MIDDELBURGSCHE COURANT
RIJLAARZEN
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
tiKJUUi uiJUJtR JKJEBSTK Ki.fln
promnchde |p j|
c&goesoie
ZATERDAG 20 JANUARI 1940
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
DE PLECHTIGE TEWATERLATING
VAN DE 0 22 TE VLISSINGEN
„De Schelde" verrijkt onze marine met een modernen onderzeeër
Een hoog gezelschap op de werf.
Op de werf van de Kon. Mij. „De Schel
de" te Vlissingen waren hedenmorgen tal
rijke hooge autoriteiten bijeengekomen om
de plechtige tewaterlating bij te wonen van
de nieuwste onderzeeboot voor onze Ma
rine, welke „De Schelde" heeft gebouwd.
Een tewaterlating is altijd een plechtige
en eenigszins feestelijke gebeurtenisen het
groote aantal hooge militaire en burger
lijke autoriteiten zette ook dezen morgen
veel luister bij aan de oogenblikken, dat het
mooie nieuwe schip den doop ontving en
kennis maakte met zijn element.
Wij zagen o.m. Schout bij Nacht L. A. C.
M. Doorman, Hoofd, der Afd. Materieel Zee
macht, Dept. van Defensie; Kolonel D. W.
Kwak, Inspecteur Marine Stoomvaartdienst,
Dept. van Defensie; J. C. van Pappelen-
dam, Hoofdofficier M. S. D. 2e kl. tit.; ir.
G. 't Hooft, Directeur Bureau Scheeps
bouw, Dept. van Defensie; ir. G. de Rooij,
Hoofdingenieur der Marine; ir. K. de Mun
ter, ir. der Marine; ir. W. F. Pot, eerst-
aanw. Electrot. Ingenieur der Marine;
Schout bij Nacht H. J. van der Stad, Com
mandant Zeeland, met diens adjudant jhr.
mr. C. J. P. von Mühlen; Overste H. M.
Hekking, Commandant Mijnendienst; Over
ste P. Kronenberg, Commandant „Johan
Maurits van Nassau"; Overste Langeveld,
Commandant Wachtschip „Noord-Bra
bant"; A. Losecaat van Nouhuys, Comman
dant der Kon. Maréchausséeluitenant ter
zee A. M. Valkenburg, aangewezen Com
mandant van de „O 22"; luitenant ter zee
J. F. van Duim, aangewezen Commandant
van de „O 21"; de luitenants ter zee G. M.
B. van Erkel; J. H. Geijs en F. J. de Hoop;
G. D. Kwast; de officieren van den Marine-
Stoomvaartdienst F. J. de Hoop, A. Ohr, F.
A. Tours en E. C. Leertouwer.
De burgerlijke autoriteiten, die van hun be
langstelling blijk gaven, waren de heeren C.
A. van Woelderen, Burgemeester van Vlis
singen; A. C. van der Sande Lacoste, Di
recteur Ned. Loodswezen; W. C. Th. Haar
man, Garnizoenscommandant, Majoor der
Artillerie; ir. M. F. Gunning, Directeur
Ned. Ver. Scheepsbouw-Bureaux; K. G.
Bron, Bedrijfsleider Stoomv. Mij. „Zeeland";
mr. Jan Smit, gedeleg. commissaris van
„De Schelde"; A. Gips, jhr. ir. C. C. A. van
Lidth de Jeude, oud-minister van Water
staat, commissarissen van „De Schelde".
Ook waren natuurlijk de directie en de
staf 'van de scheepsbouwmaatschappij aan
wezig. Vele autoriteiten waren vergezeld
door hun dames.
De echtgenoote van den hoofdofficier van
M.S.D., mevr. J. E. A. PappelendamDe
Witte, had op zich genomen de plechtigheid
van den doop te verrichten.
EEN VLOTTE TEWATER
LATING,
Terzijde van den boeg van de „O- 22'
was een stellage aangebracht voor de ge-
noodigden.
Aan den boeg hing de traditioneele flesch
champagne en een scherp zilveren bijltje
lag klaar voor den slag, die de laatste be
letselen weg moest nemen.
De plechtigheid verliep geheel volgens
het programma, behalve dat door stagnatie
in den treinenloop eenige gasten verlaat
waren, op wie men moest wachten.
Om half twaalf kwam het in spanning
afgewachte oogenblik.
Mevr. Van PappelendamDe Witte hief
het bijltje op. Het gepraat verstomde. Al
ler halzen rekten zich. Een flinke tik op 't
vingerdikke touw en voor de helft rafelde
dit uit. Nog een slag en het touw was door.
onmiddellijk begon het grijs-groene ge
vaarte te glijden.
Mt een vlugge greep pakte mevr. Van
Pappelendam de flesch champagne en
daar spatte deze reeds in stukken. Sneller
en sneller gleed de boot de helling af,
het watèr in, dat hoog tegen de zijden
opbruiste.
Hoera's klonken, militairen salueerden,
hoeden werden_gezwaaidDe „O 22"
was gedoopt 'en vlot lewatergelaten
EEN DUIKDIEPTE VAN 100 MJ
De „O 22" behoort tot de serie van 7 on
derzeeërs, die sedert het vorige jaar yoor de
Kon. Ned. Marine hier te lande in aan
bouw is.
Als prototype van deze nieuwe serie geldt
de „O 16", die in 1936 in opdracht van de
Marine door „De Schelde" werd gebouwd,
en die in die dagen min of meer als een
experiment werd beschouwd. Bij den bouw
van de „O 16" heeft „De Schelde" n.l. voor
het eerst op een onderzeeboot electrisch
lasschen op groote schaal toegepast. De er
varingen met electrisch lasschen, in 1933
door deze werf opgedaan bij den bouw van
het flottielje-vaartuig „Johan Mauri tg van
Nassau", leidden tot het verlangen, ook op
een onderzeeboot een aanzienlijke hoeveel
heid klinkwerk door laschwerk te vervan
gen.
Het experiment, dat in technische krin
gen aanvankelijk vrij sceptisch werd opge
nomen, beantwoordde dermate aan de ver
wachtingen, dat besloten werd, er bij den
bouw van volgende onderzeebooten verdere
uitbreiding aan te geven.
Het lasschen heeft gelegenheid gegeven
tot verbeteringen in de constructie, waar
door bijv. de duikdiepte, die bij de „O 12"
nog 60 m bedroeg, bij de „O 16" kon worden
opgevoerd tot 80 m, en bij de „O 22" zelfs
tot 100 m.
Dat de Kon. Mij. „De Schelde" door haar
initiatief bij de „O 16" voor den Neder-
landschen Onderzeedienst baanbrekend werk
verrichtte, kan worden beschouwd als de
voortzetting van een oude traditie.
De eerste onderzeeboot toch, waarover
de Kon. Ned. Marine destijds de beschik
king kreeg, kwam geheel uit het initiatief
van deze werf voort.
De bouw geschiedde geheel voor eigen
rekening, nadat de Minister van Marine
had toegezegd, te bevorderen, dat de Staat
de boot zou overnemen, indien zij geheel
aan de eischen voldeed. Het behoeft geen
betoog, dat de eerste onderzeeboot, die door
„De Schelde" op 8 Juli 1905, zeer in het
geheim, te water werd gelaten, in menig
opzicht verschilde van het type, waarvan
vandaag het tweede exemplaar, in tegen
woordigheid van velen, aan zijn element
werd toevertrouwd.
DE ONTWIKKELING VAN HET
ONDERZEEBOOTWAPEN.
De „O 1", die een geslaagden sigaar-vorm
had, was 20,4 m lang, 3% m breed, had aan
de oppervlakte een snelheid van 8% mjjl,
een kruissnelheid van 7 mijl, en onder wa
ter een snelheid van 6% mijl. De duikdiepte
bedroeg30m, het vermogen van
de machine boven water was 160 pk, onder
water 70 pk. Zjj bood plaats aan maximum
15 personen, en was bewapend met....
één torpedobuis van 45 cm.
De „O 22", die 77% m lang en 6,20 m
breed is, heeft boven water een snelheid
van plm. 19% mijl, onder water een van
plm. 9 mijl. Haar kruissnelheid bedraagt
15 mijl, het machine-vermogen boven wa
ter 5000 pk, onder water 860 pk. Zij biedt
logies aan 45 personen, heeft, zooals reeds
opgemerkt, een duikdiepte van 100 m, en
haar bewapening bestaat uit een kanon
van 88 mm,- 8 torpedobuizen, en een dub-
bel-mitrailleur van 40 mm.
Tegenover een waterverplaatsing van 123
ton van de „O 1" staat een waterverplaat
sing van 1205 ton van de „O 22".
Tusschen de „O 1" en de „O 22" liggen
natuurlijk verschillende ontwikkelingssta
dia. Ook hierin heeft „De Schelde" haar
aandeel gehad. Van haar werf zijn in to
taal thans 19 onderzeebooten voor ons land
en voor de koloniën van stapel geloopen.
Boven: Het jongste onder
zeeboot-type, waarvan he
denmorgen te Vlissingen het
tweede exemplaar te water
werd gelaten.
Rechts: De eerste Neder
landsche onderzeeboot, in
1905 gebouwd door de N.V.
Kon. Mij. „De Schelde".
„DE SCHELDE" EN DE MARINE.
De veelvuldige samenwerking tusschen de
Marine en de Zeeuwsche werf komt niet
slechts in onderzeebooten tot uitdrukking,
maar ook in andere verdedigingsmiddelen.
Het was ook „De Schelde", die de eerste
Nederlandsche torpedojagers bouwde, zoo
mede den eersten modernen lichten kruiser
(de „Java").
De vele marine-opdrachten hebben in ze
ker opzicht hun stempel gedrukt op den
ontwikkelingsgang van deze Nederlandsche
werf. Enkele jaren geleden bijv. zijn op het
zgn. Eiland te Vlissingen, in verband met
den bouw van Marine-schepen, drie over
dekte hellingen gebouwd, waar de schepen,
beschut tegen nadeelige weersinvloeden,
zoover gereed kunnen worden gemaakt, dat
vrijwel onmiddellijk na de tewaterlating
met de technische proefvaarten kan wor
den begonnen.
Terzijde van deze moderne marinewerf
beschikt „De Schelde" op het Eiland nog
over een groot terrein, ruimte biedend voor
schepen van het grootste type.
De winter.
Afnemende vorst te ver
wachten.
De weerstoestand lijkt thans weer iets
gunstiger voor degenen, die meer dan ge
noeg van den strengen winter hebben Een
gebied van lage druk over Roemenië tast
nl. het gebied van hoogen druk over de
Baltische landen aan. Hierdoor wordt de
stroom van koude lucht uit het Oosten
naar ons land verbroken Hoewel het er
nog niet naar uitziet, dat morgen reeds
dooi zal optreden, is het wel waarschijn
lijk. dat de vorst tot licht zal afnemen,
terwijl er tevens kans op sneeuw bestaat.
Het heeft vannacht op het vliegvdld
Schiphol het hardst gevroren, nl 17 gra
den. iEi Zeeland kwam de temperatuur
hier en daar 12 graden onder nul
Duitschland acht de iorpedee.
ring van de „Arendskerk"
gerechtvaardigd
Vier omstandigheden leid
den tot deze oorlogsdaad.
Naar anleiding van de polemiek in de
"Nederlandsche en een deel der buiten-
landsche pers over het tot zinken bren
gen van het Nederlandsche stoomschip
„Arendskerk" door een Duitsche duikboot,
werd van officieele Duitsche zjjde ver
klaard, dat men ten zeerste verwonderd is
over de aanvallen in de Nederlandsche
pers tegen de methoden der Duitsche
oorlogvoering ter zee. In Duitsche vloot-
kringen is men ten volle overtuigd, dat
het torpedeeren van het Nederlandsche
schip ten eenenmale in overeenstemming
was met de regelen der internationaal
aanvaarde zee-oorlogsmethode
Volgens Duitsche opvatting wordt deze
Duitsche oorlogsdaad door niet minder
dan vier omstandigheden gerechtvaardigd
meldt de Tel. Te weten:
le had de „Arendskerk" contrabande
aan boord.
2e ondernam de „Arendskerk" een po
ging tot ontvluchten, toen het schip werd
aangehouden.
3e heeft de „Arendskerk" radiosignalen
uitgezonden, waardoor de veiligheid
den Duitschen onderzeeër in gevaar werd
gebracht.
4e had het schip als reisdoel een Zuid-
Afrikaansche haven, dat wil zeggen een
haven van een der oorlogvoerende mo
gendheden
Derhalve is de volle gerechtvaardigheid
van het optreden van de onderzeeboot
volgens Duitsche meening onbetwistbaar
Dientengevolge kan dan ook de torpe
deering noch aanleiding worden tot pro
testen, nóch tot eenigerlei combinaties
omtrent een vermeende uitbreiding van de
Duitsche oorlogvoering ter zee."
Opgemerkt zij dat noch bjj de reederij,
noch op het dep. van buitenlandsche za
ken iets gebleken is van de beweerde po
ging tot ontvluchting van en het geven
van radiosignalen door de „Arendskerk"
na de aanhouding door de Duitsche duik
boot.
DE „GRAF SPEE" EN EEN ONTSLAG.
Reuter meldt uit Montevideo: Dr. Wal
ter Meerhoff, een geboren Duitschef, die fe
Montevideo als oogarts is gevestigd, en
verklaard had, dat vier Duitsche leden der
bemanning van de „Graf Spee" na den slag
voor de Rie de la Plata lijdende waren aan
verschijnselen van gifgassen, is ontslagen
uit zijn functie bij het ziekenhuis.
De regeering van Uruguay heeft van dit
besluit mededeeling gedaan in een decreet,
dat o'nderteekend is door den president en
den 'minister van volksgezondheid.
pen officieele commissie van onderzoek,
bestaande uit negen geneesheeren had on
langs verklaard, dat er geen sporen' van
g;as waren geweest.
1
i" "L - t
jM
n
1 ;Vr V,
- iéj: i
De motortractor van de fa. Schipper Wzn., die Vrijdagmiddag de
banen in de Goesche vesten schoon hielp maken. De jeugd leeft
danig met deze nieuwigheid mede!
Weer in veilige haven.
De „Holland" en de
„IJssel" te Amster
dam aangekomen.
Vanmorgen om kwart voor drie kwam
het konvooi, bestaande uit de sleepbooten
Daniel Goedkoop en Wilhelmina Goed
koop en de beide schepen van de reederij
Koppe, de IJssel en de Holland, welke
eenige dagen op het IJsselmeer ingevro
ren zijn geweest, in zicht van de Oranje
sluizen te Schellingwoude Reeds vroeg
in den avond had men van Marken uit
de schepen waargenomen en om half tien
zag de vuurtorenwachter van Durgerdam
den schijnwerper van de Daniel.
Mét spanning werd uitgezien naar de
vordering van de schepen, want het was
bekend, dat juist het laatste gedeelte van
den terugtocht uiterst zwaar zou zijn,
daar de vorst en de wind hadden samen
gewerkt om een koek van gemiddeld zes
tig centimeter dikte over het water te
leggen.
"Met" de haven in zicht-riep de heer
Koppe Jr alle opvarenden aan boord van
de „Holland", waar de hofmeester een
wijngroc had gemaakt en enkele blikjes
had geopend. Dit geimproviseerde souper
gold als Laatste maaltijd aan boord en
werd door den hr. Koppe benut om allen
te danken voor de voortreffelijke wijze
waarop men zich van zijn taak had ge
kweten. ook al had de tocht een tragisch
verloop gehad
Gedurende zes etmalen, was de beman
ning der schepen vrijwel voortdurend in
touw geweest.
Om kwart voor drie naderden de sche
pen de Oranjesluizen
Om half vier lagen de „Daniël" en de
„Holland in de kolk. De stemming aan
boord was opperbest. Iedereen was blij
weer thuis te zijn na de spannende avon
turen, welke beleefd waren.
De sleepbooten hadden een zeer zware
reis gehad naar de schepen toe Om
kwart over zes waren de „Daniël en de
HeeB°em Militairen
Twee wachtmeesters „ergens in Neder
land" schrijven ons
„Wij betuigen U, ongevraagd, onze volle
tevredenheid over de door U geleverde
Of we nu in de modder, de sneeuw of
het water loopen, onze voeten blijven
altijd warm en droog
Voor
Jassers, laarzen, beenkappen
C. DE LEEUW
Vlissingsche straat 39=41
Middelburg.
(Ingez. Med.)
GIFT VAN PRINSES JULIANA VOOR
TURKIJE.
H. K. rf. Prinses Jüliana heeft aan het
Nederlandsche Roode Kruis een gift doen
toekomen ten behoeve van de slachtoffers
van de rampen in Turkije.
„Wilhelmina" Woensdagochtend uit Am
sterdam vertrokken.
De terugtocht veriiep zeer vlot, daar
het mogelijk bleek van de geul, welke de
sleepbooten op hun heenreis hadden ge
broken. gebruik Le maken
Het bleek thans, dat de schepen van het
kruien van het ijs op Woensdag en Don
derdag vrijwel geen schade hadden onder
vonden. Het was mogelijk geweest de lek
ken te dichten, zoodat de schepen thans
slechts zeer weinig_ water maken Hoe
groot de totale schade is, kan nu nog niet
worden vastgesteld, ai zeide de heer Kop
pe wel. dat zü in de tienduizenden gul
dens zal beloopen. En de „Friesland is,
zooals men weet gezonken.
Voortdurende bombardementen door honderden
Russische vliegtuigen.
Groeiende ontevredenheid in
Rusland.
De Russische luchtmacht is gisteren voor
al actief geweest in Zuid-Finland, waar
meer dan 300 bommen werden geworpen.
In het Zuidwesten deden Russische vlie
gers aanvallen op Abo en de omliggende
eilanden, alsmede Hangoe, Eckenaes en
Karis, waar slechts geringe schade werci
aangericht. Het Noorden des lands is even
eens gebombardeerd, doch volgens de eirste
berichten zijn er weinig slachtoffers.
De thans heerschende koude veroorzaakt
in de Noordelijke provincies van Rusland
steeds grootere ongerustheid en naar het
Finsch blad „Ussi Suomi" meldt, neemt de
ontevredenheid in de districten Moermansk
en Petrokoj toe. De levensmiddelenvoor
ziening is moeilijk en ook aan brandstoffen
begint gebrek te komen. De bevolking be
gint openlijk in verzet te komen tegen de
oorlogspolitiek van het Kremlin, dat zij ver
antwoordelijk steit voor de ellende, waaron
der het volk gebukt gaat. Een groot aantal
ontevredenen is gearresteerd.
Volgens de gegevens, waarover men le
Helsinki beschikt, zijn sedert het begin der
vijandelijkheden 205 Russische vliegtuigen
neergehaald. Dit cijfer is een minimum,
want een vrij groot aantal neergehaalde toe
stellen kon nog niet ontdekt worden. Voorts
hebben de Russen sedert het begin van den
strijd 434 tanks verloren, 189 kanonnen, 2S2
machinegeweren en 522 automobielen. Ver
der zijn 1,560 paarden levend gevangen en
63 veldkeukens vernield.
Russische divisie omsingeld?
Reuter meldt van betrouwbare zijde te
hebben vernomen dat Finsche patrouilles
een Russische divisie aan het front van Sal-
la, ten Noorden van de „Wespentaille" van
Finland, van de achterwaarts gelegen ba
ses hebben afgesneden. De Russen verzame
len hun strijdkrachten en werpen, naar ge
meld wordt, geimproviseerde versterkingen
op in een halfcirkelvormige opstelling. Be
ter gevoed en uitgerust dan de troepen, die
aan andere fronten werden verslagen, zui
len de roode troepen waarschijnlijk een
hardnekkiger weerstand bieden en men
denkt, dat een nieuwe veldslag met onze-
keren uitslag maar van vitaal belang op
handen kan zijn.
Militaire kringen ramen, dat de Russen
twee divisies hebben in den sector van Sal-
Wederom twee neutrale schepen
getorpedeerd.
Volgens de bij de reederij ontvangen tele
gram is het Zweedsche s.s. Pajala" (6873
ton), door een duikboot zonder waarschu
wing getorpedeerd en binnen 25 minuten,
gezonken.
Het schip, dat een lading graan aan boord
had was op weg van Buenos Aires naai
Zweden. De geheele uit 35 koppen bestaan
de bemanning is in een Schotsche haven
aan wal gegaan.
Voorts is het Deensche motorschip „Ca
nadian Reefer" (1831 ton) ter hoogte van
Kaap Finisterre (Spanje) getorpedeerd. De
bemanning van 26 koppen werd gered door
een Spaansche visschersboot. Het Deensche
schip was op weg van Palestina naar En
geland.