X
K'
m
mw
VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE&MiDDELBURGSCHE COURANT&COESCHE COOPiANT
SCHAKEN
ml
WW
ZATERDAG
17 Febr. 1940
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiinimininiinni1
|KORT£
predicatie
uiiiiiHHiiiiiiiiiiiiniiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiu
KRUISWOORDEN. II.
Wij moeten nog eenmaal zeggen,
dat deze woorden niet in een vrien
delijke huiskamer gesproken zijn
maar vanaf een kruis, waaraan
iemand hing, die tot in het diepst van
zijn ziel wist: dit is dè offerplaats,
Ik tors de zonde der wereld, door Mij
heen ziet God naar de wereld, en om
gekeerd.
Nu komt er nog bij, dat de rand van
deze plek wordt ingenomen door
terechtgestelde moordenaars, „den
eenen aan zijne rechterzijde en den
anderen aan zijne linkerzijde"Het
zullen wel rebellen, bende-leiders als
Barabbas geweest zijn. Wij kunnen
moeilijk in zulk een ziel komen. Elk
leven heeft zijn schuld. Maar het le
ven van een bende-leider brengt zeer
ruwe zonden mede roof, plunde
ring, chantage, moord. Het is, hoe dan
ook, heel erg. Het ergste is, dat bij
een moord de mensch weg is, die ooit
zou kunnen vergeven.
Nu is er van uit dit ergste der aar
de aan den rand een roep tot den
Koning. Omdat de duizelingwekken
de hoop opgeklommen is, dat deze
stille, onschuldige bidder voor zijn
pijnigers, de Koning is als een lam
ter slachtbank geleid, waarvan Jesaja
sprak „Heere, gedenk mijner, wan
neer Gij in Uw Koninkrijk komt.
Men moet het koninklijke in Jezus'
■antwoord merken. Daar hangt een
schijnbaar mislukt jong leven te ster
ven, tusschen misdadigers, overladen
met hoon. En Hij deelt met souvereine
hoofdbeweging hooge posten uit:
„Voorwaar Ik zeg u, heden zult gij
met Mij in het paradijs zijn".
Dit stuk uit de troonrede is voor
menschen, die ook weten wat zij doen.
Het is voor de ons bekende schuld.
Niet voor die incasseeren, maar voor
die aan den rand roepen tot den Ko
ning. Tot dezulken is gezegd: het is
nooit te erg en nooit te laat voor de
vergeving Gods.
F.
ZEEUWSCHE KRONIEK
STRAFFEN IN VROEGERE DAGEN.
DE STEENEN DER WET.
In vorige artikels over de draaikooi en
de kaak hebben wij gezien, dat in vroe
gere dagen het doel van vele straffen was,
de(n) veroordeelde aan de verachting van
het publiek prijs te geven. Het was er
bleef een eeuwige schande in de kooi geze
ten te hebben of aan de kaak gestaan te
hebben.
Er bestond nog een derde schandestraf,
n.l. het moeten dragen van de schandestee-
nen. Deze naam spreekt voor zich zelf. Het
waren twee platte, soms vrij zware stee-
nen met een ijzeren band of ketting aan
elkaar verbonden. Op elk der steenen was
het wapen der stad geschilderd.
In de stadsrekeningen van Middel
burg van het jaar 1455 staat de post:
Betaald voor twee steenen te verven,
de kwade vrouwen dragen. 1 sch. 6 gr. Een
andere post van het jaar 1459 spreekt
een nieuwe ijzeren raket, hangende aan de
steenen, die de vrouwen dragen 1 sch.
De veroordeelde kreeg den band of de
ketting om den hals, zoodat de steenen
langs het bovenlijf kwamen te hangen.
Daar deze straf, opgelegd door Burge
meester of Schout en Schepenen, vroeger
de houders der Wet of verkort de Wet ge-
heeten, werden de twee steenen ook wel
steenen der wet genoemd.
Meestai hingen ze met een haak aan den
voorgevel van het stadhuis. In V e e r e
hangen ze er nog. Ook in Z i e r i k ze e
hebben ze er lang gehangen. Daar ook de
plaatselijke overheid van de meeste dorpen
iemand kon veroordeelen tot het dragen
der steenen, hingen deze aan den gevel
van het parochiehuis.
Op sommige dorpen was er geen paro
chiehuis. Schout en schepenen vergaderden
in een kamer van de eenige herberg van
het dorp, vandaar den naam gemeenteher-
berg. De steenen hingen dan naast de deur
van dit gebouw.
De misdadiger of misdadigster kon ver
oordeeld worden met de steenen der wet
om de hals voor het stadhuis of het paro
chiehuis te staan, maar meestal moest de
veroordeelde door een gedeelte van
stad of van het dorp worden geleid.
Welk kwaad of misdrijf was dan ge
pleegd?
Dit zegt ons duidelijk een stadskeur
D o m b u r g uit het jaar 1546. „Als een
vrouw een ander verspreekt (van een ander
kwaad spreekt) met kwade injurieuze (be-
leedigende) woorden, of twist of vecht, zoo
zal zij de steenen dragen".
Ook het volgende geeft een antwoord op
de vraag.
Op 17 Oct. 1521 werd te M i d d e 1 -
burg een zekere Janne (niet ieder had
destijds een achternaam) veroordeeld tot
het dragen der steenen „overmits zij dicwijl
SCHETSEN VAN D'OEVE
WINTERDIEN8T.
Te midden in de winter, net as noe, en
dan oalles dikke onder de snêeuw èn dan
op een aehterofr'oeve zitte, dat is voe'
een stadsmèns om van te iezen.
Vroeger jaeren stieng 'ier is een domenie
en die z'n vrouwe kwaem vee' bie óns tuus;
soms stieng ze 's Maendagsvoemirregs om
ollef tiene a tenden de taefel. En die zei:
„jullie hier op 't dorp zitten tenmiste nog
allemaal gezellig op een hoopje, maar de
mensen op de hoeven buiten, als ik daar
's avonds aan denk, hoe eenzaam die daar
zitten, dan ril ik".
Ik 'aelden dat dae' zó pas nog is op, mae',
den èenen zei: „rusteg laete rille", den aren
trok maer is even z'n schoeren op en gieng
deur mie' z'n bezegheid. Kiek, dèt is tet,
jongen! As je mae' druk je bezegheden eit
en je ei mae' zin in je werk. dan je gin
buren nöodeg, öor.
Multatuli mot is 'ezeid ,,a' ter êen een
tegenzin eit in 't werk, dat ten öp-'edro-
gen is, dat betêekent in de regel dat 'n een
tegenzin eit in oalle werk"; dus, mie' an
dere woorden: dat het een gróote luizak is.
Het omgekeerde is ok waer: een werk-
zaem méns vindt oltied wat te doen. Zó
gauw a ten mie' 't êene klaer is, zoekt 'n
wee' wat anders uut den 'oek.
Je zou noe zeggen: 'oe komme julder de
daegen deur, in zo 'n winter as den dezen.
In schure, ja, daer der een paer 'êelen
dag d'r werk an de bêesten Buten is ter
ok nog wè' wat op te rumen: 'out zaege en
zö-è'. Mae' liek as vroeger, een 'êele winter
klop-klop-klop op den closvloer: dé' 's over,
Agauw een ieder ei de gróote doskas laete
komme. De terve daarlik schöone in de zak,
het stróoi an blokken geperst op tied van
een weke of nóg minder 'êel de schure
,,uut".
Noe is ter temissen is tied om aolles is
góed op te rumen. Daereven gooiden ik een
'outje in de kachel, dat was werènteg nog
van een ouwe kaernmeule; 't was meschien
wè' 'onderd jaer oud.
Daer: dae' vliegt een arre verbie deur
de snêeuw. Wat ze dae' noe toch an vin-
de, dat begriep ik nie'. Dat de ménsen vroe
ger graag gienge narre, dat laet z'n eigen
verstae. Toen ze anders nie'. Gin fiets,
gin auto, gin bus of trammetje. Mae' noe!
Het za' noe bést loslöope mie' ónze êen-
zaem-'eid, 'óor. Je kun' tegenwooreg wig
a je wilt. Voe' een paer kwartjes staet de
taxi voor je deure; a' weun je nog zövarre
achterof. En dae' zit je dan toch 'êel wat
wermer in as in zó 'n opene arre. Nêe-e:
dat is ok meer naem as daed, 'öor. Noe zé'
'k daerom maer eerlik weze: ik zou 't nie'
góed durrëve ok, 'öor. Ik bin schoef om mee
een paerd te rieën; ik vertrouwe ze n
daer ei mae' een papier over de wegt te
waaien, dan kun z' anêens verschikke en op
de löop gae. Hu! Je kunt er nie' over dien-
ke'. Toch 'óor je dae' nie' dikkels van
Om de waer-'eid te zeggen 'k er nog nóóit
van 'ehoore. Maer af fijn: 't mö' toch
d' êeste kêer weze.
Dae' bin anders vee' ménsen, die a dat
graag doe-e. En daer is noe niks tegen,
maer die dan een bitje sportief is, die
wil in de regel menne. En dan gebeurt het
wè', dè' dat zó möoi gaet, dat den boer oal-
mae' tempere mot, wan' dat het ieder
öogenblik 'aer of draed schilt of ie raek' ze
kwiet, zó ongekend 'ard vliege ze lingst de
wegt. Zö-dat den boer 't 'arte in z'n lief
nie' eit om tegen z'n vrouwe te zeggen
wien a ter eigeluk 'emend eit, a dat méns
in d'r onschuld zeit: „me bin gauw om en
vrom".
Mee dat oal bin ik dan toch mae' blie-e,
da' óns de narre een jaer of tiene gelee-e
verstookt Aars zouwe die guus der me
schien ok nog mee wille gae' rie-e.
Ja, wat doe die 'ele daegen? jongen,
van den tied van vroeger is niks over-'eble-
ve'; b'-'alven die ééne narre, Voe' een
gróót gedêelte van de guus is 't 'êele daegen
en 's aevens ok nog: lêere mae'. Ze zitte noe
wee' t' over-de-kop in de proefwerken. Je
mot er wezeluk zonde van maeke: van die
guus. Zukke reizen motte doe-e iederen
dag, nae' schole. Mie de boter-'ammen uut
en die ginter opete mie' een baksje thee of
koffie. Van gin 'êelen dag werm eten vóór
's aevens. a ze tuus komme. In den doen-
ker is dat om dezen tied; te midden in de
winter motte ze ok 's ochens in den doen-
ker wig. Ja, je zurg' vanselft dè.' ze goed
werm 'ekleed bin en de kachel van binnen
flink op-'estookt êer dè' ze de deure uut-
gae', mae' dat neem nie' wig: het is toch
nogal een toer, 'öor. Ze temissen zwaer-
der leven en mêer werk as de guus die
tuus bluve 'elpe vverke. Dae' stae' tegen
over, dè' ze ok vee' meer beleve en onder
mekare soms vee' plezier
Ze vertelle vanselft oalles nie' tuus, mae'
zóvee' kom je toch wè' te weten, dè' ik
zegge: ,,'oe die leeraars nog zóvee' geduld
mee julder dat begiep ik nie'. Wat bin
julder toch stout, wat maelce je toch een
drukte en wat gebruke je toch arege woor
den".
As je dei; zó is een troepje bezeg 'öort,
dan ku' je, as boeremèns wezende
nog maer is pas begriepe, wat voe' gevoel
een 'oen mot dat op ènde-eiers 'ezeten
eit en noe z'n guus in 't waeter zie gae'.
De guus, die tuus 'ebleve bin, 'ouwe d'r
eigen in de regel vee' bedaerder. Die d'r
geregelde daegelikse bezegheden En d'r
verzet in een verêenege of mee d'r kam-
meraas. Dat lig' glad an d'r eigen ofdat die
d'r vrieën tied pleziereg of vervelend is.
Een vervelend méns, die verveel' zèlfst z'n
eigen. Een opgeruumd, werkzaem méns,
vindt oltied wat te doen, daer ten plezier
in eit. Noe de vrouwen nog. Nou, dè
nog makkelik: in een 'uus-'ouwen bè' je
nóóit klaer. en mee guus zéker nie; en wien
en tot diversche stonden in het openbaar
bevonden is geweest, zwerende groote en
zwaere eden" (vloekwoorden).
Ook werden vrouwen, die zich hadden
schuldig gemaakt aan ontucht of overspel
of een ander ergerlijk leven leidden, tot die
straf veroordeeld. Zij werden door de voor
naamste straten der stad geleid door de
stadsdienaars, soms voorafgegaan door den
baljuw of den stadsbode. Zjj werden natuur
lijk gevolgd door een woelend en joelend
meestal jeugdig publiek, dat belust is op
een dergelijke sensatie in de straat. Het
meest waren het vrouwen, die de schande-
steenen moesten dragen, doch soms werden
ook wel mannen er toe veroordeeld.
Voor dezen kon het bovendien ook
schande geacht worden een vrouwenstraf
te moeten ondergaan.
Op het platteland van Zuid-Bev
land schijnt het dragen der schandestee-
nen een algemeen voorkomende straf te zijn
geweest. In bijna elk dorp hingen de stee
nen naast de hoofddeur van het parochie
huis of de gemeenteherberg.
Te Baarland hebben zij het langst
gehangen, al werden zij niet meer gebruikt
omdat de plaatselijke rechtspleging niet
meer bestond. De -Baarlandsche steenen wa
ren langwerpig en hadden dus meer den
vorm van flesschen. Wie zich in het dorp
had schuldig gemaakt aan dronkenschap,
straatschenderij, vechterij, enz. werd door
den dorpsschout en de schepenen veroor
deeld om genoemde steenen om den hals
te dragen en aldus door het dorp te wor
den rond geleid. Natuurlijk was de
dronkaard geheel nuchter, als hem de straf
\verd opgelegd.
In het eene dorp was de weg, die gevolgd
moest worden, langer dan in het andere.
Te Biezelinge b.v. ging het van het
eene einde van het dorp naar het andere.
Het begin en het einde werden aangeduid
door den naam te noemen van de bewoners
der huizen, die aan den in- en aan den uit
gang van het dorp stonden.
In het naburige dorp Kapelle was
de af te leggen weg vrij kort, n.l. „alom 't
gelint". (de omplanting om de kerk.) Na
tuurlijk kon deze omgang meer dan eens
moeten plaats hebben.
InKruiningen was geen bepaalde
weg aangewezen. Daar gold de wetsregel
„Zoo verwaarts het den Schepenen goed
dacht".
Eehalve dat het een schande was aldus
langs den openbaren weg onder bespotting
van het publiek de steenen der wet te moe
ten dragen, was het ook pijnlijk in den nek,
vooral zoo de steenen zwaar waren. De
ijzeren band of ketting sneed in den hals.
Daarom werd ook wel vergund, tot eeni
ge verzachting van de straf, om in elke
hand een steen te dragen.
Bij de wet van Juni 1S54 werden
schandestraffen,' zöoals de draaikooi, het
te pronk stellen aan de kaak en het dra
gen van de steenen der wet in ons land ver
boden.
De menschheid was reeds zoo verlicht,
dat de genoemde straffen in de eerste helft
der 19de eeuw niet meer of hoogst zelden
werden toegepast. In enkele plaatsen ble
ven zij aan den gevel van het stadhuis of
gemeentehuis nog verscheidene jaren als
herinnering aan die vroegere rechtspleging
hangen. In de meeste plaatsen werden ze
dadelijk opgeruimd. Zelfs die van de stad
Middelburg zijn niet in de oudheidskamer
of in het museum aanwezig. Ook de kaak
werd opgedoekt. Blijkbaar wilde men niet
meer herinnerd worden aan de vroegere
onmenscheljjke straffen.
In het museum van het Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen is nog een
paar schandesteenen aanwezig, afkomstig
van Oud-Vosmeer. Het gemeente
wapen, zijnde een vos, is er op afgebeiteld.
Deze steenen zijn bijzonder groot en zwaar.
(Nadruk verboden).
R- B. J. d. M.
GRAPHOLQGIE
JOSEPHINE. In dit emotioneele ka
rakter is het gevoel, de overheerschende
factor. Energie vlamt plotseling op om ech
ter weer even spoedig uit te dooven.
Schrijfster is gevoelig, overgevoelig zelfs;
opofferend en medelijdend, niet zoo zeer
voor zich zelf, maar juist meer voor ande
ren, omdat zij geen uitgesproken zelfzuchti
ge neigingen bezit. Het humeur, de enkele
driftbuitjes buiten beschouwnig latende, is
vrij gelijkmatig zoodra men haar te na
komt of haar niet wil begrijpen zet zij zich
schrap. Haai' belangstelling is zoowel op
't materieele als op de geestelijke waarde
van het leven gericht en in de juiste ver
houding.
Zij fantaseert en praat gaarne; is vlot,
vrijmoedig en beweegt zich
gemakkelijk.
Een raad. Niet al te vrijgevig zijn, want
menschen met een karakteraanleg als de
Uwe, worden maar al te gemakkelijk ge
ëxploiteerd.
Grapholoog.
Zij, die pry's stellen op een beoordeeling
van hun handschrift door den aan ons blad
verbonden graplioloog, zenden ons tenmin
ste tien regels van hun gewone, natuurlijke
handschrift, liefst op ongeliniëerd papier.
De afzender behoeft ons niet bekend te zijn;
initialen, schuilnaam, motto is voldoende,
wel dienen opgegeven te worden geboorte
datum, leeftijd en geslacht. Men zende ons
tegelyk een postwissel ad 1.10, waarop
als afzender hetzelfde staat als onder de
sehriftproeve, dus of de ware naam, of de
schuilnaam. De beoordeeling volgt dan later
in het Zondagsblad.
eit dae' noe gin plezier in? Den vrie-en
tied? Wat ik daer in doe, dat ku' je z
je jen öogen opendoet.
V. v. d. O.
VLAAMSCHE KRONUK
Lm.
Owze kolonie.
Wat niet is kan nog komen.
Zoo kaïn het misschien ook zijn met de
belangstelling der Belgen voor hun kolo
nie, want tot dusver is van deze eigenschap
maar poover weinig bij hen aanwezig. Er
ontbreekt een koloniale geest.
Dat uit zich niet slechts in de weinige
belangstelling in de aangelegenheden
wederwaardigheden van Kongo, dat uit
zich ook in het kleine aantal Belgen, dat
bereid is hun werkkring in de kolonie te
zoeken, dat openbaart zich ook in de moei
te, die het kost, om koloniale voortbreng
selen in het moederland ingang te doen vin
den, dat komt ook in het licht uit de veel
te geringe uitbating der aanwezige moge
lijkheden.
In alle drie opzichten is er een reuzen-
verschil met Nederland en zyn kolonies.
Het is een bekend feit, dat, toen Koning
Leopold II ons Kongo aanbood (het was
toentertijd zijn particulier eigendom) deze
eerst geweigerd werd.
Leopold II is dan, trots alle mogelijke te
genkantingen, zelf aan het werk getogen en
is begonnen met eerst en vooral een spoor
wegnet aan te laten leggen.
Daarna heeft hij een beroep gedaan op
groote finantieele groepen, als Lever (Sun
light), Union Minière, enz. welke zich in de
Kongo onmetelijke gebieden hebben doen
toekennen als prijs voor hun hulp. Hierdoor
bezitten deze ondernemingen thans bij uit
stek gunstige posities
Ondertusschen ontstond de legende, dat
ons Kongo (in 1908 werd het gebied by Bel
gië aangehecht) meer zou kosten, dan het
opbrengt. Deze bewering houdt echter geen
steek; tot voor enkele jaren heeft de kolo
nie ons 1 milliard 600 millioen gekost, ter
wijl alleen in 1938 aan winsten, dividenden,
pensioenen énz. anderhalf milliard frank
werd ontvangen.
Een indirect voordeel, dat toch ook zijn
waarde heeft, is de omstandigheid dat in
België alleen reeds 400.000 arbeidskrachten
werken voor de kolonie. Er zullen thans
drie nieuwe schepen gebouwd worden voor
de Kongo; dit al brengt aan Belgische ar
beiders 80 millioen aan loonen op.
Kongo levert thans een massa grondstof
fen. In de eerste plaats aan België ri
400.000 ton, aan Duitschland 43000 ton, aan
Nederland 25000 ton, enz. Het levert bijv.
128000 ton koper aan het moederland en
31000 ton aan Duitschland. De houtuitvoer
bedraagt 3S000 ton naar België, palmolie
25000 ton, palmnoten 65000 ton, koffie
20000 ton, katoen 40000 ton. De invoer in
Kongo is voor 48 pet. in Belgische handen
(voornamelijk steenkool), Japan levert
voor 12 pet., de Vereenigde Staten 8 pet.
Nederland 3 pet.
Het staat echter vast, dat, hoe aanzien
lijk de productie ook moge wezen, zij nog
sterk zou kunnen verhoogd worden. De ko
lonie zou bjjv. heel wat meer koffie kun
nen voortbrengen, evenals katoen, mais,
suiker, bananen, cacao.
Men zou er gemakkelijk tot een op
brengst van 300.000, zelfs 500.000 ton palm
olie kunnen komen. Verdubbeld, verdrie
dubbeld zou kunnen worden de productie
van katoen, vertienvoudigd eri zelfs meer,
zoo men wilde en de Belgen zich meer aan
de kolonie gelegen liggen, de uitvoer van
versch fruit: bananen en landbouwproduc
ten.
Van alle kanten in het moederland stoot
te Kongo in den aanvang op een heftige
tegenkamping, een ongebreidelde concur
rentie, een drakerige wetgeving.
Met welk gebrek aan geestdrift zijn b.v.
de koffiesoorten onzer kolonie ontvangen
op de nationale markt! Men is er tenslotte
in het moederland toe moeten overgaan
de importeurs te verplichten een zekere
hoeveelheid van het koloniale product af
te nemen.
En zoo is het met schier alles gegaan.
Behalve het goud, waren de twee voort
brengselen, die nog met eenige geestdrift
werden ontvangen: caoutchouc en koper.
Er zijn in de Kongo thans 9500 blanken,
waarvan 5500 Belgen. Er is daar nog plaats
genoeg voor werkers, maar dan alleen voor
hen, die pioniersbloed in de aderen hebben.
Daarom is het noodig een koloniale men
taliteit aan te lcweeken. Bij de jeugd moe
ten meer de specifiek mannelijke deugden
als ondernemingsgeest, durf, uithoudings
vermogen en dergelijke worden ontwikkeld.
Posities in de zeevaart, de vliegerij, de ko
lonie spreken nog niet genoeg tot de jon
geren van heden.
De negerbevolking is betrekkelijk schaars
(4.000.000 mannen. zoodat ontginning
slechts mogelijk is in een streek waar men
over voldoende inlandsche arbeidskrachten
kan beschikken.
Kongo heeft durvers noodig, welke zich
voor altyd of minstens voor vele jaren ginds
willen gaan vestigen.
Kongo is een zoo rijk land, dat een by-
de-handsche kolonist om zoo te zeggen
niets moet koopen, wyl men er werkelijk
alles zelf kan voortbrengen voor zyn le
vensonderhoud. Het is ook een vruchtbaar
land; het heeft twee oogsten per jaar. Oud
kolonisten beweren dat het eenige wat ze
er moesten koopen petroleum en bloem
was en dat ze het overige zelf kweekten
met behulp van negers.
Het is dus een feit, dat er in de Kongo
nog groote mogelijkheden bestaan om aan
werklustige menschen een toekomst te ver
zekeren.
Ook voor kapitalen zijn daar zeer
veel belovende beleggingsobjecten. Er moe
ten nog voor onnoemelijke sommen in den
bodem liggen, die slechts wachten op ka
pitaalkrachtige ondernemers-durvers.
Vóór alle dingen zou men de onverschil
ligheid der Belgen voor hun kolonie moe
ten wegnemen. De Staat doet op het oogen-
blik een prijzenswaardige inspanning voor
de koloniale propaganda.
Maar de groote Kongoleesche maatschap-
REDACEUR: J. M. MXJLLIé.
Middelburg.
We willen beginnen met te wijzen op een
onnauwkeurigheid in de afdruk der
diagrammen voorkomende in de rubrieken
van Januari 1940 af. De oplettende lezer zal
namelijk bemerkt hebben, dat de zetter de
nummering der rijen juist andersom geno
men heeft. Daar de gebruiken tot op heden
nog niet veranderd zijn, zullen we hopen in
het vervolg weer de normale nummering
onder oogen te krijgen, dus zetter, 1, 2 tot
en met 8, van onder af aan!!
In de rubriek van 3 Februari j.l. publi
ceerden we een stelling, voorgekomen in
een eindspel tusschen de heeren J. C. La-
vooy met wit en I. van Noppen met zwart.
De stand was als volgt: Wit: Kc3, Lh7
pionnen b5, c4 en d5
Zwart: Ke3, Pd4 en pionnen: c7, c5 en
d6.
Wit had als zet afgegeven: 1. Lg6, waar
op volgde: 1Pe2f 2. Kc2 Pf4 3.
Lf5 Kd4 4. Kb3 Pd3 5. Lg4 remise.
Na 5. Lh3 gaven wij aan als volgt: 5.
Pe5 6. Lfl Pf3 7. Kc2 en weer
remise waarschijnlijk.
De heer Van Noppen zend thans een uit
voerige analyse in. Allereerst merkt inzen
der op, dat na event. 5. Lh3 Pe5 6. Lfl zou
niet Pf3 gespeeld zijn, zooals wij aangaven,
maar 6Pg4 met dreiging Pe3,
daardoor wordt niet alleen c4, maar ook
Lfl aangevallen. Speelt wit nu Le2, zwart
Pe3, dan kan de witte Jooper niet meer
terug naar fl en wit is gedwongen den ko-
nihg te spelen, waardoor c4 en daarmee de
party verloren gaat.
O.a. merkt de heer v. Noppen nog op,
dat na: 1. Lg6 Pe2t 2. Kc2 Kd4, wit de ster
ke zet Ld3 moet spelen wil hy remise hou
den.
Nu ontvingen wij evenwel nog een zeer
uitvoerige analyse van de jeugdige scha
kers J. en P. Reijnierse, de schakende twee
ling van pas 12 jaar oud.
Deze vermelden ook de variant 1. Lg6
Pe2t 2. Kc2 Kd4 3. Ld3, maar zetten nu
voort als volgt: 3Ke3! 4. Lg6 (na
Le2: heeft zwart de oppositie en wint 4.
Pf4 5. Lf7 Kd4 6. Kb3 Pd3! 7.
Lh5 Pelt 8. Kc2 en nu slaat zwart op c4
en d5, een geeft dus het paard voor twee
pionnen, maar heeft dan goede winstkan
sen. Deze variant bereikt zwart gemakke
lijker na 1Pe2t 2. Kc2 Kd4 Kb3
3. Pelt
Al met al, een simpel eindspel vol verros-
singen nog. We willen het thans hierbij la
ten.
Uitslagen winterwedstryd Middelburgsche
schaakclub, partijen gespeeld Vrijdag 9 Fe
bruari:
Groep I.
A. DaniëlseH. Strooband Vj
P. M. de KeynJ. Scheltens afgebr.
J. de BaareJ. C. Lavooy afgebr.
Groep U.
R. v. d. HarstJ. Sinke M
D. de Vos—L. v. Flierenburg 10
Joh. SinkeI. Daniëlse 01
Ten besluite ditmaal een eindspel-compo
sitie van wijlen schaakmeester Rêti. Velen
lezers zal het bekend zijn, maar toch boeit
het steeds weer door zijn verrassende ont
knooping:
Wit speelt en houdt remise.
i
i
M. 1
abcdefgb
Op het eerste zicht lijkt de winst voor
zwart al heel gemakkelijk. Immers pion h5
is niet te houden, terwijl de witte pion op
c6 ongevaarlijk schijnt. De witte koning
marcheert echter zoo, dat hij óf zijn c-pion
ter hulpe snelt, zoodat deze kan promo veo-
ren, en wanneer zwart deze pion onschade
lijk wil maken, krjjgt wit precies den tijd
om de zwarte h-pion te veroveren.
Het verloop kan zyn:
le spel: 1. Kg7 h4 2. Kf6 h3 3. Ke6! h2
4. c7! Kb7 5. Kd7 remise
2e spel: 1. Kg7 Kb6 2. Kf6 h4, gedwon
gen daar anders wit de pion direct verovert.
3. Ke5 h3 weer gedwongen om dezelfde re
den. 4. Kd6 en zwart kan de promotie van
de c-pion niet verhinderen. Remise.
pijen, wier hulp indertijd koning Leopold
H heeft moeten inroepen, zyn thans de
grootste hinderpalen voor een verder door
gedreven ontginning, omdat ze niet de min
ste afbi'euk dulden aan hun, in noodtijd,
verworven ultra-bevoorrechte stellingen.
Ondertusschen stellen wij ons de vraag:
hoe zouden andere landen te werk gaan,
als ze onze kolonie konden veroveren? Wij
denken dan ook, dat enkel onder den druk
der openbare meening onze regeering zal
doen, wat misschien die anderen onmid
dellijk zouden doen.
Maar bij de huidige onverschilligheid te
dien opzichte is daar voorloopig weinig
leans op. Zelfs geen enkele politieke partij
heeft het- koloniale vraagstuk in haar pro
gramma staan, geen enkele party beschikt
over koloniale specialiteiten. Er is dus wel
een verschil met Nederland!
Hendrick de Vlamingh.
