VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHEMSDDELBURGSCHE COURANT&GOESCHE COURANT
predicatie
SCHAKEN
ZATERDAG
20 Jan. 1940
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiinni:
KORTE
DE SCHANDVLEK.
Christus gaat door Jericho. Daar
zit een mannetje in een boom, een
mannetje met een jaquette aan, een
dief met hoogen hoed, de tollenaar-
generaal. Christus kent dien man.
Elkeen kent dien man. Zacheüs is be
kend in de huizen der kleine luyden,
die hij heeft uitgemergeld. Zacheüs is
bekend in de statige woningen, waar
hij gevreesd en geeerd wordt als de
weergaloos knappe financier, dien je
te vrind moet houden. Iedere ambte
naar zucht onder zijn stalen bewind,
maar geen verzet zich, want Zacheüs
weet ie veel. 'Zacheüs is kind in huis
bij ministers en de hooge geestelijk
heid. Want hij is wel een schurk,
maar je hebt hem nu eenmaal noodig.
Elkeen kent Zacheüs. Maar niemand
heeft hem lief. 'Zacheüs is de schand
vlek van Jericho.
Er geschieden in eenzame men-
schen soms vreemde dingen. Was het
een lied of een woord dat hem zijn
paleis uitjoeg, op de vlucht voor het
zinnelooze lot? Nu loopt hij hulpeloos
rond en herkent zijn eigen stad niet.
Dan komt Christus. En 'Zacheüs,
om dat andere, om dat vreemde vluch
ten, vergeet zichzelf en klimt in 'n
boom om tlem te zien en maakt zijn
correcte jas groen aan de schors zon
der het te bemerken. Want Zacheüs
ziet alleen twee oogen, donkere vu
ren, en hoort de andere stem: Za
cheüs, Ik moet heden in uw huis blij
ven.
De menschen, die zich eerst vroo-
lijk maakten („Zie toch, zie toch! de
minister van financiën in een boom!),
zij zijn nu verontwaardigd. Daar komt
Christus door een stad en hij logeert
bij de schandvlek!
Wanneer God door een stad komt
(en Hij komt altijd!), dan logeert Hij
steeds bij de schandvlek die zichzelf
vergeet. D.w.z. wie naar de kerk gaat,
belijdt de schandvlek van zijn stad te
zijn. Niet: ik ben vroom en word
steeds beter; maar: ik ben leelijk en
op de vlucht en zoek Uw oogen, Heer!
F.
ZEEUWSCHE KRONIEK
PIETER LOUWERSE.
Geboren fce Oost- en West-Sou
burg 23 Jan. 1840. Overleden te
's Gravenhage 20 Aug. 1908.
n. (Slot.)
Wij schreven aan het eind van het vori
ge artikel, dat Louwerse, nadat hij in 1888
wegens dooiheid het onderwijs moest verla
ten, pas zijn werk voor de geheele Neder-
landsche jeugd begon.
Talrjjk zijn de door hem geschreven kin
derboeken. Gesteund door een rijke verbeel
ding was hij onuitputtelijk in zijn verhalen.
In vele kindertijdschriften schreef hij op
stellen.
Tijdens zijn onderwijzerssehap was hij
reeds redacteur van „De kleine Huisvriend'
Later werd hij hoofdredacteur van_ het
weekblad „Voor 't jonge volkje". Aan dit
blad waren bekwame medewerkers en me
dewerksters verbonden, onder de laatste
ook zijn dochter Corrie. Het meeste werd
echter door hem zelf geleverd. Toen het
blad tien jaar bestond, kreeg hij van zijn
jeugdige lezers en lezeressen een schrijfbu
reau met album.
Nog schreef hij alleen het weekblad „De
kinderkamer" en met behulp van anderen
„De kinderwereld". Vaak werkte hij tot in
den nacht om klaar te komen. Zijn beschei
denheid bleek uit het schrijven van arti
kelen onder verschillende schuilnamen.
Met den heer J. Schmal heeft hij uitge
geven: „Voor 't jonge volkje", een leesboek
voor de lagere school.
Ook voor ouderen heeft hij verscheidene
boeken geschreven.
Zijn stof hiervoor putte hij vaak uit onze
rjjke vaderlandsche geschiedenis. Zijn eer
ste werk van dien aard was: Vlissingen in
1572, een boek, dat iedere Walchersche jon
gen en meisje moet gelezen hebben. Nog
noemen wij: Beste Vaar Tromp en Uit den
Franschen tijd.
Vooral heeft hij zich verdienstelijk ge
maakt door zijn „Vaderlandsche Geschiede
nis voor Jong- en Oud-Nederland", geïl
lustreerd met 150 platen van Joh. Braaken-
siek en anderen. Het is uitgegeven in groot
formaat en telt bijna 500 bladzijden. Het is
meer dan eens herdrukt.
Op liet laatst van zijn leven gal hij uit:
„Verhalen uit de Vaderlandsche Geschiede
nis", geïllustreerd door zijn beide zoons. Dal
een van deze, Jan geheeten, ook bekwaam
was met het penseel, blijkt uit het portret,
door hem van zijn vader gemaakt en dal
hangt in het museum te Middelburg.
Behalve prozaschrijver was P. Louwerse
ook een verdienstelijk dichter. Samen mei
E. Drenth heeft hij uitgegeven een bundei
liedjes „Van Knop tot Bloem". Ieder kent
zijn gedichten „Op de groote stille heide'
en „Waar de blanke top der duinen", lie
deren, die nog vaak worden gezongen.
Ofschoon Louwerse reeds op jeugdige
leeftijd zijn geboorteplaats heeft moeter.
verlaten, was hij zeer aan Souburg gehecht
Vaak kwam hy familie en vrienden opzoe
ken, zoodat er tot zijn dood een hechte
band is geweest.
Zeer vele Hagenaars kenden den heer
SCHETSEN VAN D'OEVE
Den aren dag.
Ja, dat was noe oal góed en wel, mae':
den anderen dag, zie je.
Je bin' gin 'olf méns, k' je je nachtruste
nie' 'ehad eit. En je mot er op je tied uut,
dat spreekt. Het werk kan nie' wachte' a'
je beesten eit toch zéker nie'.
Om te begunnen versliepe ze 't. Ze wie-
re wakker van 't leven. De 'oenders stienge
oal op een köoie voe' d' achterdeure te kae-
kelen en om eten te vraegen. De koeien
waere oalle viere nae' den dam van 't böo-
gerdje 'ekomme en stienge te brullen da' 'l
deur 'êel den omtrek klönk. Die vroege om
'emolke te warren.
Zukke bêesten wete zö góed d'r tied
't bin, van dat angaende, net kleine guus.
Merien en Kee waere der in een wup
uut, wan' die 'oorden vanselft daarlik, a
dat nie' göed gieng. Ze snokten gauw d'r
góed an, gauw Merien de veinsters open,
Kee koffiewaetei* op 't stel 'ezet, en, èn 't
löopende de ëemmers 'epalct en tegaere gae'
mellelte' en in 't verbiegaen een paer schep
pen eten voe' d' oendres 'egooid.
Twint ci ze onder de koeie zat, kwam
dien voregen aevend wee' in Kee d'r ge
dachten. Ze kust 't nog nie' laete te la
chen.
Die lui 6 van oalles mee-'ebrocht uut
Surreksêe-e. Op 't leste van den aeven' zat
te oal de venters mie' een pepiere steek o£
musse op, van oalder-'ande vurm en kleure.
Dat stieng zóvee' bespottelik op dat boere-
kap-'aer en die gröote, ronde, röoie Zuud-
bevelan'-se koppen. Sommegste nog een
gröote gele pepiere neuze op ok, maer oal-
legaere wouwe ze dèt toch nie'. Ieder een
stik of vier vaesjes 'ekrege', op oeroajepe-
pier 'edrukt en mie' veugeltjes, en blommen
der rond; die moste zez mie' z'n oallen
zienge. Die waere dan toepasseluk op de
kopere bruidegom en z'n bruid.
Van:
Hij minde reeds z'n Carolien
Hij had haar o, zoo lief
En Pa en Moe die wisten niets
Van menig minnebrief.
Dè' 's waer: dae' zegge de guus Poa en
Moe, inplekke van voader en Moeder. Daer
't er nog een paer over an de stok 'ehad
Ier zegge ze: ,,'t land van Surreksêe-e is
,,'t land van d' 'aage baamen", nêe-e, zei
der een Tholenaer: „Thole', dèt is 't land
van d' 'aage baamen, Schouwen is 't lancl
van Poa en Moe". Eén van Dreister kwam
toen nog mee de böoschap: „óns noeme de
Tholenaers: „die van achter 't naegje".
Die van 'ier die poepen dat moe' onder
mekare uut laete veöhte. Die zatte der
maer een bitje om te lachen. En 'eden
ten daege zegge' ze nög: „Surreksêe-e is
't land van d' aage baamen en de. peele
geetjes". Deze' atae' nie' voe' niks van óns
in d' ouwe kronieken: „deis een hard
nekkig volk".
Ze waere nie gewend om te praten,
's ochens onder 't werk: Kee en Merien.
En 'oewel a ter noe wat in d'r gedachlei.
viel, daer ze 't is over wou, wachtten ze
toch, toet da' ze an den taefel zatte. Ze zei
je wè' 'ezie-e, dat die fermielje oal wal
mee-'ebrocht Oal wat van koper. Eer
prachtege röoktaefel en blompotten en eer.
lampe. Meschien verwachte ze van óns ok
wè' wat". Mae' Merien zei: „nêe-e 'oor, dae
kom ik glad nie' over in. Ons ok gin röok
taefel en óns ok van gin méns wat 'ehad".
„Ja mae'," zei Kee, „óns nie' 'efeest. En
a dat noe mode is bie ulder„Dan mot
te zulder d'r eigen mode mae' volge. Ons
gae te werke volgens ónze menieren". Ei
daemee was dèt van de baene.
De guus waere zeker ok zö vroeg nie' gae
slaepe as anders. Ze wiere temissen nie' o]
d'r gewonen tied wakker. Kee de kalk
k eten 'egeve' en den taefel op-'ekelfd en c'
stoepe 'edae en toen kust ze de bédden nie
of gae' trokke, omdat die guus der nog öi
lagge. As ulder bédde wè' vanselfst en ul
der goed buten over de latte 'ange. Jongen-
jongen, wat ze toch 'ezwêete. Ze dee' de
mouwen van d'r 'emdrok aeverechs; onder
d' oksels waere gröote rondten glad bleeuw
uut-'trokke op de voerege. Die mocht wè' is
een dagje op de latte bluven 'ange, net z'
wel as Merien z'n vest en z'n broek. Bit! Ze
was nog druk op doende, daer 'oorden ze dc
guus roepe: „moeder, moeder". En toen was
't een gevraeg van weeskanten; „Oe ei
dat 'egae om tuus te wachten? Oe laete bè
je nae' bédde 'egae? Wien ei de deure op
slot 'edae'? je gin ongelokken 'ehad of
niks 'ebroke? Eit er gin méns an de deure
'ewist?" En die guus: „Oe laete bin julder
tuus 'ekomme? Ik 't glad nie' 'ehoore en
me bin toet ellef uren öp-'ebleve; me wou
we wachte toet ëi je tuus kwam. En me
gin êen ongelok 'ehad, as m'n kraelen bin
'espronge, mae' 'lc ze wee' 'erêesd. Me
zóvee' lol 'ehad". En ze beguste olie drie-e
te lachen, die guus en ze wouwe oal glieke
an 't vertellen gae', mae' d'r moeder
„ik zou der êest is uut komme k 'k joe
was; ik kan glad nie' voddere mee m'n
werk".
Die twi jongers d'r göed a' an. Die
waere van zolder 'ekomme en stienge te
kieken k d'r moeder d'r stikken en kraelen
wiglei en de gouwe knoppen en broekstik
ken van d'r voader. Mae' dat mis je-rekten
d'r eigen nog is lekker uut, ze zei: „è-gul!
ik ligge nog zö lekker; ik bin nog glad nie'
uut-'erust". „Toe misje, komt er noe uut; 'ti
is maer één stap", zei Keetje, „dan ku' je
de karrekasse nog is uut m'n musse torne,
êer dé' je nae' schole gaet, wan' die is ok
de ketel in. Toe gauw, m'n kind, je moeder
eit 't zö druk". Toen kwam z' er dan an 't
zuchtende uut-'eklomme.- Twint ze. d'r
goed andee' en d'r moeder 't béddeof-trok
praatten ze wee' vadder. Dat misje vroog
Louwerse. Bijna iederen middag wandelde
hy met zyn hond langs de buitenwegen om
maar frisch en gezond te blijven voor zijn
werk.
Op één van die wandelingen, het was op
den 2den Augustus 1908, is het vreeselyke
gebeurd. Vol aandacht stond hy te kijken
naar een groep jongens, die aan het voet
ballen waren. Hoe graag sloeg hij de kin
deren in hun spel gade.
Nog geboeid door het voetbalspel en voor
al door zijn doofheid merkte hij een aanko
mende tram niet, toen hij van het trottoir
den weg wilde oversteken. Hy werd aan
gereden. Geheel bewusteloos werd hij door
vreemden naar het ziekenhuis gedragen.
Zijn trouwe metgezel holde alleen naar
huis, waar het dier door een hartverscheu
rend janken de huisgenooten in doodeüjke
ongerustheid bracht.
De heer Louwerse is niet meer tot be
wustzijn gekomen. Aan de bekomen wonden
overleed hij den 20sten Augustus 1908, oud
68 jaar betreurd döor velen, jong en oud-
Zijn liefde voor kinderen was alzoo de oor
zaak van zyn dood.
Vele vrienden en vereerders waren bi'
zijn begrafenis op Oud-Eik en duinen aan
wezig. Door een Haagsch comité werd la
ter op zijn graf een gedenkteeken geplaatst.
Koningin Emma en Koningin Wilhelmina
toonden door haar giften haar belangstel
ling. Maar nog meer dan een gedenkteeken
zullen zyn werken blijven spreken van den
talentvollen schrijver. Zijn beide zoons heb
ben de geschriften van hu» vader aan ch
Provinciale Bibliotheek te Middelburg ge
schonken. Wie dus iets van hem wil lezen,
kan hier gratis terecht komen.
Uit vele boeken van Louwerse blijkt zijr
groote liefde voor zijn vaderland en voor
het huis Van Oranje. Ook was hij zeer ge
hecht aan Zeeland, in het. bijzonder aan zijn
geboorteplaats Oost- en West Souburg.
Opdat hy in deze gemeente ook niet zou
vergeten worden en uit dankbaarheid voor
hetgeen Louwerse geschreven heeft, werd
voor hem op het Oranjeplein te Oost-Sou
burg door een Haagsch comité een monu
ment opgericht, bestaande uit een bronzen
borststuk geplaatst op een voetstuk van
hardsteen. Onder den naam P. Louwerse is
een lief tafereeltje afgebeeld van lezende
en luisterende kinderen.
Het borstbeeld, dal zeer sprekend moet
zijn, is geheel belangeloos gemaakt door
den beeldhouwer F. Puype te Apeldoorn,
ook een Souburgenaar van geboorte. Uil
een eenvoudig gezin voortgekomen, had hij
zich opgewerkt tot een degelijk kunstenaar.
Het beeld van Louwerse was zyn laatste
werk.
Op Dinsdag 23 Januari 1912 werd het
monument met eenige feestelijkheden
onthuld. Op het dorp hadden zeer velen
de vlag uitgestoken. Het was een echte
Louwerse-dag.
De voorzitter- Vi,»- het Haagsch comité
was ds. A J. A. Vermeer, een bijzondere
vriend van Louwerse Daar hij te. Koude-
kerke was geboren en dus ook een Wal-
chenaar was, was de vriendschap nog in
niger Bij de onthulling werd behalve
door ds. Vermeer nog gesproken door den
Edelachtb. heer P. S Buteux. burgemees
ter van Souburg en den heer C. van
Weele, hoofd der openbare school en
voorzitter van de Souburgsche feestcom
missie. Ruim 500 kinderen van de openba
re school en van de christelijke scholen
zongen liederen van Louwerse Zij werden
onthaald en elk ontving nog als blijvende
herinnering een boek, door Louwerse ge
schreven De muziekvereeniging verleen
de ook haar medewerking* Zoo begeleidde
zy een kieppermarsch, door de kinderen
uitgevoerd en gecomponeerd voor deze
gelegenheid door J IC C. Mantz te Mid
delburg. De plaatselijke zangvereeniginger,
zongen ook liederen van Louwerse.
De plechtigheid werd bijgewoond door
den beeldhouwer Puype.. een zoon, eer.
zuster en een schoonzuster van Louwer
se Deze laatste twee woonden tegenover
heL monument.
De heer J. Louwerse, de zoon van P.
Louwerse dankte namens de familie voor
de hulde aan zijn vader bewezen.
Verleden jaar heeft het gemeentebe
stuur in de omgeving van het monument
een groote verbetering gebracht H'et lee-
lyke ijzeren hek is weggenomen. In pas
sende stijl is met oude steenen een zit
bank voor het monument gemetseld Ver
der werd het beeld een kwart draai naar
rechts gekeerd, zoodat het nu uitziet o[.
het geheele Oranjeplein.
Zeeland en vooral Souburg kan trotsch
zyn op P Louwerse.
Laten wij dat loonen deer zyn boeken
nog te lezen.
R B. J. d. M,
en Kee vertelden: dat er in ollebei de
voorkaemers een gespiekerd klêed op de
vloer lag, een róód pluze kleed over de tae
fel in de möoie kaemer en stoelen, ok mie
röod pluus, net as bie den ambachs'êer. En
zukken möoien proenk op de schouwe en
zövee' spinnegoed en nie' te vergeten: wat
k ze zö-k' 'egete en 'edronken „Dae' kun
óns glad nie' tegenop". Dat misje vroog;
Dina een zwarte schorte an en eer.
beste musse op?" „Nêe-e", zei Keetje, „eer
lichte schorte en een musse mee zö 'r.
nieuw-modiese Transvaalse kant, ei:
reep ok vanselft, en een festontje an, in
plekke van een punt. Mae' die bin as 'aege!
zö art. Dae' was ik maer een ouwerwes do-
katje bie, 'öor". Ze nam d'r musse op d'i
'and. „Een tuul is greeuw van z'n eigen
zei ze, „mae' sterk; den dezen is k twintef
jaer oud en daer is nog gin schiftje in". Z('
eigenwies meugelik kwam dat misje: „Zuk
ke kleine musjes is glad gin mode mi' er
op 't durp z' oal Transvaalse mussen op,
dae' lopt er gin êen mi' mie een kries-
kras". D'r moeder zuchtten is, ze zei: „je
m'n kind, mae' nae' de mode kan ik nie' kie-
ke. Ik nog zövee' goed liggende, dat mè'
'k toch öest versliete. En k' je oltied mae'
tuus zit, liek as ik, ja: dan versliet je gin
Zondags goed ok; dan raek je achter....
V, v. d. O.
Niet steeds is de liefde bestendig
van duur.
In het jaar 1724 woonde in Veere een
groot dronkaard. Dikwijls stond hy zyn
vrouw, haar vader en ook nog wel eens an
dere personen naar het leven. Het was
waarlyk te vreezen, dat er nog eens een
groot ongeluk zou gebeuren. Ten einde
raad verzocht zyn vrouw den 13den Octo
ber 1724 aan Burgmrs en Schepenen haai
man op den Montfoorlsen toren gevangen
te zetten „tot tijd en wyle hy op een Oost-
indisch schip voor eenig employ souden kon-
nen werden gebragt om met het selve naar
Indien te vertrecken".
20 October werd besloten den man ge
vangen te nemen en reeds 25 October werd
goedgunstig beschikt op het overige van
het adres. Met de uitvoering van het be
sluit werd waarlijk niet gedraald: immers
reeds den 27en October maakt de baljuw
aan haar Ed: Achtb: bekend, „dat
door desselfs schout pede legato vanden
montfoortschen Thoorn was gebragt op eer.
vande gereet leggende Oost ïndische sche
pen".
Bij het lezen van «en en ander rijst dc
vraag, of de kapitein van dezen Oost-In
diëvaarder wel heel blij zal zyn gewees'
met zoo'n aanwinst voor de bemanning. E~
kan zeker ook uit worden afgeleid, dat dc
aanmonstering niet altijd een vlot verloot
had, maar het is mede duidelijk, dat op ve
le schepen de bemanning zeker niet op eer.
hoog zedelijk peil stond. Dit laatste blijk'
ook nog nader uit den brief, dien Nehemia
de Vin aan zijn vader Adriaan, den school
meester van St. Laurens schreef. Nehemir
was toen (1717) derde meester op een schij-
liggende op het Vlakke en gereed om naar
Indië te varen. Men vindt den brief voor
een deel berijmd in „Den Gezalvder.
Christen" van Adriaan de Vin.
Nehemia klaagde er over, dat het bynr
onmogelijk was om eens wat te lezen of te
schrijven voor tijdverdrijf. Het gedicht ver
meldt dit als volgt:
,,'t Is niet om doen want elk is baas,
En ider toond om 't meest geraas;
Met tieren, schelden, vloekken, zweeren:
Met 't last'ren van den naam des Heeren:
Met kyven, vegten, en al 't geen
Een godlooz mensche heeft gemeen.
Een dergelijke straf moest iemand var
Westkappel ondergaan. Ten bewijze daar
van het volgende uit het Oud-archief van
genoemde stad:
„Aan de agtbare Heeren Burgemeesters
en Scheepenen der stad Westcappelle
Geeft oodmoedig te kennen huys-
vrouw van alhier woonagtig dal
des suppliantes gemeld man voornoemde
seedert eenigen tijt herwaarts zeer
onordentelyk zig heeft gedragen niet alleen
teegen de suppliante maar ook tegen an
dere Lieden zelfs in zoo verre dat den zei
ven over zijne gepleegde brutaliteyten dooi
den heer Bailluw deser stad is geapprehen-
deert.
En alsoo den gemelden doo-
zyne ennorme handelwijze niet alleen een
gansch onnut meubel is voor de mensche
lyke Samen leevinge in 't gemeen maar ook
in 't bijsonder voor de suppliante en sijn<
kinderen te meer daar men regtmatigc
vreese heeft, dat den selven in plaats van
beter nog vry erger zal worden, en dut
zoo den zeiven los gelaaten wort niet an
ders van te wagten is dan groote Ongeluk
ken.
Soo neemt de Suppliante de vrijheyd zif
te keeren tot u agtbare oodmoedig versoe-
kende U agtbares authorisalie omdes sup
pliantes gemelde man voornoemde
met een der eerst vertrekkende Scheepen na
oostindien te zenden, als meede omme den
selven zoo lange te houden in apprehensie
tot dat hy na het Schip wert getranspor-
tert en eyndeiinge tot het gemelde transport
te verleenen de sterke hand van Justitie."
Het verzoek werd 20 December 1760 in
alle deelen toegestaan.
UIT DE MIDDELBURGSCHE
COURANT VAN VOOR VIJFTIG JAAR
3e week 1890.
Van de commissie voor de rèunie ter ge
legenheid van het 25-jarig bestaan der
R.I-I.B.S. te Middelburg is voorzitter de heer
Herman Snijders, de heer A. de Vulder van
Nocrden penningmeester en de heer H. L.
Gerth van Wijk, secretaris.
De lijst tot aanbeveling voor raads
heer in het hof te 's Gravenhage bevat o.a.
den naam van E. P. Sohorer te Middelburg.
Uit het jongste nummer van de Oor
logskreet het orgaan van het Leger des
Heils waarin een gedrukte toon heersclit,
olijkt dat het leger hier te lande achteruit
gaat, wat aldus woi-rR u tgeürukt: „vVe
jalen, daalen, daaalenn!!!"
Te Amsterdam slaagde voor het twee
de natuurkundig examen de lieer P. Jansen
van Vlissingen.
De lijkverbranding neemt in Engeland
meer en meer toe. Sedert Mei jl zijn onge
veer vijftig lijken verband. De onkesten be
dragen ongeveer 15 pd. st en zijn dus voor
de lioogere en middelklassen lager dan die
van eene gewone begrafenis.
Ds. P. J. W. Klaarhamer te Middel
burg heeft bedankt voor het beroep naar
Den Haag en ds. H. Vermaas te Yerseke
voor Biezelinge.
EEN VOORHISTORISCH SCHEERMES.
De bekende Berlijnsche tooneelspeler en
filmacteur Heinrich George heeft zich on
langs laten scheren met een mes,.dat min
stens 3000 jaar oud is en nog al wat bramen
vertoonde. Het was n.l. een scheermes, dat
een voorhistorische Germaan in Sleeswyk-
Hclste n heeft gebruikt.
George verklaarde na afloop van de rasp-
partij, dat hy het idee had, dat hij met
een nieuw mes was geschoren. Men vreesde
dat hy een infectie zou oploopen, doch de
barbier heeft hem niet gesneden.
Toen George van deze veronderstelling
hoorde, zei hy:
Welnu, dan was ik niet op het veld van
de kunst, maar op dat van het voorhisto
risch onderzoek gesneuveld.
UIT EEN OUD KOOKBOEK,
OUD KOOKBOEK.
Trikkadellen die excellent zyn.
Neemt gehakt vleesch, en kruim van
witte brood dat in de melk te weeken heeft
gelegen, doet er behoorlijk foely, zout en
wat peper bij, dsg van het laatste niet t.e
veel om dat het niet mag doorsteken; kneed
dit alles met een Ey ter degen aan malkan
deren; ook kan men daar gesnedene dunne
stukjes van een versche c troen of orange
appel onder kneeden: maakt 'er dan ronde
ballen van, en fruit ze bruin in goede
booter, in een pan, daar men weinig vuur
onder, en veel vuur boven op doet, dan
blijven ze zoo ligt niet aan de pan vast zit
ten; keert ze geduurig om, bedruipt ze wel,
en laat-ze wel hruin maar niet al te bruin
worden; is excellent.
Huismiddel van dc Groot-Hertoginne van
Toscane, dat aanstonds de pijn in de maag
wegneemt.
Neemt 3 drachmaas Gom Tocamahaca, en
drie drachmaas Balsem van Peru, kneed dit
wel door een met brandewijn; zet het dan
op 'l vuur tot dat de brandewijn vervlo
gen :s; smeert het dan op een zeem-leer,
en legt het op de Maag, is excellent.
REDACTEUR: J. M. MULLIé,
Middelburg.
Vrijdag 12 Januari gaf op de Middelburg-
sche schaakclub de volgende uitslagen Le
zien:
Groep I:
J. C. Lavooy—K. Maartense afgebr.
J. de BaareJ. F. Heemskerk 01
J. ScheltensH. J. Kraak
Groep II:
G. v. d. Ploeg—R. v. d. Harst1—1
H. WitvoetD. de Vos 01
C. J. StoelC. de Quartel 01
We laten thans nog een partij volgen uit
den Kerstwedstryd van den Z.S.B.
Gespeeld in groep 1, derde ronde.
Wit: J. F. HEEMSKERK.
Zwart: JOH. BARENDREGT.
Siciliaanschepartij.
1. e2—e4 c7—c5 2. Pgl—f3 PbS—c6
3. d2—d4 c5 x d4 4. Pf3xd4 Pg8—f6
5. Pblc3 e7e6 Nu is het zoogen. Si-
ciliaansch Vierpaardenspel ontslaan.
6. Pd4b3 gebruikelijker is hier: 6. Pdb5
Lb4 7. a3! Lc3:t 8. Pc3: d5 9. Ld3 de4: 10.
Pe4: Pe4: 11. Le4: Ddl:t 12. Kdl: en wit
staat iets beter.
Minder aan te bevelen is 7. Lf4 of 7. Pd6t.
6LfSb4 7. Lel—d2 0—0
8. Lfld3 d7d5 9. Ddl—e2 d5—d4
10. e4e5 Pf6—d7 11. Pb3xd4 Pd7xe5
Na 11Pd4: volgt 12. De4!
12.Pd4 x c6 Pe5xd3t 13. c2xd3 b7xc6
14. De2—e4 Dd8—d6 15. a2—a3 Lb4xc3
Hier verdiende het wellicht aanbeveling
de looper terug te trekken.
16. Ld2xc3 LcS—a6 37. 0—0—0 TIS—dS
18. Kcl—c2 Dd6d5 19. Dc4—e3 TaS—h8
20. De3g3 17f6 wel wint Zwart dezen
pion terug, doch tevens volgt een groote li
quidatie.
21. Lc.3xf6 La6xd3i 22. Tdlxd3 (na 2-2.
Kcl volgt b.v. 22Tb7 23. LdS:?
Dc4t 24. Kd2 Dc2t 25. Ke3 De2f 26. Kd4
De4t 27. Kc3 Tb3t 28. Kd2 De2i 29. Kcl Dc2
mat)
22Dd5xd3f 23. Dg3xd3 Td8xd3
24. Kc2xd3 g7xf6 25. b2—b4 Tb8—b5
26. Thl—cl Tb5d5t 27. Kd3—c3 KgS—f7
Hier werd tot remise besloten.
In een partij uit den winterwedstryd te
Middelburg, kwam het na den 28e zet van
Zwart tot onderstaande stelling:
Stand na 28ThSd8?
Zwart: J. F. HEEMSKERK.
a b c d e t g h
Wit: A. DANIëLSE.
Wit zette hier foutief voort met 29.
Dd2c3, inleiding tot een manoeuvre, waar
bij hy zyn kostbaren c-pion verloor. De par
tij eindigde tenslotte in remise. In boven
staande stelling kon Wit op eenvoudige ma
nier winnen, en wel als volgt:
29. Dd2xd8! De7xd8 30. c6—e7 DdS—c8
31. Lb3e6DcSxe6 32. c7—c8D en Wit
heeft de kwaliteit meer.
