föirotrmcïule
&GOESCHE COURANT)
De pleger van den aanslag
te München heeft beleend.
DE OVERVAL AAN DE
NEDERLANDSCH-DUITSCHE
GRENS.
„Zeeschuimerij".
De mogelijkheid van
inpoldering in Zeeland
Hij zou betaald zijn door den
Britschen Geheimen Dienst.
Geheimzinnige verdwijning van
18-jarig meisje te Amsterdam.
Ontspanning te Helsinki.
Duitsch-Russische handel per
luchtschip
Twee leden van den Brit
schen Geheimen Dienst
overweldigd?
De strijd aan het Westfront
zwaarder dan uit de oorlogs-
communiqué's blijkt.
Duitsche meening over de
Engelsche blokkade.
Alle levensmiddelen zijn in
Duitschland gerantsoeneerd.
Mijn in het net van visschers-
vaartuig geraakt en ontploft.
De Tweede Kamer vraagt
inlichtingen.
NUMMER 276 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turf kade, Tel. 2863. Post
giro 35930Q. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
DRIE BLADEN
EERSTE BLAD
HIDDELBURSSCHE COURANT
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1989
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bp contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bp vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
De leider van de „SS" en chef der
Duitsche politie heeft via het Duitsche
Nieuwsbureau bekend gemaakt, dat de da
der van den aanslag te Müchen gebleken
is een man te zpn, die in den nacht' na
den aanslag gearresteerd werd en reeds
op 14 November bekend heeft
„Onder de nog in den nacht na den aan
slag gearresteerden bevond zich een man,
die trachtte langs illegalen weg naar
Zwitserland te vluchten Het was de 36-
jarige Georg Eiser, laatstelijk wonende te
München De inmiddels bereikte resulta
ten van de speciale commissie, die door de
veiligheidspolitie naar München was ge
zonden, verschaften talrijke aanwijzigin-
gen betreffende voorbereiding en ten uit
voerlegging van de daad Als dader scheen
iemand in aanmerking te komen, van wien
reeds op 12 November een nauwkeurig
signalement gepubliceerd kon worden
Nieuwe ontdekkingen versterkten de ver
denking, dat Georg Eiser ten minste in
eenig verband met den aanslag moest
staan Onder den last van het bewijsma
teriaal, dat de speciale commissie op de
plaats van de misdaad en in de intus-
schen bekend geworden schuilplaatsen van
Eiser verzameld had, alsmede na verschei
dene confrontaties legde Eiser, die eerst
hardnekkig ontkende, op 14 November een
volledige bekentenis af
Op een wijze, die in de geschiedenis der
misdaad eenig is, had hij in een arbeid,
.die wekenlang duurde, in een der pilaren
wan den „Bürgerbraukeller" een tijdbom
aangebracht, waarvan het uurwerk op zes
dagen of 144 uur was gesteld Het ont
werpen van de misdaad gaat terug tot
September resp October 1938 In Augus
tus 1939 werd de ruimte voor de helsche
machine gereed gemaakt De lading bracht
Eiser op den zevenden dag voor de bijeen
komst in den Bürgerbraukeller"' aan Zes
dagen tevoren beproefde hij voor het eerst,
de op tijd gestelde bom in de aangebrach
te holte te plaatsen; die mislukte. Ook de
vijfde nacht voor den aanslag was hem
ongunstig gezind.
In den daarop volgenden nacht echter
kreeg Eiser gelegenheid zijn helsche ma
chine te plaatsen Hij vertrok daarna on
middellijk om zich over Stuttgart naar
Zwitserland te begeven, waar zijn op
drachtgevers reeds op hem wachtten.
TERUGGEKEERD!
Om zekere redenen keerde hij in den
middag van den zevenden nog eens naar
München tprug Hij slaagde er in den
nacht van 7 op 8 November opnieuw in
den Bürgerbraukeller binnen te dringen
om zich nogmaals van het tikken van het
uurwerk te fovertuigen De misdadiger
had niet verzuimd er voor te zorgen, dat
het geluid van het uurwerk gedempt werd.
Hij herhaalde zijn controle eenige malen
in dienzelfden nacht Des morgens ont
beet hij in een koffiehuis te München om
vervolgens per spoor over Ulm naar de
grens te reizen In den nacht van 8 op
9 November trachtte hij in de nabijheid
van Constanz over de Zwitsersche grens
te komen Het algemeene alarm, dat in-
tuschen gemaakt was, verijdelde deze po
ging echter en leidde tot zijn arrestatie
Opdrachtgever, respectievelijk financier
voor de daad, was de Britsche „Intelligence
Service", organisator van het misdrijf was
Otto Strasser. Het onderzoek naar op
drachtgevers en medeplichtigen heeft me
dedeelingen daarover nog niet gewenscht
doen voorkomen Een deel van de indivi
duen die met de misdaad in verband
staan, is echter reeds gearresteerd
EEN BRITSCHE VERKLARING.
Het Britsche departement van buitenland-
sche zaken publiceert een mededeeling be
treffende het bericht over de arrestatie van
een Duitscher in verband met de bomont
ploffing in München. Gezegd wordt: „Offi-
cieele kringen beschouwen de verklaring
van de Duitsche regeering als volkomen on
begrijpelijk.
Noch de Britsche regeering noch eenig
agent van de Britsche regeering wist iets
van den gearresteerden Duitschen onder
daan. Het publiek zal in staat zijn zijn eigen
conclusies te trekken uit zijn langdurig ver
hoor door de Duitsche politie".
Zij verliet haar woning om naar
een betrekking te solliciteeren
en is sindsdien spoorloos ver
dwenen.
De kinderpolitie te Amsterdam houdt
zich sedert eenige dagen bezig met de
mysterieuze verdwijning van een 18-jarig
meisje, Johanna Elisabeth de Nigtere ge
naamd, die sinds Zaterdag j.l. spoorloos is
verdwenen. De wijze, waarop het meisje
aan haar ouders onttrokken is, doet ver
moeden, dat zjj het slachtoffer geworden
is van een tot nu toe onbekend persoon, die
haar wellicht ontvoerd heeft. Sinds het
oogenblik, waarop zij Zaterdagmiddag haar
woning verliet, heeft men niets meer van
haar vernomen.
Het meisje had zich, ten einde een be
trekking te vinden opgegeven bij een Be
middelingskantoor te Amsterdam. Van dit
kantoor kreeg zij dezer dagen mondeling
bericht, dat het confectie-atelier De Vries
aan den Singel 23 een vacature had, waar
voor zjj in aanmerking zou kunnen komen.
Zij kreeg het adres van deze firma, alsme
de het telefoonnummer. Nog twee andere
meisjes, die zich eveneens tot het Bemid
delingsbureau hadden gewend, kregen het
zelfde adres op. Blij in het vooruitzicht mis
schien een betrekking te zullen vinden,
ging Johanna Zaterdag naar het haar op
gegeven adres.
Haar familie was uiteraard benieuwd, of
zij hier zou slagen. Vreemd was het, dat zij
Zaterdagavond niet huis kwam. Johanna
Staat bekend als een zeer oppassend meisje
en zoo iets was men niet van haar gewoon.
De verbazing der ouders veranderde in ang
stige spanning, toen hun dochter, die eenig
kind is, ook Zaterdagnacht en Zondag, ja
zelfs Maandag niet terugkeerde. Zij deden
hierna aangifte bij de kinderpolitie, die
terstond een uitgebreid onderzoek instelde.
Daarbij bleek, dat behalve Johanna, twee
andere meisjes, die zich eveneens tot het
Bemiddelingsbureau hadden gewend, het
zelfde adres van het confectie-atelier had
den opgekregen en ook omstreeks halfvijf
bjj het opgegeven huis zijn geweest, meldt
de Tel. Eén van deze meisjes zag direct,
dat hier geen confectie-atelier van de fir
ma De Vries was gevestigd en reed onmid
dellijk op haar fiets verder.
Het tweede meisje, dat ook bemerkte, dat
het adres niet juist kon zijn, belde toch
even op no. 23 aan, waar een behangselfa-
briek is gevestigd, doch kreeg geen ge
hoor. Dit meisje heeft voor de deur een
man van ongeveer 30 jaar ontmoet, die ge
kleed was in een zwarte overjas, waar
onder een trui zichtbaar was. De man
droeg voorts een zwart alpino-mutsje. Hij
leek volgens het meisje veel op een
zeeman. Toen zjj eenige keeren te vergeefs
had gebeld, zei de onbekende: „Er is ze
ker niemand thuis". Het meisje bedankte
den onbekende en ging door.
Of Johanna de Nigtere denzelfden man
heeft ontmoet, is niet bekend. De meisjes
hebben elkaar ook niet gezien en dit
Reuter meldt uit de Finsche hoofdstad:
De geëvacueerde bevolking blijft naar Hel
sinki terugkeeren. Britsche onderdanen, die
naar Stockholm waren vertrokken, vesti
gen zich ook weer in de Finsche hoofdstad.
De scholen worden heropend en schouw
burgen, bioscoop-theaters en restauranis
worden drukker bezocht. De geruchten, vol
gens welke de Sovjet-Unie het non-agressie
verdrag met Finland zou willen opzeggen,
zijn ongegrond, seint Reuter. Men geeft
uiting aan de hoop, dat Ruslands staking
van de anti-Finsche perscampagne een her
vatting der normale betrekkingen mogelijk
Zal maken. Intusschen blijven de voorzorgs
maatregelen onverminderd gehandhaafd.
De bijdragen voor de defensie komen uit
binnen- en buitenland binnen.
Zooals we gisteren hebben gemeld, zal
de Russisch-Duitsche samenwerking wor
den uitgebreid tot de vervaardiging van
luchtschepen. Russische ingenieurs zullen
daartoe op de Zeppelinfabrieken te Frie-
drichshafen aankomen.
Volgens berichten uit Berlijn bestaat er
groote kans dat de Duitsche zeppelins ge
bruikt zullen worden „als luchtvracht
schepen" in den handel tusschen Duitsch
land en Rusland, meldt de Msb.
In deskundige kringen te Berlijn is men
van meening, dat het luchttransport voor
lichtere ingewikkelde, technische artikelen,
zooals optische en chemische producten,,
niet slechts mogelijk is, doch op den duur
zelfs voordeeliger zou kunnen zijn.
Verklaard wordt, dat de „Graf Zeppelin",
gevuld met waterstof en dus met een groot
laadvermogen, een dergelijke lading naar
Rusland zou kunnen brengen en terug zou
kunnen keeren met ertsen van uitnemende
kwaliteit, zooals koper- en mangaanerts of
dergelijke producten, die Rusland kan ex
porteeren.
Men wijst erop, dat de spoed, die het ge
bruik van luchtschepen zou opleveren, het
nadeel van het duurdere transport niet al
leen zou compenseeren, doch bovendien nog
voordeel zou blijken op te brengen.
Zoo heeft Rusland dringend gebrek aan
machineonderdeelen, dat nog dringender is
geworden, nu Duitschland een rol speelt in
de exploitatie van de Russische bodem
schatten. Aangezien spoed hier noodzake
lijk is, zou het luchtschip een ideaal tran
sportmiddel zijn. Men is zelfs de meening
toegedaan, dat nieuwe zeppelins voor dat
doel gebouwd zullen worden.
maakt het gebeurde nog mysterieuzer, wijl
zjj alle drie te halfvijf bjj het z.g.n. confee
tie-atelier moesten komen.
De commissaris van politie, chef van het
bureau Kinderpolitie, verzoekt thans na
mens de ouders de opsporing van Johanna
Elisabeth de Nigtere, oud 18 jaar.
Men zal zich herinneren, dat korten tjjd
geleden aan de Nederlandsch-Duitsche
grens eenige mannen zijn overweldigd en
naar Duitschland weggevoerd. Er was een
schietpartij ontstaan, waarbij één man
waarschijnlijk gedood werd en de ander ge
wond.
Over deze gebeurtenis meldt thans het
Duitsche Nieuwsbureau uit officieele bron:
„De in Den Haag aanwezige centrale van
de Britsche „Intelligence Service" (Gehei
men Dienst) voor West-Europa heeft sinds
geruimen tijd getracht in Duitschland com
plotten te doen smeden en aanslagen te or-
ganiseeren, resp. contact tot stand te bren
gen met door hem vermoede revolutionnai-
re organisaties. Op grond van een even mis
dadige als onnoozele inlichting door Duit
sche emigranten, leefde men bij de Brit
sche regeering en de onder haar staande
„Intelligence Service" in de meening, dat
zich in den staat, in de partij en bij de
weermacht een oppositie bevond, die het
doel had in het Rijk een revolutie te doen
ontstaan.
Onder deze omstandigheden werden amb
tenaren van den veiligheidsdienst der S.S.
er mede belast contact te zoeken met deze
Britsche terreur- en revolutiecentrale in
Den Haag.
In de meening werkelijk te onderhande
len met revolutionnaire Duitsche officie
ren, onthulden de vertegenwoordigers van
de Britsche „Intelligence Service" den
Duitschen ambtenaren hun voornemens en
plannen.
Ja, om een duurzaam contact met deze
vermeende Duitsche officieren te kunnen
onderhouden, leverden zij hun bovendien
een bepaald draadloos zend- en ontvang
toestel, waarmede de Duitsche geheime
Staatspolitie tot op den dag van vandaag
het contact met de Britsche regeering in
stand heeft gehouden.
Op 9 November nu trachtten de leiders
van dezen Britschen Geheimen Dienst voor
Europa, de heeren Best en kapt. Ste\ens,
de Nederlandsche grens bij Venlo naar
Duitschland te overschrijden. Zij werden
daarbij door de hen bewakende Duitsche or
ganen overweldigd en als gevangenen der
Staatspolitie afgeleverd.
De met elkander in strijd zijnde mede
deelingen betreffende hun gevangenne
ming, of deze nog op Nederlandsch gebied,
dan wel op Duitsch gebied geschied is, wor
den op het oogenblik onderzocht.
Men schrijft aan de Msb
Het aantal reizigers, dat dwars door
Duitschland reist voor een zakenreis naar
Zwitserland of elders, is over het alge
meen niet groot Trouwens, men moet al
een ernstige reden opgeven, wil men op
vlotte wijze een doorreisvisum van de of
ficieele autoriteiten ontvangen
In de treinen, welke meestal gevuld zijn
met militairen, ontmoet men meestal bur
gers, die slechts korte binnenlandsche rei
zen maken, doch zelden vreemdelingen,
die groote afstanden afleggen Is men in
het bezit van goede papieren en de noodi-
ge visa voor Duitschland en het land,
waarheen men wil trekken, dan ontmoet
men aan de grens weinig moeilijkheden.
Een reis in den nacht is nog altijd „un
heimisch Men rijdt in halfduistere cou-
pé's door het diepe duister.
Voortdurend ontmoet men in de cou-
pé's soldaten, die naar het front trekken
of met verlof naar huis gaan De mees
ten hunner zijn gesloten en laten weinig
uit, van wat hun in de gevechtszone over
kwam, of wat de plannen voor de toe
komst zijn Een toevallige ontmoeting met
eenige Duitsche soldaten liet eenige bij
zonderheden door. Onder de troepen, die
naar het front in het Westen trekken, zijn
thans velen, die den vollen strijd in Po
len hebben meegemaakt en na eenige we
ken verlof weer hun dienst ook in de ge
vaarlijke zones hebben te verrichten De
stemming van de ouderen is rustig, zon
der eenige uitgelatenheid Het liefst had
den zij vrede en velen voelen zich teleur
gesteld, dat de vredespogingen, gedurende
fle laatste dagen aangewend, niet geslaagd
zijn Men kan het den mannen aanzien, of
zjj naar het Westen trekken dan wel met
eenige dagen verlof gaan naar hun Hei
mat Sommigen leven als het ware op het
vooruitzicht, weer eenigen tijd bij de hun
nen te kunnen vertoeven.
Naar wij van reizigers vernamen, die
eenig contact gevonden hadden met Duit
sche soldaten, genieten de militairen, die
eenigen tijd aan het front, vooral in de
voorste linies hebben vertoefd, op gezette
tijden tien dagen verlof
De strijd aan het Westfront blijkt veel
zwaarder te zijn dan de communiqué's la
ten uitkomen en het aantal slachtoffers
moet grooter zijn dan de buitenstaander
verwacht.
Sir Ronald Hugh Campbell, de
nieuwe Engelsche ambassadeur
te Parijs, verlaat het Elysée, na
zijn geloofsbrieven overhandigd
te hebben aan president Lebrun.
Hoe de cockpit van een Duitsch
militair vliegtuig er uit zag, toen
het toestel na een hevig gevecht
boven Fransch grondgebied was
neergeschoten.
Het D.N.B. bericht uit Berlijn: Ten aan
zien van de gisteren door Chamberlain in
het Lagerhuis afgelegde verklaring betref
fende de maatregelen tegen den Duitschen
uitvoer, (men zie het 2e en 3e blad Red.)
merkt men in Duitsche politieke kringen
op, dat de geheele Engelsche oorlogsvoering
ter zee opgebouwd is op de beginselen van
de zeeschuimerij. Wanneer Engeland thans
overgaat tot openlijke berooving van neu
trale schepen in volle zee, is dat met het
oog op de meedoogenloosheid waarmede
Engeland zich van oudsher niets heeft aan
getrokken van volkenrechtsbepalingen en
gebruik heeft gemaakt van geweld tegen
over den zwakkere, niet verrassend. Onder
deze Engelsche methoden zullen natuurlijk
in de eerste plaats de neutralen te lijden
hebben.
ENGELAND VERWACHT
PROTESTEN,
De Britsche autoriteiten verwachten dat
door de neutralen protesten zullen worden
ingediend tegen het aanhouden van hun
schepen. Zij verklaren al het mogelijke te
zullen doen om verbetering te brengen in
den toestand, die gelijk zij zeggen, uitslui
tend veroorzaakt is door het illegale op
treden van Duitschland. De in beslag geno
men goederen zullen in beslag genomen of
verbeurd verklaard kunnen worden.
Gebrek aan vet.
In Duitschland zijn momenteel alle le
vensmiddelen bijna gerantsoeneerd. Groen
ten en aardappelen zijn momenteel nog vrij,
maar de overige levensmiddelen zijn op den
bon gezet. Het blijkt, dat vooral het vet ta
melijk krap aan is. In de Duitsche grens-
bladen wordt zelfs al gewaarschuwd om
koek en andere versnaperingen, waarbij
vet gebruikt moet worden, zoo weinig mo
gelijk naar de oude recepten klaar te ma
ken en daarvoor bakmiddelën en adviezen
in te winnen bij de verschillende voorlich
tingscommissies. Wel zijn in de banketbak
kerszaken verschillende banketartikelen
verkrijgbaar, maar zoo hoog in prijs, dat de
gemiddelde Duitscher ze niet kan koopen.
Cacao is bijna niet verkrijgbaar, evenmin
als een reepje chocolade zooals wij dia in
Holland kennen, meldt men aan de Msb.
Wel kan men duurdere tabletten koopen,
welke alleen voor ruime beurzen zijn te be
kostigen. De buitenlandsche reizigers, die
het land bereizen, worden over het alge
meen ruim van brood, vet en vleeschkaar-
ten voorzien, maar al deze bons zijn ge
stempeld op den dag voor het gebruik be
stemd, zoodat de reizigers er neg betrekke
lijk weinig voordeel van hebben, tenzij hij
voorraden zou willen inslaan, wat hp na
tuurlijk niet doet.
Koffie en thee blijven nog zeldzaamheden
en de bevolking klaagt, dat de porties op
de bons, waarop surrogaatkoffie verkrijg
baar is, klein zijn.
Men komt dan ook dikwijls treinen tegen
vol met gewonden, die door de bevolking
sympathiek worden behandeld en op de
stations worden onthaald op versnaperin
gen.
Ook de mannen, die naar het front trek
ken, worden dikwijls op stations broodjes
en drinkèn geboden Maar over het alge
meen krijgt men den indruk, dat alle
manschappen, vooral de ouderen, gelaten
hun plicht doen.
Aan de versterkingen aan het front
wordt nog voortdurend hard gewerkt en
wij vernamen zelfs, dat ook aan de grens
in het Rijnland, oa ook in de omgeving
van Kleef, nog betonnen kazematten wor
den gebouwd, veelal zware betonnen bum
pers in denzelfden geest als aan de Sieg-
friedlinie.
Urker botter aan groot gevaar
ontsnapt.
De vanmorgen te IJmuiden binnengeko
men botter U.K. 1 is bijna als eerste Ne
derlandsche visschersvaartuig het slacht
offer geworden van een mijnontploffing.
Terwijl het scheepje vannacht even bui
ten de lichtbrulboei voor IJmuiden vis-
schende was, ontplofte op ongeveer veertig
meter achter het vaartuig een mijn, die
vermoedelijk in het net was geraakt. Een
enorme waterzuil steeg omhoog, waardoor
de botter drie meter uit 't water werd ge
licht Het neerploffen veroorzaakte ernsti
ge lekkage, maar het scheepje kon behou
den te IJmuiden binnenkomen, waar het
aap den grond is gezet. Het net en de lij
nen gingen verloren. Niemand van de op
varenden werd gewond.
Aan het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over de Waterstaatsbegrooting en
die van het Verkeersfonds wordt het vol
gende ontleend:
Vele leden spraken de hoop uit, dat de
regeering krachtig zal voortgaan met het
doen uitvoeren van openbare «werken. Zij
verwachtten dat de minister van water
staat, voorzoover dit van hem afhangt, hier
aan zijn volle medewerking zal verleenen.
Ook onder de thans ingetreden buitenge
wone omstandigheden zal deze vorm van
werkloosheidsbestrijding immers zeker niet
gemist kunnen worden.
Sommige leden informeerden naar de mo
gelijkheid van verdere inpolderingen. Zij
verzochten den minister hiernaar zoo noo-
dig een onderzoek te willen doen instellen
en, voorzoover plannen tot inpoldering uit
voerbaar zijn, daaraan zijn volle medewer
king te willen verleenen. eventueel in sa
menwerking met zijn ambtgenoot van finan
ciën. Inpoldering achtten zij zoowel met het
oog op het gebrek aan cultuurgrond en de
voedselvoorziening als met het oog op de
werkgelegenheid van groot belang.
In het bijzonder zouden deze leden wil
len worden ingelicht omtrent de mogelijk
heden op dit gebied in Zeeland (Sloe, Kreek-
rak, het Land van Saeftinge, Braakman)
en Zuid-Holland. Ook verzochten zij een
overzicht te mogen ontvangen van hetgeen
er gebeurt op het gebied van de inpolde
ring van de Wadden en den Dollard.
DE VERKEERSPOLITIEK.
Van vele zijden werd den minister ver
zocht mededeeling te willen doen van zijn
plannen ten aanzien van de coördinatie van
het verkeer.
Verscheidene leden waren van oordeel,
dat de methode, welke de regeering tot dus
verre heeft gevolgd om tot verkeerscoördi-
natie te komen, niet de juiste is. Het was
dezen leden onbegrijpelijk, dat men bij de
ordening van het verkeerswezen uitgaat
van geheel andere beginselen dan bij die
van het overige bedrijfsleven.
Verscheidene andere leden merkten na&r
aanleiding van dit betoog op, dat zij het
standpunt der regeering in dezen geheel
konden deelen.
Verscheidene leden vestigden er de aan
dacht op, dat coördinatie van het verkeer
in de huidige omstandigheden meer dan ooit
noodig is. Nu gebrek aan benzine dreigt, al
thans met de mogelijkheid daarvan rekening
gehouden moet worden, jnoet elke verspil
ling van brandstof worden vermeden.
Sommige leden verzochten den minister
bij gebrek aan benzine het autobusbedrijf
zoo lang mogelijk te willen sparen, behalve