lp fov&trïttcïule |g Hf
HPKLiWiGSCHE COURANT
België beleefde een zeer
Rusland uit dreigende taal tegen
Noorwegen en Zweden.
NU DE ZANDKREEK EEN
POOLLANDSCHAP IS GEWORDEN.
NUMMER n 183e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN jeuuisaxJü JÖJUAJL»
(fLTOEgCHE COURANT)
EERSTE BLAD
MAANDAG 15 JANUARI 1940
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
©rarystigesi Zondag
roering verwekken onder onze landgenoo-
ten, dié in hetgeen in het buitenland ge
schreven of verspreid wordt, de fantasie
zullen weten te herkennen.
België blijft kalm, doch met het geweer
aan den voet.
Tijdelijk geen periodieke
verloven in Nederland.
In verband met de inter
nationale situatie.
Naar de Regeeringspersdienst meldt,
heeft de regeering besloten, met het oog
op eenige „min-gunstige symptomen" in de
internationale situatie en teneinde ook
thans op alle gebeurlijkheden voorbereid te
zijn, tijdelijk geen periodieke verloven te
verleenen.
Bij informatie te bevoegder plaatse ver
namen wij, dat het besluit der regeering
geen betrekking heeft op zaken verloven
(ook al worden zij periodiek genoten), op
weermachtsindustrieverloven en op uitzon
deringsverloven.
DE REACTIE IN LIMBURG.
Uit Limburg meldt men:
In tegenstelling met de spannende dagen
m November, was er Zondag niet die ang
stige spanning, die wij toen meemaakten.
Over het algemeen reageerde het publiek
vrij rustig op de verschillende mededeelin
gen en men begreep dat de regeering geen
risico wilde nemen.
Anderzijds zag men den toestand ook al
niet zoo ernstig in, omdat de zakenverloven
niet in het besluit der regeering betrokken
waren.
In enkele plaatsen langs de Belgische
grens maakte men zich iet of wat ongerust,
omdat bij onze Belgische buren eenigszins om
vangrijke maatregelen zijn getroffen. Men
kan de stemming aldus samenvatten: Lim
burg volgt rustig den loop der gebeurtenis
sen en vertrouwt volledig op de regeering,
die niet zal nalaten alle maatregelen te ne
men, welke voor de veiligheid en onschend
baarheid van ons grondgebied noodzakelijk
zijn.
Fantastische geruchten over
grensschenchngen.
België heeft gisteren een onrustigen Zon
dag gehad. Eerst kwam het bericht, dat alle
militairen, die met verlof waren, zich on
middellijk naar hun troependeelen moes
ten begeven.
Bovendien werd bekend gemaakt, dat de
militaire autoriteiten hadden besloten tot
versterking van het leger.
Gistermorgen ^roeg zijn in verband hier
mede overal in de steden op de muren bil
jetten aangeplakt. Deze legerversterking
wordt genoemd de phase „D."
De phase „D." beteekent het oproepen
van een aantal reservisten in het kader van
het progressieve mobilisatieplan van het
leger. Een aantal militairen, vallende onder
phase „D" is trouwens reeds vroeger onder
de wapenen geroepep.
Uit het buitenland kwamen tal van be
richten, die wel allen grond misten maar
toch niet bijdroegen tot een rustiger atmos
feer.
Het Fransche Havas-bureau te Parijs
stuurde b.v. het volgende „nieuws" de we
relden:
„In berichten, die hier uit België zijn ont
vangen, wordt gezegd, dat in het Luiksche
waar de troepen in alarmtoestand zijn, de
ongerustheid groeit. De fabrieken in het
Maasdal hebben order gekregen haar voor
raden te evacueeren. Het feit, dat dagelijks
Duitsche vliegtuigen op geringe hoogte bo
ven deze streek vliegen, draagt ertoe bij, I
dat de bezorgdheid aanhoudt".
BELGISCHE TEGENSPRAAK.
Welhaast onmiddellijk volgde hierop een
officieele Belgische tegenspraak, welke
"luidde
„Er is geenszins sprake van alarmtoestand
in het Luiksche. Wat de evacuatie van
voorraden betreft, bepaalde fabrieken zijn
geëvacueerd in het kader van een plan, dat
reeds lang geleden uitgewerkt was. Deze
evacuatie heeft een normaal beloop".
Gisteravond zijn twee treinen met ge-
ëvacueerden uit de Oostelijke grensgebieden
het Noordstation te Brussel gepasseerd.
Onder de geëvacueerden bevinden zich
verpleegden uit de ziekenhuizen van deze
streek.
Het Belgische agentschap Belga meldde
des avonds:
Het is raadzaam de geruchten, die naar
aanleiding van de getroffen veiligheids
maatregelen in omloop zijn gebracht, te
wantrouwen.
Het is niet juist, dat de algemeene mobi
lisatie is afgekondigd. Het is niet juist, dat
voor een bepaalde streek de alarmtoestand
is ingesteld. Het is niet juist, dat men nieu
we maatregelen voor de evacuatie van be
volking en fabrieken heeft genomen.
BELGIë BLIJFT WAAK
ZAAM.
De dezer dagen getroffen maatregelen
toonep aan, dat de waakzaamheid der re
geering niet verflauwt. Geen enkele ge
beurtenis wordt voor het Belgische publiek
verborgen gehouden: de onafhankelijkheid
der bronnen van informatie en de vrijheid
der pers moeten de openbare meening tot
kalmte inspirceren. In België en het bui
tenland zullen nog meer alarmeerende be
richten verspreid worden.
In Engeland heeft men vanmiddag zelfs
gepubliceerd, dat Duitsche troepen de Bel
gische grenzen hadden overschreden.
Dergelijke enormiteiten moeten geen be-
De verloven der Britsche
troepen ingetrokken.
Het Engelsche ministerie van oorlog deel
de gisteren mede, dat de verloven van het
Britsche expeditieleger tijdelijk zijn opge
schort.
Het Fransche legerbericht van Zondag
luidt:
„In den loop van dag viel niets belangrijks
te melden".
Granaten ontpk fen op
fuxemburgsch gebied.
Belga meldt uit Luxemburg:
Vanmorgen om u uur 20 is, tijdens een
hevig artillerie-vuur dat was ontketend te
gen de benedenstad van Pel en aan df
Moezel, een granaat op den Luxemburg-
schen oever ontploft, vlak bp een brug en
op twintig meter aftsand van drie huizen
welke daar. staan. Granaatscherven kwa
men terecht tegen de gevels van die hui
zen en drongen zelfs door deuren en ramen,
zonder echter iemand te kwetsen, daar de
bewoners zich nog te bed bevonden.
Volgens de „Luxemburger Zeintung" zou
den eveneens drie of vier bommen Zaterdag
j.l. zijn neergekomen op het gebied van de
Luxemburgsche gemeente Burmerange, be
halve de zeven bommen welke op Schengen
zijn neergekomen. Een der projectielen zou
zelfs een storing in de electricteitsvoorzie-
ning hebben teweeggebracht. Men heeft
niet kunnen vaststellen waar de bommen
vandaan kwamen.
Een onjuist bericht uit Berlijn
over een Nederlandse!) vliegtuig.
Het Duitsche legerbericht
meldde o.n
gisteren,
„Een Nederlandseh vliegtuig is Zaterdag
in de middaguren bij Nordhorn over de
Duitsche rijksgrens gevlogen en heeft
Duitsch souverein gebied geschonden".
Uit Den Haag wordt medegedeeld
Naar aanleiding van de mededeeling in
het Duitsche legerbericht, als zou een Ne"
derlandsch militair vliegtuig op 13 Jan. jl.
Duitsch grondgebied by Nordhorn hebben
overvlogen, meldt de Regeeringspersdienst,
dat bij een terzake onverwijld ingesteld on
derzoek onomstootelijk de onjuistheid van
deze mededeeling is gebleken.
italiaausche wapenen voor
Finland vrijgegeven.
Een telegram uit Berlijn aan het Deen-
sche blad „Aftonbladet" meldt volgens I-la
vas, dat Duitschland het doorvoerverbod
voor de voor Finland bestemde Italiaansche
wapenen heeft opgeheven. In Duitschland
wordt thans deze verklaring gegeven, dat
het doorvoerverbod geschiedde om techni
sche redenen, zooals de moeilijkheden met
het spoorwegverkeer en niet om politieke
redenen.
Weer een koudegolf op komst.
De dooi, welke gisteren over ons land is
ingetreden, zal vermoedelijk niet lang duren
Het gebied van lagen druk, dat er de oor
zaak van is en vanmorgen ten N.O. van om
land lag, wordt weggedreven door een ge
bied van hoogen druk, dat zich van d.
Poolzee uit over Scandinavië naar deze om
geving uitbreidt. Morgen zal het zich waar
schijnlijk hier reeds doen gevoelen en dei
wind via Noord naar Oost doen ruimen. He
ziet er naar uit, dat dan opnieuw streng,
vorst moet worden verwacht.
Wegens de hulp aan Finland.
Het telegraafagentschap der Sovjet-Unie
meldt:
„Onlangs is de aandacht der sovjet-re
geering gevestigd op zekere feiten, welke
zich voordoen in Zweden en Noorwegen.
Persorganen, die in nauwe betrekking
staan met de regeeringen der beide landen
en zekere officieele personen zijn in ge
heime verstandhouding en met steun van
de Zweedsche en Noorsche autoriteiten een
campagne op groote schaal begonnen tegen
de Sovjet-Unie en overgegaan tot daden,
welke niet vereenigbaar zijn met de poli
tiek van neutraliteit, welke door de regee
ringen der beide landen werd geprocla
meerd.
PROTESTEN TE STOCK
HOLM EN OSLO.
Op 5 Januari heeft de gezant van de
Sovjet-Unie in Zweden aan den minister
van buitenlandsche zaken van Zweden,
Guenter, namens de sovjet-regeering een
verklaring overhandigd.
„Gedurende de geheele maand Decem
ber hebben kringen en bladen, welke vij
andig gezind zijn aari de Sovjet-Unie, on
der leiding van het dagblad „Social Demo-
kraten", dat in nauwe betrekking staat
met de regeering, een' ontoelaatbare cam
pagne gevoerd tegen de Sovjet-Unie, welke
alleen verklaarbaar zou zijn, ingeval Zwe
den in staat van oorlog met de Sovjet-Unie
zou zijn of een oorlog tegen de Sovjet-Unie
zou voorbereiden."
Deze campagne, er op berekend verwik
kelingen te provoceeren tusschen de Sov
jet-Unie en Zweden, ontmoet van de zijde
der Zweedsche regeering geen enkelen te
genstand.
Bovendien hebben zekere officieele per
sonen openlijk deelgenomen aan de orga
nisatie van den militairen tegenstand van
de regeering van Ryti en Ta nner." (De of
ficieele, algemeen erkende regeering van
Finland. Red.)
De nota somt nog allerlei grieven op, die
Moskou heeft en besluit als volgt:
„De regeering der Sovjet-Unie vestigt dë
aandacht der Zweedsche regeering op bo
venstaande feiten.
Zij achtte den tijd gekomen tegenover de
Zweedsche regeering te verklaren, dat deze
acties van Zweedsche autoriteiten niet al
leen in strijd zijn met de Zweedsche poli
tiek van neutraliteit, doch zouden kunnen
leiden tot een ongewenschte complicatie in
de betrekkingen tusschen Zweden en de
Sovjet-Unie."
De verklaring, welke de Russische ge
zant te Oslo aan de Noorsche autoriteiten
overhandigde, had dezelfde strekking.
HET ANTWOORD VAN
NOORWEGEN.
Op 6 Januari heeft de Noorsche minister
van buitenlandsche zaken, Koht, den gezant
van de Sovjet-Unie in Noorwegen het ant
woord van de Noorsche regeering overhan
digd. De Noorsche regeering zet hier uit
een, dat de beschuldiging van schending
der neutraliteit gegrondvest zijn op onjuiste
inlichtingen. De uitingen in de Noorsche
pers zijn afkomstig van particulieren en
zijn niet van gezaghebbende zijde goedge
keurd.
Indien personen individueel vrijwillig
naar Finland gaan om aan den oorlog deel
te nemen, dan is dit in de oogen van de
Noorsche regeering geen schending van de
neutraliteit. Ook is de doorvoer van wa
penen door Noorwegen niet in tegenspraak
met de internationale wetten.
Het Noorsche antwoord wordt besloten
met de verzekering, dat Noorwegen tot nu
toe de neutraliteit heeft bewaard, en deze
ook in de toekomst wil bewaren. De Noor
sche regeering hoopt dat de vriendschap
pelijke betrekkingen tusschen de Sovjet-
Unie en Noorwegen in de toekomst zullen
blijven bestaan.
Zweden heeft in denzelfden geest geant
woord.
DOODELIIK ONGEVAL OP
ONBEWAAKTEN OVERWEG TE DELFT.
Vanmorgen werd, nabij den onbewaak-
ten overweg bij het „Haantje" te Delft,
het stoffelijk overschot aangetroffen van
den 20-jarigen dienstplichtige E., afkomstig
uit Delft, die door een uit de richting Den
Haag komenden trein was overreden en
omgekomen.
Stormloopen op het taaie ijs.
En de post ligt te wachten
IJs, ijs, zoover het oog reikt. IJs, op de
flank van den dijk geschoven in groote
schollen, hooger en hooger, tot ver op het
gras; ijs in de heele Zandkreek, langs den
kant opeen gekruid door de kracht van
wind en stroom, in de vaargeul in ware
velden, op elkaar gedrukt, in reusachtige
stukken op en door elkaar gesmeten.
Tusschen Noord- en Zuid-Bevelancl strekt
zich een Poollandschap uit. Waar anders
de golven spoelen, is nu één wit dek, te
sterk om met een boot doorheen te breken,
te zwak om een mensch te dragen, echt
onbetrouwbaar zoutwater-ijs.
Wij staan bij Wolphaartsdijk op den stei
ger van het veer naar Kortgene. Om ons
heen is alles ijs. Aan den overkant ligt de
veerboot, stil. Er komt geen rook uit den
schoorsteen; de boot vaart niet; het risico
is te groot; het veer is gedoemd tot werk
loosheid.
De koude adem van den winter heeft
land en water verstijfd. Onder zijn bevro
ren oppervlak slaapt het land zijn winter
slaap. Het water is niet te zien. Het lijkt
dood, gewurgd door de vorst.
n in het kantoortje van den veerschip
per, den heer J. v. d. Voorde, liggen de
zakken post. Kortgene, Wissekerke, Kats,
it er op de labels. Wie weet met hoe
veel ongeduld Noord-Beveland wacht op
die brieven! Wie weet wat het beteekent
als zij niet op tijd aankomen! Die post is
en zorgenkind van den veerschipper. De
telefoon rinkelt keer op keer. Hier is geen
kans op het oogenblik; ergens anders mis
schien? Ja, straks, ais de vloed komt, zul
len ze het bij Wolphaartsdijk weer probee-
ren. En als het ook dan niet Jukt? Ja, wel
licht moet de post. dan naar Veere; daar is
gauwer open water.
Inderdaad ligt Volphaartsdpk op een
punt, waar de natuur het den mensch niet
gemakkelijk maakt. Tusschen de steigers
is een breedte van 300 meter. Maar ten
Oosten er van is de Zandkreek 500 meter
en ten Westen versmalt zij zich tot 250
meter.
ZOUTWATER-IJS.
Ais het nu eb wordt, stroomt het water
met flinke kracht van Oost naar .West;
het moet zich door een trechter persen.
Het ijs drijft mee. Eerst raakt het vast
aan de kanten, omdat zoo vlug geen
ruimte is.
Dan schuiven de schoten op elkaar; nau
wer en nauwer wordt de geul; he.t scheurt
en knarst en dondert; het ijs kruit. Er
i vormt zich een ware dük tusschen de
oevers. Maar wee hem, die zich op dien dijk
vertrouwt. Het zoutwaterijs is wel taai,
maar bros. Het js niet hard, zooals zoet
water-ijs, maar het is net deeg. Het kleeft.
Schots kleeft aan schots, klont aan klont
en heele bergen ontstaan. Als men er op
staat of springt, moet men maar afwach
ten waar de reis, verticaal naar beneden,
eindigt. Het is onbetrouwbaar, dat ijs, maar
taai, zoo taai als spek. Het heeft nu den
dienst WolphaartsdijkKortgene stilgelegd.
Maar de mensch laat het er niet bij zitten.
Straks zal hij zijn kans probeeren, straks
als het vloed wordt en er beweging komt
in de witte massa, als er scheuren komen
en open plekken. Voorzichtig manoeuvreert
dan de boot naar de plaats, waar, helblauw,
het water afsteekt tegen al dat wit. Blijft
het schip steken, dan rinkelt de telegraaf
op „Achteruit!" Even slechts en dan is
liet weer: „Vooruit!" De boot neemt een
sprong en loopt op de ijsversperring. Zoo
moet zij zich moeizaam verder zwoegen, 1
tot eindelijk den anderen steiger bereikt
wordt. Waarschijnlijk ligt zij dan scheef
voor den kant, maar dat hindert niet, de
verbinding is hersteld.
DE STORMLOOP
Wil men zoo'n stormloop op het ijs mee
maken? Men begeve zich met ons het
was Zaterdagmorgen j.l. naar het Goe-
sche Sas. De boot uit Zierikzee zal probee
ren Wolphaartsdijk te bereiken. Nog is al
les stil hier. Slechts een enkele meeuw
scheert over de bevroren oppervlakte. Er
gens achter een iishoop snatert een eend.
Hoog boven ons trekt een groote vlucht
wilde ganzen voorbij. Dat is alle leven, wat
hier te zien is.
Maar reeds staat daar rechts, in de wa
zige verte, een rookpluim tegen den win
terhemel; de Zierikzeesche boot doet haar
best!
Uiterst langzaam nadert zij. Vooruit; ach
teruit! Vooruit! achteruit! Vooruit! De ma
chine stampt; het ijs kraakt en scheurt.
Soms splijt het vaneen met een -knal, die
in deze doodsche stilte een kanonschot; lijkt.
Het water gulpt bevrijd omhoog uit de
spleet! Vooruit!
De boot stampt zich naderbij. De schroef
ramt het water en het ijs. Het schip pas
seert het Goesche Sas. M?ar even ten Wes
ten hiervan ligt een zware jjsdam. Zal het
gaan of niet? Aan den kant nan in span
ning een paar menschen toe te kijken, klei
ne figuurtjes, verloren in de eei -aamheid.
Steeds opnieuw neemt de boot -en aan
loop en steeds opnieuw ramt zij het: ijs.
Nu stoot zij op den „dam". Het ijs >heurt.
Weer een aanloop. En vooruit in zelfde
geul van zooeven.
De taaie massa splijt, maar het is rider
dan daarnet. Achteruit gaat de b< ot. En
X A
-jg tessu m
De aanlegsteiger te Wolphaartsdijk, Zaterdag 1.1, om half twaalf. De
ijsschotsen liggen hoog opgeschoven tegen den veerdam. De veerboot
lag gemeerd aan den overkant, maar kon niet door de vastliggende
ijsmassa op de Zandkreek heenkomen.
vooruit weer! Met een hevigen schok loopt
zü op den dam.
Deze blijkt echter te sterk. Wel scheurt
liet ijs in alle richtingen, maar daar blijft
het bij. De schroef maalt, achteruit. Doch
dezen keer is het geen aanloophet
schip blijft achteruit varen. Het is op den
terugweg; de stormloop is mislukt, dit
maal.
Draaien is hier niet mogelijk voor het
schip; het moet achteruit varen tot er een
streep' open water komt, waar het de wen
ding kan wagen.
Wij hier aan het Sas kijken met een ge
voel van spijt de boot na. Het is altijd jam
mers als men een moedige poging ziet mis
lukken. Maar: „men rekent d'uitslag niet,
doch telt het doel alleen". Men kan niet
meer doen dan zijn best. En de kapitein
heeft een groote verantwoordelijkheid. IJs
is een gevaarlijke vijand en vooral in een
betrekkelijk nauw vaarwater. Men loopt al
tijd de leans vast te komen zitten in een
ijsveld. Sluit dan achter de boot de vrij
gemaakte geul zich weer doordat er een
ander veld voorschuilt, dan neemt het ijs
de boot mee. En daar het schip natuurlijk
dieper steekt dan het ijs, heeft men de
kans, dat het aan den grond loopt. Men
stelle zich voor, dat het ijs door-kruit.
Schots na schots stapelt zich dan op tegen
het vaartuig, sneller dan menschenhanden
ze kunnen wegkrygen. Hooger en hooger
komt de taaie massa, onophoudelijk, onaf
wendbaar. Tenslotte stijgt ze tot aan den
bovenkant van de verschansing. Menig
schip is zoo ten gronde gegaan.
DE KRACHT VAN HET IJS.
Nu er echter geen actie meer is op de
witte vlakte, heeft men tijd om al het
mooie, dat dit bijzondere landschap biedt,
goed in zich op te nemen.
De grijswitte chaos van het ijs. die zich
links en rechts in het grauwneveüge. Niets
verliest, vormt met de teere pastelkleuren
van het Zeeuwsche land een aanblik, die
een tocht naar de Zandkreek alleszins de
moeite waard maakt. Ook al is er nog geen
brug; ook zelfs al kan men den overkant
niet bereiken.
Eenige donkere punten in het oneindige
wit trekken de aandacht. Het zijn een paar
losgeslagen boeien. Er is blijkbaar geen
gelegenheid meer geweest om deze bijtijds
te bergen. Daar in het Westen steekt zelfs
een roode gasboei ver boven de oppervlakte
uit. Die hoort daar niet. Het ijs heeft haar
meegenomen. En daar is kracht voor noo-
dig, want zoo'n kostbare installatie men
noemt ons een bedrag van 3000 wordt
door de betrokken autoriteiten natuurlijk
met de noodige zorg behandeld. De boei is
verankerd aan een blok beton van honder
den kilo's zwaarte. Niettemin heeft de drij
vende massa de installatie gewoon wegge
zet en nu schijnt zij aan den overkant den
grond geraakt te hebben en vast te zitten.
Vóór we een paar dagen verder zijn, zal
er wel wat met die boei gebeuren! Het ijs
laat haar niet met rust en zij zal heel wat
schokken en stooten te verduren hebben.
Maar ook de menschen zullen, zoo gauw
er even kans is, hun best doen om de boei
van haar vreemde plaats te halen, Want
op de berging van een dergelijke kostbare
installatie staat een flinke premie en zeker
ligt het roode gevaarte te lonken tegen
iederen Bevelander, die wel graag de pre
mie zou willen verdienen! Zoo komen pro
zaïsche gedachten op in deze omgeving,
die eigenlijk geschapen schijnt om dichters
te inspireer^n
En inderdaad blijkt gisteren Zondag
de premie verdiend te zijn! De boei is
veilig geborgen.
