Machtige rivalen strijden in Midden-
Amerika om de hegemonie.
Amerikaansch Nederland vraagt
thans Uw aandacht
In het begin der X[Xe eeuw ligt de
kiem der huidige belangen- en
machtstegenstellingen besloten
(Bijzondere medewerking).
Washington op het expansiepad»
Belangentegenstellingen, belangen- en
machtsconflicten in en rond de Caralbtsche
Zee? Zeer zeker behooren zij tot de toe
komstige mogelijkheden. Tot dusverre zijn
zij openlijk, te weten in den vorm van
gewapende conflicten van staat tegen
staat, uitgebleven, doch de tegenstellingen
bestaan en zullen waarschijnlijk op den
duur in nog scherper vorm aan den dag
treden. Gaan wy, tot beter begrip van
het voorgaande, in gedachten ruim hon
derd jaar terug in de geschiedenis. Het
eens zoo machtige Spaansche Rijk
waar, naar het bekende woord, de zon
nooit onderging was reeds ruim ander
halve eeuw op zijn retour. De Spaansche
koloniën in Zuid-Amerika streefden naar
het verbreken van de banden van politieke
afhankelijkheid, die haar met het Euro-
peesche moederland verbonden. De vrij
heidsstrijd nam omstreeks 1320 het ka
rakter aan van een oorlog. Engel ar.d, op
instigatie van minister Canning, steundi
de vrijheidsbeweging in Zuid-Amerika en
hielp de opstandelingen in hun strijd te
gen Spanje. Overwegingen van commer-
cieelen aard lagen aan de Britsche hulp-
vereeniging ten grondslag, gelijk zulks ook
het geval was bij de hulpverleening aan
de Zuidelijke staten ten tijde van den Ame-
rikaansehèn seccessie-oorlog in de zesti
ger jaren der XlXe eeuw. Inderdaad slaag
de Engeland er in om een belangrijk deel
van den buitenlandschen handel der,
1830 onafhankelijke, Zuid-Amerikaansche
staten tot zich te trekken. Omstreeks het
jaar 1825 proclameerde evenwel de pre
sident der Noord-Amerikaansche repu
bliek, Monroe, zijn vermaarde these, dat
het Amerikaansche grondgebied vóór alles,
zoo niet uitsluitend, moest openstaan voor
Amerikaansche belangen en dat Europee-
sche inmenging niet zou worden geduld.
De Britsch-Amerikaansche belangentegen
stelling in tropisch-Amerika werd in prin
cipe geboren.
Aanvankelijk wa§" déze Monroe-Veer''
niet .veel meer dan een politieke geloofs
belijdenis, die in de practjjk niet viel te
handhaven. In wezen heeft Washington
deze geloofsbelijdenis echter nooit afgezwo
ren, zij het, dat de Amerikaansche diplo
matie haai' meer dan eens in woorden
geloochend heeft. Toen de Vereenigde Sta
ten zich echter een veertigtal jaren gele
den opmaakten voor eene koloniale car
rière naar het voorbeeld van Europee-
sche landen als Engeland, Portugal, Span
je, Nederland, Frankrijk, Duitschland en
Italië bleek alras, dat de stelling van
president Monroe een der richtlijnen was
bij het uitstippelen der penetratiepolitiek
van Washington. De Vereenigde Staten,
in de vorige eeuw nog een landbouwgebied
dat groote behoefte had aan den invoer
van buitenlandsch kapitaal en van indu-
strieele producten, waren omstreeks 1900
een industrieland geworden, dat als con
current in de grondstof- en afzetgebieden
der wereld zich kon doen gelden. Vooral
na den wereldoorlog zijn het voor buiten-
landsche belegging beschikbare quantum
kapitaal, het voor export beschikbare
overschot aan industrieele producten, als
mede. de behoefte aan sommige grond
stoffen nog aanzienlijk toegenomen.
Steeds scherper werd de Amerikaansche
concurrentie en zij deed zich in de eerste
plaats in Midden en Zuid-Amerika gevoe
len. Het was vooral Engeland en in
mindere mate Duitschland dat hiervan
den weerslag ondervond. Bepalen wij ons
in het volgende, tot één enkel voorbeeld,
de aardolie.
U MACHTIGE RIVALEN.
De Caraïbische „levensruimte" is geze
gend met vele aardolie-houdende gebie
den. Wij noemen het eiland Trinidad, als
mede Mexico, Venezuela en Columbia. Tri
nidad is in Britsche handen, doch in de
drie andere, hier genoemde, landen woedt
sedert eenige tientallen jaren een scher
pe „aardolie-oorlog", vooral tussbhen de
Britsche en de Amerikaansche 'aardolie-
belangen. Men behoeft nog geen geloof te
slaan aan alles, wat zeer romantisch
aangelegde schrijvers over dien aardolie
oorlog opdisschen om te weten, dat het
inderdaad een strijd is tusschen zeer mach
tige rivalen en dat de concurreerende
maatschappijen veelal den diplomatieken
steun genieten van hunne eigen of andere
regeeringen.
In Venezuela was aanvankelijk het Brit
sche belang overheerschend. Doch alras
vooral na den wereldoorlog kregen ook
de Amerikaansche belangen er vasten
voet. Thans zijn het in hoofdzaak (doch
termaatschappijen van) de Koninkfljke-
Shell groep, de Standard Oil Company en
de Gulf Oil Corporation, die de Venezo-
laansche aardolie-productie in handen
hebben. De Venezolaansche regeering ont
vangt jaarlijks zeer groote bedragen van
de aardolie-maatschappyen. Hieraan i§' het
wel toe ,te schrijven,, dat Venezuela het
eenige land ter wereld is, dat geen bui-
tenlandsche schulden heeft uitstaan, doch
tevens, dat er weinig landen zijn die
zoozeer afhankelijk zijn van buitenlandsche
belangen en vreemde mogendheden als Ve
nezuela. Venezuela, dat de derde plaats
inneemt in de rij der aardolie-producee-
Hiernevens publiceeren wij de
vierde bijdrage van een bijzon
dere medewerking, waarin XJwe
aandacht voor Amerikaansch
Nederland wordt gevraagd. De
vorige artikelen verschenen in
onze nummers van 2, 9 en
16 Maart j.l.
In de woestijn. Een „Blenheim" bommenwerper van de Engelsche luchtstrijdkrachten scheert over een
gemotoriseerd Britsch legertransport, dat in de verlaten vlakte heeft halt gehouden
rende gebieden, gebruik slechs 3 van
zijn productie binnenslands. De beteekenis
van dit land springt dan oók direct in
het oog. Hetzelfde geldt wij wezen er
eene vorige beschouwing op van de
landen Curasao en Aruba als zetels van
hoogst belangrijke aardolieverwerkings
industrieën.
Wie bij het schilderachtige meer var
Maracaïbo de machtige boorinstallaties
vreedzaam en zwoegend tot ver in het
meer ziet „werken", kan nauwelijks be
vroeden, welke enorme commercieele,
strategische en politieke belangen zij sym-
boliseeren.
Hetzelfde geldt van de boortevreinen te
midden der woeste en primitieve schoon
heid der Columbiaansche landstreken. Ook
in Columbia werken de boorinstallaties
vreedzaam, zij hét na-ijverig, naast elkan
der. terwijl zij, die veelal in ven-
den het bedrijf regelen en besturen,
in verwoeden strijd met elkander zijn ge
wikkeld. Behalve een tweetal maatschappij
en, dat reeds in Columbia produceert, zijn
ernog eenige kapers op de „oliekust",
wier werkzaamheden nog niet verder zijn
gekomen dan het voorbereidend stadium
der exploratie. Zoo is de Koninklijke-Shell
groep bezig met omvangrijke exploraties
langs de Magdalen a-rivier en in de Lla
nos.
Herhaaldelijk vallen mede onder bui
tenlandsche ciruk in de Mïdden-Ameri-
kaansche staten scherpe binnen landsch-
politieke koerswijzigingen of „nieuwe wet
ten" te constateeren.
Als regel worden—door zoodanige wijzi
gingen of nieuwe wetten bepaalde (buiten
landsche) commercieele of oeconomische
belangen gediend, terwijl andere er door ge
schaad worden. De gebeurtenissen, waar
van Mexico sedert eenigen tijd het too-
neel is, illustreeren deze waarheid op ty
pische wijze. Via politieke „veranderingen"
verloren de Britten en wonnen de 'Ame
rikanen er terrein. Anders gezegd, in den
strijd om en in Midden-Amerika tusschen
Washington en Londen heeft Londen in
den laatsten tijd een veer moeten laten.
OUDE EN NIEUWE HISTORIE.
Wat wij in den aanhef zeiden omtrent
de Monroe-leer en het ontstaan der
Britsch-Amerikaansche rivaliteit in Midden-
en Zuid-Amerika kan in het licht van de
voorgaande, zeer summiere, aanduiding van
den oeconomschen oorlog thans worden
aangevuld met eene korte beschouwing
over het heden. Washington beschouwt dei
Caraïbische wereld als specifiek Ameri
kaansche levensruimte. Londen, (en met
Londen- andere Europeesche hoofdsteden)
hebben in die regionen echter zeer be
langrijke territoriale bezittingen en bo
vendien zeer groote commercieele belan
gen. Het streven van Washington is om
den Europeeschen concurrent zooveel
doenlyk te „verjagen" uit de Caraïbische
regionen.
Als president Roosevelt verklaart, dat
de verdedigirïgszóne van het Panamaka
naal dwars door Venezuela loopt, als in
den Amerikaansehen Senaat stemmen op
gaan voor den aankoop van Curagao, van
de Bermuda-eilanden of andere „Ameri
kaansche gebieden, zijn dat geen looze
praatjes, maar uitingen met een zeer re-
eelen en harden politieken achtergrond,
die in sommige Europeesche hoofdsteden
zeer zeker ernstig te denken geven. En
als de Amerikaansche regeering van maand
tot maand voortgaat met nieuwe verster
kingen der Amerikaansche vloot aan te
kondigen op grond van dringende noodza
kelijkheid!, dan zullen de andere groote
maritieme mogendheden zich wel eens af
vragen, waaruit die dringende noodzakelijk
heid bestaat en tegen wie die zeer sterke
Amerikaansche vloot bedoeld is, dari wel,
voor welk doel Washington deze vloot
wenscht te bouwen of te gebruiken. Oor
logsschepen dienen nu eenmaal als regel
niet om vliegen te vangen. En vliegma
chines een bijna grappige benaming in
dit verband al evenmin.
DE REALITEIT.
Washington voert een zeer reëele bui
tenlandsche politiek, -uitsluitend en alleen
gebaseerd op de behartiging van de Noord-
Amerikaansche belangen. Deze belangen
botsen in Midden-Amerika op de vitale be
langen van sommige Europeesche landen,
ja eigenlijk op die van West-Euro
pa. Het is natuurlijk denkbaar, dat die
belangenbotsingen, om welke reden ook,
een „vreedzaam" verloop zullen nemen,
maar het is evenzeer denkbaar, dat dit
verloop minder vreedzaam zal zyn. Het is
toch geen zeldzaamheid in de geschiedenis,
dat botsingen van machtige belangen lei
den tot, nu ja ,het leelyke woord moet
uit, tot oorlog.
De realiteit van Midden-Amerika is dan
ook. dat dit gebied reeds nu alle kenmer
ken vertoont van een stormcentrum in de
Een Belgisch pleidooi voor
opheffing der paspoorten
„Voor Nederland en
Luxemburg niet noo-
dig."
Het Belgische dagblad „Métropole" wijdt
een hoofdartikel aan dé kwestie der_ pas
poorten tusschen België, Nederland en Lu
xemburg en houdt een' pleidooi voor af
schaffing van alles waf het verkeer tus
schen deze landen hinderen kan. Het blad
betoogt, dat zoowel in België als in Neder
land tal van redenen bestaan om de pas
poortenkwestie een andere oplossing te ge
ven.
De verplichting een paspoort te bezitten
werd in België ingevoerd op verzoek van de
militaire overheid, om ongewenschte per
sonen te weren, die de veiligheid en neutra
liteit van het land in gevaar zouden kun
nen brengen. Deze redenen zien er afdoend
uit, maar scheppen, volgens het blad, geen
onoverkomelijke moeilijkheden voor perso
nen, die men wil weren, daar dezen zich
gemakkelijk valsche papieren aanschaffen,
terwijl eerlijke lieden, zooals toeristen en
zakenlieden, de onaangenaamheden er van
ondervinden. De betrekkingen tusschen Ne
derland en België hebben op alle gebie
den, zoowel op handels- als op cultureel ter
rein een groote uitbreiding ondergaan. De
oorlogsomstandigheden hebben tot gevolg,
dat Nederlanders en Belgen nog meer
op elkaar zijn aangewezen. De economische
activiteit gaat thans gepaard met transport
moeilijkheden, verzekeringsaangelegenhe
den, moeilijkheden van allerlei aard, waar
voor vlug heen- en weer reizen vaak noodig
is. De formaliteiten tot het verkrijgen van
paspoorten zijn daarentegen tijdroovend.
Reeds heeft de Kamer van Koophandel
van Antwerpen by de bevoegde overheid
aangedrongen op sneller aflevering van pas
poorten en visa. Op het oogenblik, dat de
economische relaties liefst worden uitge
breid, is het niet dienstig d.at met admi
nistratieve formaliteiten het verkeer wordt
gehinderd.
De „Métropole" betoogt verder, dat de
Nederlandsche toeristen steeds veel van
België hebben gehouden. Zwitserland en
Italië zijn thans voor velen te ver gelegen,
om er zich met een gerust gemoed heen te
begeven. De omstandigheden zijn nimmer
gunstiger geweest om een wederzijdsch toe
ristenverkeer te bevorderen tusschen Ne
derland, België en Luxemburg. Iedereen be
seft het.
Duizenden Belgen zouden niet beter vra
gen dan het charmante gelaat van Neder
land te ontdekken, zijn kunstschatten te be
wonderen en met zijn gastvrije bevolking
om te gaan.
Naar het voorbeeld van de Nederlanders
schikken de Belgen zich moeilijk -f- -
administratieve formaliteiten, die men hun
opleggen wil en die daarenboven veel tijd
en geld vragen.
Het blad stelt de vraag waarom de in Bel
gië algemeen bestaande identiteitskaart
niet evengoed voor de controle kan dienen
als het paspoort.
internationale politiek. En de realiteit
voor Nederland hierbij is, dat Nederland in
de Caraïbische Zee én aan haar boorden
tropische gebiedsdeelen onder zijn hoede
heeft. Het is derhalve een eisch des tijds,
en waarlijk niet. alleen voor de Nederland
sche regeering, maar wel degelijk ook
voor het geheele Nederlandsche volk, om
vooral gedurende den thans in Europa woe
denden oorlog en misschien in nog sterker
mate, als de vrede in ons werelddeel weer
zal zijn „uitgebroken", de ontwikkeling dei-
gebeurtenissen in Midden-Amerika met bij
zondere aandacht te volgen. Want groote
Nederlandsche belangen zijn daar in het
geding. Waar gehakt wordt, vallen spaan
ders. En mocht er in de Caraïbische Zee
eens „gehakt" worden, dan moet Nederland
rekenen met de mogelijkheid dat er ook
Nederlandsche spaanders zullen vallen. De
Haagsche regeering weet dit. Maar zal zij
bereid en in staat zijn om tijdig de noodige
voorzorgsmaatregelen van politieken en
maritiem-militairen aard te nemen?
Wij kunnen deze vraag niet beantwoor
den, doch het komt ons noodzakelijk voor
om haar in den vorm en tot slot van deze
beschouwing aan het Nederlandsche pu
bliek voor te leggen. In onze volgende, laat
ste beschouwing, zullen wij dan de schoon
heid en den vormenrijkdom, los van alle
politieke en oeconomische tegenstellingen,
der Caraïbische wereld, van Amerikaansch
Nederland, pogen naar voren te brengen.
(Nadruk vérboden)
Noorwegen protesteert te
Berlijn en Londen.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Noorsche regeering opnieuw twee protes
ten te Berlijn heeft ingediend.
In de eerste plaats wordt er tegen gepro
testeerd, dat het Noorsche s.s. „Lysacker"
op 3 Februari ter hoogte van Longstone
cloor een Duitsch vliegtuig met machinege
weren is beschoten. Het schip werd getrof
fen, doch geen der opvarenden werd ge-
ond.
Het tweede protest geldt het s.s. „Brott",
dat op 1 Maart door een Duitsch vliegtuig
gebombardeerd is, terwijl de bemanning,
toen zij in de booten ging, 'met machinege
weren werd beschoten. Hierbij werden ze-,
ven personen gedood.
BRITSCHE OORLOGSSCHEPEN
IN DE NOORSCHE TERRITORI
ALE WATEREN.
Het Noorsche ministerie van marine
heeft medegedeeld, dat een Duitsch vracht
schip door een Noorschen torpedojager cloor
de Noorsche wateren werd geëscorteerd by
Hustad Vviken in het Westen des lands.
Een Britsche torpedojager vroeg den naam
van het Duitsehe schip, doch de Noorsche
torpedoboot verkreeg, dat de Britsche oor
logsbodem zich uit de Noorsche vvatez-en
terugtrok.
De Noorsche legatie te Londen heeft op
dracht gekregen te protesteeven. Vrijdag
heeft een Britsche torpedojager gepoogd
een Duitsch schip aan tc houden binnen de
Noorsche wateren bij Ob2'estad in het
Zuidwesten van Noorwegen. Dit geval
wordt thans door de Noorsche autoriteiten
onderzocht.
Een nieuw type Duitsehe
torpedo.
Reuter meldt uit Londen: Men verneemt,
dat de Britsche admiraliteit bezig is met
het onderzoek van een nieuw type Duit
sehe torpedo, dat aan de kust van York
shire, zes kilometer ten Zuiden van Brid
lington, aangespoeld is. Men gelooft, dat
de torpedo een week geleden door den
Duitsch bombardementsvliegtuig in de baai
van Bridlington uitgeworpen is. Zij heeft
den vorm van een sigaar en aan de ach
terzijde bevinden zich twee kleine propel
lers. Op het omhulsel was een afbeelding
van Chamberlain en zijn paraplui geschil
derd. De torpedo heeft, naar men aan
neemt, een dubbele funetie: als zij als tor
pedo haar doel mist, wordt ze een soort
van mijn.
„Geen oorlog in het Nabije
Oosten of op den Balkan."
In een onderhoud met het Engelsche
blad „Daily Express" heeft de Turksche
minister van buitenlandsche zaken, Sarad-
jogloe, gezegd, dat zijn land zeer voldaan
is over de hulp van Frankrijk en Enge
land. De wapenleveranties geschieden zeer
geregeld, als men in aanmerking neemt,
dat Frankrijk en Engeland in oorlog zijn.
Saradjogloe gelooft, als vele andere Tur
ken, niet, dat de oorlog- zich tot het nabu
rige Oosten zal uitbreidën, evenmin als tot
den Balkan. Turkije althans zal niets doen
om een oorlog te provoceeren. De minister
acht het weinig waarschijnlijk, dat een
Balkanstaat voor Duitschland, Rusland,
Italië of voor die drie staten gezamenlijk
zou wijken, indien zij tot een verdeeling
van den Balkan zouden besluiten. Dat zou
oorlog heteekenen en een oorlog, die niet
gelocaliseerd zou kunnen worden. Turkije
is vastbesloten zijn veiligheid te verdedigen.
Het zal zijn verplichtingen jegens Engeland,
Frankrijk en de verbonden Balkanstaten
getrouw nakomen.
HOEST
VERKOUDHEID
BRONCHITIS
Sedcri meer li.m 30 j,i ir worde
Siroop Fame! door doktoren
gewaardeerd als een betrouw
baar geneesmiddel ter bestrij
ding van aandoeningen der
ademhalingsorganen.
s. I R O O P
F A M E L
Kleine flacon f 1.15 Groote flacon f 1.90
„Giftige manoeuvres tegen
Italië.
In Italiaansche politieke kringen te Ro
me worden, volgens Reuter, de berichten,
volgens welke Italië, Duitschland en de
Sovjet Unie tezamen het Donaubekken en
de Balkan in invloedsferen zouden willen
verdeelen, „sensationeele propaganda van
de plutocratieën" genoemd. Gayda schrijft
hierover in de „Voce d'Italia" onder het op
schuift „Intrigues in den Balkan", dat de
„beide imperialistische democratieën giftige
manoeuvres richten tegen Italië niet min
der dan tegen Duitschland".
Magnetische stormen woedden
in Nederland.
In vele deelen van de wereld hebben Zon
dag en Maandag zg. „magnetische storin
gen plaats gehad. Een hegeleidend ver
schijnsel bij dergelijke storingen is het
Noorderlicht, dat velen hebben waargeno
men op de Paaschdagen.
Naar aanleiding van de berichten over
deze magnetische storingen heeft het A.N.
P. zich gewend tot dr. J. Veldkamp, den lei
der van het Magnetisch Station van het K.
N.M.I. te Witteveen in Drenthe. Toen de
heer .Veldkamp gisterochtend de fotografi
sche papierstrook,waarop- de waarnemin
gen worden geregistreerd, ontwikkelde,
bleek, dat Zondag ook in Nederland een
magnetische storm van groote kracht heeft
gewoed. Deze was Zondagmiddag om twee
uur begonnen en had tusschen vier uur en
des avonds zeven uur zijn hoogtepunt be
reikt. Ook Zondagavond om negen uur was
storing zeer sterk. Toen het diagram
gisterochtend om negen uur om te worden
ontwikkeld van het registreertoestel werd
genomen, duurde de storing nog voort. Het
magnetisme was ook in den loop van Maan
dag gestoord, zij het niet zoo hevig als den
vorigen dag. Sedert de ingebruikneming
van het magnetisch station le Witteveen,
nu anderhalf jaar geleden, is nog nooit zoo
een ernstige storing als thans opgeteekend.
In Januari 1938, toen de waarnemingen nog
in De Bilt geschiedden, heeft zich eveneens
een ernstige magnetische storing voorge
daan, weike naar men zich nog zal herin
neren, gepaard ging met een sterk Noor
derlicht.
EEN MILLIOEN TELEGRAM
MEN WAS TE LAAT!
In vrijwel het geheele gebied der Ver.
Staten zijn telefoon- en telegraafverbindin
gen op Eersten Paaschdag gedurende vyf
uur ernstig belemmerd door buitengewoon
sterke electrische storingen. De telefoon
verbindingen over langen afstand en de
telegraaftoestellen werden buiten werking
gesteld, waardoor een millioen Paaschtele-
grammen aajjzienlyk vertraagd werden.
Sedert menschenheugenis heeft zich een
„electrische wervelwind" van deze kracht
niet voorgedaan. De sterkte wordt geschat
op 400 volt.
10 tot 15 pet. salarisverhooging
in Italië.
De Italiaansche arbeiders en kantoorbe
dienden zullen 10 tot 15 loon— of salaris-
verhooging ontvangen. Men beschouwt de
zen maatregel als een welkom Paaschge-
schenk.
Tot deze verhooging is besloten in een
vergadering der centrale commissie voor
de corporaties, waarin onthuld werd, dat
de prijzen in Italië in de laatste 12 maan
den met 18 waren gestegen.
Engeland kocht den geheelen
thee-oogst van Britsch-lndië op.
Het Britsche ministerie voor de levens
middelenvoorziening deelt mede, dat de
Britsche regeering den geheelen thee-oogst
van Britsch-lndië en van Ceylon heeft' ge
kocht en dat geen Java-thee of de gewone
soorten Chineesche thee meer zullen wor
den ingevoerd.
^STEEKPARTIJ TE EDE.
Zondagavond ontstond op de Meikade te
Ede een woordenwisseling tusschen den 19-
jarigen B. van H. uit Ede en H. Hendriksen
uit Ederveen- Van H. bewerkte Hendriksen
zoodanig met een mes, dat laalstgerioemde
een diepe snijwond over den neus en aan
zyn hals opliep. De politie uit Ede heeft, van
H. in arrest gesteld.