EEN NEGERHEILIGE. Engeland blijft de neutraliteit van Nederland en België eerbiedigen Het Engelsche Hoogerhuis brengt hulde aan Koningin Wilhelmina en Koning Leopold GEMENGD NIEUWS „Wat voor wereld heeft de Britsche regeering op het oog als het vrede wordt De positie der Geallieerden is versterkt. SPIJT EN HOOP DER OPPOSITIE. „De lucht gezuiverd." „Een zeer groote dienst aan de menschheid." Luxemburg en de oorlog. WSÊÊÊSÊÊÊÊSÊÊÊÊÊSÊSÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊm -er OOK IN ENGELAND WORDT HET LEVEN DUURDER. Uafi .ZT3ZEX Verwijzende naar het Britsche antwoord op het vredesinitiatief van Neder land en België, zeide Sir John Si mon, de Engelsche kanselier van de schat kist, gistermiddag in het Britsche Lager huis: De misleidende verwijzingen naar de politiek van de Britsche regeering in de redevoering van den Duitschen rijks kanselier op 9 November jl te München alsmede de verkeerde voorstelling door de Duitsche propaganda van de antwoorden van Engeland en Frankrijk, alsof deze een afwijzing zouden beteekenen van het Ne der landsch-Belgjsche vredesinitiatief;, wa ren geen aanduidingen, dat het Duitsche antwoord waarschijnlijk de deur zou ope nen naar een vreedzame en bevredigende regeling. Verwijzende naar het antwoord van Duitschland op het initiatief van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold, zeide Simon: „De Britsche regeering is in elk opzicht voornemens, overeenkomstig de consequente politiek van Engeland, de neutraliteit van Nederland en Bel gië te blijven eerbiedigen Voortgaande zeide Simon: „De vorige week is pok gekenmerkt geweest door een terugkeer van geruchten over agressieve bedoelingen van Duitschland jegens Neder land of België. De aanwezigheid van groote concentra ties Duitsche troepen aan de grenzen van Nederland en België, en de ope ning eener dreigende campagne in de Duitsche pers, waren een maar al te be kende aanduiding voor de wereld, welke gewend is geraakt in dergelijke teekenen een onmiddellijken voorlooper te zien van een Duitsche invasie Vervolgens herinnerde Simon aan de officieele Duitsche verklaringen over het voornemen de neutraliteit van Neder land en België te eerbiedigen, alsme de aan de radioredevoering van den Ne- derlandschen minister-president. Hij voeg de hieraan toe: De ontspanning, welke op deze verklaringen is gevolgd, was een be vrediging voor de Britsche regeering Andere gebeurtenissen in de laatste 14 dagen hebben de positie der Geallieerden versterkt. Zoo hebben de Ver. Staten door hun recente wetgeving ons het recht teruggegeven overvloedige voorraden aan te koopen. Een minder bevredigende ge beurtenis was de feitelijke mislukking der onderhandelingen tusschen de regeering en van Rusland en Finland. Na Simon was het woord aan den leider der oppositie der Arbeiderspartij, Attlee Hij zeide o.m.: Wij allen betreuren het, dat de pogingen van de twee monarchen der Lage Landen, den vrede te herstellen, zoo vierkant door de Duitsche regeering zjjn verworpen. W« hop.en allen evenzeer, dat deze vreedzame volkeren niet bij den oorlog zullen worden betrokken. Attlee vroeg of er besprekingen gevoerd worden met de Dominions en Frankrijk over de vredesdoeleinden. „Er bestaat in dit land zeide hjj vraag naar een nauwkeuriger definitie der doeleinden van den vrede naar onze meening Dit is geen vraagstuk, dat wij ter zijde kunnen leg- Brieven uit Amerika. gen tot later of tot het einde van den oorlog De burgers van dit land, en eigenlijk de geheele wereld, wenschen nauwkeurig te weten, waar wij voor vechten en wat voor soort wereld de regeeirng op het oog heeft, als de oorlog is afgeloopen. Wij allen denken er nu over na, wat voor soort Groot Brittannië uit den oorlog zal te voorschijn komen. Sinclair, de leider van de Liberale op positie zeide, sprekende over het Neder- landsch-Belgische vredesinitiatief, dat dit de lucht had gezuiverd Thans kan niet langer beweerd worden, dat deze oorlog aan Duitschland wordt opgedrongen. „Hit- Ier heeft geweigerd te antwoorden op het oorspronkelijke beroep, dat op hem is ge daan, en daarom is het nu voor de ge heele wereld duidelijk, datfc Hitler den oorlog voortzet om geen anderen reden, dan om het Nazi-juk te verstevigen op de Tsjechen en de Polen. Alleen bij hem berust de verantwoording voor het afwij zen van onderhandelingen." In het debat over het werkelijke oor logsoverzicht heeft Snell, de leider van de „Labour"-oppositie in het Engelsche Hoo gerhuis, den raad gegeven, billijke voor waarden aan het Duitsche volk aan te bieden. Wij dienen in staat te zijn, aldus Snell, het Duitsche volk ervan te verze keren, dat hun gebied geëerbiedigd zal worden, dat de blokade zoo spoedig moge lijk zal worden opgeheven, en, dat, zoo dra het den weg des vredes in plaats van dien van oorlog kiest, onze volledige me dewerking gegeven zal worden om zijn uiteengeslagen leven te herstellen en op te bouwen Persoonlijk geloof ik, dat in dien dit aan het Duitsche volk kon wor den duidelijk gemaakt, het antwoord on middellijk zou volgen en verrassend zou zijn. Het geheele land, zoo vervolgde Snell, dient dankbaar te zijn jegens Koningin Wilhelmina en Koning Leopold voor hun initiatief. Zij hebben onzen hartgrondigen dank voor hun voorstellen. De kleine landen hebben altijd een groote bijdrage geleverd aan het internationale welzijn- Indien door de goede diensten van de heerschers van Nederland en België deze oorlog zou kunnen worden verkort of beëindigd, zouden de kleine landen opnieuw een zeer grooten dienst aan de menschheid bewezen hebben (toe juichingen) De hooge staat en de persoonlijke eigen schappen van deze twee doorluchtige mo narchen verdienden, dat deze voorstellen op de meest ernstige wijze werden be- De maatregelen, die wij sinds het uitbre ken van den West-Europeeschen oorlog van 1939 genomen hebben aldus minister president Pierre Dupong een dezer dagen in de Luxemburgsche Kamer zijn van drieërlei aard: maatregelen voor de veilig heid van den staat en zjjn burgers; maatre gelen van economischen en socialen en van financieelen aard. Op de officieele neutraliteitsverklaring is gevolgd een vaststellen onzer verplichtin gen. Ofschoon wij het verbod van overvlie gen van Luxemburgs grondgebied door geen wapenen kracht kunnen bijzetten, worden vliegtuigen, die hier landen, onmid dellijk geïnterneerd. (Gelijk nog dezer da gen met een Engelschman, die in Esch a. d. Alzette abusievelijk landde, geschied is. Red.) De grensbewaking is versterkt, en omdat deze taak voor de douane en rijksveldwacht te zwaar werd, is de vrijwilligerscompagnie, voor den duur van dezen oorlog, met 100 man uitgebreid. Bovendien is de regeering voornemens over te gaan tot het oprichten van burger wachten, wel in hoofdzaak met het doel, bij binnenkomst van groote aantallen deser teurs, handelend te kunnen optreden bij hun interneering. Dit verschijnsel neemt den laatsten tijd toe. Om grensincidenten te voorkomen zijn onderscheidene maatregelen genomen: ver bod van jagen in het grensgebied, en van visschen in de grensrivieren Moezel en Sauer en Our; ook is het hinderlijk gebruik van sterke luidsprekers uit neutraliteits- overwegingen verboden. De evacuatie van bepaalde gebieden is voorbereid en op dief stal in die gevallen zijn bijzonder zware straffen gesteld. Na vervolgens de maatregelen van soci- aal-economischen aard, hoofdzakelijk be trekking hebbende op de problemen der voedselvoorziening en der werkloosheid te hebben behandeld, zette minister Dupong uiteen, dat de regeering niet heeft willen weten van een algemeen moratorium, om dat recht en wet voldoende bescherming reeds geven ook voor de huidige omstandig heden. De voornaamste financieele maatregel is vervroegde inning der belastingen: daarvan kan men ons moeilijk een verwijt maken, zoo zeide hij, want de schatkist heeft reeds voor 27.000.000 franken leeningen aan de gemeenten moeten verstrekken, en boven dien: men was zijn penningen al lang ver schuldigd, maar de ontvangers der belastin gen deden vroeger een oogje toe. Kritiek op het regeeringsbeleid is moge lijk, zoo besloot de minister-president, maar wij hebben ons best gedaan, zijn steeds waakzaam geweest en wij voegden ons naar de telkens wisselende omstandigheden. til I I li t v W-A '"""V m M f&M *- i 1&88tetf;: Het nieuwe m s. „Sommelsdijk", dat te Denemarken gebouwd werd voor rekening van de Holland-Amerika Lijn en bestemd is voor den lijndienst New York Java, wordt aan de Wiihelminakade te Rotterdam in gereedheid gebracht voor de reis naar Ned. Indië schouwd. Het antwoord van Z. M. den Koning van Engeland ging misschien zoo ver als hij in een formeele mededeeling van dit soort kon gaan De beginselen wer den vermeld, waarop, naar zijn oordeel, de vrede tot stand zou kunnen komen. In wezen en in beginsel, waren zij duidelijk en essentieel Indien Duitschland deze be ginselen had kunnen aanvaarden, zou het pad naar den vrede zijn geopend Ten slotte zeide Snell, dat de definitie van de vredes-doeleinden in de eerste plaats de taak is van het Duitsche volk, en in de tweede plaats van de mannen van Enge land en het Britsche rijk, die thans strij den voor de beschaving Samuel, van de Liberale oppositie, zeide, dat allen zich het initiatief herinneren van Koningin Wilhelmina en Koning Leo pold voordat de oorlog begon, en waarop Duitschland niet geantwoord heeft. Ook op het nieuwe initiatief heeft Duitschland niet geantwoord. Engeland en Frankrijk hebben het eenig mogelijke antwoord gegeven door te her inneren aan de doeleinden waarvoor zij oorlog voeren, Laat de openbare meening zelf zich uitspreken over de oorlogsdoel einden, maar ik twijfel of Engeland, Frankrijk of de Dominions dezen tot in bijzonderheden kunnen formuleeren, aldus Samuel. De eetzaal van het nieuwe m s. .Sommelsdijk", dat te Denemarken voor rekening van de Holland Amerika Lijn werd gebouwd en thans te Rotterdam wordt gereed gemaakt voor de reis naar Ned Indië Het schip is bestemd voor den lijndienst New York Java Het Britsche ministerie van arbeid deelt mede, dat sedert het begin van den oorlog de index der kosten van levensonderhoud gestegen zijn met 14 punten, hetgeen over een komt met ongeveer 8,75 procent. Op 1 November j.l. was de index 69 procent boven het peil van Juli 1914. 200 BOETE GEëlSCHT WEGENS PRIJSOPDRIJVING. Voor de Haarlemsche rechtbank stond gisteren een rijwielhandelaar uit Haarlem terecht wegens overtreding van de Prijsop- drijvingswet. Hij had in begin September den prijs van rijwielbuitenbanden, die bij inkoop 0.88 kostten en die hij tevoren verkocht had voor 1.69, verhoogd tot 1.9S. In zjjn filiaal moest men voor dezelfde banden zelfs 2.25 betalen. Verd. verklaarde tot de prijsverhooging te zijn genoodzaakt, doordat de inkoops prijs gestegen was. Het O. M. vond, dat deze handelswijze alle perken te buiten ging. Op banden van 0.88 maakte hij een winst van 1.10 en 1.37. Als dit geen prijsopdrij ving is, aldus de officier, dan kan men be ter de heele wet in de papiermand gooien. Hij eischte 200.boete, subs 20 dagen hechtenis, met verbeurdverklaring van de in beslag genomen banden. De uitspraak is op 30 November. DUITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN BELGIë. Twee Duitsche vliegtuigen zijn gisteren verschenen boven Belgisch grondgebied in de buurt van Luik. Belgische jachtvliegtui gen hebben de Duitschers tot den terugkeer genoodzaakt. VOOR HET FINSCHE ROODE KRUIS. Naar men ons uit Den Haag mededeelt, is van verschillende zijden gebleken, dat hier te lande behoefte bestaat om steun te verleenen aan Finland. De Finsch-Ne- derlandsche vereeniging heeft daarom be sloten tot het houden van een inzameling ten bate van het Finsche Roode Kruis. Voor dit doel wordt een eere-comité ge vormd, waarin o.a reeds zitting hebben genomen de oud-ministers Gelissen en Deckers. II. DE IDEALEN VAN FATHER DIVINE. EN ZIJN INVLOED. (Van onzen correspondent te New-York). De volgelingen van Father Divine ge- looven, dat hij een wonderdoener is. De kleine, bewegelijke prediker specialiseert zich in het verrichten van het onmogelij ke. Hjj zegt alle ziekten te genezen: van mazelen tot kanker en zijn „engelen" zul len u vertellen, dat hij 'een doode heeft doen herrijzen om zijn lof uit te jubelen. Maar zijn methoden houden meer in dan wonderdoenerij. Zijn formule, idie door vele andere mystici en leiders van een cultus over de geheele. wereld wordt toe gepast, bevat: inspireerende toespraken om het religieuze instinct zijner luister aars tot ongekende hoogten op te zwee- pen; zingen, dansen en feestvieren om lichaam en geest toegankelijk te maken voor de extase van een massaal emotiona- lisme; het afleggen van getuigenissen door bekeerden om ongeloovigen te overtuigen, teekenen, insignes en ander symbolen om de geloovigen bij afwezigheid van hun leider aan hem te doen denken. Divine doet alles op ultra moderne manier; iemand heeft eens geschreven, dat zijn praktijken een „gestroomlijnd messianis me" vormen. In zijn kwaliteit van wonder doener is hij ook profeet. En hij zegt, dat de elementen hem gehoorzamen,. Wan neer zijn profetieën uitkomen, juichen zijn volgelingen, wanneer ze niet uitkomen, zegt hij later anders besloten te hebben Negers zijn de goedgeloovigste en kinder- lijkste menschen die er bestaan. Wie tot hun ziel weet door te dringen kan alles van hen gedaan krijgen. Zeker een in zijn soort knappe kerel als deze Divine, wiens sterkste wapen zijn groote welsprekend heid is. Nog nooit in-de geschiedenis der menschheid heeft welsprekendheid, ge paard aan zielkundig inzicht, zulk een in vloed op de menschheid gehad, omdat nog nooit in de geschiedenis der menschheid de techniek daarbij zoo behulpzaam is ge weest. Zonder microfoon zou de wereld er anders uitzien. Daarvan heeft ook Divine geprofiteerd Hij heeft macht over de taal en over het hart van zijn luisteraars. Zijn redevoeringen zijn een mengelmoes van hoog en sidderend mysticisme, waarvoor hij eigen-gemaakte woorden gebruikt en doodeenvoudige woorden en zinnen Hij is zonder twijfel een even groot menschen- kenner en redenaar als mannen, die meer dan alleen maar een negerwijk met 350,000 inwoners in beroering hebben gebracht. Het nuttigste wapen van een volksmen ner wordt ook door hem gehanteerd: de hamer der voortdurende herhaling. Hij zegt met trillende overtuiging zinnen als deze: „Ik zeg u, dat er millioenen en bil- lioenen en trillioenen, quadrillioenen, quintillioenen, sextilloenen, septillioenen, octillioenen en duodecillioenen, ja, decil- lioenen van decillioenen van zegeningen zjjn voor hen die op de eeuwigheid be trouwen". Dit is slechts als voorbeeld een van de zinnen van een van de honderden geëxalteerde preeken van dezen man. Zij vormen den bodem, waaruit de „trillin gen" en „extases" ontstaan, die den be zoeker van zjjn kerkdiensten in diepe verbazing angst en verbijstering brengen In Harlem staat de extase van Father Di vine's oefeningen vlak naast de onmen- scheljjke opgewondenheid, die in de dans- lokalen heerscht. Hier begrijpt ge pas dat jazz en jazzband iets anders beteekenen dan louter genoegen en dansen zooals wjj dat kennen. Ge hoort in Divine's mystie ke kerkdiensten de voor uw ooren en gemoed wonderlijkste gezangen, die wen telen in razend tempo om profanatie, ex tase en bovenmenscheljjke vervoering. Dit zingen is, zooals het prediken, een nadruk kelijke eindelooze herhaling van hetzelfde. Vervoerd in hun handen klappende en hun lichamen rhytmisch bewegende, kan het zwarte gehoor honderd keeren zin gen: It 's wonderful to be in love with Father It 's wonderful to be in love with you Dear, sweet Father Divine You 're in this heart of mine It 's wonderful to be in love with you Het gezang rijst op en sterft weg, de een na den ander neemt het op wanneer de melodie dreigt weg te zinken. En zelfs de totaal ongeloovige blanke toeschouwer betrapt zichzelf er op dat hij met voet en hand mede de cadansen volgt. Dan komt de getuigenis. Het is geenszins mijn bedoeling hier in vragen en vormen van religieuze uiting te treden. Alleen mag ik constateeren dat de extatische bewogenheid sterk herinnert aan Oost-Joodsche ritualiën en dat de ge tuigenis sterk doet denken aan diensten van het Leger des Heils of aan de Ox- fordistische getuigenissen van Frank Buchman. Hier, als overal ter wereld, raakt het oer-oude het ultra-moderne en de wijsheid van „er is niets nieuws onder de zon" treft u hier anders dan als een versleten gemeenplaats. Als Father Divine voor het in ont vangst nemen der getuigenissen verrijst, vergezellen hem opgewonden kreten uit het auditorium: „Vrede" „Het is won derbaarlijk!^ - „Dank u Father!.'' „Zjjt ge niet verheugd?!" „Kunt ge het mysterie zien?!" Geluk en vreugde liggen op ieder gelaat wanneer Divine verrijst. Massa-ontroering op haar hoog tepunt, En dan komen de getuigenissen, geëxalteerd, mysterieus, menschelijk, pri mitief en dikwijls ontstellend van eerlijk heid. Divines beeltenis is overal: gegraveerd op knoopsgat-insignes en "broches: portret ten van den zwarten afgod in iederen „hemel' en in iedere kamer van zijn „en gelen' op de muren van Harlem, aan boomen en op borden staan: „God Fa ther Divine" „Naar de eetzaal Dank u, Father". „Vrede en vreugde" „Niet rooken. Wij danken u, Father Deze cultus kent geen uiterlijke klee derdrachten. Divine zelf is bij den duur- sten kleermaker van New York een ge ziene klant: zijn colberts zijn onberispe lijk. Dit is opzettelijk geschied: om een schijn van modernisme aan deze uitingen van oer-instinct te geven en om belache- ljjk-maken door buitenstaanders te voor komen. Uiterlijk theatrale effecten heeft Divine niet noodig. Hij bekeert en behoudt zijn volgelingen door redevoeringen, zin gen, getuigen, feestelijkheden, vervoering en zijn beeltenis die alom aanwezig is Divine's uiteindelijk doel is niet gering: de triomfale verovering van Amerika eerst, daarna zijn koninkrijk over de we reld: daar zal één vlag zijn, één taal en geen verschil van ras en godsdienst. Een onsterfelijke monarch. Divine zal voor eeuwig regeeren over een hemel op aar de. Dit is precies wat Divine's volgelin gen stellig gelooven en wat de ongeloo vigen „heelemaal niet gelooven". U kunt om dit alles lachen, maar ge kunt deze beweging op zich zelve niet weglachen. Zij is twintig jaar oud en breidt zich lang zaam maar zeker uit al haalt ze nog steeds de 20,000 volgelingen niet. Het is dus een heel kleine secte, maar in het gezicht van het neger-probleem, dat van groote Amerikaansche be^eekenis isj en dat wellicht ook van wereldwijde strekking kan worden, is dit geval niet onbeteeke- nend. Divine's macht in het kader van zijn beweging wordt steeds grootjer en dieper. De namen, die hij van zijn volge lingen krijgt, zijn daarvan het bewijs. Zij noemen hem: God, Groot en Machtig Ko ning, Meester der Almachtigheid, Bron van Gods-alwetendheid; Dynamo der Be vrijding; Verpersoonlijking der Volmaakt heid; Leider van het Heelal. E,en eenvoudig, doch belangrijk punt. moet in het oog gehouden worden wan neer men Divine's toekomstprogram wil begrijpen. Dat is dit: hij gelooft geen taart in de wolken, geen engelachtige ge waden hierboven, geen huis in den hemel De taart, de kleeren en de huizen zijn op aarde weggelegd. Ge behoeft niet op aarde gebukt te gaan om den hemel te verwerven. Divine predikt, dat „God" hier is en dat zij, die in hem gelooven, onsterfelijk zijn. Overigens: als aardsch politicus is hij tot nu toe een mislukking gebleken. Één maal, 20 September 1938, heeft hij tele grammen gezonden aan Roosevelt, Hitler en andere staatslieden in verband met Tsjecho-Slovakije, om den vrede te bewa ren. In de stedelijke New Yorksche poli tiek werpt hij, door middel van zijn blad en zijn preeken nogal eens een plannetje op. Dat gaat dan meestal over de belas tingen en de huishuren. Maar eenig prac- tisch gevolg heeft dat niet gehad. Intus- schen sticht hij steeds meer nieuwe „he mels" in fraaie villa's en buitenhuizen. Na Harlem vindt hij zijn grootsten aan hang bij blanke groepen in Los Angeles, dat immer een van de meest-onwezenlijke opgewondenste en voor iederen cultus meest-toegankelijke steden ter wereld is: daar zijn vier „depót-hemels" en ik heb in een Amerikaansch dagblad gelezen, dat er „twaalf hemels" in Zwitserland zijn, al komt mij dit onwaarschijnlijk voor- Natuurlijk zal de beweging een crisis doormaken,, wanneer Divine sterfelijk blijkt te zijn. Maar er zijn sterke en intel ligente „engelen" om hem heen geschaard, die daar een min of meer aannemelijke mouw aan zullen weten te apssen John Lamp, zijn secretaris en Faithful Mary schijnen de eerst-geroepenen te zijn. Maar voorloopig roept de kleine zwar te afgod uit: „Ik ben dezelfde in alle eeuwigheid. Voor ik een lichaam had ben ik dezelfde. Maar ik zeg niet dat ik de zelfde was, omdat God altijd is en nimmer was." Dit alles over Father Divine en zijn be weging: merkwaardig en belangwekkend verschijnsel in de merkwaardigste en be langwekkendste stad die ik ken: New York. Mr. E. Elias.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 7