DE BLOC-NOTE
Vijf minuten aardrijkskunde
LEGPUZZLE - WINTERWEERTJE
HANNES EN PIETER
Wie kan een glas door
de tafel slaan
Kruiswoordraadsel
OM ZELF TE MAKEN
door Jan van Leeuwen.
De sheriff van Redwood en zijn beamb
ten stonden voor een raadsel. Jarenlang
had de oude Renders in het kleine huisje,
eenzaam in de prairie gewoond en in al die
tijd had hij nooit bezoek ontvangen. Een
paar keer in de week ging een vrouw uit
het dorp naar hem toe om zijn huisje schoon
te maken en hem eten te brengen. Verder
leefde Renders in de grootste afzondering.
Een heel enkele keer kwam hij eens in het
dorp en dan groette hij vriendelijk, wie hij
tegenkwam.
Hy liep nu met zijn neef Bill Pinter, een
bleke jongeman, die juist klaargekomen
was, op de chemische vakschool in Trenton,
door de kamer heen en weer en bekeek
nauwkeurig alle voorwerpen, die zich in de
kamer bevonden.
Bill bleef bij de schrijftafel staan, wees
op een blocnote en zei: „Die blocnote zou
ik wel eens mee naar huis willen nemen,
om nader te onderzoeken!"
Zijn oom trok de schouders op en zei:
„Ach onzin! Je ziet toch zelf wel, dat er
Daarom was dan ook onbegrijpelijk, wat
er nu gebeurd was. Toen de werkvrouw
die morgen bij Renders kwam, vond ze hem
dood op de grond liggen met een diepe
wond in zijn voorhoofd.
Roofmoord scheen uitgesloten, want er
was niets gestolen, zelfs niet de beide klom
pen goud, die Renders nog bewaard had
uit de tijd, dat hij goudzoeker was. Hij had
in de hele omtrek geen vijanden of men
sen, die wrok tegen hem koesterden. De
beambten vonden nergens vingerafdruk
ken of enige andere aanwijzing van den
moordenaar. En toch moest het een moord
ziin. De schotwond en het ontbreken van
een revolver waren daartoe voldoende aan
wijzing. Als Render zelfmoord had ge
pleegd en waarom zou hij een einde aan
zijn leven willen maken? moest toch
ergens de revolver liggen, waarmee hij
zichzelf had doodgeschoten. Nee, het was
werkelijk een raadsel en de sheriff wist
niet, wat hij met dit vreemde geval moest
beginnen.
Hannes en Pieter gingen samen een dag
naar de stad. Ze waren er in lang niet ge
weest, wamt de mensen uit het kleine dorp
kwaunen er niet toe om dikwijls het grote
stuk af te leggen naar de naburige plaat
sen. Maar daarom genoten Hannes en Pie
ter er nu dubbel van. Ze gingen overal
heen en wilden alles bekijken en tenslotte
besloten ze om allebei een foto van zich te
laten maken als herinnering aan de plezie
rige dag.
Ze gingen naar een fotograaf, die om de
beurt een kiek van hen nam. Maar toen
9e foto klaar was, zagen ze alleen Hannes
maar. „Waar is de foto van mij?" vroeg
Pieter.
„Dit is uw foto", antwoordde de fotograaf.
Pieter zag toch duidelijk Hans staan.
Wie kan er helpen om het raadsel op te
lossen?
i-ia^aid af aiz uep 'uio
meur souuejj leexa 'uaiïeAaS jéesqa jbao
iojaig ua sauusH uba uaiRajjrod op usxbm
joopxeep ua uauiouag pm^d apjiazap jaur
s^xjoj aaj üpqeSuo jad pep jBexSojoj: aa
:3tnsso[do
mets op staat? En zelfs als Renders iets be
langrijks op papier had gezet, iets wat ove
rigens alleen maar in stuiversromannetjes
gebeurt,' dan zou de moordenaar vermoede
lijk nog slim genoeg zijn geweest om die
velletjes uit het blok te scheuren en nog
een paar extra vellen ook!"
Maar Bill nam toch de lege blocnote mee.
De sheriff schudde zijn hoofd. Uit dien
jongen zou nooit iets goeds groeien! Om nu
zijn tijd met die blocnote te verdoen! Enfin,
hij moest het zelf weten.
Intussen was Bill naar zijn kamer gegaan
en daar bestudeerde hij de blocnote van
onderen tot boven. Hij voerde er verschil
lende scheikundige proeven mee uit en
toen zijn oom laat in de middag bij hem
kwam kijken, snoof hij eens diep en zei
toen: „Jongen, wat heb jij uitgevoerd? Waar
ruikt het hier zo vies naar?"
Bill glimlachte en zei rustig: „Dat zijn
jcdiumdampen, oom. Maarre.wat ik vra
gen wou.... hebt u den moordenaar al?"
„Natuurlijk niet" bromde de sheriff. „Hoe
zou ik hem meens moeten vinden. Ik zeg
je nog eens, het is een raadsel! Ik snap er
niets van! Ik weet niet naar welke kant
ik zoeken moet en nergens is een spoor te
vinden! Ik ben bang, dat de zaak er niet
duidelijker op wordt, als we niet heel gauw
iets vinden."
Bill lachte en zei toen lakoniek: „De
moordenaar heet Red Waitmann en is ver
moedelijk in Blackfield. Het zou het beste
zijn, als u er maar heel gauw iemand heen-
stuurde, voor hij weg is
De sheriff keek zijn neef stomverbaasd
aan. „Jongen, ben je wel goed in orde?"
vroeg hij tenslotte verbluft.
„Zeker oom, komt u maar eens hier kij
ken!" Hij bracht den sheriff bij de tafel,
waar een schotel op stond te dampen. Daar
trok hij een blad papier uit te voorschijn en
droogde het boven een kaars.
„Dit papier is uit de blocnote van den
ouden Renders", zei hij. De sheriff keek
verbaasd naar het papier en riep toen:
„Maar kerel, hier staan toch letters op en
die vellen van de blocnote waren toch
leeg!" Hij pakte het vel op en las:
„Aan den Sheriff van Redwood! Morgen
verwacht ik bezoek van Ned Waitmann uit
Arkansas, die jarenlang in het tuchthuis
heeft gezeten. Hij woont nu in Blackfield
en wil me geld afpersen voor een strafzaak,
waar we heel lang geleden samen mee te
doen hadden. Neemt u hem gevangen, voor
hij mehier hield de brief op.
De sheriff keek zijn neef aan. „Hoe kom
je hieraan, Bill?"
„Dat is een nieuw chemisch preparaat,
dat me geholpen heeft. Heel kleine deeltjes
van de inkt dringen tijdens het schrijven
diep in het papier. Nu heeft de moordenaar
wel een paar vellen uit de blocnote getrok
ken, maar hij wist niet, dat we toch nog
konden lezen, wat Renders geschreven had.
Jodium, dat verdampt, laat ook de kleinste
lettertekenen onder die bovenste vellen nog
zien
„Jongen!" riep de sheriff enthousiast uit,
„je wordt nog een tweede Sherlock Holmes
met je scheidkundekennis! Het is geweldig!
Als we dit bekend maken, krijg je vast die
betrekking in de chemische fabriek, waar
je naar gesolliciteerd hebt!"
En toen Ned Waitmann de volgende dag
in Blackfield gevangen genomen werd,
juichte iedereen Bill toe, als de held van
Redwood.
Na de strijd in Polen is
de Weichsel met de bijbe
horende plaatsen aan
Duitsland gekomen en het
is wel interessant om iets
meer o.ver deze geweldige
rivier en het land erom
heen te weten.
De Weichsel is nu de
grootste, meest Oostelijke
rivier van Duitsland. Hoe
belangrijk deze rivier voor
de scheepvaart is, blijkt
wel uit het feit, dat 80t
van de 1075 km. door sche
pen bevaarbaar is, zodat
de goederen gemakkelijk
en goedkoop in de ver
schillende steden gebracht
kunnen worden. Maar niet
het hele jaar door is de
Weichsel bevaarbaar. Ge
middeld is hij 108 dagen
van het jaar dichtgevro
ren. Toch neemt dit niet
weg, dat hij een zeer be
langrijke stroom is voor 't
verkeer.
Wat er in de verschillende plaatsen aan
de rivier verbouwd wordt en welke indus-
tieën daar zijn, kun je duidelijk op dit
Moeder zal waarschijnlijk verschrikt op
kijken, als je zegt, dat je even een glas
door de tafel wilt slaan. Ze zal het je waar
schijnlijk zelfs verbieden. Maar dan moet
je haar maar vlug vertellen, dat het glas
niet kapot zal gaan en dat het precies zo
van onder de tafel komt, als je het erop
hebt gezet. Dat klinkt erg vreemd, want hoe
zou je nu een glas door een houten tafel
kunnen slaan. Kijk maar gens naar de
plaatjes, dan zie je wel, hoe je het kunstje
moet uitvoeren.
Je neemt een krant en die leg je over het
glas heen. Nu moet je het papier helemaal
naar beneden drukken, zodat de krant vast
om het glas heenzit. Om de toeschouwers
te overtuigen, dat het glas er werkelijk
nog in zit, til je het hele gevalletje op.
„Ziet u wel dames en heren, u kunt u
overtuigen, het glas bevindt zich onder de
krant! Voor wie twijfelt, zal ik het nog
eens extra laten horen!" Daarbij tik je dan
voorzichtig met de rand van het glas tegen
de rand van de tafel, maar terwijl je dat
doet. laat je hetglas in je schoot vallen. Het
papier, dat nog steeds in de vorm van het
glas staat, zet je nu op tafel. Als het stevig
papier is, zal je zien, dat het best blijft
staan.
En nu komt het ogenblik, dat je het glas
door de tafel moet slaan. Met je gebalde
vuist sla je heel hard op het papier, zodat
dit én het glas, zoals de toeschouwers
denken plat tegen de tafel slaat. Onmid
dellijk daarna haal je met je andere hand
het glas van onder de tafel vandaan en
toont het aan de verbaasde toeschouwers!
Natuurlijk moet je dit kunstje eerst een
paar keer voor jezelf oefenen, voor je het
voor andere mensen vertoont, want je moet
er een beetje handigheid in krijgen om het
glas eerst tegen de tafelrand te stoten en
het direct daarna in je schoot te laten val
len. Pas hierbij ook op, dat je zo zit, dat
het glas niet op de grond kan vallen in-
plaats van op je schoot.
Na een paar keer oefenen, zal je er al
een grote handigheid in hebben en je zult
zien, hoe verbaasd de anderen opkijken, als
ze het glas zonder één barst van onder de
tafel zien komen!
kaartje zien. Bekijk het maar eens, je zult
er misschien een goede beurt mee maken
in de klas!
Horizontaal:
1. krachtig
4. plaats, waar betaald wordt
7. wervelstorm, orkaan
10. windstreek
11. meisjesnaam (afgek.)
12. verdriet
14. hoogachten
16. soort wortel
17. voedselbak voor dieren
18- volksdichter en zanger in vroeger
tijden 1
20. dun geplet metaal
22. de begane grond
25. vorm van een werkw. dat betekent:
uit elkaar halen
25. wordt door cowboys gebruikt
27. gehard ijzer
Verticaal:
1. zonder geluid
2. soort dans
3. radiovereniging in ons land
4. vervoermiddel
5. de beet van een bepaald reptiel
6. slotwoord van een gebed.
8. bovenste punt van een dak
9. onafh. staat in Voor Indië
11. aanvang
13. achting
15. opgerold iets
18. rommel, massa
19. drie medeklinkers
21. hals aan de voorkant
23. algemene transport onderneming (afk.)
24. dus, daarom (dichterl.)
25. trekdier.
•so S5 :sep fZ i'OXV SZ iF»3! \Z
(uauaip jfoo xai[UTRapaui oxspuB SBXU
31 op XOOA) -I 'j '3{ 61 :iaoq 81 SI
£1 iuigaq it ilBdafi 6 g fuaure 9 ^aaq
-rappé s ixB3x f :*OHH 8 isuapapuoj z !üls I
:iBBOitjaA
*IBBJS
lz :ossbi 9Z ipoapuo SS Pp-iBB ZZ OS
ipreq 81 il !uaad 91 fuara fi !paai zi
lag 11 !pxoojs[ 01 Ppeuroj 1 !bssb3i f 1
:Ibbiuozijoh
:ONISSOTdO
Een buitengewoon mooie waterval is de
waterval van Hamman Meskoutin in Al
giers. Het water hiervan is namelijk zeer
kalkhoudend en scheidt zoveel witte stof af,
dat het lijkt alsof de waterval bevroren is.
ZOEKPLAATJE.
Waar is de eenzame wandelaar?
•uauioq ap uassnj reeiapuEAi ap af
ajz uep 'uaAoqajsrapuo atjBBid jaq ibbjq
:Sutsso[do
WAT JAMMER!
Een bekende professor uit Göttingen gaf
niet altijd even interessant college. Op een
keer werd het den studenten te machtig en
ze begonnen allerlei andere dingen te doen.
Eèn van hen viel zelfs in slaap en begon
te snurken. De professor merkte het wel,
maar zei niets. Hij sprak alleen iets harder.
Maar toen hij zich bijna niet meer ver
staanbaar kon maken, toonde hij een flinke
dosis humor te bezitten, want hij zei vrien
delijk tegen de andere studenten: „Wat
jammer, iemand in de zaal snurkt zó hard,
dat hij alle anderen heeft wakker ge
maakt.
-,j
RAADSELS.
1. Het geheel is een woord van 10 let
ters en wordt in veel huisgezinnen ge
bruikt om kleden, meubels enz. schoon
te houden.
5, 9, 9 is een natuurlijk grens van ons
land.
8, 6, 7, 2 een grappenmaker.
10, 6, 1, 2 kalmte, pauze.
1, 6, 4 dof van geest, niet helder.
3, 1 trekdier.
2. Het volgende naamkaartje werd aan
de deur afgegeven:
Am M. Retmin.
Toen mevrouw zei, dat ze dien man
niet kende en vroeg, wat hij voor
iemand was, kreeg zij tot antwoord:
„Dat staat ook op het kaartje."
Na lang zoeken vond ze het ook. De
man was namelijk
3. Op zichzelf staand hebben sommige
mensen er één of meer in him haar.
Met een k ervoor, geeft het de tijd aan
met een b is het dikwijls van hout.
met een s is het een teug.
met een v is het een pluis.
•ïjoja bjojs bjojq 'qopj 'ijoj *g
•uvuMaiuuijx 'Z
•raSmzjojg -so 'jus 'jsnr 'jmS 'aoz
•siasavva nhonissoijo
Een vrachtwagen.
„Moeder, mag ik dat lege
heb er nog een en dan kan
garenklosje?" vroeg Jan. „Ik
ik er een wagentje van ma
ken!"
„Maar jongen, wil je dan
van twee garenklosjes een
wagen maken?" vroeg moe
der lachend.
„Natuurlijk niet", antwoord
de Jan en hij lachte moeder
uit om zo'n domme vraag,
„maar ik heb ook nog een
oud sigarenkistje van vader,
wacht u maar, ik zal het u la
ten zien, als het klaar is!" En
toen ging Jan naar de zolder,
waar al zijn timmergereed
schap lag. Een kwartier later
was hij al hard aan het werk.
Eerst zaagde hij het middenstuk uit de
twee garenklosjes en op die manier kreeg
hij vier wielen. Van een stevige plank
maakte hij toen het onderstel van de wa
gen. Daarvoor zaagde hij twee stukken zo
uit, dat ze de assen voor de wielen vormden
en meteen een recht hoog stuk in het mid
den hadden, waarop de eigenlijke wagen
later vastgespijkerd kon worden. (Zie de
figuurtjes rechts boven). De (a en b) sneed
hij daarna met zijn zakmes rond en met
schuurpapier schuurde hij ze bij, zodat de
wielen gemakkelijk om de assen konden
rollen. Nu maakte hij de wielen eraan vast
en sloeg tenslotte een klein spijkertje voor
de assen, zodat de wielen op hun plaats
bleven. Hiermee was het onderstel klaar en
nu maakte hij de wagen zelf in orde.
Hij maakte alle zijkanten van het kistje
los en deelde toen de lange kanten van de
sigarenkist middendoor, want die waren te
groot voor de wagen. Voor de achterkant
ikon de smalle zijkant wel in zijn geheel
blijven, want de achterkant van de wagen
moest goed hoog zijn. Voor de voorkant
nam hij maar een vierde deel van de wer
kelijke hoogte. Nu timmerde hij heel voor
zichtig deze verschillende zijkanten aan het
grondvlak vast en daarna timmerde hij de
hele stellage op het onderstel vast. Daarbij
lette hij er goed op, dat de voor en ach
terassen precies evenwijdig stonden.
In de vooras maakte hij nu een gaatje en
daar trok hij een touw doorheen. En dun
latje timmerde hij toen nog als zitplaat*
over de wagen heen en hiermee was de
nieuwe vrachtwagen klaar. Het was een
prachtstuk geworden! Het enige, wat hij mi
nog moest doen, was de wagen mooi v»
ven, want die verschillende kleuren hout
maakten het er niet mooier op. Het boven
stuk verfde hij mooi geel en de assen wer
den hardblauw. Het was werkelijk een heel
aardige wagen en Jan was dan ook hees
trots op zijn werk!
