Het wel en wee van „Handelsbelang"
Sn bet afgeloopen jaar.
UIT DE PROVINCIE
De resultaten der verschillende bedrijfstakken
Bsr-tzijn zeer uïteenloopend.
Zooals men elders in ons blad uitvoerig
vermeld vindt, heeft de vereeniging „Han
delsbelang" te Middelburg gisteravond haar
jaarvergadering gehouden. Hier bracht o.m.
de secretaris, de heer A. S. de Jonge, zijn
jaarverslag uit, waaraan wij het volgende
ontleenen.
Het uitbrengen van het jaarverslag is dit
maal helaas geen onverdeeld genoegen. De
mobilistatie bracht ook voor den midden
stand groote moeilijkheden mede. Eensdeels
door het oproepen van manschappen voor
de weermacht, anderdeels door het opvor
deren van transportmiddelen en goederen
voorraden, die, vooral in de eerste dagen,
niet zoo vlot konden worden aangevuld.
Doch ondanks dit alles zijn over het alge
meen de bedrijfsresultaten, den algemeenen
toestand in aanmerking genomen, niet te
gengevallen. Het is een verheugend feit,
dat de middenstand over een bewonderens
waardig aanpassingsvermogen beschikt,
waardoor zeer spoedig voor vele bezwaren
een oplossing werd gevonden. Een woord
van hulde aan den Middelburgschen mid
denstand in het bijzonder is volgens den
secretaris zeker op zijn plaats, voor de
waardige wijze waarop op alle overheids
maatregelen werd gereageerd. Overal me
dewerking, eendrachtige samenwerking om
de gerezen moeilijkheden gezamenlijk het
hoofd te bieden en er een oplossing voor te
vinden. In een vorig jaarverslag heeft spr.
reeds opgemerkt, dat de middenstand een
belangrijke taak heeft te ver vullen, nl. het
opvangen van schokken tusschen aanvoer
en consumptie. Zoo ooit, dan is dit nu ge
durende de eerste dagen der mobilisatie wel
gebleken. De winkeliers hebben zich schit
terend van hun taak gekweten en ondanks
hun eigen moeilijkheden hebben zij er niet
weinig toe bijgedragen, dat spoedig de rust
bij het publiek is weergekeerd. Van exces
sen op het gebied van hamsteren en prysop-
drfven heeft de secretaris tot heden niet
vernomen. Daartegenover is het te hopen,
dat de middenstand op zijn beurt bij over
heid en het publiek die belangstelling en
steun moge ondervinden, die hem krachtens
zijn verdiensten voor de gemeenschap zeker
toekomt.
DE VERSCHILLENDE BE
DRIJFSTAKKEN.
In den handel in consumptie-artikelen
zijn de bedrijfsresultaten redelijk geweest.
Er kwamen eenige groote schommelingen
in de omzetten voor, als logisch gevolg van
den politieken toestand.
Voor den manufacturenhandel steekt
1939 gunstig af bij voorgaande jaren.
Van de zijde der Brandstoffenhandelaars-
vereeniging wordt gerapporteerd, dat in de
bedrijven over het algemeen gedurende de
zomermaanden, mede tengevolge van de in
ternationale dreiging een grootere drukte
heerschte dan normaal.
De eertijds zoo bloeiende graanhandel,
een bron van welvaart voor Middelburg, di
rect en indirect arbeidgevende aan tiental
len gezinnen, is door een voor het betrokken
bedrijf noodlottigen ordeningszucht der
hoogere landbouwkringen, vleugellam ge
slagen.
In de bouwvakken was gedurende 1939
redelyk werk en gedurende een korten tijd
was er zefls een tekort aan geschoold per
soneel. De installatiebureaux waren even
eens vrij goed van werk voorzien, al is hier
ook veel concurrentie van buitenaf.
De bedrijfsresultaten in het hotel-, café-
en restaurantbedrijf zijn over het algemeen
genomen redelijk geweest en er was geen
reden tot klagen. De bierbottelarijen en li-
monadefabrieken ondervonden den invloed
van weinig zomerwarmte, waardoor de uit
eindelijke bedrijfsresultaten in deze branche
zjjn tegengevallen.
Wat het slagersbedrijf betreft, kan wor
den geconstateerd, dat 't vleeschverbruik
over het algemeen iets is toegenomen,
waardoor de bedrijfsresultaten minder
slecht waren dan het jaar tevoren. Het be
drijf zelve gaat nog steeds gebukt onder
overbezetting.
Het meubelmakers-, behangers- en stof-
feerdersbedrijf is vrijwel noodlijdend door
de tegenwoordige vraag van het publiek
naar goedkoope massaproducten. Voor den
handel in luxe-artikelen en galanteriën
was 1939 over het algemeen geen slecht
jaar. Vooral in het laatste kwartaal was
de verkoop grooter dan in dezelfde periode
van 1938. De binnenscheepvaart heeft ge
lukkig over het algemeen met betere resul
taten gewerkt dein de laatste jaren het ge
val is geweest.
De secretaris memoreerde in zijn verslag
vervolgens de verschillende bijeenkomsten
der vereeniging en. het niet doorgaan van
de excursie door den internationalen poli
tieken toestand.
POST WENSCHEN.
Nog herinnerde de heer De Jonge aan
de actie van het bestuur inzake ernstige
stagnatie bij het afhalen van correspon
dentie op Zondagmorgen. Geconstateerd is,
dat sedertdien hierin een belangrijke ver
betering is ingetreden. Ook is een ver
betering in de vez-lichting van de postzegel
automaten aan het postkantoor toegezegd.
Over het afgeloopen jaar zjjn bij het In
casso-bureau 22 posten ter incasso gege
ven to een bedrag van 1014,07. Er wer
den 12 posten geïncasseerd tot een be
drag van 438,42. Er werden 9 procedu
res aanhangig gemaakt, terwijl er 5 met
volledig succes werden afgewikkeld.
Omtrent de spaarkas stond een voorstel
op de agenda. Het verslag meldt, dat de
ornze't in zegels wederom gedaald is. Op
het einde van het boekjaar waren in om
loop 2681 zegels van. 0,25 en 1297 van
0,10.
De ledenlijst der vereeniging telde op
31 December jl. 164 namen.
Tenslotte wees de secretaris er op_ dat
met volledig succes gewerkt is bij dé pe
riodieke verkiezingen voor leden van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken. Al
le betrokken middenstands-candidaten
werden her- of gekozen. Ook de voorzitter
behoorde tot de herkozenen.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
MESOPOTAMIë EN PERZIc IN DE
OUDHEID.
Prof. dr. F. M. Böhl te Leiden hield
voor het Natuurkundig Gezelschap te Mid
delburg een Jezing over „Mesopotamië en
Perzië in de oudheid", naar aanleiding van
een studiereis in 1939.
Mesopotamië (Irak)' is, als alluviaal ge
bied geologisch jonger dan het hooggelegen
Perzië (Iran) bestaande uit een hoogvlakte
omgeven door hooge bergketens. Toch
heeft men in het gebied van de oude stad
Ur (Uriki), thans Warka, opgravingen
kunnen verrichten van praehistorische pe
rioden tot een yjd van 4000 v. Chr., waar
bij men op vernuftige wijze onder een
tempel van Isjtar (Astarteh (uit den Ba
bylonische tijd), zonder deze te beschadi
gen, 18 lagen van evenzoovele perioden
(elk van 300 jaar) heeft kunnen vast
stellen. De goden werden vereerd op heu
vels; later in tempels, met 5 of 7 trap
pen welke voerden naar het hoogste punt.
Naast godin Isjtar, had men den hemelgod
Anu. De oudste Egyptische pyramide is
van 2000 v, Chr.!
In Iran zijn nog eenige oudere lagen
gevonden.
In praehistorische tijden was het bene-
dengebied van Euphraat en Tigris door
de Perzische golf ingenomen en waren de
rivieren nog niet vereenigd. Zelfs in den
tijd van Alexander de Groote was die ver
eeniging nog niet tot stand gekomen.
Een zeer merkwaardige plek is Eidu:
op een heuvel staat een tempel, gewijd
aan den Watergod, waar vroeger een ei
land was. Thans is alles zand en de bo
dem is uit denzelfden tijd als die van de
onderste der genoemde 18 lagen bij Ur.
Een plaats dus, aangewezen om er vrucht
bare opgravingen te verrichten.
De oudste bewoners Sumerders zijn
waarschijnlijk een vermenging van Hethie-
ten en Armeniërs.
Spreker voerde zijn gehoor met zich op
een autotocht door Perzië een land met
10 miljoen inwoners op een gebied 3 maal
zoo groot als Duitschland, dat thans
streng, maar goed, geregeerd wordt, moei
lijk toegankelijk is (een visum verkrijgt
men niet gemakkelijk), vóór enkele jaren
nog hier en daar door rooverbevolking on
veilig gemaakt, maar thans zonder eenig
gevaar te bereizen.
Susa bevat het „graf van Daniël" en
meerdere bijbelsche overleveringen, of
schoon het volk behoort tot de mohame-
daansche secte der Shiïtcn.
Ispahan, in de 17de eeuw de grootste
wereldstad, met een reusachtig plein, dat
als model heeft gediend voor het. San
Marco plein in Milaan.
Rijksminister voor bewapening
en munitie in Duitschland.
HITLER BENOEMT DR. TODT
IN DEZE FUNCTIE.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn: Tot uit
voering van het door Hitier opgestelde ge
weldige wapen- en munitieprogram, is het
noodig alle elementen voor de productie
van wapenen en munitie onder eenhoofdige
leiding te scharen voor de hoogste krachts
ontwikkeling. Hitier heeft daarom tot rijks
minister voor bewapening en munitie be
noemd den inspecteur generaal voor het
Duitsche wegennet, dr. Todt, die niet alleen
het werk der rijksautowegen heeft tot
stand gebracht, doch ook in den kortst mo
gelijken tijd de reusachtige vestinglinie van
den Westwal voltooid heeft. Reeds heeft
Hitier de bepalingen uitgevaardigd, welke
den omvang van zijn taak en bevoegdheden
regelen.
De rots met het opschrift van Darius in
drie talen: Perizsch, Elamitisch en Baby
lonisch-Assyrariscn, dat in 1826 gediend
heeft om het spijkerschrift te leeren le
zen, de statietrap van het paleis van Da
rius met belangrijke reliefs, dè graven
van Cambyses, Darius en Cyrus, is (in het
laatste is het ArameesChe opschrift eerst
kort geleden gepubliceerd!) eenige zuilen
van Cyrus, alle met het opschrift in 3 ta
len: ,Ik ben Cyrus, de Koning der Konin
gen, uit het geslacht der Achemeniden",
dit alles verscheen op het doek, waarbij
als „hors d'oeuvre" nog het graf van den
dichter Hafis in Sjiras (14de eeuw na C.)
De twee prachtige gebouwen, het eene
van de Fransclie commissie, het andere van
de Amerik&anscheop twee der opgra
vingsterreinen, ontlokte den spreker de
ontboezeming, dat dit onpractisch werk
was, aangezien ze' natuurlijk de werkzaam
heden van de opgraving belemmerden en
te eenigertijd zouden moeten worden afge
broken.
Aan het slot vertoonde spreker nog eeni
ge voorwerpen, als zegels, een sikkel van
klei, enkele brieven, waarvan hij de in
houd meedeelde, welke een geestesgesteld
heid openbaarden, die nog volkomen de onzo
is.
Jammer, dat de tijdsomstandigheden de
opgravingen voor onbepaalden tijd hebben
opgeschort.
Ongetwijfeld heeft het zijne bekoring
een expert op dit gebied van zjjn arbeid
en werenschap 'te hooren vertellen en
het gehoor toonde zich dan' ook zeer dank
baar voor de boeiende voordracht.
ZUID-BEVELAND.
SCHATTERS VOOR GEBOUWDE EN
ONGEBOUWDE EIGENDOMMEN.
De heer J. de Baar te 's Heerenhoek is
door de betrokken eigenaren benoemd tot
schatter voor de ongebouwde eigendommen
ïelegen aan het te verbeteren wegvak
's HeerenhoekBorssele.
De heer P. Ryk Az. ti- Oudelande is dooi
de Vetrokken eigenaren benoemd tot schat
ter voor de ongebouwde eigendommen ge
legen aan het te verbeteren wegvak 's Gra
venpolderOvezande.
De heer E. C. van Dissel, notaris te Goes
is door de betrokken eigenaren benoemd
tot schat! er van de gebouwde eigendom
men, geit-gen aan het tc verbeteren wegvak
's GravenpolderOvezande.
MOTORSCHOENER OMHOOG GEVAREN.
De motorschoener „Rian", kapt. Meer-
tens voer op de Oosterschelde omhoog en
bleef zitten. Sleepbooten vertrokken om
assistentie te verleenen, doch met hoog wa
ter wist de kapitein zijn schip op eigen
kracht te doen vlot komen, waarna de reis
is voortgezet.
WALCHEREN.
JAARFEEST „SOLI DEO GLORIA."
KOUDEKERKE. Daar de Openbare
Schooi te Koudekerke niet beschikbaar
was, heeft de Chr. Gemengde Zangver.
„Soli Deo Gloria" haar uitvoering, die gis
teravond gehouden werd, in den Buitentuin
aan den Tramsingel op 't Zandt doen plaats
vinden.
Het bezoek had er wel iets onder te lij
den, doch niettemin kon de waarnemende
voorzitter, tevens dirigent van het koor,
de heer S, Sanders toch nog vele aanwezi
gen, onder wie burgemeester Dregmans en
diens echtgenoote, welkom heeten»
Na de gebruikelijke opening werd door
den secretaris het jaarverslag voorgelezen,
waarin gewaagd weird van de interne moei
lijkheden die het koor in het afgeloopen
jaar heeft gehad, maar ook van het goede
vereenigingsleven en het behaalde
op het Zangconcours te Souburg.
Het programma begon met een tiental
liederen door het gemengd koor, die allen
in een vlot tempo werden gezongen, en die
in hun eenvoud zeer verdienstelijk klonken.
Ook deden zich enkele solisten hooren en
deze kweten zich naar behooren van hun
taak,
Het kinderkoor vervolgde het pfogram-
a nadat nog een klarinetsolo was ge
geven fnet niet minder dan twaalf lie
deren. De kleinen deden uitstekend hun
best en oogstten dan ook veel bijval met
hun prestaties. Het waren meest beken
de liederen, zooals het „Angelus" van
Cath. van Rennes, „Ons Lied" van A. van
Tetterode enz. Vrijmoedig weerden de en
kele solistjes zich om hun taak te vervul-
leven. Het was heel'aardig.
De dank der leden aan hun directeur
werd vertolkt door' het aanbieden van een
groote bloemenmand.
En na dit alles werd het tooneel ont
ruimd voor een ander, meer gezellig
onderdeel van dezen feestavond. Verschil
lende leden van het koor hebben laten
zien en hooren dat zy ook nog tot iets an
ders in staat zijn dan tot zingen alleen.
Er werden enkele tooneelstukjes ten beste
gegeven. Een der dames declameerde een
vers, dat dankbaar werd geaccepteerd, er
vervolgens gaven de kinderen een grap
pig stuk te zien, getiteld: „De klas van-
juffrouw Sneb".
Door de oudere leden van het koor wer
den daarna nog een tweetal tooneelstukjes
opgevoerd, waarmede de aanwezigen zich
wel geamuseerd hebben en- de avond beslo
ten werd.
COÖP. BOERENLEENBANK RITTHEM.
RITTHEM. De Coöp. Boerenleenbank
hield Woensdagavond haar 24ste jaarver
gadering.
De rekening wees o.a. als ontvangsten
aan van ontvangen spaargelden 36.561,33,
terugbetaalde voorschotten 5538,03 in loo-
pende rekening 11.476,01. De uitgaven
waren: aan terugbetaalde spaargelden
54.573,98, aan gegeven voorschotten
15,160 en in loopende rekening 17,284,59.
De balans sloot met een eindcijfer van
76.345,57. De winst, groot 342,65 zal b£
het reservefonds worden gevoegd.
Het aantal leden bleef 91. Overleden wa
ren 2 leden, terwijl 2 nieuwe leden toetra
den.
Als bestuurslid werd herkozen de heer
J. Meliefste, als lid !van den raad van toe
zicht de heer C. Wisse, en als plaatsvervan
gende bestuursleden de heeren A. Tange
en J. Cevaal Wz.
De rente voor spaargelden van leden
werd vastgesteld op 2% en van. niet-
leden op 2J^ voor een onbepaald bedrag.
De rente van voorschotten blijft 4
FEESTAVOND „VOLKSONDERWIJS"
VEERE. De afdeeling Veere van de ver
eeniging „Volksonderwijs" heeft een twee
tal geslaagde avonden voor de ouders der
schoolkinderen en voor haar leden gegeven.
Na opening en verwelkoming door den
voorzitter,'die tot steun aan het openbaar
lager onderwijs opwekte, was het woord
aan de schoolkinderen. Achtereenvolgens
werd door de jongste kinderen een aardige
zangpotpourri opgevoerd en daarna door de
grooteren eenige tooneelstukjes en de can
tate „Zomerpret", met muzikale begelei
ding. Een verloting besloot beide avonden.
OPTIMISTISCHE VERWACHTINGEN.
VEERE. In tegenstelling met de bange
vermoedens, dat het seizoen 1940 funest
voor de jachtsport, die zulk een groote rol
te onzent speelt, zou zijn, heeft men ons
er attent op gemaakt, dat dit hoogstwaar
schijnlijk juist andersom zal zijn. De Rot-
terdamsche jachtvereeniging „De Maas"
koestert namelijk plannen om Veere dit
jaar als haar basis te kiezen en van hieruit
tochten te maken, zulks in verband met
de verboden zones waarin haar vroegere
havens liggen.
Benoeming.
HANSWEERT. De heer M. Potter, elec-
tricien by de centrale alhier is met ingang
van 1 April a.s. benoemd tot electricien
by den Rijkswaterstaat te Vlissingen.
Moeilijkheden te Borssele.
De ontslag-aanvrage van het
hoofd van den luchtbescher
mingsdienst. En nog het een
en ander.
Borssele heeft de laatste jaren nogal
eens de aandacht getrokken. Men zal zich
de kwestie herinneren, die tot het heen
gaan van den vorigen burgemeester leidde,
een kwestie die zeer onaangenaam was
Borssele zelf, en in hreeden kring be
langstelling- wekte. En sindsdien waren er
nog allerlei kleine kwesties, b.v. over de
telefoon van den nieuwen burgemeester,
een slechte vloer in een school, de benoe
ming van een controleur werkverschaffing,
de intrekking der rijkssubsidie. Einde vorige
week kwam weer een nieuwe kwestie aan
het licht, zooals onze lezers in ons blad
zullen gezien hebben: het hoofd van den
luchtbeschermingsdienst, de hr. P. Warren,
vroeg als zoodanig ontslag aan, om persoon-
ïyke redenen.
Deze en andere, nog kleinere kwesties,
mogen voor den buitenstaander van minder
beteekenis zUn, voor de menschen die ze
aangaan, voor de gemeente waarin ze het
„gesprek van den dag" vormen, zijn ze in
den regel van meer werkeiyk belang dan
een episode in den huidigen oorlog.
Feitehjk hangen al de Borsselsche
kwesties samen met de benoeming van den
hr. Bax tot burgemeester. Men had n.l.
geen anti-revolutionairen burgemeester
verwacht. De samenstelling van den Raad
Borssele is min of meer links georiën
teerd, doch daar by raadsverkiezingen, voor-
n de kleinere gemeenten, vaak de per
sonen zelf den doorslag geven, dienen we,
wat de politieke gezindheid betreft, naar
Staten- of Kamerverkiezingen -te kyken.
Maar ook dan zien we, dat de anti-revolu
tionaire party pas op de vijfde plaats komt.
Vorig jaar werden b.v. te Borssele de vol
gende stemmen uitgebracht: Staatk. Ger.
168; Christ. Hist. 128; Liberale Staatsparty
126; Roomsch Kath. 88; Anti-Rev. 67; Vryz.
Dem. 38; S.D.A.P. 34. Als we by deze cy-
fers nog opmerken, dat de Raad op zeven
leden slechts één anti-revolutionair telt,
laat zich wel begrypen, dat Borssele geen
anti-revolutionairen burgemeester ver
wachtte.
De kwestie van de ontslag-aanvrage van
den heer Warren, had onze belangstelling
getrokken, omdat ons bericht vermeldde,
dat dit om „persooniyke reden" plaats had,
terwü'l officieel deze aanvrage ingediend
werd om „drukke werkzaamheden". Tij
dens een onderhoud, dat we gisteren met de
heeren Bax en Warren hadden, vernamen
we, dat beiden het geval is. De heer Warren
wees op aard en omvang van zijn werk
zaamheden, terwyl ook zün gezondheidstoe
stand den laatsten tyd minder gunstig is,
doch hy beaamde, dat de eerste oorzaak
was, dat hy zich niet kon vereenigen met
sommige maatregelen, die de burgemeester
den laatsten tyd trof. En vooral had het
hem gegriefd, dat de burgemeester enkele
malen den veldwachter de opkomst bü de
E.H.B.O.-cursussen had laten controleeren.
Burgemeester Bax deelde ons mede, dat
hü deze contröle inderdaad had laten hou
den, omdat de opkomst vaak te wenschen
overliet en hy vreesde, dat de cursus an
ders verloopen of niet aan haar doel be
antwoorden zou. Daarna had hy echter, na
overleg met den heer Warren, deze con
tröle stopgezet. De heer Warren beaamde
dit, doch zeide, dat toen eigeniyk zyn be
sluit tot ontslagaanvrage reeds vast stond.
Van burgemeester Bax vernamen we
voorts nog, dat de heer Warren noch door
deii vorigen burgemeester, noch door hem,
tot aanvaarding dezer functie verplicht
werd. De heer Warren had dus het recht
deze ontslagaanvrage in te dienen.
Tot zoover deze kwestie te Borssele, die
ditmaal dus een terrein betreft, waarop
reeds verschillende kwesties uitgevochten
werden, ook in andere Zeeuwsche gemeen
ten. Het is geen sinecure, deze luchtbe
schermingsdienst, noch voor de „dienst
plichtigen", de burgers, noch voor de bur
gemeesters, die uiteindeiyk toch verantwoor
delijk zyn voor het inrichten en functionee-
ren van dezen dienst. Die ongetwyfeld het
liefst met vrywillige krachten werken, doch
die zelden voldoende vrywilligers krygen,
en die er dan „dienst" van moeten ma
ken. Waar men anderzyds liever niet toe
overgaat, omdat het met onwillige honden
kwaad hazen vangen is.
En voor de burgers is het ook geen
pretje. Men behoeft nu niet bepaald „bang"
te zyn, als men zich niet als donor laat in-
schryven, of onwillig om den medemensch
te helpen, als men zich niet als E.H.B.O.-
cursist opgeeft, of erg gemakzuchtig als
men liever geen lid van den luchtbescher
mingsdienst wil worden. O neen. Maar mer
kan er geen tyd voor hebben. Buurman is
daar meer de aangewezen persoon voor. En
als het er op aan komt, dan zal men toch
de handen wel uitsteken
Natuurlyk zal men dat. Maar de burge
meesters zitten er toch mee. Het regent
nieuwe verordeningen, voorschriften, aan
vullingen, wyzigingen. Dat alles moet by-
gehouden worden, moet kloppen. Ook de
distributie-regeling, de mobilisatie-uitkee-
ringen, de luchtbeschermingsdienst. Vooral
de laatste. Als die dienst in werking moet
treden gaat het om have en goed, en om
menschenlevens
NOORD-BEVELAND.
COLLECTE VOOR FINLAND.
WISSENKERKE. De in deze gemeente
gehouden collecte voor Finland, bracht op
de som van 1125,30, *te weten van Wissen-
kerke 368,80, Kamperland 571,50, Geers-
dyk 185. De voorzitter van het comité,
burgemeester Geuze, dankte de geefsters en
gevers, en allen die hebben medegewerkt
tot het welslagen van deze collecte voor
het arme Finland.
(Ingez. MecLjf
De Duitsche Nachtwacht
DE ANNEXATIEZIEKTE OOK
IN DE KUNST.
In De Gids van Maart signaleert dr. ir.
J. H. Plantenga, aldus het Vaderland, een
zonderling geval, dat hy niet ten onrechte
qualificeert als „een Uniformaffaire in
Boekvorm". Wat is het geval? Er is dezer
dagen een Nederlandsche vertaling versche
nen van een Duitsch boek; W. Müseler,;
Deutsche Kunst im Wandel der Zeiten,
heette de eerste druk (Berlyn 1934), Euro-
paische Kunst heet de tweede, die zes jaar
later het licht zag en nu voor Nederland
bewerkt werd onder "den titel Europeesche
Kunst (bewerkt door J. C. Ebbinge Wub-
ben, onder medewerking van en ingeleid
door prof, dr. W. Vogelsang, N.V. Van Dit-
mar)
In de eerste editie schreef de heer Müse-
ler o.a. het volgende fraais neer:
die heutigen Niederlande und das
heutige Belgien (sind) Jahrhunderte lang,
bis tief in die Barockzeit (dus tot 1775)]
auch politisch deutsches Land gewesen".
„Rembrandt und Rubens werden überali
in der Weltzur deutschen Kunst ge-
zahlt".
„Rein politisch gesehen ist die Nacht-
wacheauf deutschen Boden gernalt
worden" en
„Rubens hat auf deutschen Boden
gelebt und gearbeitet, und ist in deutscher
Erde als deutscher Flame begraben wor
den".
het huidige Nederland en het huidi
ge België (zyn) eeuwenlang, tot diep in den
Baroktyd (dus tot 1775) ook politiek
Duitsch land geweest".
„Rembrandt en Rubens worden overal m
de wereldtot de Duitsche kunst gere
kend."
„Zuiver politiek gezien is de Nacht
wacht" op Duitschen grond geschilderd." en
„Rubens heeft op Duitschen grond
geleefd en gewerkt, en is in de Duitsche
aarde begraven".)
In het illustratiegedeelte kan men de
raadhuizen van Brugge en Antwerpen en
schilderingen van Van Eyck, Rogier en
Bouts, van Orley en Mor, van Breughel en
Patinier, van Rubens en Jordaens, van
Rembrandt, Ruysdael en Hobbema, van
Wouwerman en Van de Velde, als Duitsche
kunst afgebeeld vinden!
De tweede, omgewerkte uitgave bevat
volgens Plantenga niet meer deze enormi
teiten, maar Nederland blyft voor en na
een geestelyke provincie van Duitschland,
Rubens en Rembrandt kan men in de Duit
sche landentabel vinden. Etc. etc.
Geen onderhandelingen tusschen
het Vaticaan en Berlijn.
In gezaghebbende kringen in Vaticaan
stad, spreekt men volgens Havas de in het
buitenland verschenen berichten, volgens
welke de Heilige Stoel en de Duitsche re
geering zouden onderhandelen over een
modus vivendi voor de roomsch-katholieke
kerk in Duitschland en het door Duitsch
land bezette gebied, tegen. In hef by'zonder
wordt ontkend, dat Orsenigo, nuntius te
Berlyn, over dit onderwerp in de Wilhelm-
strasse zou hebben gesproken.
DE ONTRUIMING VAN VHP LR I
Havas meldt uit Helsinki:
De inwoners van Viipuri (Wiborg) die
hun stad vóór de aankomst der Russen heb
ben verlaten, zyn over verscheidene steden
in het binnenland van Finland verdeeld.
De burgemeester verklaarde, dat de bevol
king Karelië nooit zal vergeten. Men zal,
zeide hy, by de nieuwe grenzen of in ae
buurt van Kotka een nieuw Viipuri moeten
stichten.
