst bepaling besprekende, diende de minister een nota van wijzigigen in, waardoor reser vevorming ter egaliseering van kosten en lasten onbelastbaar zal worden gemaakt. In dien dit noodig zal blüken, zal spr. het in stellen van vobrloopige aanslagen overwe gen. Bü de behandeilng der artikelen lichtte de heer DeVisser een amendement toe, dat tot strekking had de coöperatieve ver brui ksvereenigingen buiten de regeling te doen vallen. Het werd echter niet voldoen de ondersteund en kwam niet in behande ling. De heer IJ z e r m a n (s.d.) lichtte een amendement toe dat beoogt de moge lijkheid te doen openen, dat rechtspersonen, b.v. naamlooze vennootschappen, waarvan de aandeelen niet alle, maar wel op een zeer klein aantal na, in handen van een of meer publiekrechtelijke lichamen zjjn, on der de vrijstelling der belasting worden ge bracht. De heer IJ sscl muiden (r.k.) was van oordeel, dat er 'liet te veel vrijstel lingen voor dergelijke overheidsnaamlooze vennootschappen moeten bestaan en de heer T e u 1 i n g s (eveneens r.k.) vroeg ze kerheid over de positie van de pensioen fondsen. Hedenmiddag zal de minister van finan ciën antwoorden. DE ELM-DIENSTEN OP ENGELAND HERVAT. Met ingang van heden worden de vlieg- diensten van de KLM naar Engeland her steld, d.w.z., dat in den ochtend drie vlieg tuigen zullen vertrekken en waarschijnlijk in den 1oop van den middag nog twee diensten daaraan worden toegevoegd. Verwacht mag worden, dat op de volgen de dagen de luchtdienst op ingeland we der normaal zal functionneeren. VERDACHTE BELANGSTELLING. In de omgeving van het Staatsbedrijf der Artillerie-Inrichtingen (Hembrug) is Maandagmiddag een persoon aangehouden, die zcih verdacht' ophield en met een ver rekijker verschillende waarnemingen trachtte te doen. De man is opgesloten. (Stand,) Moordenaar na tien jaar op vrije voeten. Tien jaar lang heeft een zekere vrouw Mc. Taggert uit Gateshead (Eng.) geijverd om de vrijlating van haar zoon, die we gens moord tot levenslangen dwangarbeid werd veroordeeld, te verkrijgen. Dezer dagen kreeg zij bericht, dat hjj binnenkort in vrijheid zal worden gesteld McTaggert was 22 jaar, toen hij door het gerechtshof van Essex ter dood ver oordeeld werd, omdat hij ztfh vrouw, met wie hjj zes weken getrouwd was, had ver moord. De vrouw had hem een mededee- ling gedaan, die hem in drift deed ont steken. Hij' verklaarde voor het gerechts hof. dat vaïi he)r. oogenblik al}, dat de vrouw een bekentenis over haar vroeger leven aflegde, hij niet meer wist wat hij deed. Nadat het doodvonnis was uitgesproken, slaagde de moeder van den moordenaar er in een verzoek om gratie door 23.000 per soneij te laten teekenen. Later werd het doodvonnis veranderd in levenslangen dwangarbeid. Vier jaar geleden wist de vrouw 35,000 personen te vinden, die een nieuw verzoekschrift teekenden, waarin om vermindering van straf werd gevraagd. Aan journalisten verklaarde de oude moeder: ,,Het bericht, dat rnjn zoon in vrijheid zal worden gesteld, was het mooi ste Paaschgeschenk, dat men mij kon ge ven. Toen ik hem den laatsten keer in de gevangenis sprak, vertelde hij mij, dat hij dienst zou nemen bij het leger, zoodra hij in vrijheid werd gesteld). Twee broers van hem staan reeds aan het front. Waar vinden de Deensche en Noorsche schepen een veilige haven? Het Duitsche Nieuwsbureau deelde gis teren mede, dat de Noorsche schepen, wel ke in de Middellandsclie Zee zijn, opdracht- hebben gekregen in geen geval een Brit- sche, doch alleen Italiaansche en Spaansche havens aan te doen. De Britsche radio heeft daarop gister avond een bericht omgeroepen, bestemd voor de Deensche en Noorsche schepen over de geheele wereld, waarin wordt gezegd, dat de instructie om zich naar Italiaansche en andere neutrale havens te begeven, is gegeven onder Duitschen druk. De Britsche radio spoorde de gezagvoerders aan naar Geallieerde havens te gaan, waar zij wel kom zullen zijn en bescherming zullen ge nieten. ZWEDEN BOUWT SCHUILPLAATSEN. De Zweedsche radio heeft medegedeeld» dat de Zweedsche regeering 15 millioen kronen ter beschikking heeft gesteld be stemd voor leeningen voor het bouwen van schuilplaatsen bij luchtaanvallen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1940 | | pagina 7