leeuwseh Zondagsblad^
VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE&MIDDELBURGSCHE COURANT&COESCHE COURANT
predicatie
SCHAKEN
ZATERDAG
[KORTE
EEN NAAM IN DEN HEMEL.
Er is ontegenzeggelijk een andere
wereld. Menschen zoeken daarmede
op allerlei manieren contact. Soms uit
nieuwsgierigheid, soms uit angst voor
den dood, soms uit verlangen naar
het Andere, soms uit hoop op God.
Hoe dit zij, elke manier zal spel blij
ven, wanneer het contact met de. an
dere wereld niet wordt een persoon
lijk antwoorden.
Een lieve vrouw, Maria Magdalena,
eens uit de krankzinnigheid gered,
staat bij het graf van haar Redder.
Het graf is ledig. In haar smart hoort
zij stemmen uit de andere wereld:
engelen vragen haar waarom zij
weent. Dit vragen maakt haar er van
bewust, dat zij iets persoonlijks zoekt:
„Omdat zij mijn Heer hebben wegge
nomen". Met dit „mijn" is zij op het
plan geraakt waarop het contact zin
krijgt. Gij kent het verhaal van dit
teedere contact uit Johannes 20. Je
zus staat achter haar en vraagt. Zij
meent dat het de hovenier is. Jezus
noemt haar naam: Maria
'Meester! Zij hoort haar naam uit
de andere wereld en weet daar haar
Redder. Gelooven is, dat men een
naam heeft in de hemelen en in de
hemelen een Naam kan noemen.
Dit is zeer wonderbaarlijk. Wij heb
ben een naam voor enkelen die ons
kennen. In een vreemde stad ben ik
reeds alleen een gezicht; voor mijn
land ben ik een nummer: voor de we
reld in 't geheel niets. Het is zeer
wonderbaarlijk een naam te hebben
in de hemelen. Het is zoó wonder
baarlijk, dat Christus er iets als de
monen uitwerpen gering bij achtte.
Toen Hij eens een aantal jongeren
had uitgezonden om te prediken in
Zijn naam, kwamen zij opgetogen te
rug, want „zelfs de booze geesten zijn
ons gehoorzaam!" Waarop Jezus ant
woordde, dat Hij zich hun vreugde
kon voorstellen, „maar verheugt u
veel meer, dat uwe namen in de he
melen zijn opgeteekend"
Het is zeer wonderbaarlijk een
naam te hebben in de hemelen en nog
wonderbaarlijker een Naam in de he
melen te mogen noemen.
F.
ZEEUWSCHE KRONIEK
RETRANCHEMENT.
II. (Slot).
Behalve een predikant kreeg de kerke
lijke gemeente ook een schoolmeester, die
als gewoonlijk naast zijn schoolarbeid de
kerkelijke betrekkingen van koster en voor
zanger vervulde.
De kerkeraad begeerde een steenen kerk
gebouw, daar de houten kerk vele gebreken
had. Gesteund door het Vrüe van Sluis deed
hij spoedig een verzoek aan den Raad van
State. Het had heel wat voeten in de aarde
voor dit college tot afdoende hulp overging.
In 1636 werd het oude houten gebouw ge
repareerd voor 727. De zuinigheid bedroog
ook hier de wijsheid. Na enkele jaren was de
kerk te klein, zoodat vele bezoekers buiten
de deur moesten staan op feestdagen en bij
andere bijzondere gelegenheden. Ook begon
het oude gebouw weer te vervallen, zoodat
zelfs gevreesd werd, dat het bij een hevigen
storm zou instorten. In 1644 werd daarom
opnieuw om een nieuwe steenen kerk ge
vraagd. De Raad van State scheen doof te
zijn. De kerkelijke gemeente van het re-
tranchement van Cadzand wendde zich zich
daarom in 1651 tot het hoogste college,
de Staten-Generaal. In het request werd o.a.
geschreven, dat de kerk niet waterdicht
was, omdat de planken waren vergaan en
dat op Pinksteren 60 a 70 personen buiten
moesten blijven staan. De Staten-Generaal
droegen den Raad van State op om een
steenen kerk te laten bouwen. Van 's lands
wege werd 1200 geschonken, het Vrije van
Sluis gaf 250. Het ontbrekende moest
aangevuld worden met een algemeene col
lecte. De stad Middelburg b.v, gaf 100.
Alles te samen werd ontvangen 800 a 900
ponden Vlaams.
De ingezetenen van het naburige Cadzand
dwongen bij het Vrije van Sluis aan om de
nieuwe kerk op het gehucht Ter Hofstede
te bouwen. Dit is niet geschied. De nieuwe
kerk kwam op het Retranchement om het
houten gebouw aldaar te vervangen.
In Februari 1653 werd de kerk aanbe
steed voor 1045 pond of 6270 gulden. Juist
een jaar later was zij gereed. Zij heeft den
zelfden vorm als bijna alle Hervormde ker
ken, die in de 17de eeuw in Zeeland zijn
gebouwd.
Het Vrije van Sluis schonk een glasven
ster, waarin zijn wapen was geschilderd.
Den 17den Februari 1654 werd de nieuwe
kerk voor het eerst in gebruik genomen.
Op de torenklok staat: Johs. la Fort me
fecit. Middelburg Zelandorum MDCCLVI
I.C. Blijkens dit opschrift is de toren eerst
een eeuw later, n.l. in 1756 van een klok
voorzien.
In 1821 werd aan de kerk een belangrijke
herstelling aangebracht, waarvoor van
rijkswege 1000 werd geschonken. Ook in
1871 werd de kerk, evenals de pastorie, veel
verbeterd. De heeren Fieters en Van der
Koorde, werkzaam op de Provinciale Bibli
otheek te Middelburg, waren zoo welwillend
uit hun verzameling aanteekeningen betref
fende Zeeuwsche predikanten de namen der
predikanten mede te deelen, die te Retran
chement hebben gestaan. Zij zijn: 1. Jo-
chim Ruetingerus 1632—1635; 2. Pieter
Aleman 16361640; 3. Laurentius Persant
16401641; 4. Nicolaas van Hoorn 1642
1646; 5. Thomas Kraarje 16466. Hen-
ricus Berdenis 1673--1675; 7. Abraham
SCHETSEN VAN D'OEVE
JAEGE.
Het spreekwoord zeit: er is niets nieuws
onder de zon, maer 'êele gans gaet dat
toch nie' op. Het is nog minder as Iwinteg
jaer gelee-e, dat de jachtpartie-en in 't
naejaer nog in d'r volle fleur waere; toen
was de tegenwoorege Jachtwet nog in de
maek.
Den Ambachs-'éer kreeg fermielje en
vrienden te lozeeren, overoal vandaen. Dae'
waere der bie, zö bruun as een beier, die
a in Afrika op leeuwen wiste schieten en
'êeren van den 'dogen adel, meschien gienge
ze wer is jaege in 't zelfde gezelschap as de
Prine.
Wat a die ménsen dae' noe toch in zag-
ge, om 'ier.deur de slik te komme bagge
ren, dat begriep je nie'. Inplekke van dröo-
ge en schóone in een makkelikke stoel in
d'r móóie kaemer te bluve zitten mie een
goeie sigare en een lekker glas wien, trok-
ke ze deur oalle wêer en wind, regen en
slik, over duiven en waetergangen, omge
ploegd land en- deur de peeën mee d'r slik
natte blaeren a van 's ochens zeven uren
der op uit. En graag doe-e, weet je. Dat
spreekt, wan' aars zouwe ze 't 'elaeten
dae was gin méns, die a ze 't belasten.
Nêe-e, dat mot er'van 'ezeid worre: lui is
dat soort ménsen nie, 'dor. Ze pakke nie
nae' 't luchtste ènde. Contrarie. Ze d van
die speciale jachtwaegens, maer oltied,
a 't nie stortregenden zatte ze zelft ho-
.ven op den bok, mee d'r drieën, en de be
dienden as dames en 'êeren op de kossens
binnenin 't gerij. Het is jammer, da' dat
noe oal en voe' góed verbïe is. Eél de ge-
mêente was dae' góed mee. Nae zö 'n jacht-
weke bleef der 'êel wat geld in de gemeente
achter. Fooien, soms van vuufentwinteg
gullen. Giften, an oalles daer a op een durp
zö-a voe rond 'egae wordt: vuufteg, ja,
soms 'onderd gullen.
Nêe-e, dat mag ter van 'ezeid worre:
giereg is dat soort ménsen nie, 'óor; ze
kunne wat misse voe een aar. En dat wilt
er in. Wan' da' 's noe nie van 't ééne of
't are en ok de bedoelege nie om iemand
te schandeleseeren, maer: a' je mae' geeft,
dan deug je, wat was je de groste niet-
deuger van 't durp. maer as ze nie van je
snokke kunne, wees dan mae zö goed en
zö vriendelik as den besten, dat wor'
nie mee-'eteld. Mae' ja: dat is overoal zö;
op êel de waereld. De méns is noe êenmael;
van nature böos.
Die jaegers zulle we 'edocht dh' 'ier
niks as goeie ménsen weunden, wan' die
zagge nóóit anders as vriendelikke gezich
ten en ze ondervonde van een ieder de
uterste gedienstegheid. Wat a ter 'ezeid
wier over d'r menieren, dat kuste ze nie
Zö gebeurden 't is op een ocbend, 't
was dien dag driefjacht dat er twi 'êeren
en een 'ond veruut gienge en een driever
der achteran. Ze waere een stuitje op pad,
toen 'aelden êen van die 'êeren een stik
gebraeie vléés uut z'n zak, in een pepier
en dat gaf 'n an dien 'ond. Die pakten
dat verzichteg an, maer één stap vadder
liet 'n dat a op de grond voalle. Menéer
most het nie En dat bleef dae' iigge: dat
kostelikke stik vlees, toch zéker wé' voe een
kwartje. Ze liepe deur zonder dae nog nae
öm te kieken. Mae dien driever, die kust
dat nie over z'n 'arte kriege; zukken koste-
Iikken eten. Die raepten dat op. Dae' zat
een bitje zand an, van de wegt, mae, toe
'óor: dat schuurt de maege. En dien 'ond
dat eventjes vast 'ehaö mae', 'oevee dames
bin der nie, die a een 'ond in d'r gezicht
laete lekke: dat is net zö vies. 's Ochens
die man een paer krupvetstuten 'ehad,
mie een mesje; en dan waere ze nog
'ekrauv/d dat de krumels tegen de zolder
vloge, dus die wist nie wat a ten proof,
toen a ten dat sappege, goudbrune stik
vléés tussen z'n tanden kreeg. Mae' je be
griep wé: daer is wat over 'edae en wat
schande van 'esproke op 't durp: om te
smossen mee eten en vléés te voeren an een
'ond.
Dat is noe daerom verschil van inzicht
Die 'êeren zouwe 't schande 'evonden
om een 'ond g i n vléés te geven.
Ik vein de weke temissen nog 'eleze, da'
een 'ond gin vléés kan misse.
Dat was ok waer, 'öor: göed voe d'r
beesten waere ze. En voe' d'r bedienden ok.
Sommegte broehte d'r knecht mee. Ieder
jaer denzelfden; zö lank as ze eerlik bleve,
glóof ik nie, dat er óóit éen on'-sloge wier.
Van dien ééne knecht wier der is tegen
z'n' 'êer 'ezeid: „menéer, Evert is al is een
paer keer zet 'ewist". Dat was ter één, die
a in Evert z'n plekke wou komme, begriep
je? maer die kreeg ten antwoord; „wat zou
dat? Ik ben iederen avond zat". En Evert
is ter 'ebleve toet dat 'n nie mi' werke kon;
en toen kreeg 'n pensioen, het volgende
naejaer kwam z'n zeune mee as knecht.
Dat dee' dien 'êer glad vriewilleg van
de Wet most dat nie'.
Mae' noe is ter een Wet, die a het recht
van de Jacht nie' geeft an den Arnbachts-
'êer en ok nie' an den eïgenaer van 't land,
maer an den gebruker.
Dus noe is de pachter der baes van, wien
a ten deur z'n vruchten wil laete loope, of,
a ten wil. kan 'n zelft een jachtacte kóope.
Loosveld 16751680; S. Jacobus Meerman
1680—1681; 9. Cornel us Verlucht 1686—
1688; 10. Petrus Trassaart 1689—1693. 11.
Petrus van den Berge 16941725; 12. Geer-
lach van Plaeft 1725--1729; 13. Johannes
Regius 1730—1732; 14. Jacobus Cunel 1733
—1742. 15. Adrianus Exters 1745—1750; 16.
Petrus van Fikkens 1751175717. Jaco
bus Drubbels 17571761; 18. Adrianus van
Well 17641788. 19. Jacobus Hoogklimmer
van Heulen 17881797; 20. Johannes Pieter
Jongeneel 1851—1821. 21. Frans Canter Al-
ta 18221826; 22. Thomas Reynier Huy-
sers 1827—1833; 23 Wilhelmus Gonda Quist
18241846 24. Wilhelmius Cornelius Meijer
1847—1864. 25. Herman Gerard Wittebol
18651871; 26. Hendrik Cornells van Riet
1875—1909; 27. Ch. Boerendonk 1911—
1912; 28. Herman Ludo Kniphuisen
1915—1929; 29. Willem van der Ven 1933—
1937; 30. De tegenwoordige predikant O. J.
Staal heeft zich op 15 Mei 1938 aan de ge
meente verbonden.
In het vorige artikel zagen wij, dat op de
open ruimte tusschen beide schansen, behal
ve de kerk en de pastorie, woningen ston
den der militairen. Verder de magazijnen
en- het huis van den commandant.
Veertig jaar na het aanleggen van het re
tranchement kwamen er ook particuliere
woningen. Het eerste woonhuis werd om
streeks 1644 gebouwd door zekeren G o m-
mer Ceulemans, die daarvoor van
den Raad van State 30 gulden kreeg. Lang
zamerhand nam het aantal woningen toe.
Ook kwam er een molen. Landbouw was
het voornaamste roddel van bestaan.
Toen in 1648 na de vrede van Munster de
bezetting werd opgeheven, was dit een
groot verlies. De bevelhebber van het
wachtschip op het Zwin had op het dorp een
vrij groote woning mei een mooi aangeleg-
den tuin en' vijvers. Van deze laatste is niets
meer te zien, evenmin als van de voorma
lige magazijnen en gouvernementsgebou
wen. Langen tijd werd oen vrjj groot huis,
aan den westkant van het dorpsplein staan
de, het commandemenlshuis genoemd.
In het jaar 1676 telde het dorp een twin
tigtal burgerwoningen. Toen in 1682 de na
burige Zandpolder onderliep, kregen de
bewoners van dezen polder verlof binnen
het retranchement te wonen. Tijdens den
Fransehen tijd kwam er eenige welvaart
door de bezetting der omliggende batterijen.
Vele dorpelingen vonden in de eerste
helft der vorige eeuw hun bestaan in de vis-
scherij. Door het dichtslibben van het Zwin
werd dit bedrijf meer en meer bemoeilijkt.
De ongunstige tijden na 1840 deden velen
naar Amerika trekken om daar hun geluk
te beproeven.
De bewoners van Retranchement hebben
zich onderscheiden door vaderlandsliefde.
Toen de Hollandsche troepen in 1794 door
de nadering der Franschen deze streek ver
lieten, vond een inwoner van Retranche
ment, Jan Chaarles geheeten, of) een
batterij nog een metalen veldstuk geschut.
Opdat dit niet in de handen der Franschen
zou komen, verborg bij het onder den grond.
Toen de Nederlandsche troepen in 1814 kwa
men, heeft hij het teruggegeven.
Bij een aanval der Belgen op Oostburg
den 22sten October 1830 kwamen de land
lieden van Retranchement en Cadzand met
jachtgeweeren en hooivorken ter hulp. De
ze was echter niet meer noodig, daar de vij
and reeds was verdreven.
De gemeente kreeg in 1819 van den Hoo-
gen Raad van Axel als gemeentewapen een
schild van zilver (wit) met een band van
azuur (blauw), zijnde het oude wapen van
het Vrije van Sluis, en in den linkerhoek de
letter E..
Het dorp ligt nog tusschen de schansen
verborgen. Een paar jaar geleden besloot
de gemeenteraad tot het afgraven der wal
len, als zijnde een goed object voor de werk
verschaffing. Dank zij hel ijveren van de
archeologische vereeniging en ook van de
vereeniging „Menno van Coehoorn" is hel
besluit niet tot uitvoering gekomen. Zoo
blijven de wallen een herinnering aan vroe
gere tijden, toen gestreden moest worden
om deze streek voor ons land te behouden.
Bij de gemeente Retranchement behoort
het gehucht Ter Hofstede, dat veel ouder is
d4n het dorp, In de 13de of 14de eeuw heeft
er denkelijk een klooster gestaan, zeker een
kapel of kleine R.oomsche kerk. Bij de on
lusten in de 16de eeuw werd zij verwoest.
Het kerkhof heeft lang den naam gehad van
het Spaansche kerkhof. In 1612 gaf het
Vrije van Sluis aan de bewoners van het ge
hucht toestemming om op het oude kerkhof
te begraven.
In 1303 heeft Graaf Willem van Ooster-
vant, de latere graaf van Hollland en Zee
land bij Ter Hofstede de Vlamingen ver
slagen.
Toen vroeger het Zwin en andere zeear
men ver het land instroomden, liep de groo
te verkeersweg van Breskens naar Sluis
over Groede, Nieuwvliet en het eiland van
Cadzand naar het. Zwin, waar een overzet
veer was, dat van uit het tegenover gelegen
Sluis bediend werd. Na de bedijking van
eenige polders in de Passageule liep de groo
te weg over Schoondijke en Oostburg.
Zoolang het Zwin er nog was, bleef na
tuurlijk ook het veer. Voor één persoon
mdbst 20 cent betaald worden, voor 2 of
meer personen elk 10 cent. Na de bedijking
van den Zwinpolder in 1864 verviel het veer,
ofschoon de benaming gebleven is.
R. B. J. d. M.
Nou, en dat is toch wel iets nieuws, wan'
zóvee boeken uut vroeger tied ku' je nie'
leze of oltied zie je, da' het jaegen een ver
maak van de adellikke 'éeren was. Op
slróopers wier de doodstraf toe-'epast.
En noe kan ieder, die a een 'met land in
pacht eit, en een jachtacte bezit mee
een geweer op z'n land gae zitte en sehiete,
dat a ter vóór de loop komt.
'el, gosternokke, dat is net niks
nieuws, in den tied van de Batavieren jaeg-
den ze oallegaere, en nog wé' zónder acte.
Me gae dus: terug naar de natuur, wat is
't dan mae' voe den 'elt. V. v. d. O.
UIT DE MIDDELBURGSCHE
COURANT VAN VOOR 50 JAAR.
Me week 1890. I
Door de gascommissie werd op heden be- I
noemd tot boekhouder aan de gemeente
gasfabriek alhier, de heer A. L. Delzenne,
alhier, ambtenaar bij de stoomvaartmaat
schappij Zeeland.
De heer mr. J. P. N. Ermerins is eervol
ontslagen als burgemeester van Zierikzee en
benoemd tot archivaris van Zeeland.
Heden herdenkt de heer J. J. Brandt te
Middelburg den dag, waarop hij 25 jaar ge
leden als opziener der domeinen in Zeeland
in 's Rijks dienst trad.
Heden werd in het Schuttershof alhier de
vierde, van de vereeniging „Uit het Volk
voor het Volk" uitgaande tentoonstelling
van schilderijen geopend.
De Kerkeraad der Ned. Herv. gemeente
te Biggekerke heeft tol godsdienstonderwij
zer benoemd den heer W. P. Calliber, evan
gelist te Aardenburg.
De heer dr. L. Heldring OG.zn., predikant
te Middelburg, staat op het drietal naar
Rotterdam.
Op het twaalftal voor predikant te Vlaar-
dingen komt o.a. voor de heer dr. A. B,
ter Haar Romeny, te Middelburg.
De gemeenteraad van Amsterdam besloot
tot herbouw van den stadsschouwburg.
REDACTEUR: J. M. MCILLIé,
Middelburg.
WETENSWAARDIGHEDEN.
EEN MUSEUM VAN EERSTELINGEN.
Vlak bij het kasteel Schönbrun in Wee-
nen, midden in een groot park, staat het
geweldige Technische Museum dat een ver
zameling is geworden van zeer belangrijke
én ook zeer zeldzame voorwerpen, die bij
de techniek behooren. Het gebouw heeft
drie verdiepingen en er zijn 16,000 vier
kante meter tentoonstellingsruimte in. De
tentoonstelling is in30 groepen verdeeld,
waaronder bijvoorbeeld zijn: de hoogovens
en mijnböuwbedrijven, het verkeer te land,
en te water en ook het luchtverkeer, de
machine industrie enz.
Omdat juist de „Ostmark", 't gebied waar
van Weenen de hoofdstad is, in haar geschie
denis veel uitvinders heeft gekend, staan er
ook in dit museum veel „eerstelingen". Zoo
staat in de afdeeling voor vervoersmiddelen,
iets, waar alle musea jaloersch op kunnen
zijn namelijk: de eerste auto, die door Sieg
fried Marcus (1831—1898) is uitgevonden.
Met deze auto, reed hij in het jaar 1875,
door de straten van Weenen, nadat hjj al in
1864 een nog ingewikkelder vervoermiddel
had uitgevonden. Zoo werden zijn twee
soorten auto's de voorvaderen van de 35
miliioen auto's, die nu over de aarde rijden.
In een andere afdeeling staat het werk
van een anderen Oostenrijkschen uitvin
der, Josef Ressel, die de scheepsschroef ont
dekte. Als je bedenkt, dat ongeveer 90 pet.
van alle stoombooten nog tegenwoordig van
zijn uitvinding gebruik maken, kun je je
voorstellen, hoe belangrijk die uitvinding
was.
Een verdieping hooger is de eerste naai
machine van Josef Madersperger te zien.
Als men dit toestel ziet staan, zou men niet
denlym, dat het in de jaren, die volgden
zóó belangrijk en zoo onmisbaar kon wor
den.
In groote glazen kasten zijn belangrijke
historische papieren bewaard. Er zjjn bij
voorbeeld de patentbewijzen van het gas
gloeilicht, dat in 1885 door Von Welsbaeh
werd uitgevonden en die van de metaal
draadlamp, die in 1897 werd uitgevonden.
Eigenlijk bestaat het museum uit alle
maal aparte musea. Zoo is de groote ten
toonstelling van Spoorwegen, die in de
middelste hal staat op zichzelf al iets heel
bijzonders. I-lier kan men de oudste soorlx-n
wagons en locomotieven zien en de oudste
rails van Engeland en het vaste land van
Europa. Zoo is er de eerste trein op het
'asteland: de paardentrein van Linz naar
Budweiser, die tusschen 1825 en 1832 is ge
bouwd.
Ook het gedeelte voor de scheepvaart ïs
heel interessant. Er staal: een model van 't
grootste slagschip van de vroegere Oosten-
rijkscb-I-Iongaarsche monarchie de „Viribus
Unitis", waarin men alle verschillende rui
men en hutten van hef: schip kan zien.
Het echte schip werd in 25 mnd. tijd door
1000 arbeiders gebouwd op de werf in
Triest en kostte 65,000.000 gouden kronen.
UIT EEN OUD KOOKBOEK,
VARKENS OOREN EN POOTEN, HOE
HOE MEN DIE FRUITEN ZAL.
Neemt varkensooren, en poolen, maakt
ze schoon en laat die staan uittrekken, en
kookt ze eerst gaar en doet 'er genoeg pe
per en wat zout op; en doet ze in booter
en vleeschnat fruiten; en doet 'er dan wal:
azijn en gebrooke mosterd bij, is heel goed.
't Ergste.
Heb je de mazelen erger dan Bobby
gehad, Jantje?
Veel erger, grootmama, ik kreeg ze In
de vacantie.
De waardeering.
Hij; Als je niet ophoudt, zal ik mijn
verstand nog verliezen.
Zij: Ilc zal uitschelden - het zou zoo
moeilijk terug te vinden zün.
Vrijdag 29 Maart -werden volgende par
tijen gespeeld in de Middelb. schaakclub.
Groep I:
W. de GraatH. Slrooband 10
Groep II:
P. SanderseW. Flissebaalje 10
J. TonJac. Sinke 01
H. G. CujéD. de Vos
R. v. d. HarstC. B. de Quartel 10
De heer v. d. Harst is uitgespeeld met het
fraaie resultaat van 13 punten uit 15 gesp.
partijen. Hij verloor geen enkele partij, won
er 11 en speelde er 4 remise. Door dit resul
taat behaalde hij de eerste prijs in groep 11.
Oplossing eindspel H. Rinck (zie rubriek
van 23 Maart).
De stand was als volgt:
Wit Kf2, pionnen e2 en h4
Zwart: Khl, pionnen d6, g4 en h7. Wit
speelt en houdt remise.
De oplossing luidt: 1. K/2g3 h7h5
2. e2e4! Khl—gl 3. e4—e5! d6xe5 en wit
staat pat.
Goede oplossingen werden ingezonden
door: Betsy Flissebaalje (oud 12 jaar) en
Jan en Piet Reijnierse (12 jaar).
Iets over blunders.
Dat men een partij verknoeit, welke be
vredigend stond, of zelfs waarin men op
winst stond, door een grove blunder, over
komt ons amateurs nog al eens. Gebeurt
zoo iets op een club en in een wedstrijd
partij, dan wordt zoo'n blunder spoedig be
kend, want de verliezende partij acht het
meestal noodzakelijk de overige spelers
hiervan op de hoogte te brengen. Do be
doeling is natuurlijk, om te laten zien, dat
hij eigenlijk had moeten winnen, maar
etc. Wij hebben voor deze opvatting geen
bewondering. Wanneer men op winst staat,
moet men ook inderdaad zien de partij te
v/innen, en maakt men dan een blunder,
des te erger.
Overigens kan het een troost zijn, dat
zelfs de grootste sterren van het geruite
bord wel eens falen. De heer SnoskoBo-
rowsky, een geestig schaak-auteur, publi
ceerde eenige jaren terug, in het British
Chess Magazine, enkele artikeltjes, waarin
hij grove blunders van grootmeesters onder
de loupe nam.
We laten hieronder twee van deze stel
lingen volgen:
In een partij tusschen dr. M. Euwe met
wit en F. D. Yates mot zwart, kwam het na
de 29e zet van zwart tot onderstaande stel
ling:
Zwart: F. D. YATES.
abcdefgh
Wit: M.'EUWE.
c-r volgde:
30. Pd3 x c5 Pd7 x c5 31. TH x d8t Tc8xd8
32. Df2xc5? Td8dit en de witte dame
gaat verloren, (tournooi Londen 1922).
In de partij tusschen dr. Lasker met wit
en dr. Euwe met zwart, kwam het na de
23e zet van wit tot volgende stelling:
Zwart: dr. M. EUWE.
Wit: dr. EM. LASKER.
er volgde nu:
Lc7a5 24. b2—b4 La5Xb4
25. Pel—c2 Lb4d2 26. Lclxd2
(tournooi Nottingham 1936).
HET ROTSENGEDICHT.
Te Elloral in een Voor-Indischen vaval-
staat Haidarabad, het rijk van den Nizam,
verheft zich, uit de rotsen gehouwen, een
machtige tempel, Kailasa, het „Rotsenge
dicht" genaamd. Deze buitengewoon prach
tige tempel, werd In de 8ste eeuw gebouwd.
In den honderdjarigen arbeid word meer
dan 3.000.000 kubieke voet gesteente zeer
1 kunstig gehouwen.
