UGOESCHE COURANT)
Verbitterd luchtgevecht
boven de Noordzee-
Rusland uit den Volkenbond gestooten
Zal de „Graf Spee"
opnieuw slag leveren
Betweterij.
Een belangrijke functie bij
den Volkenbond voor
dr. Colijn.
i
Britsche bombardementsvliegtuigen in strijd
met Duitsche toestellen en oorlogsschepen.
Aan weerszijden ettelijke
slachtoffers.
DE DUITSCHE LEZING,
VERKENNINGSVLUCHT
GELUKT.
„De slag aan Finland van belang
voor alle volkeren."
„HOOP OP VREEDZAME
REGELING,"
DE WERELD IN TWEE
KAMPEN,
Britsche treiler gezonken.
BELGISCH SCHIP OP MIJN
GELOOPEN,
Slechts één opvarende gered,
ENGELSCHE TANKBOOT
BESCHADIGD.
Een volledig Britsch eskader ligt op
wacht voor Montevideo.
Aan boord van het Duitsche
schip wordt hard gewerkt.
GROOTE SCHADE AANGE
RICHT,
GEEN REPARATIE-MATERIAAL?
„NIET LOSLATEN I"
DE BRITSCHE GEVANGENEN
SPEELDEN KAART
HONDERD GEWONDEN OP DE
„EXETER"
SUMMER 296 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139
te GOES: Turf kade, Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN
EERSTE BLAD
MIDDELBURGSCHE COURANT
VRIJDAG 15 DECEMBER 1939
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum f 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, b\j vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
i
I
In de „Vlissingsche Courant" van gister
avond werd op hoogen toon critiek uitge
oefend op het college van Ged. Staten naar
aanleiding van een mededeeling in het af-
deelingsverslag over de Zegam-kwestiedat
Gedeputeerden n.l. den tegenwoordigen be
drijfsdirecteur „hoeveel goede capaciteiten
hij ook moge bezitten, niet den aangewezen
man achten om de leiding van het bedrijf
over te nemen, vooral wanneer dit zich
kan uitbreiden ook tot andere gemeenten".
Het blad heeft hiervan „met niet geringe
verbazing" kennis genomen en insmueert,
dat „de provincie op klanten-vangst" uit
zou zijn. „Wanneer een toekomstige afne
mer" (blijkbaar wordt gedacht aan Mid
delburg) „een goede klant belooft te wor
den, zoo schrijft de V. C„ maar als tegen
prestatie eischt, dat de man die nu haar ge
meentelijke gasfabriek leidt, directeur van
het bedrijf in zijn nieuwen vorm wordt, dan
hebben Ged. Staten hier wel ooren naar.
En zij zijn op deze zuiver zakelijke motieven
bereid, een man die in de afgeloopen 5 Ze-
gam-jaren zijn werk tot tevredenheid heeft
verricht (ons zijn althans geen klachten be
kend en Ged. Staten hebben er nimmer van
gerept) hiervoor terzijde te schuiven!"
En tenslotte velt het zijn moreel vonnis:
„Dat is toch beneden de waardigheid var!
het provinciaal bestuur".
Wij hebben ons de oogen uitgewreven
over deze betweterige nonsens. Het blad
haalt de boel hopeloos door elkaar, be
grijpt blijkbaar niet, dat er moet worden
onderscheiden tusschen twee aspecten van
de directie der Zegam. De bedrijfsdirecteur,
van wien sprake is, heeft nimmer de lioo-
gere leiding gehad, in de afgeloopen jaren,
zij berustte bij de Ned. Ind. Gas Mij. te Rot
terdam. Van een terzijde-schuiven kan uit
dezen hoofde geen sprake zijn.
Bovendien, waar haalt men als buiten
staander den moed vandaan, om zich maar
zonder meer een oordeel aan te matigen
over een zoo ingewikkelde zaak als de di
rectie van een betrekkelijk groot overheids
bedrijf? Wie, die haar niet van alle kanten
bestudeerde, vermag te beweren, dat ge
lijk hier, aan een belangrijke mededeeling
van Ged. Staten sl.nksche beweegredenen
ten grondslag zouden liggen? Het is maar
geen kleinigheid een hoog bestuurscollege
van zooiets te betichten.
„Het is waarlijk, zoo oreert de Vliss. Crt.
ook nog, geen plaatselijk chauvinisme dat
ons doet schrijven nu de huidige directie
toevallig in Vlissingen zetelt. De man die
het gasbedrijf leidt, moet voor zijn taak
in ieder opzicht bekwaam zijn. Desnoods
benoemt men onzentwege een Hottentot".
Ach, ach het is aandoenlijk van ruim
denkendheid. Maar, wij vermoeden, dat Ged.
Staten niet gaarne de verantwoordelijkheid
voor de benoeming van zoo'n Afrikaanschen
wilde op zich zouden laden. Zij staan stevi
ger op het standpunt, dat ze thans inne
men: dat er naast of liever boven den be
drijfsdirecteur (die de dagelijksche tech
nische leiding heeft) een „algemeene
directeur" voor de hoogere zakelijke leiding
moet komen. Dat men met het oog op de
mogelijkheid van uitbreiding der Zegam nog
eventjes wacht met zulk een benoeming,
omdat het inderdaad zou kunnen' zijn, dat
een met de Zegam samen te smelten bedrijf
iemand heeft, die voor algemeen directeur
in aanmerking zou komen, kan men hun
moeilijk euvel duiden. Dat getuigt veeleer
van wijs beleid. En voor den huidigen be
drijfsdirecteur zit in dit alles geen enkele
discriminatie. Die blijft wat hij is: de dage
lijksche technische leider.
De 20ste Volkenbondsvergadering te Ge-
nève heeft gisteren besloten, dat de centra-
Ie leiding van den technischen Volken-
bondsarbeid (oeconomische, financieele, so
ciale, hygiënische en humanitaire) in de
toekomst net langer bij den Volkenbonds
raad zal behooren, die meestal niet vol
doende tijd heeft om daaraan zijn aan
dacht te schenken, maar in handen gesteld
zal worden van een nieuw centraal comité
van ongeveer 30 persoenn, n.l. ongeveer
20 regeeringsvertegenwoordigers en 8 on
afhankelijke deskundigen.
Een klein organisatiecomité is voor dit
doel benoemd, waarin ook de Nederland-
sche regeering vertegenwoordigd zal zijn,
meldt de NRC.
Het ligt in de bedoeling, dat de leiding
van het organisatiecomité en van het la-
8.roote centrale comité zal worden
r_oceJ ™u™d aan onzen voegeren minister-
P Colijn Dr Colijn zou reeds
e deze benoeming, waar
door dij de verantwoordelijkheid voor de
leiding van den technischen volkenbonds-
arbeid op zich zal nemen, te aanvaarden
De nieuwe permanente commissie is ge
machtigd, om ook met staten, die geen
lid zijn, samen te werken Zü zal dus ook
een schakel vormen (op de bovengenoemde
gebieden) tusschen de statenleden en de
andere landen In Volkenbondskringen stelt
men zich zeer veel van deze nieuwe instel
ling voor.
Gisteren heeft boven de Noordzee, tus
schen de Duitsche eilanden Wangeroog en
Spiekeroog een hevig gevecht gewoed tus
schen twaalf van de nieuwste zware Brit
sche bombardementsvliegtuigen en een
groote Duitsche macht, bestaande uit ge
vechtstoestellen, een slagschip een krui-
seja, torpedojagers en een duikboot)
Van beide zijden worden zware verlie
zen gemeld De Engelschen beweren, dat
vier Duitsche vliegtuigen omlaag werden
geschoten, terwijl zij zelf drie toestellen
verloren De Duitschers daarentegen mel
den, dat zij erin geslaagd zijn in totaal
acht der aanvallende toestellen naar be
neden te schieten, waartegenover het ver
lies stond van een Duitsch jachtvlieg
tuig
Volgens de berichten uit Londen, waren
de Engelschen numeriek sterk in de min
derheid.
Reuter meldt: Gisteren zag een Brit
sche verkennings-escadrille op zee een
Duitsch slagschip en een kruiser, met
eenige torpedojagers en duikbooten in
Zuidelijke richting varen
Een onderzeeër opende het vuur op de
vliegtuigen en dook Binnen enkele oogen-
blikken werden de Britsche vliegtuigen
aangevallen door Duitsche gevechtstoestel
len en er ontspon zich een verbitterd ge
vecht
De strijd ging evenwel niet alleen tus
schen de vliegtuigen, want zoodra de
Duitsche toestellen even van hun tegen
standers weken, opende de luchtdoelartille
rie van de Duitsche oorlogsschepen het
vuur en wanneer het kanonvuur werd ge
staakt, vielen de vliegtuigen weer aan
Dit ging zoo zes keer achter elkaar
Het gevecht duurde ongeveer een half
uur. In het eerste kwartier scheen het
dat de Duitschers geen verliezen zouden
lijden, doch toen stortte een Duitsch Vlieg
tuig brandend in zee, eenige minuten la
ter gevolgd door drie andere Van de
Britsche vliegtuigen werd een neer
geschoten terwijl twee andere worden ver
mist.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt mede:
Gistermiddag is het tusschen Wangeroog
en Spiekeroog tot een luchtgevecht geko
men tusschen Duitsche jachtvliegtuigen er
Engelsche bomvliegtuigen De Engelschen
die tijdig werden herkend., hadden twaall
bomvliegtuigen vpor langen afstand, hui.
modernste gevechtsvliegtuig, ingezet Dc
Engelsche escadrille werd door de be
proefde Messerschmidtvliegtuigen aangeval
len en in korten tijd uiteengedreven Daar
bij werden zes Engelschen omlaag ge
schoten Een Duitsch jachtvliegtuig moest
op zee dalen.
Later kwam een bericht binnen, dat nog
twee andere Britsche toestellen hadden
moeten dalen.
Gedurende een verkenningsvlucht boven
de versterkte eilanden aan de Noordwest
kust van Duitschland hebben Britsche
vliegtuigen, meldt Reuter uit Londen,
juist onder het wolkendek op dertig me
ter hoogte boven de eilanden gevlogen
Het zicht wisselde dat van 300
meter tot 10 kilometer Door het plotseling
verschijnen van de vliegtuigen werden de
luchtdoelbatterijen verrast. Zij openden het
vuur zonder succes. De Britsche vliegtui
gen vervulden hun opdracht en keerden on
gedeerd naar hun.basis terug, na een ver-
kenningsvlucht van ongeveer vijf uur.
De zitting van den Volkenbondsraad van
gistermiddag, waar de resolutie werd be
handeld, welke des morgens in gesloten
zitting was voorbereid, was openbaar.
Deze resolutie concludeerde tot uitstoo-
ting van Rusland uit den Volkenbond, zoo
ais wij reeds berichtten.
De Raad heeft deze resolutie aangeno
men, waarmede de uitsluiting een feit ge
worden is
De resolutie is door den Raad aangeno
men met vier stemmen blanco, nl. de
stemmen van Finland, China, Zuid-Slavië
en Griekenland
De resolutie luidt als volgt: „De Vol
kenbondsraad Sluit zich aan bij de veroor
deeling door de Volkenbondsvergadering
van het optreden der Sovjet-Unie tegen
den Finschen staat en is van oordeel, dat
de Sovjet-Unie zich door haar daden zelf
buiten den Volkenbond heeft geplaatst
Hieruit vloeit voort, dat de U.R.S S. niet
langer lid is van den Volkenbond".
Nadat de voorzitter, Costa du Reis de
zitting van den Volkenbondsraad had ge
opend, heette hij allereerst de nieuwe
raadsleden welkom, waarbij hij zeide, dat
de verkiezing van Finland in den Raad
een symbolische waarde heeft en wijding
geeft aan het vertrouwen van het gege
ven woord en aan de hoop van een vreed
zame regeling.
De Grieksche gedelegeerde bracht hulde
aan het heldhaftige Finland en sloot zich
aan bij de veroordeeling der agressie. Wat
de uitsluiting van Rusland uit den Vol
kenbond echter betreft^, verklaarde hij
zich van stemming te zullen onthouden
De Zuid-Slavische gedelegeerde nam een
zelfde standpunt in, terwijl de Finsche
vertegenwoordiger, Holsti, zeide, blanco
te zullen stemmen, aangezien men niet
tegelijkertijd rechter en partij kan zijn
Vervolgens sprak namens Frankrijk Paul
Boncour, di zeide: „Frankrijk is hier om
met zijn stem een sanctie uit te spreken
tegen een schending van het Volkenbonds
handvest, waaraan een aangesloten staat
zich schuldig heeft ge-maakt door het ge
bied en de politieke souvereiniteit te
schenden van het vrije en democratische
Finland.
Ik kan niet over Finland spreken, zoo
voegde Boncour hieraan toe, en het onze
medewerking toezeggen in de mate waar
in wij daartoe door onzen eigen strijd in
staat zullen züjn, zonder een groet te
brengen aan de slachtoffers, die Finland
vooraf gegaan zijn, Oostenrijk, Tsjecho-
slowakije en Polen".
De Engelsche vertegenwoordiger, But
ler, verklaarde, dat de opgestelde resolu
tie het onvermijdelijke gevolg is van de
daden der Sovjet-Unie. De beweging in
de wereldopinie en de moreele en materiee-
le steun, die aan het Finsche volk is ge
geven zijn, aldus Butler, voor een groot
deel te danken aan de sympathie en be
wondering van allen voor het Finsche
volk, maar tevens aan het algemeene ge
voelen in de wereld, dat de Finland toe
gebrachte slag van belang is voor het
bestaan voor alle naties der wereld
De Moskousche omroep heeft kort maar
op sarcastischen toon commentaar gele-
verd op het besluit van den Volkenbond
tot uitstooting van de U R S.S.
Het besluit van den Volkenbond om de
Sovjet-Unie uit- te stooten, wordt in poli-
tieke kringen in de Ver. Staten beschouwd
als een duidelijk bewijs, dat. in de oogen
der openbare meening door het conflict
de wereld in twee kampen is verdeeld. De
Sovjet-Unie en Duitschland zijn in dezelf
de categorie geplaatst, meldt Havas uit
New-York
Sommigen wijzen er op, dat het uitslui
ten van de Sovjet-Unie, zelfs wanneer dit
zou leiden tot open vijandelijkheden tus
schen de Sovjets en de geallieerden, slechts
nuttig kan zijn Talrijke neutralen weten
niettegenstaande de voorzichtige houding
welke zij te Genève hebben meenen te
moeten aannemen, dat hun veiligheid ten
slotte afhangt van een meer of minder
openlijk samenwerken met de Geallieer
den.
Hen Engelsche ministerie van marine deelt
mede, dat een hulpkruiser, de treiler „Wil
liam Hallett" op een mijn is geloopen en ge
zonken. Slechts een der opvarenden is ge
red, n.l. de eerste macinist. Hoe groot het
aantal slachtoffers is, was heden nog niet
bekend.
Te Oostende wordt vernomen, dat het
Belgische vrachtschip „Rosa", dat toebe
hoort aan een reederij te Brugge en uit
Antwerpen naar Engeland was vertrokken,
Woensdag bij de monding van de Tyn, bi
Newcastle (Eng.) is gezonken. Het schip
zou op een mijn zijn geloopen. Een matroos
is om het leven gekomen. De gezagvoerder
en een andere matroos zijn gewond. De ge
redden zijn in Engeland ontscheept.
De Britsche tankboot „San Alberto" (7397
ton) is naar uit Londen wordt gemeld door
vijandelijke actie beschadigd ter hoogte van
de Engelsche Zuidwest-kust. Het schip had
43 man aan boord, van wie men weet, dat
42 zich in veiligheid bevinden. Zes geredden
zijn in twee havens aan de Zuidwest-kust
geland, en 36 anderen zijn later nog aan
land gekomen.
Het Duitsche vestzak-slagschip „Admiral Graf Spee".
Nog steeds staat het niet vast of het
Duitsche oorlogsschip „Graf Spee", dat in
de haven van Montevideo een toevlucht
heeft gezocht voor twee Britsche kruisers
en om reparatie te verrichten, vandaar zal
vertrekken of dat de Duitsche bemanning
zich zal laten interneeren.
De beide Engelsche kruisers, die het
„vestzak-slagschip" tot aan de reede van
Montevideo hebben achtervolgd, hebben
thans versterking gekregen, zoodat op het
oogenblik een volledig Britsch vlooteskader
voor de monding van de Rio de la Plata
ligt te wachten op een uitvalspoging der
Duitschers. De Engelschen beweren, dat
een dergelijke poging zou gelijkstaan met
zelfmoord.
Het verluidt, dat de regeering van Uru
guay zal kunnen toestaan dat de „Graf
Spee" langer in de haven van Montevideo
kan blijven dan de eerst gemelde 24 uur,
mits de Duitsche commandant daarom
vraagt op grond van het feit, dat herstel
lingen moeten worden verricht. Dit zou het
geval zijn, zelfs indien de reparaties nood
zakelijk zouden zijn als gevolg van treffers
tijdens een slag. Deze berichten geven te
verstaan, dat Uruguay niet voornemens is
het onderscheid te maken, zooals de Ver.
Staten dat doen, tusschen reparaties, noo-
dig geworden door geschutvuur en andere
oorzaken, zooals storm.
In een Amerikaansche radiouitzending
werd gisteren een beschrijving gegeven van
den toestand van de „Graf Spee". Het ver
slag werd uitgezonden uit een motorboot,
welke dicht bij het Duitsche oorlogsschip
in de haven van Montevideo lag.
De omroeper verklaarde, dat de „Graf
Spee" vol gaten zat. Aan bakboordzijde op
ongeveer zes meter van den boeg en an
derhalve meter boven de waterlijn was een
groot gat van meer dan anderhalven me
ter doorsnee.
De hoeken van de gescheurde platen wa
ren buitenwaarts gebogen en dit deed den
omroeper gelooven, dat er in het schip een
ontploffing had plaatsgehad. Hij merkte
ook op, dat de voorste waarnemingstoren
door midden was gespleten en dat een der
torens voor zes duims kanonnen vrijwel van
zijn basis was losgescheurd. Overal lagen
wrakstukken. Het schip wordt gerepareerd
en men tracht stoom te verwekken om het
weer gereed te maken om zee te kiezen.
Overigens wordt vernomen, dat scheep-
bouwkundige ingenieurs van de werven te
Montevideo categorisch een verzoek van de
legatie van Duitschland zouden hebben af
gewezen, welk verzoek beoogde de herstel
werkzaamheden aan de „Admiral Graf
Spee" te verrichten.
Zij hebben maatregelen genomen om te
verhinderen, dat het materiaal en het staal,
waarover alleen zij de beschikking hebben,
door een andere firma zou kunnen worden
gebruikt om te voldoen aan het verzoek
der Duitsche legatie.
In het Britsche Hoogerhuis heeft minis
ter Chatfield een verklaring afgelegd over
het optreden van de vloot. Lord Chatfield
zeide o.m.: Wij hebben eenigen tijd op de
„Graf Spee" gejaagd.
Elk schip, dat contact kreeg met dezen
bodem, had opdracht niet los te laten, ook
al zou het naar den kelder gaan.
Zoo is de geest, die de vloot bezielt.
Lord Chatfield voegde hieraan toe: „Ik
twijfel er niet aan, dat de „Graf Spee"
spoedig weer voor een korten tijd op zee
zal zijn."
62 overlevenden van door de „Graf Spee"
tot zinken gebrachte schepen, zijn gister
avond van het Duitsche slagschip aan land
gebracht.
Tct de Britsche schepen welker overle
venden van de „Graf Spee" aan land zijn
gebracht, behooren de Newton Beach (4651
ton), Africa Shell (706 ton), Travenion
(5350 ton), Huntsman (8196 ton), Clement
(5051 ton), Doric Star (10.093 ton) en de
Asklea (422 ton).
De vertegenwoordiger van Reuter heeft
den kapitein van het Britsche schip „Afri
ca Shell", die zich als gevangene aan boord
van den Duitschen bodem bevond, nadat
zijn schip tot zinken was gebracht, geïnter
viewd. De kapitein deelde mede, dat men
aan boord van de „Graf Spee" meende bij
eenige koopvaardijschepen te zijn toen de
„Exeter" verscheen. Onmiddellijk werd het
bevel gegeven het schip strijdvaardig te
maken; de gevangenen werden in de eet
zaal opgesloten. De „Graf Spee" opende het
vuur, dat onmiddellijk voor de „Éxeter"
werd geantwoord.
Gedurende het gevecht speelden de Brit
sche gevangenen kaart; een granaat is in
de nabijheid van de eetzaal ontploft en de
gevangenen hebben splinters hiervan als
souvenier medegenomen.
Toen het Duitsche schip te Montevideo
aankwam, trad een Duitsch officier de eet
zaal binnen en zeide: „Heeren, voor u is
de oorlog uit".
De kapitein van de „Africa Shell" be
schreef den commandant van de „Graf
Spee", kapitein ter zee Landsdorf, die ook
in den slag bij Jutland heeft meegestreden,
als een „volmaakte heer". Sprekende over
het gevecht had Landsdorf tegen hem ge
zegd: „Jullie Engelschen bent hard".
Alle Engelschen waren het erover eens,
dat de Britsche overwinning is toe te schrij
ven aan een uitstekende leiding op de krui
sers, een goede vuurleiding en grooten
moéd. Ook zeiden zij, dat de Engelsche geen
gasgranaten hebben gebruikt. Geen van de
Engelsche gevangenen had een gasmasker;
wel droegen alle Duitschers maskers.
De Britsche marine-attaché te Buenos
Aires heeft medegedeeld, dat hij het Argen-
tijnsche ministerie van marine toestemming
heeft verzocht een honderdtal gewonde op
varenden van den Britschen kruiser „Exe
ter" te Bahia Blanca aan wal te mogen
zetten. De regeering heeft toestemming
verleend, doch aangezien de Britsche func
tionarissen niet in contact konden komen
met de „Exeter", waarvan het radiotoe
stel vernield is, is het schip naar de Falk-
land-eilanden gegaan en zijn hier de ge
wonden aan land gebracht.
Volgens draadlooze berichten uit Mon
tevideo wordt de „Graf Spee" gereed ge
maakt om vrjjwel direct weer te kunnen
uitvaren. Het schijnt, dat de „Graf Spee"
van plan is slag te leveren met de vijf Brit
sche kruisers, die thans de haven blokkee-
ren, ten einde haar ontsnapping te ver
ijdelen.
Het Duitsche tankschip „Tacoma" met
600.000 gallons benzine aan boord is
vroeg in den ochtend uit de haven vertrok
ken, vermoedelijk met het oogmerk de
„Graf Spee" op zee van brandstof te voor
zien.