•■a
Chamberlain uit zich op gematigden
toon over de neutralen.
Welke inspanningen het Britsche
Rijk zich getroost heeft.
De Engelsche minister-president Cham
berlain heeft gistermiddag aan een n<
maal een rede gehouden, waarin hij de
•jongste Duitsche oorlogsberichten besprak.
Chamberlain begon zijn toespraak met te
-zeggen, er gelukkig mee te zijn," dat men
het niet noodig had geacht voor het pu
bliek tijd of plaats voor dit noenmaal te
verbergen
Na er op gewezen te hebben, dat grie
ven en klachten bij afwezigheid van op
winding over oorlogsvoorbereidingen on
vermijdelijk zjjn, verklaarde Chamberlain
dat toch wonderlijke resultaten zijn be
reikt Thans bevinden zich in Frankrijk,
in Indië en in andere stations overzee aan
de vitale verkeerswegen, méér dan 1(4
millioen man onder de wapenen Deze
troepen in de garnizoenen overzee stellen
ons aldus de minister-president in het bin
nenland in staat zonder vrees vooronder
breking voort te gaan met de uitbreidini
en de uitrusting van onze strijdmacht.
Chamberlain wees vervolgens op de
groote patrouille-diensten der Engelsche
oorlogschepen, welke een toenemend suc
ces te zien geven.
Een der meest stoute van de vele stou
te verzekeringen van den Duitschen mi
nister voor de propaganda (Goebbels) is,
dat zij ons de heerschappij ter zee heb
ben ontnomen, verklaarde Chamberlain,
onder hilariteit.
De Britsche eerste minister zeide, dat
de Duitsche luchtmacht onverdedigde trei-
lers, visschersschepen en lichtschepen aan
valt. En hoewel de Duitsche vliegers zich
haasten naar huis terug te keeren, wan-
neer het vuur op hen wordt geopend door
het Britsche luchtdoelgeschut en ge
vechtsvliegtuigen, zijn zij op deze wijze
toch aan een zeker aantal schepen en
menschenlevens noodlottig, zeide spr.
DUITSCHE DUIKBOOT
VERNIETIGD,
Gij zult wel willen weten, zoo ver
volgde Chamberlain, dat de eerste aanval
op een convooi, welke sedert lang Dinsdag
door een Duitsche. duikboot is ondernomen,
geleid heeft tot de vernietiging van die
duikboot door de gezamenlijke inspanning
van vloot- en luchtstrijdkrachten, die
dienden tot escorte van het convooi.
Ingeval het ministerie van propaganda
in Duitschland zou probeeren deze verkla
ring te ontkennen, zou ik U ervan op de
hoogte willen stellen dat geheel verschil
lend van de Duitsche practyk, wij de
mèeste leden van de bemanning hebben
gered Chamberlain gaf vervolgens treffen
de'cijfers over deii omvang der Britsche
inspanningen bij de oorlogsvoering.
Sprekende over de opleiding voor vlie
gers van het Britsche rijk in Canada, zei
de Chamberlain, dat in Canada niet' min
der dan 67 oefenscholen zijn gesticht. Zij
ziilleh een personeel hebben van 40,000
koppen en de beschikking hebben over
tachtig nieuwe of vergroote vliegvelden-
De geheele wolproductie
opgekocht,
„Wij hebben beschikkingen getroffen,
op grond waarvan wij de geheele produc
tie van wol in het Britsche rijk voor den
duur van den oorlog hebben opgekocht en
ook nog voor den tijd van een jaar daar
na Wij hebben tot een bedrag van 85
millioen pond aan textielwaren en leer ge
kocht. Meer dan duizend firma's in Groot-
Brittannië vervaardigen thans khakiklee-
ding Anderhalf millioen yards voor over
jassen voor de troepen en een half millioen
gevechtstenuen worden maandelijks ver
vaardigd, 1,300.000 paren schoenen worden
wekelijks voor het leger gemaakt. Sedert
het begin van den oorlog is de productie
van kanonnen verdubbeld, in sommige ge
vallen verachtvoudigd. De productie van
granaten is verdubbeld en thans tien kee.
zoo groot ais na de eerste vijf maander,
van den oorlog van 1914.
Alles bij elkaar hebben wij sedert Sep
tember bestellingen geplaatst voor kanon
nen. kleine wapens, munitie, ontploffings
middelen, voertuigen, machineriën en
andere behoeften ter waarde van bijna
200 millioen pond sterling."
DE CIVIELE VERDEDIGING,
Chamberlain vervolgde met te zeggen,
dat voor de civiele verdediging meer dan
tweehonderdduizend betaalde mannen
vrouwen en ook een millioen vrijwilligers
ter beschikking zijn
Sprekende over den Britschen handel
zeide Chamberlain, dat de waarde van den
uitvoer in -December grooter was dan de
gemiddelde maandebjksche uitvoeren ge
durende de drie maanden voorafgaande
aan het uitbreken van den oorlog Cham
berlain verwees ook nog naar de national-
inspanning op het gebied van den land
bouw en het streven de uitgestrektheid
van bouwland in het eerste jaar met twee
millioen acres uit te breiden (Een acre
4.047 vierk. meter, red. ANP).
Chamberlain verklaarde dat de bedoe
lingen der geallieerden bij herhaling zijn
uiteengezet „Doch één ding wordt met
den dag duidelijker, niet uit hetgeen wij
zeggen, doch door het optreden van de
Duitschers zelf, nl. dat wij niet alleen voor
onszelf strijden, doch voor ieder land dat
gedrukt wordt door den vrees, dat het
zich den een of anderen dag in de po
sitie zou kunnen bevinden, welke achter
eenvolgens is ingenomen door Tsjecho-
Slowakjje, Polen en thans door Finland.
De neutralen.
Natuurlijk betwisten wij geen oogenblik
het recht der neutralen te beslissen of zij
in het conflict zullen geraken of dat zij
verkiezen er buiten te blijven, op welke
wijze zij de neutraliteit zullen gebruiken,
welke zij hebben verkozen. Doch wij mo
gen hun vragen en wij vragen, of zij klein
en zwak zijn of groot en machtig, er
kening mede te willen houden, dat hoewel
wij bij de uitoefening van ons onbetwist
recht van oorlogvoerenden zouden kun
nen optreden op een wijze, welke hen on
gemakken of zelfs verliezen bezorgt, wij in
geen geval ooit neutrale schepen hebben
tot zinken gebracht en nimmer bewust een
enkel neutraal leven in gevaar hebben
gebracht.
Aan de andere kant bedreigt onze
and het bestaan van staten, die te klein
of te zwak of te dichtbij zijn om ze te
trotseeren en zij gaan voort een bijna vol
ledige onverschilligheid te betoonen niet
alleen voor hun belangen, doch voor .ge
wone gebruiken van de menschheïd >Vopr.
ons schijnen deze overwegingen voor eèn
groot deel ernstiger dan eenige tijdelijke
verstoring van den handel. Tezelfder tijd
erkennen wij ten volle, dat een verstoring
van den handel der neutralen ernstig voor
hen kan zijn.
ENGELAND EN JAPAN.
Tenslotte bracht Chamberlain het jong
ste incident „tusschen Engeland en de
neutrale vriendschappelijk gezinde regee
ring van Japan" ter sprake. Wij zijn ge
noopt alle maatregelen te nemen, welke
voor ons open staan om de machinaties
van den machtigen en volkomen medoo-
genloozen vijand te fnuiken, doch zeer ze
ker is het laatste., dat wij zouden willen
doen het zelfrespect van een vriend
schappelijke natie, waarmede wij in vrede
wenschen te leven, te trotseeren."
Chamberlain voegde hieraan toe, er van
overtuigd te zijn, dat de gevoelens der
neutralen en ook hun uiteindelijke belan
gen „aan de zijde moeten zijn van heft,
die trachten de rechten van naties en alle
individuën om hun levens té leven vrij
van vrees voor agressie of vervolging."
De gemeentelijke
werkloosheidszorg.
Uitkeeringen len laste van de
rijksbeg'rootmg'.
Bij de TweedeKamer is ingediend een
wetsontwerp houdende wijziging en ver
hooging van het Vijfde hoofdstuk der rijks
begrooting voor het dienstjaar 1940 (ge
meentelijke werkloosheidszorg).
Bij de wet van 30 December 1939 is de
werkingsduur van de wet van 4 Maart 1935,
houdende voorzieningen terzake van ge
meentelijke kosten van werkloosheidszorg,
met één jaar, t.w. het jaar 1940, verlengd.
Deze verlenging, zoo schrijft de minister
van binnenlandschë zaken ter. toelichting, is
gepaard gegaan met het vervallen van. de
mogelijkheid tot toekenning van bijdragen
uit het werkloosheidssubsidiefonds aan de
gemeenten, voor zóóver die gemeenten, ten
gevolge van de inperking van haar belas
tinggebied, ingevolge de bepalingen van de
wet, moeilijkheden ondervinden (de zgn.
belastingbedragen)
Voorts bestaat het voornemen uit het
kon. besluit van 1 Juli 1937, dat in verband
met het vorenstaande wijziging behoeft,
eveneens te doen vervallen de mogelijkheid
van het toekennen uit voormeld fonds aan
gemeenten van extra-bijdragen in de werk
loosheidslasten. Zöoals in de memorie van
toelichting op het- ontwerp, dat heeft ge
leid tot de wet van 30 December 1939 reeds
is medegedeeld, ligt het in de bedoeling ter
vervanging van ëvenbedoelde uitkeeringen
uit het werkloosheidssubsidiefonds, aan de
daarvoor in aanmerking komende gemeen
ten, voor het jaar 1940 soortgelijke uitkee
ringen toe te kennen ten laste van de rijks
begrooting. -
De thans voorgestelde post, welks om
schrijving, evenals het uitgetrokken bedrag,
overeenstemt met hetgeen terzake is ver
meld in de zoo juist genoemde memorie van
Slachtoffers van het verkeer.
October en November 1939
gaven een gunstiger beeld
wat het aantal dooden be
treft.
De cijfers omtrent het aantal verkeers
slachtoffers, schrijft de K.N.A.G., zooals ge
publiceerd door het centraal bureau voor
de statistiek, geven voor de maanden Oc
tober en November 1939 voor wat betreft
het aantal om het leven'gekomen personen
een gunstiger beeld dan het voorafgaande
jaar, al moet daarbij geconstateerd worden,
dat het aantal ernstige gewonden is toe
genomen.
De cijfers van de laatste zes maanden,
waarover gegevens beschikbaar zijn, zijn
als volgt (tusschen haakjes de overeen
komstige cijfers van 1938).
Omgekomen. Ernstig
gewond.
Juni 77 (66) 452 (384)
Juli 54 (71) 461 (401)
Augustus 92 (68) 513 (429)
September 68 (68) 421 (452)
October 76 (90) 606 (408)
November 59 (68) 378 (365)
In hoeverre in deze kort na de mobili-
satiemaand gelegen periode van afneming
of toeneming van het verkeer sprake is,
kan nog niet worden nagegaan, omdat de
desbetreffende waarnemingen van den
rijkswaterstaat nog niet werden gepubli
ceerd. Wel was het verkeer in September
1939 in het algemeen geringer dan in Sep
tember 1938.
De strijd tegen de verkeersonveiligheid
dient in elk geval met' onverminderde
kracht te worden voortgezet.
toejichting, strekt om daartoe de mogelijk
heid te openen.
Holland's welvaren!
Sanostol, het natuurlijke levertraan
product met sinaasappelsmaak, be
hoedt hem voor het in Nederland
(óók in den zomer) steeds dreigende
vitaminen-tekort. Het lekkere lever
traan-product dat ook de allerklein
sten dolgraag lusten eh dat hun
spelenderwijs een ongekend gehalte
aan groei-vitaminen toevoert.
Ook voor volwassenen is er geen
beter tonicum dan Sanostol. Per
flacon f. 1.40; voordeeliger is de
„familieverpakking", die 2'li maal
zooveel bevat en slechts f. 2.75 kost.
SAN O S T O L
„Het lekkere levertraan-product1"
BROCADES-STHEEMAN 8. PHARMACIA
Prins Starhemberg neemt dienst
in het Fransche leger.
Havas meldt uit Parijs: Prins Starhem
berg, de gewezen vice-bondskanselier van
Oostenrijk, heeft dienst genomen in het
Fransche leger. In de Fransche staatscou
rant is bekend gemaakt, dat Prins Starhem
berg is benoemd tót luitenant bij de infante
rie.
Starhemberg was in het Oostenrijk van
Dolfuss en Schussnigg de leider van de ge
wapende „Heimwehre". Hij was fascist en
zond b.v. na de Italiaansche overwinning in
Abessynië aan Mussolini een gelukwensch-
telegram, waarin hfj o.m. de „fascistische
zege over democratische oneerlijkheid en
huichelarij" verheerlijkte Schussnigg ont
sloeg later Starhemberg, die sindsdien in
het buitenland leeft met zijn echtgenoote,
een bekende filmspeelster.
CENTRALE LEIDING BIJ DE
LUCHTBESCHERMING.
In zijn memorie/ van:'•antwoord- 'op het
voórloopig verslag der Eerste Kamer over
de begrooting van binnenlandsche zaken,
deelt de minister mede, dat dezer dagen de
benoeming te verwachten is van eenige des
kundige krachten, die ónder centrale lei
ding ieder voor een eigen rayon de daarin
gelegen gemeenten yan voorlichting kun
nen dienen.
De minister is van meening, dat de be
staande outillage van. de inspectie in me
nig opzicht nog te bëpérkt is voor de om
vangrijke taak, die in de huidige omstan
digheden moet worden verricht.
Sneeuw belemmert het verkeer. Op vele plaatsen in ons
land werd de sneeuw door den wind zoo hoog opgejaagd,
dat auto's in de witte massa strandden en moesten worden
uitgegraven.
Duitsehe mitrailleur schoot op
Luxemburgse!) gebied.
Maandagmiddag heeft zich bij het Luxem-
burgsche dorp Freyenmaelier een grensinci
dent afgespeeld. Een Duitsche mitrailleur
op den rechteroever van de Moezel heeft
op Luxemburgsch gebied geschoten. De
burgemeester en twee Duitsche officieren
hebben een onderzoek ingesteld en het is
gebleken, dat de schutter tengevolge van de
koude een verkeerde maneuvre had ge
maakt. Van Duitsche zijde zijn verontschul
digingen aangeboden.
EEN VERZOEK TOT SLUITING VAN
DE JACHT OP GANZEN.
Dinsdag heeft de contact-commissie in
zake natuurbescherming te Den Haag een
vergadering belegd, waarbij talrijke verte
genwoordigers van natuurbeschermingsver-
eenigingen aanwezig waren. Ir. W. G. v. d.
Kloot, wetenschappelijk assistent van de
commissie besprak enkele werkzaamheden
uit het afgeloopen jaar.
Vervolgens sprak mr. dr. E. J. Beumer
over wet en natuurbescherming. Als laat
ste spreker voerde de heer J. Drijver het
woord over: gevaren van den vogelstand bij
streng winterweer, verergerd door on-eco-
nomische verdelging.
Naar aanleiding van deze voordracht stel
de dr. Jac. P. Thijsse voor een telegram te
zenden aan den minister van economische
zaken, waarmede de geheele vergadering
instemde, met het dringend verzoek de
jacht op ganzen binnen zoo kort mogelijken
termijn te sluiten, aangezien door verijzing
BRAND OP EEN AMERIKAANSCH
VLIEGTUIGMOEDERSCHIP.
Volgens de „Boston Post" is brand uitge
broken aan boord s'an'het nieuwe vliegtuig
moederschip „Wasp",'dat genieerd lag voor
de marinewerven te Quincy. De schade zou
5.000 dollar bedragen.
Het blad voegt eraan toe, dat het niet
de eerste maal is, dat brand is uitgebroken
op dit vaartuig, dat dertig millioen dollar
heeft gekost, en dat binnenkort gaat proef
varen. De autoriteiten hullen zich in stil
zwijgen, maar volgens genoemd blad zou
een onderzoek worden geopend om na te
gaan of hier sabotage in het spel is.
OUDE VROUW BEVROREN OP EEN
WEILAND GEVONDEN.
Gisterochtend heeft een boer op zijn wei-
aan den Ooster Ringdijk nabij Amsterdam
een oude vrouw gevonden, die in half-be-
wusteloozen toestand op den grond lag.
Haar voeten en handen bleken bevroren te
zijn. De vrouw, een tachtigjarige weduwe,
eenigszins kindsch, die bij haar dochter in
Diemen inwoont, was Dinsdagavond tege
lijk met de anderen naar bed gegaan. Toen
men gisterochtend 'ópstond, vermiste men
de oude moeder. Zij was ongemerkt in den
nacht of in den vroegen ochtend van huis
weggeloopen. De vrouw is in zorgwekken-
den toestand naar het O.L. Vrouwegasthuis
vervoerd.
van het sneeuwdek de voedselvoorziening
van deze dieren belemmerd is en het be
staan der soort bedreigd, waardoor zij al te
gemakkelijk ten prooi vallen aan den
mensch.
Gemeenteraad van Cadzand
CADZAND. Dinsdag vergaderde de Raad
onder voorzitterschap van den burgemees
ter. Afwezig met kennisgeving de heéren
I M. de Bruijne en P. Vasseur. Bij de
opening der vergadering de eerste in
1940 - sprak de V o o r z. de hoop
uit, dat de raadsleden en hun gezinnen
een voorspoedig jaarzullen mogen hebben
en uitte hij den wensch, dat in de inter
nationale verhoudingen spoedig de vrede
moge wederkeeren.
Hfj deelde voorts mede, dat in den loop
van 1939 de bevolking, met 3 personen was
toegenomen, waardoor het aantal ingezete
nen per 1 Januari jl.. 971 bedroeg.
EEN APPELTJE VOOR DE DORST.
Naar aanleiding van een vraag in de
vorige vergadering ggdaan, om eens na
te gaan, of hét mógelijk^ is liet bedrag -van
2500, dat reeds eenige jaren bij de Rijks
postspaarbank staat en waarvan het niet
te verwachten is, dat het dit jaar zal moe
ten worden aangesproken, aan te wenden
als buitengewone aflossing op de geldlee-
ningen, die. de gemeente te haren - laste
heeft en die alle 4 rente dragen, deel
de de Voor z. mede, dat B. en W tot
de conclusie zijn gekomen het bedrag voor
buitengewpne aflossing nu 2000
gróót niet te verhöogen,weshalve zij
het spaarbankboekje onaangetast willen
laten.
Hoewel erkentelijk voor de beantwoor
ding zijner vraag, deelde het betrokken
raadslid de zienswijze van B. en W. gan-
schelijk niet; hij achtte het uit financieel
oogpunt bedenkelijk, dat een bedrag, dat
kennelijk als kasgeld gemist kan worden,
wordt uitgezet en daarmee 2,64 wordt
verdiend, terwijl het, indien het voor af
lossing werd gebezigd, 4 zou opbrengen.
Niettemin verklaarde hij, thans geen voor
stel tot aflossing te zullen doen.
Als ingekomen stukken werden medege
deeld: van Ged Staten bericht, dat de re
kening over 1938 door hen is vastgesteld
tot dezelfde bedragen, als door den Raad
voorloopig werd gedaan; van hetzelfde
college mededeeling. dat de begrooting
voor 1940, een wijziging der begrooting
r 1939, alsmede het raadsbesluit, de
termijn, waarop aan de gemeente 's-Hee-
renhoek een kasgeldleening werd ver
strekt. met drie maanden te verlengen,
door hen zijn goedgekeurd. Deze stukken
werden voor kennisgeving aangenomen.
BIJDRAGE AAN HET GROENE
KRUIS.
Verder deelde de V o o r z mede, dat
de plaatselijke afdeeling van het Groene
Kruis een verzoek heeft ingezonden, om
een bijdrage te mogen ontvangen in de
kosten van aanschaffing van een zuurstof
apparaat.
De V o o r z. wees op het wenschelij-
ke van het voorhanden hebben van zoo'n
instrument en merkte op, dat de gemeen
ten Cadzand. Nieuwvliet, Retranchemenl
en Zuidzande voor gezamenlijke rekening
een zuurstofkoffer hebben aangeschaft en
dat die te Zuidzande berust; het college
van B. en W. achten echter de aanwezig
heid van slechts één toestel onvoldoende,
waarom voorgesteld werd het verzoek in
te willigen en in de door het Groene
Kruis gemaakte kosten met 40 tegemoet
te komen.
Nadat één der raadsleden, tevens pen
ningmeester der Groene Kruisafdeeling,
zijn waardeering voor de houding van het
college van B. en W. had uitgesproken en
in het kort den financieelen toestand der
afdeeling had uiteen gezet, werd met al-
gemeene stemmen het voorstel van B. en
W. aangenomen.
DE JEUGDIGE WERKLOOZEN.
Van het comité voor jeugd-werkloozen
in Westel. Z. Vlaanderen was een verzoek
ingekomen, waarin gevraagd werd te zoe
ken naar geschikte werkóbjjectèh, om de
jonge menschen nuttig bezig te houden
Een der raadsleden zou het bijzonder toe
juichen, wanneer iets voor de jongelui zou
kunnen worden gedaan en zfj eèn kleinig
heid zouden kunnen verdienen. Breedvoe
rig werd over dit punt gesproken. Allen
voelden het euvel der werkloosheid, spe
ciaal voor jonge menschén. Het aantal
werkobjecten is echter zeer gering en die
er zijn worden gereserveerd" voor gezins
hoofden. Naar het oor deel 'van sommigen
zou een cursus in vlasbewerking, met sub
sidie der gemeente te geven, in de toe
komst de werkloosheid alhier belangrijk
kunnen doen verminderen, omdat aange
nomen mag worden, dat, als er ter plaatse
geschoolde arbeidskrachten aanwezig zijn,
de landbouwers, die vlas telen, dit ook ter
plaatse zullen doen bewerken. Omtrent de
ze aangelegenheid zullen B. en W. zich in
verbinding stellen met het bestuur der afd.
Oostburg van de Zeeuwsche Landbouw Mij.
Nu de ontheffing van de verplichting tot
het op de lagere school geven van onder
wijs in lichamelijke oefening, welke door
Ged. Staten verleend werd, 1 Januari j.l. is
verloopen, werd besloten opnieuw onthef
fing aan te vragen.
Ophalen vuilnis.
De V o o r z. deelde vervolgens mede, dat
B. en W. het ophalen van straat- en huis
vuil opnieuw hebben aanbesteed en dat er
twee inschrijvingen werden ontvangen en
wel een van J. Faasde Kant, die f 185
en een van C. Riemens, die f 160 inschreef.
Met algemeene stemmen werd dit werk
aan den laagsten, inschrijver gegund.
Bij dit punt werd geinformeerd naar de
oorzaak, van het feit, er onlangs een paar
Zaterdagen zijn geweest, waarop de vuil
nisman niet is rondgegaan.
Naar de v o o r z. verklaarde kwam dit
door de gladheid der wegen.
RONDVRAAG
B|j de rondvraag werd door een der le
den gevraagd, of aan het college van B. en
W. de waarde bekend-was van het „plaats
je", dat een ingezetene overeenkomstig de
Landarbeiderswet heeft verkregen, welke
waarde, naar aanleiding van het rondschrij
ven van den minister van Financiën van
November 1938 opnieuw zal zijn vastge
steld:
De V o o r z. deelde mede, dat deze zaak
nog aanhangig is bij de betrokken vereeni-
ging.
Vervolgens werd gevraagd, of de rege
ling van eenige gemeenschappelijke belan
gen, die Cadzand met" enkele andere ge
meenten heeft getroffen, zijn getoetst aan
en zoo noodig in overeenstemming gebracht
met de wijziging der Gemeentewet bij
Staatsbl. 311 van 1937.
De V o o r z. antwoordde, dat deze kwes
tie nog niet door B. en W. onder de oogen
is gezien.
Waar er een termijn van ruim twee jaar
:is gegeven om de bestaande regelingen,
die daarvoor in aanmerking komen, aan de
nieuwe bepalingen toe te passen welke
termijn 1 Januari 1940 afliep drong de
vrager er op aan, dat thans niet langer
meer getalmd zou worden.
Vervolgens werd door een der leden nog
eens geïnformeerd naar de verzekering te
gen brandschade van den inboedel van het
gemeentehuis. Twee maanden geleden was
dat ook gebeurd, doch toen was. naar de
v o o r z. mededeelde, deze verzekering nog
niet voor elkaar. Ook nu bleek dat nog niet
het geval. Waar hij weet, dat over deze
kwestie reeds in Aprjl 1937 werd gecor
respondeerd, drong dit lid op afdoening
aan.
De V o o r z. zei toe, dat de volgende
raadsvergadering de kwestie geregeld zal
zijn.
