VLAAMSCHE KRONIJK
XL VIL
ECONOMISCHE MOBILISATIE
De algemeene Secretaris van het
Vlaamsch Economisch Verbond (V E.V
vestigde dezer dagen de aandacht op de
eigenaardige toestanden, die de militaire
mobilisatie teweeg brengen.
„De hoofd-chemicus van een fabriek",
zoo zegt h\j, is opgeroepen en moet „ergens
in Belgiëloopgraven aanleggen, terwijl
een soldaat van een ander regiment voor
de poort van de fabriek op wacht staat
In een ander geval is de bedrijfsleider van
een metaalwerk opgeroepen en moet nu
bureauwerk doen in de compagnie Intus-
schen dreigt de fabriek stop te moeten
worden gezet, omdat niemand anders de
fabricatie kent In een textielfabriek
werden er van de 700 werklieden onge
veer 70 opgeroepen De directie vraagt de
tijdelijke demobilisatie van een technisch
specialist, maar krijgt dat niet gedaan
Ons zijn tallooze andere gevallen bekend
waar de fabriek nief, anders te doen
overbleef dan hare poorten te sluiten en
het werkvolk af te danken, alleen omdat
één of een paar specialisten geen verlof
kregen. Inderdaad is het moderne bedrijf
meestal op kettingwerk ingericht en als
er een voorname schakel gaat mankeeren
valt het raderwerk stil".
Het behoeft geen nader betoog, dat der
gelijke toestanden de werkloosheid in de
hand werken. Ons werkloozen-cijfer heeft
dan ook na de mobilisatie met boven de
200,000 ingeschrevenen, onrustwekkende
afmetingen aangenomen
Indien dit alleen zou neerkomen op een
verhoogde uitgave aan steun, zou het al
erg genoeg zijn, doch er zit meer in.
De Belgische bevolking, met meer dan
S millioen inwoners is gegroeid tot bo
ven de voedingscapaciteit van onzen bo
dem De overgang van landbouwstaat naar
industriestaat heeft deze ontwikkeling na-
tuur'yk zeer in de hand gewerkt. Om on
ze bevolking bv het noodige brood te
verschaffen moeten wij ongeveer één mil
lioen ton tarwe uit den vreemde invoeren.
Voor tal van andere producten, als rijst,
maïs, koffie, benzine, koper, jute, katoen,
rubber, wol enz zijn wij geheel op hét
buitenland aangewezen. De uitvoer van
een ongeveer overeenkomstige waarde
onzer nijverheid moet dit mogelijk maken
Hieruit spruit voort dat het instandhou
den eener actieve export een conditie si
ne qua non is voor onze verdere en voort
gezette bevoorrading aan levensmiddelen
en grondstoffen.
Het is waar: sommige onzer bedrijven
verheugen zich in een grooten bloei, maar
bij velen is dat slechts schijnbloei, omdat
zij voortspruit uit legerorders Het geld
dat daarvoor uitgegeven wordt zullen wij
vroeg of laat moeten opbrengen in den
vorm van allerlei belastingen.
Indien de mobilisatie gedurende het ge-
heele jaar 1940 noodig blijft, zullen wij
voor een deficit in het staatsbudget staan
van minstens 10 milliard frank Het
spreekt vanzelf dat de belastingschroef
steeds meer zal moeten worden aange
draaid en dat er finantieele offers zullen
worden gevergd. De dezer dagen in de
kamers aangenomen belastingwetten, zul
len vermoedelijk nog maar een voorproef
je zijn
Die offers zullen gaarne gebracht wor
den als dat de prijs is waarvoor wij de
ellende van den oorlog buiten onze gren
zen kunnen houden.
Wij zullen echter slechts in staat zijn
die belastingen op te brengen, naar mate
wij er in zullen slagen onze economische
bedrijvigheid op te voeren tot het sum
mum der mogelijkheden
De voornaamste en dringendste taak die
wij, naast de mobilisatie van het leger
voor den boeg hebben is de mobilisatie
onzer economie.
De eerstgenoemde mobilisatie is in Sep
tember tot volle tevredenheid verloopen
en heeft in het algemeen den indruk van
methode en organisatie gegeven Maar nu
moet de regeering de helpende hand rei
ken om die andere mobilisatie mogelijk te
maken.
Het is niet voldoende wetten te maken
en te doen aannemen, die de bevolking
onder zeer zwaren druk zullen brengen
en theoretisch de milliarden in
staatskas zullen brengen Het is hoog tijd
dat ook ernstige maatregelen getroffen
worden om de inwoners in staat te stel
len die enorme sommen op te brengen
En daarvoormoet onze economie weer
in het spoor gebracht worden. Het is ver
geeflijk, dat in het begin der mobilisatie
de haast en. de onzekerheid maatregelen
hebben doen nemen, die misschien bevor
derlijk waren voor een goed verloop dier
mobilisatie, maar die achteraf bezien niet
of niet in die mate noodig waren en die
onze economie 'op talrijke plaatsen hebben
doen derailleeren.
Nu is het zaak onze industrie uit het
slop te halen.
Het opnieuw ter beschikking stellen der
onontbeerlijke krachten in de bedrijven
zou reeds heel veel goeds kunnen uitwer
ken op dit gebied.
Er bestaat te Brussel een interministe-
rieele co mmissie om de aanvragen voor
vrijstelling te onderzoeken Algemeen
wordt geklaagd dat er geen werk uit de
handen dier heeren komt Weken en we
ken moet men wachten tot er een
slissing afkomt en de klacht is daarbij
nog, dat al te lichtvaardig (wijl het ge
makkelijkst) afwijzend wordt beslist
Er zijn bij deze commissie ongeveer
150,000 aanvragen ingekomen en wegens
de trage afdoening vermeerdert dat ge-
Lal nog dagelijks Natuurlijk is het on
mogelijk iedereen tevreden te stellen c-n
al deze verzoeken in te willigen
Maar er is een gulden middenweg
Sedert einde November is de interna
tionale toestand in het Westen opgeklaard
en waarschijnlijk zullen er gedurende den
winter geen nieuwe kritieke perioden op
doemen De fabrikanten vragen van deze
kalmte gebruik tc maken en hen de ar
beidskrachten terug te geven, die zij voor
het voortzetten van hun bedrijf van noo-
de hebben
Het leger en de economie zijn als het
Een cycloon teisterde Salatiga (midden-Java) en richtte gr oote materieele schade aan. Speciaal de Kampongbevolking
moest het ontgelden. Verschillende huizen en gebouwen werden vrijwel vernield.
RECHTSZAKEN
Prei. Telders beleedigde den
heer Rost van Tonningen.
Een geldboete van 300
geëischt.
Voor de vijfde kamer der arr. rechtbank
te Amsterdam stond gisteren terecht prof,
mr. B. M. Telders wegens smaad, gepleegd
in een artikel in „De Gids" in Maart j.l. In
dit artikel, getiteld „Het pleit van dwang
en vrijheid beslecht", besprak prof. Tel
ders de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowa-
kije. Er staat o.m. in:
„Hacha en Chvalkowski zullen in de ge
schiedenis te boek blijven staan als de ab
jecte verraders van hun volk"
Een stuk verder in het artikel staat:
„Wanneer de overweldiging van een volk,
dat-door alle eeuwen van verdrukking heen
zijn nationaal besef heeft weten te bewa
ren, zoo verloopt, dan is er voor ons alle
reden onszelf af te vragen, wat er bij ons
in een soortgelijk geval zou geschieden. Dat
de Hachas en Chvalkovskis ook ten onzent
niet zullen ontbreken, dat weten wij helaas
maar al te goéd. Zij zijn er al of zij nu
Rost van Tonningen of Van Rappard hee-
ten, dan wel anders en al hebben zy
het Goddank nog niet tot een verant
woordelijken post gebracht, wat niet is zou
kunnen komen."
Dit is slechts een deel uit het artikel,
dat ten laste is gelegd.
Mr. M. Rost van Tonningen diende naar
aanleiding van het artikel een klacht tegen
den schrijver in.
Verdachte bracht als verweer naar vo
ren, dat hij juist de tusschenzin met de twee
namen had geschreven om duidelijk tot uit
drukking te doen komen, dat hy niet deze
of dergelijke personen op het oog had, maar
in het algemeen van meening was, dat er
lieden in den lande aanwezig waren, bereid
om de rol der genoemde Tsjechische staats
lieden te spelen.
Hij had niet de bedoeling gehad, den heer
Rost van Tonningen te beleedigen.
De beleedigde, die een klacht had inge
diend, mr. Rost van Tonningen, zeide zich
beleedigd te gevoelen, ten eerste doordat
hij een landverrader werd genoemd, door
het directe verband leggen van de voor
stelling alsof H. en Ch. landverraad heb
ben gepleegd en zijn persoon. Voorts voelde
mr. Rost van Tonningen zich beleedigd
doordat hij in één adem werd genoemd met
Van Rappard (Ned. Nat. Soc. Arb. Partij),
die tot een heel andere beweging behoort.
De officier van justitie achtte het ten-
laste gelegde bewezen en eischte 300
boete. Vonnis 18 Januari.
DE BOTERNOTEERING EN DE HEFFING
De Leeuwarder commissienoteering voor
Nederlandsche boter is gisteren vastgesteld
op 81 cent per kg (vorige week 80 ct.)
Het bedrag van de heffing en steunuit-
keering op boter, is behoudens tusschentjjd-
sche wijziging, voor de week van 4 tot 11
Jan. vastgesteld op 80 cent per kg (onver
anderd)
Beparel Uw tanden
met een heldere glans g \f A D A
door ze te poetsen met I v l\ w L
KALEISERS VOOR 884®,
Het nieuwe jaar brengt altijd weer een
stroom van kalenders kleine en groote,
mooie en leeliike. in frissche of in schelle
kleuren. Ook dit jaar is het weer een bonte
mengeling.
Een bekende, graag geziene kalender is
de Avro-kalender. Twaalf kleurenreproduc
ties van schilderijen van bekende Neder
landsche schilders vormen een mooie wand
versiering. Dit jaar waren het de scihlders
Albert Hemelman, W.. A. Knin, H. C. van
Mourik. Co Breman, Cees Boldingh, Roe
land Koning, Jacob Rilsema, Jaap Dooye-
waard, J. C. Tiele, M. E. van Regteren Al-
t.ena, Anton Pieck en Xeno Munninghof.
die aan dezen kalender medewerkten. De
reproducties zijn weer prachtig uitgevoerd.
De kalenderbladen zijn verlucht met foto's
van het Avro-bedrijf, terwyl men tusschen
het kalendarium beschrijvingen aantreft
over kamerplanten. Zoo is deze Avro-kalen-
der weer een mooie uitgave geworden, wel
ke vele wanden zal sieren.
De kalender der Nederlandsche Spoorwe
gen is op artistieke wijze uitgevoerd. Op
ieder maandblad komt een fotomontage
voor, van beelden uit het spoorwegbedrijf
of met de spoorwegen verband houdend.
Deze foto-montage is uitstekend geslaagd.
Hier is op kundige wijze een aardig geheel
verkregen. De vervaardiger Frans Dupont
heeft iets moois tot stand gebracht, en de
plaatsing van de namen en cijfers der maan
den is dikwijls origineel.
Ook de driemaandelijksche kalender van
de Eindhovensche en Meierijsché Cou
rant bevat een viertal foto-montages van
zetmachines, drukvormen, persen etc. wel
ke een beeld geven van het krantenbedryf.
„Bloemenleven" is de titel.van den kalen
der uitgegeven bij La Riviere en Voorhoeve
te Zwolle. Elk weekblad bevat een foto
reproductie van bloemen, kamerplanten etc.
Op de achterzijde van de weekbladen staan
practische en nuttige wenken voor den
bloemenliefhebber, over het houden van
bloemen, kweeken van planten enz. Een
mooie kalender.
ware Siameesche broeders: de een kan
niet leven zonder den ander De finanti
eele aderlating, waarloe het leger onr
verplicht zal alleen te doorstaan zijn bi.
een bloeiende en gezonde economie.
Hendrik de Vlamingh.
De Neerlandia kalender, eveneens een
uitgave van La Rivière en Voorhoeve te
Zwolle, bevat op elk maandblad een beeld
uit de natuur van eigen bodem. Het z<<n
mooie, frissche foto's. Op de maandbladen
's een fl nke .ruimte gelaten voor aantee-
keningen.
Bij de uitgevers G. F. Callenbach te Nij-
kerk verscheen een kalender welke uitmunt
door de keurige verzorging en de fraaie
kleurenteekeningen. Het is een Camera
Obscura-kalender, waarvoor Anton Pieck
een zestal aardige beelden vastlegde, be
trekking hebbend op bekende gedeelten uit.
de Camera Obscura, zooals het avondje bij
de familie Stastok, de verguldparty, varen
en rijden, etc.
De tweemaandelijksche kalender van de
N.V. Hollandsch-Utrechtsche Verzekering
Mij. te Utrecht, bevat, op de kalenderbladen
reproducties van foto's.
De maandkalender van de Verzekerings-
My. Sint Petrus is van dezelfde uitvoering.
De N.V. Prov. Zeeuwsche Electriciteitf-
Maatschappij te Middelburg en de Vereeni-
ging van directeuren van electriciteitsbe-
drijven in Nederland hebben ook voor 1940
weer een met veel zorg samengestelde ka
lender uitgegeven. Elk der zes bladen heeft
als illustratie een reproductie naar een
werk van den kunstschilder Anton Mauve.
Van de verschillende genre's, die door hem
behandeld zijn is één aquarel gekozen.
Deze aquarellen zjjn in groote afmetingen
gereproduceerd, terwijl daaronder telkens
het kalendarium voor een tweetal maan
den is gegeven. Zonder dat het aesthetische
geheel geschaad wordt, zijn in de omlijsting
van het kalendarium decoratief opgenomen
afbeeldingen van toepassingen der electrici-
teit, die met het overige blad een goed ge
heel maken. Een fraaie kalender.
De Elf Provinciën kalender, uitgave van
La Rivière en Voorhoeve te Zwolle, bevat
ruim vijftig met zorg gekozen foto's van
stad en land, van steegjes en kerktorens, uit
alle provincies van Nederland. Het over
zichtelijk weekagendum bezit een flinke no
titieruimte en elke week een spreuk.
Een oude bekende is de kalender „Woor
den van wijsheid en schoonheid", uitgege
ven ten bate van het tehuis voor oud-ver
pleegsters. Iedere dag treft men op dezen
kalender een spreuk aan, een schoon en
wys woord.
Smit Slikkerveer zond ons zijn, voor de
genen die aanteekeningen willen maken,
zoo practische weekkalender. Ieder week
blad bestaat uit geperforeerde dagstrooken,
zoodat men steeds zijn aantekeningen voor
eon geheele week kan overzien.
De Algemeene Friesche en Groot Noord-
Hollandsche Levensverzekerings-Mij.
weer haar bekende weekkalender uit, met
flinke ruimte voor aanteekeningen.
Een zestal buitengewoon aardige en vroo-
lyke kleurenteekeningen van Fabres komt
voor op de tweemaandelyksche kalender
van de vereeniging van Amsterdamsche
wijnhandelaars. Het is een in frissche tin
ten uitgevoerde kalender.
De N.V. Verzekeringsbank „Victoria" te
Amsterdam verspreidde een driemaandelijk
sche kalender met op de bladen fotorepro
ducties.
Op den kalender van het Nieuwsblad van
het Noorden wordt ieder maandblad ver
sierd door een fraaie kleurennenteekening
van Smeele. Het zyn pittoreske hoekjes,
steegjes of havengezichten uit plaatsen in
de Noordelijke provincies.
De kleurige kalender van de Steenkolen-
groothandel Willem Nyzink te Vliss'ngen
heeft op elk weekblad practische wenken
over de behandeling van een kachel, haard
of centrale verwarming.
De kalender van „Bendor", de Kon. Bond
van gepensionneerde en eervol ontslagen
militaire officieren van moederland en ko
loniën en hunne weduwen, bevat iedere
twee .maanden een goede, duidelijke foto
van een bepaald legeronderdeel of oorlogs
materiaal.
De Victoria-Bron, de Ned. Mij. die het
zuivere, natuurlijk koolzuurhoudende bron
water, het Victoria-Water in den handel
brengt, verspreide een practische weekka
lender.
De weekkalender van de N.V. Drukkerij
en Boekhandel C. W. Altorffer te M'ddel-
burg bevat flinke ruimte voor aanteekenin
gen.
De driemaandelijksche kalender van H.
J. Reesink Co. te Zutphen wordt ook dit
maal versierd met teekeningen van den
schilder H. E. Roodenburg. De onderwer
pen voor deze teekeningen werden geko
zen in hoofdzaak uit West-Noord-Brabant.
Kantoormaandkalenders van het bekende
formaat ontvingen wy van: ,De Nederland
sche My. Victoriabron te Amsterdam; N.V.
Levensverzekering Mij. Utrecht te Utrecht:
N.V. Stichtsche Glasverzekering M'i. en
glashandel te Utrecht: Verzekerings Mij. De
Nederlanden van 1845 te Den Haag; Co-
bouw, centraal orgaan voor de bouwwereld
te Den H"ng: Nationale Levensverzekering
Bank te Rotterdam; Eerste Hollandsche
Verzekeringsbank te Amsterdam.
MARKTBERICHTEN
ierikzee, 4 Jan. Geen noteering ter
graanbeurs wegens Vorst.
Coöp. Veilingsver. Kippeneieren f 4,20
4.90, idem kleine f 3,604,20, per 100 stuks.
Boter f 0,690,77, per pond. Boterprjjs
Commissie-f 0,85 per pond.
BURGERLIJKE STAND
Biggekerko.
Over de maand Dec.
Bevallen: J. S. Flipse, geb. Koene d., J.
Kodde, geb. Verhage d., P. Schreyenberg,
geb. Bimmel d.
Sint Laurens.
Over de maand Dec.
Bevallen: J Ton, geb. Poppe d., M. S.
Boogaard geb. Van de Walle d.
Getrouwd: W. Besuijen 23 j. jm. en J.
Mesu 21 j. jd.
Overleden: J. Bouman wedn. van, C.
Gernler 71 j. J. Olijslagen 20 j. jm.
AANBESTEDINGEN
De rijkswaterstaat heeft gisteren' te
Den Haag aanbesteed het onderhouden van
de rijkswegen in de provincie Zuid-Holland,
gedurende de jaren 1940 en 1941, in zeven
perceelen. Raming per jaar: 1ste perceel
f 11,150, 2de perceel f 18,300, 3de perceel
f 16,600 4de perceel f 6500, 5de perceel
f 39,400, 6de perceel f 14,000, 7de perceel
f 11,200.
Voor perceel 7 was A. J. Verjaal, Drei-
schor met f 10691, de laagste inschrijver,
terwijl voor combinatie perceelen 4 en 7,
eveneens A. J. Verjaal, Dreischor voor
f 17330, het laagst had ingeschreven.
APOTHEKEN.
Van Zaterdagavond 9 uur, Zondag en de
nachten der volgende week is te Middel
burg geopend de apotheek Van Pienbroek,
Pottenmarkt.
AGENDA.
MIDDELBURG.
VR B Jan. Jaarverg. „Achilles"; Ned. Kof
fiehuis, 20,15 h.
VR 5 Jan. Verg. Ned. Ver. van Fabrieksarb.
ZA 6 Jan. Middelburgsche IJsclub, Wed
strijd Hardryden v. Kinderen v. le
den, Seisvest 14,00 h.
A1A lö aan. i-ez. iNaiuurK. Gezelschap, spr.
prol. dr. H. A. Kramers te Leiden;
2U.15 h.
VVO 17 Jan. Film „20.000 Mijlen over Zee",
N.V. Gofilex, 14,00—16,00 en 20,15 h.,
Schuttershof.
DO 18 Jan. Abonnements Tooneelvoorstell.
„Roofvogels", Schouwburg, 20,15 h.
(Molenwater).
WO 24 Jan. Feestavond C.J.M.V., Schutters
hof.
WO 21 Jan. Bijeenk. Ned. Prot. Bond, spr.
de hr. A. Brys, Den Haag
ZA 27 Jan. Uitv. Muz. Ver. „Crescendo".
Muz., tooneel, bal; St. Joris, 20,00 h.
MA 29 Jan. Generale Repetitie Kon. Zang-
vereen. „Tot Oefening en Uitspan
ning", en de Ver. voor Instrumentale
Muz ek.
Dl 30 Jan. Groot concert met symphonie-
orkest Kon. zangvereen. „Tot Oefe
ning en Uitspanning", en de Ver. voor
Instrumentale Muziek.
VR 2 Feb. Lez. Ned. Reisver. afd. Walche
ren, spr. Gerard J. Pilger, Schutters
hof 20,15 h.
DO 15 Feb. Abonnements Tooneelvoorstell.
„Schoppenaas", Schouwburg, 20,15 h.
(Molenwater).
MA 19 Feb. Lez. Natuurk. Gezelschap, spr.
dr. G J. van Oordt; te Utrecht 20.15 h.
ZA 24 Feb. Gymn. „Achilles", jaarlijksche
Uitv. leden, Schuttershof 20,15 h.
WO 6 Mrt. Jaarl. Uitv. Tamboers- en pij
perskorps „Juliana", Schuttershof
20.00 h.
VR 8 Mrt. Bijeenk. Ned. Prot. Bond, spr.
ds. G. Westmijse. Rotterdam.
ZA 9 Mrt. Gymn. „Achilles" jaariijksche
Uitv. adspiranten, Schuttersh. 20,15 h
MA 18 Mrt, Lez. Natuurk. Gezelschap, spr.
prof. dr. F. M. Böhl te Leiden; 20.15 h.
WO 3 Apr. Generale repetitie Vereen, v.
Instrumentale Muziek en Kon. Zang-
vereen. „Tot Oefening en Uitspan
ning".
DO 4 Apr. Concert Vereen, v. Instrumen
tale Muziek en Kon. Zangver. „Tot
Oefening en Uitspanning".
VR 12 Apr. Aboynements Tooneelvoorstell.
„Gaslicht", Schouwburg (Molenw.)
GOES
ZO 7 en MA 8 Jan. Cöop. „Ons Belang",
Revue: „Wien de schoen past
Schuttershof 20.00 h.
VR 19 en ZA 20 Jan. Duivententoonstelling
Concoursbond Zuid-Beveland, Schut
tershof.
BIOSCOPEN.
ELECTRO, Middelburg VR 5—DO 11 Jan.
„Blokkade" en „Theodora maakt
schandaal", 20 00 h. MA 8, Dl 9 19,30
h.; WO 10 Jan. 19,00 h. ZO 15,00 h.
mat'née.
CITY, Middelburg VR 3DO 11 Jan. „De
geest van den zwarten Piraat" (The
Secret of Treasure Island) en „6 uur
Verl-f", 20,00 h. MA 8, Dl fl 19,30 h.;
WO 10 Jan. 19,00 h. ZO 15,00 h. ma-
tinée.
GRAND THEATER, GOES VR 5, ZA G ZO
7 en Dl 9 Jan. .Union Pacific" en
„Jongens van de Marine", 20,00 h.
ZO 15.00 h. matinée met „Union Pa
cific" en „de Wet der Wildernis".
ALGEMEEN.
Dl 16 Jan. Nat. film „20,000 mijlen over
Zee", Centraal te Koudekerke.
DO 18 Jan. Nat. film „20.000 mijlen over
Zee"; „Wilhelmina" te Domburg.
VR 19 Jan. Nat. film ,20,000 mijlen over
Zee"; „Campveersche Toren" te
Veerc.
I Elec. Drukkerij G. W. den Boer, M'burg.
