Machtige rivalen strijden in Midden- Amerika om de hegemonie. Amerikaansch Nederland vraagt thans Uw aandacht In het begin der X[Xe eeuw ligt de kiem der huidige belangen- en machtstegenstellingen besloten (Bijzondere medewerking). Washington op het expansiepad» Belangentegenstellingen, belangen- en machtsconflicten in en rond de Caralbtsche Zee? Zeer zeker behooren zij tot de toe komstige mogelijkheden. Tot dusverre zijn zij openlijk, te weten in den vorm van gewapende conflicten van staat tegen staat, uitgebleven, doch de tegenstellingen bestaan en zullen waarschijnlijk op den duur in nog scherper vorm aan den dag treden. Gaan wy, tot beter begrip van het voorgaande, in gedachten ruim hon derd jaar terug in de geschiedenis. Het eens zoo machtige Spaansche Rijk waar, naar het bekende woord, de zon nooit onderging was reeds ruim ander halve eeuw op zijn retour. De Spaansche koloniën in Zuid-Amerika streefden naar het verbreken van de banden van politieke afhankelijkheid, die haar met het Euro- peesche moederland verbonden. De vrij heidsstrijd nam omstreeks 1320 het ka rakter aan van een oorlog. Engel ar.d, op instigatie van minister Canning, steundi de vrijheidsbeweging in Zuid-Amerika en hielp de opstandelingen in hun strijd te gen Spanje. Overwegingen van commer- cieelen aard lagen aan de Britsche hulp- vereeniging ten grondslag, gelijk zulks ook het geval was bij de hulpverleening aan de Zuidelijke staten ten tijde van den Ame- rikaansehèn seccessie-oorlog in de zesti ger jaren der XlXe eeuw. Inderdaad slaag de Engeland er in om een belangrijk deel van den buitenlandschen handel der, 1830 onafhankelijke, Zuid-Amerikaansche staten tot zich te trekken. Omstreeks het jaar 1825 proclameerde evenwel de pre sident der Noord-Amerikaansche repu bliek, Monroe, zijn vermaarde these, dat het Amerikaansche grondgebied vóór alles, zoo niet uitsluitend, moest openstaan voor Amerikaansche belangen en dat Europee- sche inmenging niet zou worden geduld. De Britsch-Amerikaansche belangentegen stelling in tropisch-Amerika werd in prin cipe geboren. Aanvankelijk wa§" déze Monroe-Veer'' niet .veel meer dan een politieke geloofs belijdenis, die in de practjjk niet viel te handhaven. In wezen heeft Washington deze geloofsbelijdenis echter nooit afgezwo ren, zij het, dat de Amerikaansche diplo matie haai' meer dan eens in woorden geloochend heeft. Toen de Vereenigde Sta ten zich echter een veertigtal jaren gele den opmaakten voor eene koloniale car rière naar het voorbeeld van Europee- sche landen als Engeland, Portugal, Span je, Nederland, Frankrijk, Duitschland en Italië bleek alras, dat de stelling van president Monroe een der richtlijnen was bij het uitstippelen der penetratiepolitiek van Washington. De Vereenigde Staten, in de vorige eeuw nog een landbouwgebied dat groote behoefte had aan den invoer van buitenlandsch kapitaal en van indu- strieele producten, waren omstreeks 1900 een industrieland geworden, dat als con current in de grondstof- en afzetgebieden der wereld zich kon doen gelden. Vooral na den wereldoorlog zijn het voor buiten- landsche belegging beschikbare quantum kapitaal, het voor export beschikbare overschot aan industrieele producten, als mede. de behoefte aan sommige grond stoffen nog aanzienlijk toegenomen. Steeds scherper werd de Amerikaansche concurrentie en zij deed zich in de eerste plaats in Midden en Zuid-Amerika gevoe len. Het was vooral Engeland en in mindere mate Duitschland dat hiervan den weerslag ondervond. Bepalen wij ons in het volgende, tot één enkel voorbeeld, de aardolie. U MACHTIGE RIVALEN. De Caraïbische „levensruimte" is geze gend met vele aardolie-houdende gebie den. Wij noemen het eiland Trinidad, als mede Mexico, Venezuela en Columbia. Tri nidad is in Britsche handen, doch in de drie andere, hier genoemde, landen woedt sedert eenige tientallen jaren een scher pe „aardolie-oorlog", vooral tussbhen de Britsche en de Amerikaansche 'aardolie- belangen. Men behoeft nog geen geloof te slaan aan alles, wat zeer romantisch aangelegde schrijvers over dien aardolie oorlog opdisschen om te weten, dat het inderdaad een strijd is tusschen zeer mach tige rivalen en dat de concurreerende maatschappijen veelal den diplomatieken steun genieten van hunne eigen of andere regeeringen. In Venezuela was aanvankelijk het Brit sche belang overheerschend. Doch alras vooral na den wereldoorlog kregen ook de Amerikaansche belangen er vasten voet. Thans zijn het in hoofdzaak (doch termaatschappijen van) de Koninkfljke- Shell groep, de Standard Oil Company en de Gulf Oil Corporation, die de Venezo- laansche aardolie-productie in handen hebben. De Venezolaansche regeering ont vangt jaarlijks zeer groote bedragen van de aardolie-maatschappyen. Hieraan i§' het wel toe ,te schrijven,, dat Venezuela het eenige land ter wereld is, dat geen bui- tenlandsche schulden heeft uitstaan, doch tevens, dat er weinig landen zijn die zoozeer afhankelijk zijn van buitenlandsche belangen en vreemde mogendheden als Ve nezuela. Venezuela, dat de derde plaats inneemt in de rij der aardolie-producee- Hiernevens publiceeren wij de vierde bijdrage van een bijzon dere medewerking, waarin XJwe aandacht voor Amerikaansch Nederland wordt gevraagd. De vorige artikelen verschenen in onze nummers van 2, 9 en 16 Maart j.l. In de woestijn. Een „Blenheim" bommenwerper van de Engelsche luchtstrijdkrachten scheert over een gemotoriseerd Britsch legertransport, dat in de verlaten vlakte heeft halt gehouden rende gebieden, gebruik slechs 3 van zijn productie binnenslands. De beteekenis van dit land springt dan oók direct in het oog. Hetzelfde geldt wij wezen er eene vorige beschouwing op van de landen Curasao en Aruba als zetels van hoogst belangrijke aardolieverwerkings industrieën. Wie bij het schilderachtige meer var Maracaïbo de machtige boorinstallaties vreedzaam en zwoegend tot ver in het meer ziet „werken", kan nauwelijks be vroeden, welke enorme commercieele, strategische en politieke belangen zij sym- boliseeren. Hetzelfde geldt van de boortevreinen te midden der woeste en primitieve schoon heid der Columbiaansche landstreken. Ook in Columbia werken de boorinstallaties vreedzaam, zij hét na-ijverig, naast elkan der. terwijl zij, die veelal in ven- den het bedrijf regelen en besturen, in verwoeden strijd met elkander zijn ge wikkeld. Behalve een tweetal maatschappij en, dat reeds in Columbia produceert, zijn ernog eenige kapers op de „oliekust", wier werkzaamheden nog niet verder zijn gekomen dan het voorbereidend stadium der exploratie. Zoo is de Koninklijke-Shell groep bezig met omvangrijke exploraties langs de Magdalen a-rivier en in de Lla nos. Herhaaldelijk vallen mede onder bui tenlandsche ciruk in de Mïdden-Ameri- kaansche staten scherpe binnen landsch- politieke koerswijzigingen of „nieuwe wet ten" te constateeren. Als regel worden—door zoodanige wijzi gingen of nieuwe wetten bepaalde (buiten landsche) commercieele of oeconomische belangen gediend, terwijl andere er door ge schaad worden. De gebeurtenissen, waar van Mexico sedert eenigen tijd het too- neel is, illustreeren deze waarheid op ty pische wijze. Via politieke „veranderingen" verloren de Britten en wonnen de 'Ame rikanen er terrein. Anders gezegd, in den strijd om en in Midden-Amerika tusschen Washington en Londen heeft Londen in den laatsten tijd een veer moeten laten. OUDE EN NIEUWE HISTORIE. Wat wij in den aanhef zeiden omtrent de Monroe-leer en het ontstaan der Britsch-Amerikaansche rivaliteit in Midden- en Zuid-Amerika kan in het licht van de voorgaande, zeer summiere, aanduiding van den oeconomschen oorlog thans worden aangevuld met eene korte beschouwing over het heden. Washington beschouwt dei Caraïbische wereld als specifiek Ameri kaansche levensruimte. Londen, (en met Londen- andere Europeesche hoofdsteden) hebben in die regionen echter zeer be langrijke territoriale bezittingen en bo vendien zeer groote commercieele belan gen. Het streven van Washington is om den Europeeschen concurrent zooveel doenlyk te „verjagen" uit de Caraïbische regionen. Als president Roosevelt verklaart, dat de verdedigirïgszóne van het Panamaka naal dwars door Venezuela loopt, als in den Amerikaansehen Senaat stemmen op gaan voor den aankoop van Curagao, van de Bermuda-eilanden of andere „Ameri kaansche gebieden, zijn dat geen looze praatjes, maar uitingen met een zeer re- eelen en harden politieken achtergrond, die in sommige Europeesche hoofdsteden zeer zeker ernstig te denken geven. En als de Amerikaansche regeering van maand tot maand voortgaat met nieuwe verster kingen der Amerikaansche vloot aan te kondigen op grond van dringende noodza kelijkheid!, dan zullen de andere groote maritieme mogendheden zich wel eens af vragen, waaruit die dringende noodzakelijk heid bestaat en tegen wie die zeer sterke Amerikaansche vloot bedoeld is, dari wel, voor welk doel Washington deze vloot wenscht te bouwen of te gebruiken. Oor logsschepen dienen nu eenmaal als regel niet om vliegen te vangen. En vliegma chines een bijna grappige benaming in dit verband al evenmin. DE REALITEIT. Washington voert een zeer reëele bui tenlandsche politiek, -uitsluitend en alleen gebaseerd op de behartiging van de Noord- Amerikaansche belangen. Deze belangen botsen in Midden-Amerika op de vitale be langen van sommige Europeesche landen, ja eigenlijk op die van West-Euro pa. Het is natuurlijk denkbaar, dat die belangenbotsingen, om welke reden ook, een „vreedzaam" verloop zullen nemen, maar het is evenzeer denkbaar, dat dit verloop minder vreedzaam zal zyn. Het is toch geen zeldzaamheid in de geschiedenis, dat botsingen van machtige belangen lei den tot, nu ja ,het leelyke woord moet uit, tot oorlog. De realiteit van Midden-Amerika is dan ook. dat dit gebied reeds nu alle kenmer ken vertoont van een stormcentrum in de Een Belgisch pleidooi voor opheffing der paspoorten „Voor Nederland en Luxemburg niet noo- dig." Het Belgische dagblad „Métropole" wijdt een hoofdartikel aan dé kwestie der_ pas poorten tusschen België, Nederland en Lu xemburg en houdt een' pleidooi voor af schaffing van alles waf het verkeer tus schen deze landen hinderen kan. Het blad betoogt, dat zoowel in België als in Neder land tal van redenen bestaan om de pas poortenkwestie een andere oplossing te ge ven. De verplichting een paspoort te bezitten werd in België ingevoerd op verzoek van de militaire overheid, om ongewenschte per sonen te weren, die de veiligheid en neutra liteit van het land in gevaar zouden kun nen brengen. Deze redenen zien er afdoend uit, maar scheppen, volgens het blad, geen onoverkomelijke moeilijkheden voor perso nen, die men wil weren, daar dezen zich gemakkelijk valsche papieren aanschaffen, terwijl eerlijke lieden, zooals toeristen en zakenlieden, de onaangenaamheden er van ondervinden. De betrekkingen tusschen Ne derland en België hebben op alle gebie den, zoowel op handels- als op cultureel ter rein een groote uitbreiding ondergaan. De oorlogsomstandigheden hebben tot gevolg, dat Nederlanders en Belgen nog meer op elkaar zijn aangewezen. De economische activiteit gaat thans gepaard met transport moeilijkheden, verzekeringsaangelegenhe den, moeilijkheden van allerlei aard, waar voor vlug heen- en weer reizen vaak noodig is. De formaliteiten tot het verkrijgen van paspoorten zijn daarentegen tijdroovend. Reeds heeft de Kamer van Koophandel van Antwerpen by de bevoegde overheid aangedrongen op sneller aflevering van pas poorten en visa. Op het oogenblik, dat de economische relaties liefst worden uitge breid, is het niet dienstig d.at met admi nistratieve formaliteiten het verkeer wordt gehinderd. De „Métropole" betoogt verder, dat de Nederlandsche toeristen steeds veel van België hebben gehouden. Zwitserland en Italië zijn thans voor velen te ver gelegen, om er zich met een gerust gemoed heen te begeven. De omstandigheden zijn nimmer gunstiger geweest om een wederzijdsch toe ristenverkeer te bevorderen tusschen Ne derland, België en Luxemburg. Iedereen be seft het. Duizenden Belgen zouden niet beter vra gen dan het charmante gelaat van Neder land te ontdekken, zijn kunstschatten te be wonderen en met zijn gastvrije bevolking om te gaan. Naar het voorbeeld van de Nederlanders schikken de Belgen zich moeilijk -f- - administratieve formaliteiten, die men hun opleggen wil en die daarenboven veel tijd en geld vragen. Het blad stelt de vraag waarom de in Bel gië algemeen bestaande identiteitskaart niet evengoed voor de controle kan dienen als het paspoort. internationale politiek. En de realiteit voor Nederland hierbij is, dat Nederland in de Caraïbische Zee én aan haar boorden tropische gebiedsdeelen onder zijn hoede heeft. Het is derhalve een eisch des tijds, en waarlijk niet. alleen voor de Nederland sche regeering, maar wel degelijk ook voor het geheele Nederlandsche volk, om vooral gedurende den thans in Europa woe denden oorlog en misschien in nog sterker mate, als de vrede in ons werelddeel weer zal zijn „uitgebroken", de ontwikkeling dei- gebeurtenissen in Midden-Amerika met bij zondere aandacht te volgen. Want groote Nederlandsche belangen zijn daar in het geding. Waar gehakt wordt, vallen spaan ders. En mocht er in de Caraïbische Zee eens „gehakt" worden, dan moet Nederland rekenen met de mogelijkheid dat er ook Nederlandsche spaanders zullen vallen. De Haagsche regeering weet dit. Maar zal zij bereid en in staat zijn om tijdig de noodige voorzorgsmaatregelen van politieken en maritiem-militairen aard te nemen? Wij kunnen deze vraag niet beantwoor den, doch het komt ons noodzakelijk voor om haar in den vorm en tot slot van deze beschouwing aan het Nederlandsche pu bliek voor te leggen. In onze volgende, laat ste beschouwing, zullen wij dan de schoon heid en den vormenrijkdom, los van alle politieke en oeconomische tegenstellingen, der Caraïbische wereld, van Amerikaansch Nederland, pogen naar voren te brengen. (Nadruk vérboden) Noorwegen protesteert te Berlijn en Londen. Officieel wordt medegedeeld, dat de Noorsche regeering opnieuw twee protes ten te Berlijn heeft ingediend. In de eerste plaats wordt er tegen gepro testeerd, dat het Noorsche s.s. „Lysacker" op 3 Februari ter hoogte van Longstone cloor een Duitsch vliegtuig met machinege weren is beschoten. Het schip werd getrof fen, doch geen der opvarenden werd ge- ond. Het tweede protest geldt het s.s. „Brott", dat op 1 Maart door een Duitsch vliegtuig gebombardeerd is, terwijl de bemanning, toen zij in de booten ging, 'met machinege weren werd beschoten. Hierbij werden ze-, ven personen gedood. BRITSCHE OORLOGSSCHEPEN IN DE NOORSCHE TERRITORI ALE WATEREN. Het Noorsche ministerie van marine heeft medegedeeld, dat een Duitsch vracht schip door een Noorschen torpedojager cloor de Noorsche wateren werd geëscorteerd by Hustad Vviken in het Westen des lands. Een Britsche torpedojager vroeg den naam van het Duitsehe schip, doch de Noorsche torpedoboot verkreeg, dat de Britsche oor logsbodem zich uit de Noorsche vvatez-en terugtrok. De Noorsche legatie te Londen heeft op dracht gekregen te protesteeven. Vrijdag heeft een Britsche torpedojager gepoogd een Duitsch schip aan tc houden binnen de Noorsche wateren bij Ob2'estad in het Zuidwesten van Noorwegen. Dit geval wordt thans door de Noorsche autoriteiten onderzocht. Een nieuw type Duitsehe torpedo. Reuter meldt uit Londen: Men verneemt, dat de Britsche admiraliteit bezig is met het onderzoek van een nieuw type Duit sehe torpedo, dat aan de kust van York shire, zes kilometer ten Zuiden van Brid lington, aangespoeld is. Men gelooft, dat de torpedo een week geleden door den Duitsch bombardementsvliegtuig in de baai van Bridlington uitgeworpen is. Zij heeft den vorm van een sigaar en aan de ach terzijde bevinden zich twee kleine propel lers. Op het omhulsel was een afbeelding van Chamberlain en zijn paraplui geschil derd. De torpedo heeft, naar men aan neemt, een dubbele funetie: als zij als tor pedo haar doel mist, wordt ze een soort van mijn. „Geen oorlog in het Nabije Oosten of op den Balkan." In een onderhoud met het Engelsche blad „Daily Express" heeft de Turksche minister van buitenlandsche zaken, Sarad- jogloe, gezegd, dat zijn land zeer voldaan is over de hulp van Frankrijk en Enge land. De wapenleveranties geschieden zeer geregeld, als men in aanmerking neemt, dat Frankrijk en Engeland in oorlog zijn. Saradjogloe gelooft, als vele andere Tur ken, niet, dat de oorlog- zich tot het nabu rige Oosten zal uitbreidën, evenmin als tot den Balkan. Turkije althans zal niets doen om een oorlog te provoceeren. De minister acht het weinig waarschijnlijk, dat een Balkanstaat voor Duitschland, Rusland, Italië of voor die drie staten gezamenlijk zou wijken, indien zij tot een verdeeling van den Balkan zouden besluiten. Dat zou oorlog heteekenen en een oorlog, die niet gelocaliseerd zou kunnen worden. Turkije is vastbesloten zijn veiligheid te verdedigen. Het zal zijn verplichtingen jegens Engeland, Frankrijk en de verbonden Balkanstaten getrouw nakomen. HOEST VERKOUDHEID BRONCHITIS Sedcri meer li.m 30 j,i ir worde Siroop Fame! door doktoren gewaardeerd als een betrouw baar geneesmiddel ter bestrij ding van aandoeningen der ademhalingsorganen. s. I R O O P F A M E L Kleine flacon f 1.15 Groote flacon f 1.90 „Giftige manoeuvres tegen Italië. In Italiaansche politieke kringen te Ro me worden, volgens Reuter, de berichten, volgens welke Italië, Duitschland en de Sovjet Unie tezamen het Donaubekken en de Balkan in invloedsferen zouden willen verdeelen, „sensationeele propaganda van de plutocratieën" genoemd. Gayda schrijft hierover in de „Voce d'Italia" onder het op schuift „Intrigues in den Balkan", dat de „beide imperialistische democratieën giftige manoeuvres richten tegen Italië niet min der dan tegen Duitschland". Magnetische stormen woedden in Nederland. In vele deelen van de wereld hebben Zon dag en Maandag zg. „magnetische storin gen plaats gehad. Een hegeleidend ver schijnsel bij dergelijke storingen is het Noorderlicht, dat velen hebben waargeno men op de Paaschdagen. Naar aanleiding van de berichten over deze magnetische storingen heeft het A.N. P. zich gewend tot dr. J. Veldkamp, den lei der van het Magnetisch Station van het K. N.M.I. te Witteveen in Drenthe. Toen de heer .Veldkamp gisterochtend de fotografi sche papierstrook,waarop- de waarnemin gen worden geregistreerd, ontwikkelde, bleek, dat Zondag ook in Nederland een magnetische storm van groote kracht heeft gewoed. Deze was Zondagmiddag om twee uur begonnen en had tusschen vier uur en des avonds zeven uur zijn hoogtepunt be reikt. Ook Zondagavond om negen uur was storing zeer sterk. Toen het diagram gisterochtend om negen uur om te worden ontwikkeld van het registreertoestel werd genomen, duurde de storing nog voort. Het magnetisme was ook in den loop van Maan dag gestoord, zij het niet zoo hevig als den vorigen dag. Sedert de ingebruikneming van het magnetisch station le Witteveen, nu anderhalf jaar geleden, is nog nooit zoo een ernstige storing als thans opgeteekend. In Januari 1938, toen de waarnemingen nog in De Bilt geschiedden, heeft zich eveneens een ernstige magnetische storing voorge daan, weike naar men zich nog zal herin neren, gepaard ging met een sterk Noor derlicht. EEN MILLIOEN TELEGRAM MEN WAS TE LAAT! In vrijwel het geheele gebied der Ver. Staten zijn telefoon- en telegraafverbindin gen op Eersten Paaschdag gedurende vyf uur ernstig belemmerd door buitengewoon sterke electrische storingen. De telefoon verbindingen over langen afstand en de telegraaftoestellen werden buiten werking gesteld, waardoor een millioen Paaschtele- grammen aajjzienlyk vertraagd werden. Sedert menschenheugenis heeft zich een „electrische wervelwind" van deze kracht niet voorgedaan. De sterkte wordt geschat op 400 volt. 10 tot 15 pet. salarisverhooging in Italië. De Italiaansche arbeiders en kantoorbe dienden zullen 10 tot 15 loon— of salaris- verhooging ontvangen. Men beschouwt de zen maatregel als een welkom Paaschge- schenk. Tot deze verhooging is besloten in een vergadering der centrale commissie voor de corporaties, waarin onthuld werd, dat de prijzen in Italië in de laatste 12 maan den met 18 waren gestegen. Engeland kocht den geheelen thee-oogst van Britsch-lndië op. Het Britsche ministerie voor de levens middelenvoorziening deelt mede, dat de Britsche regeering den geheelen thee-oogst van Britsch-lndië en van Ceylon heeft' ge kocht en dat geen Java-thee of de gewone soorten Chineesche thee meer zullen wor den ingevoerd. ^STEEKPARTIJ TE EDE. Zondagavond ontstond op de Meikade te Ede een woordenwisseling tusschen den 19- jarigen B. van H. uit Ede en H. Hendriksen uit Ederveen- Van H. bewerkte Hendriksen zoodanig met een mes, dat laalstgerioemde een diepe snijwond over den neus en aan zyn hals opliep. De politie uit Ede heeft, van H. in arrest gesteld.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1940 | | pagina 3