kroniek m den we
wWÊfcÊm
mMM
wMiT'
jgiiiisai
ilspfeis^
I wam
mm
I IsmE i i
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT GOESCHE COURANT) VAN ZATERDAG 17 FEBRUARI 1940. No. 41.
De Finnen kunnen het niet
houden.
De Finsche regeering heeft een beroep ge
daan op de regeering van Zweden om Fin
land bij te staan met troepen. Dit blijkt
reeds verscheidene keeren gebeurd te zijn,
doch is pas gisteren bekend geworden. Het
was trouwens reeds herhaaldelijk van vele
zijden betoogd: „Finland kan het alleen
niet uithouden. Er is méér noodig dan sym
pathie, hospitalen en warme kleeren. Er
zijn manschappen noodig, soldaten".
Het was duidelijk, dat Finland niet ge
noeg had aan. de buitenlandsche vrijwilli
gers, die per slot van rekening slechts klei
ne groepen waren. Het wordt nu bekend,
dat Finland den wensch van het verleenen
van militairen steun- door Zweden eenige
keeren heeft aangesneden. Het laatst is dit
gebeurd op 13 Februari. De Finsche minis
ter van buitenlandsche zaken heeft toen een
bezoek gebracht aan den minister-president,
den minister van buitenlandsche zaken en
den minister van defensie van Zweden.
Zweden heeft echter het verzoek om di
recte militaire hulp afgewezen.
Twee divisies schijnen de Finnen gevraagd
te hebben, circa 30.000 man.
Zij krijgen ze niet en reeds hebben zij
eenige van hun voorste stellingen moeten
verlaten.
„De toestand geeft reden tot bezorgdheid,
maar is niet hopeloos", meldde gisteren het
Fransche nieuwsagentschap Havas.
Zoo komen deze berichten eigenlijk voor
velen als donderslagen uit een helderen he
mel. Hoe kan dat nu? Dag op dag hebben
er immers niets dan overwinningsberichten
van de Finnen in de kranten gestaan?
Inderdaad. En die berichten waren juist.
De Finnen hébben dikwijls gewonnen. Maar
ook zij verloren manschappen en vele.
Thans wreekt zich een fout, een fout in
de berichtgeving wellicht, een fout in de
voorlichting misschien.
Keer op keer hebben wij gelezen, dat hel
Russische materiaal hopeloos slecht was. Wü
hier in het Westen moesten zoo wel den in
druk krijgen, dat de Russische vliegtuigen
en tanks met draadjes aan elkaar hingen.
En is dit nu wel juist? Wij voor ons heb
ben er wel eens aan getwijfeld. Want im
mers: Toen Kolonel Lindbergh zijn beken
den inspectietocht door Europa gemaakt
had, kwam hp in zün officieele rapport aan
de regeering der Ver. Staten tot de conclu
sie, dat de landen met verreweg de beste
vliegtuigproductie
nRusland.
en grootste
Duitschland
Maar Rusland heeft een vreemde repu
tatie op het gebied van de propaganda.
Hooren wy over iets groots of goeds in dat
land dan deuken wü onwillekeurig aan
Potemkin. die zün tsarina welvarende dor
pen liet zien op een afstand --in ee:
streek, die hy geheel had uitgemoord Dc
dorpen waren dan ook niet meer dan hou
ten decors. En' in wezen lijkt Sovjet-Rus
land nog altijd veel op het land van de
tsaren Alleen heeft er wél veel een an
deren naam gekregen!
Intuschen is het haast niet te geiooven
dat Lindbergh zich om den tuin zou heb
ben laten leiden door decortjes van reu-
zenvliegtuigen en motoren
En wat ander gevechtsmateriaal be
treft, wij hebben zooveel gehoord over
die vervaarlijk uitziende tanks, d'e toch
eigeniyk niet zoo heel gevaarlijk bleken te
zün. Maar wat dan te denken van het be
richt, dat gisteren over twee Russische
tanks binnenkwam? De Finnen hadden d'e
monsters in handen gekregen enzetten
er de Russen mee achterna Een nuchter
mensch zou zeggen: Óf die tanks zün goed
óf ze zün niet goed. Maar zijn ze goed
om op Russen te, schieten, dan zullen ze
ook wel goed zpn om op de Finnen los te
laten
Natuurlijk is hier de zaak ook wat een-
zpdig mee gesteld. Het is wel zeker bv„
dat de kleedij der Russen over het alge
meen onvoldoende was, in het begin Maar
ook dat schpnt veranderd 'te zün. Intus-
schen bleven wy de Russen zien als in ieder
opzicht gebrekkig uitgeruste soldaten
Zoo schijnt er in de oorlogsberichten uit
Finland wel eens een te optimistische
toon geslopen te zijn. Het is altijd gevaar
lijk een tegenstander te onderschatten. En
de Finnen hebben dat zeker niet gedaan
Maar het buitenland heeft gedacht, dat
het zoo wel ging en dat het geweten ge
rustgesteld kon worden door wat geld, wat
kleeren wat ski's. Natuurlijk stellen de
Finnen deze zendingen op prijs Maar er
mee gered zün zij niet.
Het is de vraag wat voor Zweden de ge
volgen zullen zpn van de regeering om Fin
land te steunen met. troepen. Het is de
vraag wat voor West-Europa do gevolgen
zullen zpn van het feit,- dat het 't heeft ge
laten by moreele en financieele hulp
Uit het gebeurde met Tsjecho-Slowakije,
met Albanië, met Abessynië, met Polen,
en thans met Finland, kunnen de kleine
landen des les trekken van sympathie waard
is. zoolang die niet gepaard gaat met ei
genbelang!
«OUWE EGBERTS TABAK VERSCHAFT U'WOIK
-'DÖUWE EGBE
U WOLK
WE EGBE
TOUWE EGBERTS TABAK VERSC
CHAfT U WOLKEN Vgja. GENOT
.©OUWE EGBEI
CHAFT U WOL
©OUWE EGBEI
OUWE
AN .GENOT! D O U W E EGBERTS 1 A A F T
ABAK VERSCHAFT U WOLKEN VAN C>>-rC77*rïlLUWJ
GENOT! DOUWE EGBERTS TABAK VERSCH^Vt
Minister De Geer verdedigt
zijn financieel beleid.
De Eerste Kamer keurt
de begrooting van finan
ciën goed.
De Eerste Kamer heeft gisteren na aan
neming van het wetsontwerp inzake de se-
mi-gedwongen staatsleening van 300 mil-
lioen, de behandeling voorgezet van de be
grooting van financiën voor 1940. Minister
De Geer beantwoordde de sprekers van
Donderdag. In antwoord op den heer Van
Lanschot, die een algemeen financierings
plan voor de oorlogsuitgaven had gevraagd,
deelde de minister mede, dat het de bedoe
ling is de mobilisatie-uitgaven buiten de ge
wone uitgaven te houden, evenals in den
vorigen oorlog. De opmerkingen van de hee-
ren Heldring en Von Bönninghausen dat
versobering en beperking der consumptie
geboden is, kon de minister onderschryven.
Onjutis noemde spreker het echter ons na
tionale productie-apparaat uit te zetten bij
den huidigen teruggang van den buitenland-
schen afzet. Een toezegging over opheffing
van het bankgeheim is van regeeringszüde
nooit gedaan, aldus de minister. De econo
mische Raad onderzoekt de kwestie en de
minister hoopt binnenkort het rapport te
ontvangen. De opmerkingen van den heer
Janssen de Limpens betreffende de inkom
stenbelasting achtte de minister de moeite
waard om te overwegen by de komende
herziening van de inkomstenbelasting. De
opvatting van den heer Van Lanschot, dat
men kiezen moet tusschen 'fondsenstelsel en
omslagstelsel, wordt niet gedeeld door de
commissie-Verrijn Stuart. De hoofdtendens
van haar rapport is het handhaven van de
fondsen. De regeering zal uit verschillende
{gradaties moeten kiezen. De kwestie van
het oorlogsmolest wordt onderzocht door
een van de onlangs ingestelde commissies
onder presidium van den heer Donner. Te
genover den heer De Zeeuw verdedigde de
minister van financiën het beleggingsfront.
Naar zpn overtuiging werkt het algemeen
belang ook thans in de leidende elemen
ten van het front. Wat den centralen be-
leggingsraad betreft, zeide de minister, dat
de regeering formeel geen bevoegdheid
heeft tot ingrepen en dat wettelijke maat
regelen niet gewenscht zpn. Den heer Van
Rappard gaf de minister toe, dat het nood
lottig is, dat steeds meer landgoederen ver
laten worden, doch den invloed, die hier-
bp aan de personeele belasting wordt toe
gekend, achtte hy overdreven. In antwoord
op den heer Fleskens zette de minister zün
opvattingen ten aanzien van de groote ge
zinnen, die hp in de memorie van antwoord
had ontvouwd, uiteen. Niet alleen de hoog
te van het inkomen, doch ook de samenstel
ling van het gezin bepaalt de draagkracht,
•aldus de minister. Slechts de heer Von Bön
ninghausen (n.s.b.) repliceerde, waarna de
begrooting zonder hoofdelpke stemming
werd aanvaard.
Noorwegen protesteert
te Berlijn.
Tegen het tot zinken
brengen van Noorsche
schepen.
Officieel wordt in de Noorsche hoofdstad
Oslo medegedeeld, dat Noorwegen onlangs
tot drie keer toe te Berlijn heeft geprotes
teerd tegen het tot zinken brengen van
Noorsche schepen. Het behoudt zich het
recht voor schadeloosstelling te eischen
voor de verliezen van levens en eigendom
men.
Het eerste protest, dat op 8 Februari
door de Deensche legatie te Berlijn is 'over
handigd, had betrekking op het tot zinken
brengen door Duitsche vliegtuigen van liet
s.s. „Tempo"', waarbp de reddjngbooten,
waarin de bemanning had plaats genomen,
werd beschoten. Het gezantschap heeft het
Duitsche ministerie van buitenlandsche za
ken verzocht een onderzoek in te stellen
en de noodige stappen te nemen tegen de
genen, die voor deze schendingen van het
internationale recht verantwoordelijk zün.
Op 12 dezer protesteerde de legatie te
gen het tot zinken brengen door een Duit
sche duikboot van het s:s. „Songa", waarbij
de bemanning in open booten midden op
den Atlantischen oceaan aan haar lot werd
overgelaten, zoodat zp het vijf dagen zwaar
te verduren had, alvorens zp in veiligheid
was. Dit beteekent een schending van het
Londensche protocol van 6 November 1936.
De legatie heeft het ministerie verzocht de
noodige stappen te nemen tegen den duik-
böotcommandant.
Ten slotte heeft het Deensche gezant
schap op 13 dezer geprotesteerd tegen het
tot zinken brengen van de „Enid", terwpl
dit schip zocht naar overlevenden van een
Britsch schip en wel zonder voorafgaande
waarschuwing. Ook was het in strpd met
het internationale recht dat de Duitsche
duikboot het schip beschoot, terwpl de red
dingboot met de bemanning in het schoots
veld was. De legatie heeft om een verkla
ring van den duikbootcommandant ver
zocht.
In alle drie de gevallen heeft de Noor
sche regeering zich het recht voorbehou
den, schadevergoeding te eischen.
Een dreigement van
Noorsche zeelieden.
De bonden van Noorsche zeelieden heb
ben een gemeenschappelpke resolutie over
handigd aan den minister van buitenland
sche zaken. Koht, waarin wordt bedreigd
de leden van de bonden te verzoeken te
weigeren te varen op schepen, welke la
ding brengen naar „dat land, dat tot trotsch
doel stelt, weerlooze zeelieden te dooden".
De bonden protesteeren met kracht tegen
den huidigen vorm van oorlogvoering ter
zee, waarbp wordt gewezen op een aantal
Noorsche schepen, dat door Duitsche duik-
booten tot zinken is gebracht.
IIH
w - j i
W'Sfi Et'aSfsiCSï.
■y
-;:i>
A '.J-MfewJgT-
smmÊ
J1S
Bi. vl fTMÈifi
2 -
Ka;
vW -v-v -dfcïSP
y".'
Lenteboden. Een overzicht van de fraaie bolbloemententoonstelling, welke in het veilinggebouw
„Kennemerland" te Beverwijk geopend is
Nederlandsche marine-missie
naar Italië.
Men meldt ons uit Den Haag:
Naar wy vernemen heeft een marinemis-
e onder leiding van den gep. vice-admiraal
A. Vos zich naar Italië begeven teneinde al
daar eenige fabrieken en inrichtingen op
het gebied van marinematerieel te bezoeken
Mutaties in de
hoogere legerleiding.
Uit Den Haag wordt gemeld:
Naar wp vernemen zpn met ingang van
19 Februari a.s. de volgende mutaties in de
hoogere legerleiding te- verwachten.
De tegenwoordige sous-chef van den ge-
neralen staf, generaal-majoor N. T. Car-
stens zal worden overgeplaatst naar het
wapen der artillei'ie als opvolger van ge
neraal-majoor J. Harberts, tot dusver in
specteur van dat wapen, die zal worden be
noemd tot commandant van het 2e leger
korps, waarbij hij zal opvolgen generaal-
majoor W. F. Sillevis, die tot luitenant-ge
neraal zal worden benoemd en met pen
sioen gaat. Generaal Sillevis is bestemd om
te worden benoemd tot commandant van
den luchtverdedigingskring Utrecht-Soes-
terberg, welke functie tot voor kort door
generaal H. G. Winkelman, den tegenwoor-
digen opperbevelhebber, bekleed werd.
Tot sous-chef van den generalen staf zal
worden benoemd generaal-majoor H. F. M.
baron van Voorst tot Voorst, die als com
mandant van de lichte divisie zal worden
opgevolgd door luitenant-kolonel H. C. van
der Bpl, thans commandant van het eerste
regiment wielrpders. Overste Van der Bpl
zal bovendien tol kolonel worden bevor
derd.
De commandant van hel 2e regiment
veldartillerie, luitenant-kolonel D. M. Lu-
cai-die zal tol kolonel worden benoemd en
naar wü meenen te weten het commando
krpgen over een van de divisies.
Ten slotte is de bevordering te verwach
ten van luitenant-kolonel V. E. Wilmar,
van den generalen staf, tot kolonel. In zijn
nieuwen rang zal hij chef van den staf van
het commando luchtverdediging blpven.
Militaire vliegers brengen
petroleum naar Ameland.
Het K.L.M.-vliegtuig „Kemphaan" heeft
gisteren weer een vlucht naar Ameland en
Schiermonnikoog gemaakt. Er- werden acht
passagiers en 2.000 kilogram post en goe
deren naar Ele eilanden overgebracht.
Voorts hebben twee militaire vliegtuigen
vluchten naar Ameland gemaakt, ten einde
250 liter petroleum te brengen, waaraan
groot gebrek heerschte.
De Noordkust van het eiland zal bp het
doorzetten van den dooi 'spoedig psvrij zijn,
zoodat het eiland dan weer met schepen te
bereiken zal zpn en hel: tekort aan voedsel
en veevoeder kan worden aangevuld.
„Dit kan niet voortduren."
I-Iet Noorsche dagblad „Aftenposten'
schrpft in een commentaar op den zee-oor
log: Wij drijven op vreedzame wijze handel
op Duitschland. Toch veronderstelt deze
samenwerking een wederkeerigheid.
Indien men ons wil verbieden handel te
drpven met een der oorlogvoerenden of
zelfs met de neutralen dfui kunnen wp dat
natuurlijkerwijze ook niet men de andere
oorlogvoerende party.
De huidige stand van zaken, waarbp bpna
dagelpks Noorsche schepen, met hun be
manningen. worden tot zinken gebracht,
kan in geen geval voortduren.
Besehavlrag wortelt era liet verleden
Bijgeloof In den fsjd van glas en staal
Een onderhond met
drs. P. J. Meertens.
In tpden als deze, nu zich overal in de
wereld machtige veranderingen voltrekken,
die ook aan ons kleine land geenszins
voorbijgaan, staat het nieuwe, dat groeit
en groeit, maar nog geen vastomlijnde
vormen heeft aangenomen, overal in de
belangstelling. Nog teekenen zich in den
chaos van den modernen tijd weinig nieu
we waarden af, maar ovéral is hel stre
ven merkbaar naar een betere wereld
dan de tegenwoordige.
Dikwpls wordt al het oude zonder meer
opzij geschoven en met verblind enthousi
asme hangt de mensch van dezen tijd zijn
nieuw idool aan. Verblind, ja. want wie
dit doet, vergeet dat elke beschavingstrede
wordt voorafgegaan door een andere, ou
dere Hij vergeet te waardeeren hoeveel
goeds er leeft in wat is en ziet alleen zpn
ideaal, waarin alles volmaakt zal zpn.
Gelukkig is ook in Nederland het besef
zeer sterk, dat men voort moet bouwen
op wat reeds werd bereikt De historie
leert hem, die leeren wil, vele lessen
waard om ter harte te worden genomen.
Daarom is voor goed begrip van dat wat
is, kennis noodig van wat was, op ieder
gebied Een juist inzicht in de wording
der dingen zal nooit vooruitgang in den
weg staan. Integendeel,
De cultuur van het kleine Nederland is
even vast met zijn verleden verbonden als
welke beschaving ook en het is juist in
dezen tijd van belang te weten, hoe het
heden tot stand kwam. Dit heden is veel
omvattend en toont een welhaast chao
tisch beeld. Toch is onze beschaving van
thans voortgekomen uit een primitieve
cultuur, waarin de kern ligt van het ty
pisch Nederlanösche. dat ondanks alle in
vloeden van buiten toch altijd min of meer
verscholen de uitingen van gevoel en ver
stand beheerscht Tradities, waarvan de
zin den mensch van thans ontgaat hebben
invloed geoefend op de vorming van onze
cultuur. Tallooze van deze. tradities bestaan
nog en wanneer men de beteekenis van
het woord ruim neemt, valt daaronder een
groot aantal begrippen, die eerst sedert
korten tijd tot studie-object gekozen zijn.
Het is de volkskunde of folklore, die zich
bezighoudt met het opsporen van do
grondvesten onzer beschaving. Dat deze
volkskunde tot veld van wetenschappelpke
onderzoekingen werd gekozen, juist in de
zen tpd van verhoogd nationaal bewustzpn
is geen toevalligheid, maar een logisch ge
volg.
Het interessante en belangrpke werk
dat op het oogenblik wordt gedaan, is nog
te weinig bekend en dit was de reden,
waarom wp een onderhoud hebben aange
vraagd met den man, die in het centrum
van dit werk staat en het leidt langs we
tenschappelpke banen: drs. P. J. Meertens,
secretaris van het Centraal Bureau voor
Nederlandsche volkskunde Dit bureau
houdt zich bezig met de voorbei'eidjf.ig
van een atlas der Nedgrlandsche volkskun
de.
„Wat verstaat men op het oogenblik on
der volkskunde"' vroegen wp den heer
Meertens. die temidden van stapels pape
rassen zetelt in een zaal van het Trippen
huis te Amsterdam, waar de wanden schuil
gaan achter boekenkasten
„Prof. dr. Jos. Schrijnen heeft het eens
zeer kernachtig getypeerd", luidde het
antwoord ,,Hij noemde volkskunde de
wetenschappelpke navorsching van den
ondergrond der cultuur, van de eigen vor
men, waarin recht, religie, zede, gewoon
te, wetenschap en kunst bij het volk tot
uiting komen. Hieraan is weinig toe te
voegen Er is in de laatste tientallen ja-
voor het volkskunde-onderzoek verloren
gegaan tengevolge van den nivelleerenden
invloed van den modernen tijd met zijn
radio en intensief verkeer. Toch is er nog
altijd zooveel bewaard, dat ik", aldus drs-
Meertens. „mij moet beperken tot enkele
grepen, wil ik er eenigszins een indruk
van geven. Sporen van het Germaansche
volksgeloof leven nog onder de eenvoudige
plattelandsbevolking, v.aar men overtuigd
is van het bestaan van elfen en kabouters,
witte wieven meerminnen, weergolven,
spoken Zelfs hef gruwelijke heksengeloof
blijkt bp nauwkeurig onderzoek nog lang
niet uitgestorven te zpn. Dan zpn er de
volksfeesten, waarvan sommige algemeen
worden gevierd, maar andere tot bepaal
de plaatsen beperkt zijii Doch ook op an
der gebied vindt men gegevens voor de
volkskunde, bijvoorbeeld-, in de spelletjes,
^ie de kinderen spelen, de liedjes, die zu
zingen en al de dikwijls zoo merkwaardige
soms eeuwen oude gewoonten, die on
der kinderen heerschen."
„U zult bij deze onderzoekingen wel veel
in contact, komen met het diaiect-onder-
zoek. nietwaar?
„Inderdaad en eigenlijk is de commissie
voor de volkskunde een jonger zusje van
de dialectcommissie Met het werk voor
de dialectkaarten zijn we reeds een eind
gevorderd."
„Hoe kiijgt U de beschikking over de
noodige gegevens voor hel onderzoek, trekt
U er zelf op uit of heeft U medewerkers?"
,Het zou ideaal zijn. wanneer ik mij ge
heel aan het onderzoek zelf zou kunnen
wijden Dit is echter tengevolge van de
hooge kosten uitgesloten Het komt na-
tuurlpk wel voor ,maar een gewoonte ma
ken we daar niet van. Daarom heeft het
bureau zijn toevlucht genomen tot de
schriftelijke methode We sturen vragen-
Ipsten uit aan de vele honderden medewer
kers, die wp in Nederland hebben Deze
lpslen bevatten een aantal vragen over
uiteenloopende onderwerpen met betrek
king tot de volkskunde. Naar aanleiding
van dit materiaal stellen we onze lijsten
samen Zoowel het volkskunde-onderzoek
Eils de nasporingen op het gebied der dia
lecten vormen een zeer veel omvattend
werk. Wanneer men hel begrip dialect
theoretisch zeer nauw begrenst, zpn er
immers in Nederland bpna acht m-llioen
dialecten. In de practijk is dit natuurlpk
niet zoo Maar toch is het aantal dialecten
buitengewoon groot".
„U sprak zoo .juist over bijgeloof, hebt
U den indruk dat er ook onder de moder-'
ne mensehen in de groote steden nog veel
bijgeloof heerscht?
De heer Meertens lacht: „Ook onze ge
raffineerde techniek heeft: hel bijgeloof
niet doen verdwijnen. Het heeft er slechts
een anderen vorm aan gegeven. Denk
eens aan de mascotte, die zielig tegen de
achteruit van een hypermoderne automo
biel hangt te hengele", of aan het ver-
schroomde hoefijzer aan de pomp van zoo'n
benzine-service-station, gebouwd van glas
en staal. Of kijk eens naar de typiste, die
haar ingenieuze machine volkomen be
heerscht en niettemin zoo nu en dan een
juist geuite opvatting „afklopt" Op onge
verfd hout liefst".
Het onderhoud is geëindigd. We nemen
afscheid van den lieer Meertens tusschen
zpn duizenden boeken We verlaten het
Trippenhuis door statige wit-marmeren
gangen, waarin eikenhouten trappen en
bordessen op haasl overdadige vpze ge
tuigen van den rijkdom der vroegere be
woners. De heeren Trip hebben er ge
woond in de zeventiende eeuw. de kamer
van Zeeland van de Oost-Indische compag
nie heeft er vergaderd, het Rpksmuseum
is er in ondergebracht geweest en thans
vindt de Koninklpke Academie van We
tenschappen er een waardige woning. Dal
de wetenschap- van beden wortelt in het
verleden wordt door deze behuizing nog
eens nadrukkelpk in beeld gebracht
