VAN DE PROVINCIALE ZÈEUWSCHE&MIDDELBURGSCHE COURANT&.GOESCHE COURANT predicate SCHAKEN ZATERDAG 6 Jan. 1940 UlllUlllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllll K O R T E uiiillHIIIIIIIII lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiii DIEPTEN EN HOOGTEN. Er is een zinnetje, van twee woor den, sterker dan leven en sterker dan de dood: God regeert. Men kan het geslagen, berustend, met doffe stem zeggen. Dan zegt men iets anders. Men kan het zeggen met de tanden op elkaar, een kreet uit den strijd. Dan zegt men het bijna. Maar men moet het zeggen met een lach, ont heven, opgetild. Dan zegt men het goed. God regeert. Men vindt vier aspecten van dit zin netje in Psalm 95. Wij noemen er he den twee van: „In Wiens hand de diepste plaatsen der aarde zijn, en de hoogten der bergen zijn Zijne." Velen zijn thans tot de diepste plaatsen der aarde gedaald. Zij zijn de vertwijfeling ten einde gegaan. De diepste plaatsen der aarde liggen daar: na de vertwijfeling en vóór de krankzinnigheid. God regeert. Die plaatsen zijn in Zijne hand. Een koude hand? Een wreede hand? Het schijnt zoo. Echter draagt die hand het tee- ken der nagelen, het teeken van de plek, dieper dan de diepste der aar de, waarin God is afgedaald om onze diepste plaatsen te kunnen torsen. Hij houdt ze vast, met handen, die zich in een kribbe zeer klein van groote liefde maakten, om daarna vastgena gelde vleermuizen te worden. Hoe diep wij dalen, wij worden altijd op gevangen. „En de hoogten der bergen zijn Zijne." Vlak naast een serie ontstel lende nieuwsberichten over rampen en slechtheden ligt in de radio een schoone symphonie. Vlak naast ons doodelijk lijden en medelijden ligt een kleine berg van stil geluk of een hooge berg van opperste vreugde. Soms denken wij: het is thans vluch ten op zulk een berg. Het moge zoo zijn, maar dit vluchten is ons geboden. God stelt die bergen voor ons. Het zijn Zijne bergen. Wij hebben ze te bestijgen in dit besef. Zoo alleen kan men zonder egoïsme adem scheppen. Waarlijk, wij hebben die hooge ber gen wel noodig. Want de diepe plaat sen zijn nu zeer diep en veel bezocht. ZEEUWSCHE KRONIEK DB SEKSTE TELEGRAAF IN ZEELAND. By het lezen van bovenstaand opschrift ligt het voor de hand, dat de lezer dade lijk denkt aan de telegraaf, zooals wij die thans kennen. Nu, daar zullen wij het straks over hebben, doch met het schrijven van dit artikel hebben wü voornamelijk een andere telegraaf op het oog, die büna een halve eeuw vroeger bestond enzij was bovendien draadloos. Reeds bij de oude volken deed zich de be hoefte gevoelen om berichten snel van de eene plaats over te brengen naar de andere. Natuurvolken deden het met het maken van geluiden, die door gegeven werden. De Grieken maakten gebruik van seinarmen, die op zoodanige afstanden waren opgesteld, dat bij normale weergesteldheid telkens op een volgenden afstand zichtbaar was, zoo dat de geseinde teekens doorgegeven kon den worden. Het was echter een Fransch ingenieur Claude Chappe (17631806), die een practisch bruikbaar systeem ontwik kelde. Zijn telegraaf op een mast of een to ren geplaatst, bestond uit een seinarm of semaphore, lang 4 meter, welke om zijn T midden draaibaar was en aan welles uit einden twee armen van bijna 2 meter draai baar bevestigd waren. Door middel van tou wen, die in een lager gelegen kamer uitkwa men, konden die armen bewogen worden. Ofschoon er 196 teekens mogelijk waren, die echter te weinig van elkaar verschil den, werden, in de praktijk maar 92 ge bruikt. Op een verder gelegen station werden met verrekijkers de verschillende standen waargenomen en daar dan dadelijk diezelf de standen gevormd. Deze konden weer door een volgend station worden waarge nomen. Zoo ging het verder tot aan de plaats .van bestemming. In 1794 werd aldus de eerste telegraaf lijn aangelegd tussehen Parijs en Rijssel met niet minder dan 23 tusschenstations. Toch ging de overbrenging nog vrij snel. Alle voorname steden van Frankrijk werden met de hoofdstad verbonden. De afstand ParijsStraatsburg, lang 423 km werd in zes minuten overbrugd. Deze telegraaf werd de optische (zichtbare) telegraaf genoemd, omdat men de teekens van verre zag. Vertakkingen werden later aangelegd naar Brussel, Antwerpen en Amsterdam. Ook Zeeland werd in den Fran- schen tijd door de optische telegraaf met Parijs verbonden. Daar het bovendien oorlogstijd was, wil de men in Parijs spoedig van alles op de hoogte zijn, ook wat in Zeeland gebeurde. Op den hoogsten duintop te D o m - burg stond in 1808 een telegraaf, zoo als wü hier boven beschreven hebben. Ook op den Abdijtoren te Middel burg stond een paal met beweegbare armen. De teekens hiervan werden overge nomen door een seinpaal op den toren van Heinkenszand. Het volgende station was Baarland. Van hier werd ge seind naar Ter neuzen, verder naar Axel, Hulst en vel-volgens in de richting van Ant w e r p e n. Te Hein kenszand en te Axel werden de spitsen van de kerktorens door de Fransehen afgebro ken, teneinde een semaphore er op te plaat sen. Te Hulst moest de toren van het stad huis zijn bovendeel verliezen. Zoo kon men in nog minder dan een half uur van uit Middelburg naar Antwerpen berichten over seinen, maar natuurlijk alleen overdag en bü helder weer. De zwaaiende armen gaven in die onrusti ge dagen niet altijd iets goeds te kennen. Een Fransch vers uil dien tijd zei van den telegraaf Lorsque ses .bras eabbalistiques Langaient a l'horizon blafard Les mensonges diplomatiques, Interrompus par le brouillard. Viqj vertaald: Toen zijn kabbalistische met geheime en daardoor moeilik te begrijpen teekens werkende) armen aan den bleeken horizon de diplomatieke leu gens verbreidden, werden deze onderbroken door den mist. Toen men Claude Chappe, den uitvinder van de optische telegraaf aantoonde, dat het denkbeeld van zijn uitvinding niet nieuw was en feitelijk reeds bij de oude volken bestond, sloeg hy de hand aan zich zelf. (1806). Na het vertrek der Franschen in 1814 werden in ons land en dus ook in Zeeland de toestellen op de torens dadelijk afge broken als werktuigen van den oorlogsdui- vel, die zooveel ellende had aangebracht. Vele torens hebben echter hun sierlijke spitsen voor goed moeten missen. Wel wer den sommige van een nieuwe spits voor zien, doch meestal veel kleiner dan de oor spronkelijke, waardoor de toren niet meer zoo mooi was als vroeger. Thans worden nog signalen aan schepen overgebracht door combinatie van een op- geheschen bal, kegel en dubbelen kegel. Voor korte afstanden doet men het ook door middel van vlaggen. De optische of zichtbare telegraaf heeft belangrijke diensten bewezen. Haar tqd duurde echter maar ruim een halve eeuw. Het betere was ook hier de vijand van het goede. Evenals de trekschuit in de vorige eeuw verdreven werd door den spoortrein, zoo moest ook de optische telegraaf wijken voor de electrische. Men sprak en schreef in den eersten tijd van de electrisch-magnetische telegraaf, daar elektriciteit en magnetisme, ofschoon broertjes van elkaar, het mogelijk maakten zichtbare teekens, n.l. punten en streepen, van verre afstanden op papier over te brengen. In Duitschland maakte men in 1848 er reeds gebruik van.' In ons land werden op 1 Maart 1852 de perste telegraafkantoren geopend te Amsterdam, Haarlem, Den Haag en Rotterdam. Zeeland volgde een paar jaar later. Op 1 Oct. 1854 werd te Vlissingen het eerste telegraafkantoor voor het publiek geopend. Middelburg volgde op 1 Januari 1S55. De telegraafpalen stonden en slaan nog langs de bermen der straatwegen. Daar de reis van uit Walcheren naar Bra- SCHETSEN VAN D'OEVE De nieuwe bure. Keetje d'r 6ogen waere open-'egae, nae- dé' ze is een kêer effenof op verziete 'ewist bie een nieuwen buurman, of buur- vrouwe dan eigeluk. An dezelfde wegt nae' 't durp toe, een menute of drie, viere gaens mêer die kant op, stieng een nieuwgebouwde 'oeve en dae' was een nieuwen eigenaer op komme weu- ne. Die kwam uut 't land van Surreksöe-e; ie was op z'n burgers, mee zö 'n zwarte slupjas an en z'n vrouwe droeg een lange musse. Ze 6 ok een paer guus van dezelfde oudte as die van Keetje. Eëst kwaeme die guus tegaere uut schole, toen was 't: „kom je öm ons?" en laeter: „kom je een Zaeter- dag spele?" Die nieuwe vrouwe verwachtten dan iedere keer, dat die guus een boo'-schap van d'r moeder zouwe mee-'ekregen om te vraegen, 'oenneer dat 't schikten, da' ze is kennisse kwam maeke mee de nieuwe buren. In Surreksêe-e wete de boeren 'êel góed 'oo 't 'öort en dat nie' allêene, mae': ze 'ouwe d'r eigen ok an de menieren. Mae' dae' kwam mae' niks. Dae' was niks dat vadder uut Keetje d'r gedachten was, as zelft te gae' vraegen: „ma' 'k is kom me?" As iemand tegen d'r 'ezeid da' ze dat is doe-e most, dan dienk ik, dé' ze al- leeneg maer is nae' d'r vur-'öod zou 'ewe- zen 'k het is 'ier mekeere, 'öor". Die nieuwe ménsen krege daerom wè' verziete: van andere Schouwenaers, die a ok 'ier in 't land weunden. En dae' kwaeme ze dan van te weten, dé' ze der 'ier gin omgangsvurmen op -nae 'ieuwe en dé' ze op „beleefd-'eidsbezoeken" mae' 'êelegans nie' moste rekene. Nou, die vrouwe was gauw beslote, ze zei: „me kunne toch óns leven 'ier nie' deurbrienge, op die 'oeve, .as op een eiland. Dan zé' 'k zelft de ménsen opzoeke". Zodus: op een goeien dag kreeg Keetje die Surreksêese meid an de deure: „dag vrouw De Gróote, complement van vrouw Van den Berge en ze laet belet vraege te gen mergemiddeg ollef drie". Gelokkeg be greep Kee dat daarlik; 'oe vremd dat ok in d'r öoren klonk. Kun jie begriepe: vrouw De Gróote; dat nog nóóit van 'êel d'r leven één méns te gen d'r 'ezeid. Ze was „Kee van 't Eiland" en dat blééf ze, bie een ieder. Maer in Schouwen, liek 'k zegge: daer ze be tere menieren, as dae' de knechs een jongen 'ekend van z'n geboorte ofén en ie trouwt en wor' boer op z'n voaders 'oeve, dan zegge ze den aevend vóór z'n trouw dag: „welterusten Jan-Kees" en den ochend dernae': „goeiemorge baes". Zö vertelden vrouw Vair der Berge. Een kasjesventje of een ander vremd persoon, die bie Kee an de deure kwam, was 't dat die de naem van d'r vent nog wist dan zou 'n ze dae' töch nie' bie vernoemd mae' zei 'n: „vrouwe", zonder mêer. En dan: „de complement" en „be let"; Kee zei tegen d'r vent: „ik nóóit 'edocht dé' 'k er nog is gemak van zou, dé' 'k vee' 'elezen mae' noe zie je toch. dé' dat nog wè' ergenst góed voe' is, wan' ik begreep daarlik wat ze bedoelden". En ze dan de booschap an die meid mee vorm 'egeve, dat 't goed was en dé' ze de vrouwe verwachte zou. Mae' noe; weet je. Ze keek is deur de rondte en dat is een wonder, kiek, je zömae' gewoon deurleeft in je daegeliks werk en nóóit verziete 'ouwt, 'oevee' ter dan in een 'uusouwen eigeluk allank ver nieuwd most weze. 't Taefelzeiltje, dat kust nog wè' mee 'öor, mae' 't was toch op oalle viere de 'oeken deur. Van de melk- kanne was d' öore of en de kommen, ja: ze dronke nog oallegaere uut gewone ron de kommen; den êenen één mie' een róód randje, den aren mie' een bleeuw; van bin nen 'êelemaal wit of mee een geitje op den boom. En Kee zei: „me zulle ze toch wè' een bak en scheutel diene te geven. En noe 'k wè een bak en scheutel, mae' dae': „voor Vader" op, dus dat is toch ok zö- wat". Merien vroog: „bluuf ze dan koffiedrien- ke? Wat komt dat wuuf eigeluk doe-e?" (Ja, toen wist vrouw Van den Berge olc nie wat ze 'öorden, toen ze der één van z'n vrouwe 'öorden zegge:1 „m'n w u u f.") En Kee, die anêens zövee' in d'r 'öod, dat ze nog doe-e most en opknappe en rieve en vege, die begust een bitje ritseg te worren. Dat is mie' de meeste zö as ze vee' werk Dus die zei: „ja, weet Ik het? Dat is ter nie' bie 'ezeid. Maer ik zie wè' dat de 'aege wer is 'eknipt mocht worre, en 't 'of 'emaaid en den blêek net zöwel". Den aren dag was gelokkeg Dunderdag; afijn, dat sprak noe eigeluk wè' vanselft Dunderdag is verzietedag. Dan was ter niks te wassen of te bakken of te kernen. Maer, aloewel dé' Kee schöone waer en de boel geregeld góed bie-'ieuw, noe most ze toch nog voddere om klaer te kommen. Ze wou de straete voor de schure nog 'ewied en de muurplaete 'eschuurd en de dreve op-'ereve. En dat ouwste misje most nae' 't durp om een nieuw taefelzeiltje en een vrouwliens bak en scheutel en een on es domeniesklontjes en een pond witte kaes. Schöone gerdienen op-'ange dee' ze ge regeld om de vier weken, weet je; mae' noe toch nog is extra. Mae' den are mirreg- om ollef drie-e zat ze dan toch opgekelfd in den schóonen 'uzen op d'r plekke voor 't raem. Op den taefel stieng een mooi melkkannetje uut de spinne, dat a ze nog nooit gebruikt een glaeze sukerpot mie sukerklontjes, een aren mie broodsuker en de bakkebenne mee een opgevouwe, schöone theedoek dei- op. Het taefelzeiltje plakten nog van de nieitwegheid, maer het stieng netjes, 'öor. Dat doet toch dadelik zö óp je in den uzen komt en dae' lig' een möoi, nieuw zeiltje op den taefel. En, klokslag ollef drie-e, dae' zag ze buu'- vrouwe defteg an komme stappe, 'Öor. Eêlegans in 't zwart, een mooie lange musse op, mie' een brêe-e, beste kant, beste gitten rond d'r 'ols en gouwe silengers in d'r öoren, ok mie echte gitten. D'r 'arte klopten, 'öor, wan' ja: ze nooit vee' onder de ménsen 'elcomme en de leste jaeren zeker nie' en dan glad zö 'n wilvremd méns. Bovendien gieng der a' nie' vee' lof van. De ménsen die a ter voe' zaken motte wezen zei-e: ,,'t is een steilóore, 'öor; die gröoze Surrekseese streken zitte der góed in". Keetje wist eigeluk nie' góed, wat a ze noe doe-e most. Ze pakten de scheuteldoek op en lei 'n wee' neer. Ze rees op en gieng awee' zitte. Ze wachtten toet de butendeure opengieng en a ze „vollek" 'öorden roepe. Toen.gieng ze nae' de gank. Ze zei: ,,'el ménsen, kiek, ik docht wè' dé' 'lc wat 'öorden; toe, komt er in". Ze gavve melcare d' 'and en „dag buu'-vrouwe" en ,,'oe is 't". Eênmael gezete' rochte ze an t' praten en dat viel noe zövee' mee! Ze was ter nog gin kwartier of 't was niks vremd mi'. Ze dronke een baksje thee mie' een klontje en ze at een stute mee mie Kee en de guus, toen die om ollef viere uut schole kwaeme. Kee liet ze in de kelder kieke en in 't verkenskot; liek dat vroeger de gewente was onder boerinnen. De guus waere toen mee de koffie nae' d'r voader op 't land. Ie vroog: „is dat wuuf nog 'ekomme?" „Ja, 'öor", zeie die guus. „En wat most ze komme doe-e". niks", mae' dat wiste ze bekaaid. Tegen dé' ze wee' naer 'uus gieng, be dankten ze Kee voe' de vrien'-schap en zei ze, dé' ze blie-e was, kennis gemaekt te èn, ze dee „de complement" an den baes en verzocht ze mie ter beien tegen vandaege over veertien daegen; dan vierden ulder d'r kopere brulofte. En die fêestetoen gienge Kee d'r óogen open. V. v. d. O. Visschen op het ijs) Een jeugdvermaak In de eerste dagen van het nieuwe jaar. Een bijt in het ijs is gauw gehakt en de aal is maar voor het ophalen. bant vroeger over Tholen ging, liep de eer ste Zeeuwsche telegraaflijn van Vlissingen af over Middelburg, Goes, Iersekedam, door de Ooster-Schelde naar Gorishoek en Tho len en verder naar Brabant. Omdat de op tische telegraaf den ongelijken strijd met de electrische niet kon volhouden, was haar lot spoedig beslist en verdween voor goed. Men spreekt daarom alleen maar meer van de telegraaf. Deze heeft weer een ge- duchten concurrent gekregen met de radio uitzending. R. B. J. d. M. (Nadruk verboden). REDACTEUR: J. M. MULLIé. Middelburg. Vrijdag 30 "December werden op de Mïd- delburgsche schaakclub slechts enkele par tijen voor den winterwedstrijd gespeeld, ziehier de uitslagen: Groep I: I. v. Noppen—G. Barth 01 J. C. Lavooy-I. v. Noppen afgebr. Groep H: L. v. FlierenburgH. G. Cujé 0—1 I. DaniëlseG. v. d. Ploeg 10 DE KERSTWEDSTRIJD VAN DEN ZEEUWSCHEN SCHAAKBOND. Ongetwijfeld zullen allen, die aan dezen wedstrijd deelnamen, niet alleen de prettig ste herinneringen hieraan bewaren, maar wij zijn tevens overtuigd, dat zij hopen, dat in de toekomst de Bond meerdere malen het initiatief zal nemen om dergelijke wed strijden te organiseeren. Na het groote suc ces van dezen Kerstwedstrijd, ligt een en ander wel in de lijn der verwachtingen. Van de jeugdschaakclub van den Z. S. B., welke ongeveer een twaalftal leden telt, speelden er vier mee, en drie hiervan be haalden elk in hun groep den eersten prijs. Met opzet was de regeling zoo getroffen, dat zij allen in verschillende groepen wa ren ingedeeld. Het spel van deze jongens, pas twaalf jaar oud was best, en geeft goe de verwachtingen voor de toekomst. In groep I, viel het spel van den 15-ja- rigen Joh. Barendregt op. Het jongste lid van Middelburg, K. Maartense, die in den winterwedstrijd een mooie gooi doet naai de eerste plaats, was in den Kerstwedstrijd minder fortuinlijk. De heer J. F. Heems kerk, bewees een keer te meer, dat het stijgen der jaren voor hem niet beteekent een verminderen van zijn speelsterkte. In groep 2 kreeg R. v. d. Harst een mooie kans om zijn kunnen te toonen. De heer A. Daniëlse behaalde in deze groep, door zijn grootere tactische vaardigheid1, een ver dienden eersten prijs. In alle groepen werd trouwens met veel animo gespeeld, en we gelooven, dat de re geling, om zooveel mogelijk onbekende te genstanders tegenover elkaar te plaatsen, ieders goedkeuring wegdroeg. Thans een partij gespeeld in de derde ronde van groep I. Wit IC. MAARTENSE. Zwart: J. M. MULLIé. Verdediging Caro-Kann met de Panow- variant. 1. e2e4 c7—c8 2. ö2—d4 ö7—d5 3. e4xd5 c6xd5 4. c2—c4 PgS—f6 5. Pblc3 PbSc6 6. Lelg5 In zijn werk „Theorie der Schaakopeningen" zegt dr. Euwe bij deze zet: „eerst met dezen zet komt men tot de variant, welke naar den jongen Russischen meester Panow genoemd is". 6d5xc4 En hierbij merkt dr. Euwe op: „deze ruil is min of meer gedwon gen, voornamelijk omdat e6 moei lijk gaat wegens 7. c5! Ook 6Db6 is ongunstig voor zwart, b.v. 7; cd5:l Db2?: 8. Tel Pb4 9. Pa4 Da2 10. Lc4 Lg4 11. Pf3 en zwart gaf op (BotwinnikSpielmann, Moskou 1935). 7. d4d5 Pc6a5 Op 7Pe5 kan volgon 8. Dd4! UIT DE MIDDELBURGSE HE COURANT VAN VOOR VIJFTIG JAAB Van het droogdok Prins Hendrik alhier is gedurende 1889 gebruik gemaakt door 32 vaartuigen. De algemeene vergadering van leden der Vereeniging voor het verstrekken van warm voedsel aan behoeftige schoolkinde ren werd Maandagavond gehouden onder praesidium van mr. Jacq. de Witt Hamer. Beroepen naar de Herv. gemeente te Grijpskerke (W.) de heer J. Willemse te 's-Heerenhoek. Beroepen bij de hersteld evang. Luth. gem. te Enkhuizen ds. D. Fregeres te Groe- de. Aan de universiteit le Zurich studeeren 73 vrouwen. Drie bijkantoren der telegrafie te Am sterdam moesten wegens ziekte van 52 be stellers gesloten worden. De National Zeitung vindt aanleiding tol de volgende opmerking: Onze naburen in Holland winden zich weder geheel noode- loos op. Gelijk steeds heet het: „Duitsch land staat voor de poort", en dit beneemt onzen gindsche vrienden den slaap; hoewel Duitschlands vriendschappelijke en loijale houding dergelijke dwaze bekommering on mogelijk moest maken. 8. Pglf3 De wit-speler, welke ongetwij feld met deze variant goed bekend is, speelt hier niet de door Panow aangegeven zet, nl. 8. b4, waarop-kan volgen 8 cb3: e.p. 9. ab3: met dreiging 10. b4 en stukwinst. Zwart kan ter verijdeling van deze dreiging niet S. e6 spelen, wegens 10. Lb5f Ld7 11. Lf6: gf6: 12. de6: fe6: 13. Ld7:t Dd7: 14. Dh5t Df7 15. Da5: en wit wint (echter niet 15. Df7:t? Kf7: 16: Ta5: Lb4 met voordeel voor zwart. Doch zwart kan sterker spelen na 8. b4 cb3: e.p. 9. ab3: n.l. of 9b6 of 9e5. De Se zet van wit, nl. Pf3 lijkt mij daar om sterker dan b4 direct. 8b7b6 9. Pf3e5 Het paard neemt hier een zeer sterke positie in. 9Lc8d7 10. Ddl—f3 (zie diagram) Stand na 10. Ddl—f3. 10Ta8—c8 11. Pc3—e4 h7—li6 een poging om wat lucht te krijgen. Ook Pb7 met bedoeling naar d6 te komen lijkt speelbaar, al blijft de witte stelling drei gend. 12. Lg5h4 g7g5 13. Lh4—g3 en hier lijkt Lg5: beter, want wit krijgt drie pion nen voor het stuk, daar ook f7 valt. 13ThSh7 Nu is de toestand voor zwart iets opgeklaard. 14. 0—0---0 Pf6xe4 15. Df3xe4 f7—f5 16. De4—f3 g5—g4 17. Df3—e3 LfS—g7 15. Pe5g6 Lg7—f6 19. Pg6—f4 Ld7—a4 20. Pf4h5? door de laatste zetten is de witte stelling er niet op verbeterd, zwart heeft nu te tegenkansen. 20Lf6—g5 21. Lg3—f4 Lg5xf4 22. De3xf4 La4xdl 23. Df4xf5 Th7—f7 24. Df5—g6 Dd8x d5 25. Ph5—g7t Ke8—d7 Wit geeft op.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1940 | | pagina 9