|p föxr0trttict&le (&GOESCHE COURANT Hitier zegtOuitschland capituleert nooit Het vredesinitiatief van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold. AANSLAG GEPLEEGD OP HITLER. Gaat het spel nu beginnen „Wij zullen spreken in een taalf die de Engelschen verstaan". Cleen woord over het vredes-initiatief. BEGINT DUITSCHLAND EEN GROOT OFFENSIEF? „Vijl jaar allereerst". Engeland wordt den duikbooten de baas, zegt Churchill. Een geraamd verlies van twee onderzeeërs per week. Wat doen de vestzakslag schepen? Duitsche reservisten opgeroepen. De Russisch-Finsche onderhandelingen. Uitstapjes en caviaar Duitsche troepen aan de Nederlandsche en Belgische grenzen. Instemming en waardeering, maar weinig.hoop Inlijving dienstplichtigen uitgebreid. De Scandinavische staats hoofden betuigen hun adhaesie. DE DUITSCHE MEENING. „Aanspraak op moreelen steun." Een programma-wijziging redde hem het leven ER WAS EEN HELSCHE MACHINE OP HET DAK GEPLAATST. DE DUITSCHERS GEVEN EN GELAND DE SCHULD. Spanje is pessimistisch. Roosevelt's steun verzocht. NADERE BIJZONDERHEDEN. NUMMER 265 182e JAARGANG Dagblad. Uitgave C.V. De Middel- burgsche Courant. Bureaux: te MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28, Tel. Redactie 269, Administratie 139; te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post giro 359300. Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Weekabonne menten in Middelburg en Goes 18 ct. TWEE BLADEN EERSTE BLAD |P HiDDELBURGSCHE COURANT DONDERDAG 9 NOVEMBER 1939 Advertentiën 30 cent per regel, ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Bij contract lager. Tarief op aanvraag. Familieberichten en dankbetuigingen minimum f 2.10. „Kleine Advertenties", maximum 6 regels, 75 cent, by vooruitbetaling. „Brieven, of adres bureau v. d. blad" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct. Volgens de nat. socialistische traditie is gisteravond in den „Bürgerbrauekeller" te München het „appèl der oude garde" voor Hitier gehouden. Hitier behandelde. naar het D.N.B. meldt o.m. de Engelsche stelling, volgens welke in den vorigen oorlog gestreden werd voor de vrijheid der kleine naties en voor de rechtvaardigheid en het zelfbeschik kingsrecht, waarbij hij uiteenzette, dat daar van in de practijk niets ten uitvoer is ge legd. Voorts hekelde hij de bewering, dat Engeland streed voor de beschaving en de humaniteit en zich niet keerde tegen het Duitsche volk of den Duitschen handel en de Duitsche koloniën. Ook de overige leuzen der Geallieerden uit den wereldoorlog en de punten van Wilson, onderwierp Hitier aan felle critiek. Nooit is een volk gemeener bedrogen dan het Duitsche in den afgeloopen 20 jaar door de Engelsche staatslieden zei Hitier. Niets van al het beloofde is ten uitvoer gelegd, het werd geen vrede zonder overwinnaars en overwonnenen. Er kwam geen zelfbe- stemmingsrecht der volkeren; er werden herstelbetalingen geëischt; het koloniale probleem is niet rechtvaardig behandeld en ondragelijke lasten zijn op Duitschland gelegd. Duitschland is niet als rechtsgelijke natie opgenomen in den Volkenbond; er kwam geen algemeene ontwapening. Dat waren alle louter leugens. Uit de ellende na den oorlog is de nat.-socialistische bewe ging ontstaan. De nat. socialistische bewe ging begon haar triomftocht en sindsdien is uit Duitschland een wereldmacht geworden. Het was natuurlijk aldus Hitier dat de oude vijand weer zou optreden op het oogenblik, waarop Duitschland de gevolgen van de nederlaag zou hebben overwonnen. Het nieuwe Duitschland had geen oor logsdoel tegen Engeland of Frankrijk. Wan neer men ons toch aanviel, kan dat niets uit te staan hebben met de kwestie Oos tenrijk, Tsjechië of Polen, want zoo noodig is die snel vergeten. Polen toont bovendien hoe weinig Engeland gelegen is aan het bestaan van staten, want anders had Enge land ook Rusland moeten aanvallen, aange zien Polen immers is gehalveerd. Wanneer Engeland voor de vrijheid zegt te strijden, kan het een prachtig voorbeeld geven door zijn eigen volkeren volledige vrijheid te schenken. Het is belachelijk wanneer En geland steeds weer verklaart geen egoïs tische doeleinden te hebben. De oorlog is er alleen omdat Engeland hem gewild heeft. Ook wfj zijn van meening, aldus Hitier, dat deze oorlog een einde moet nemen en dat niet om de paar jaar telkens weer een oorlog kan en mag en moet beginnen. Wij achten het daarom noodzakelijk, dat tot dit doel de naties zich beperken tot hun eigen gebieden van invloed,dat een volk zich niet aanmatigt te willen spelen voor politieagent in de wereld. Engeland wil den vrede niet. We hebben dat gisteren weer gehoord. (Hier bedoelde spr. de rede van minister Halifax. Red.) Ik heb reeds in mijn Rijksdagrede ver klaard, dat ik persoonlijk niets meer daar over te zeggen heb. De rest zullen wij voor de Engelschen zeggen in de taal, die zij waarschijnlijk wel zullen verstaan. Het spijt ons slechts, dat Frankrijk zich in dienst gesteld heeft van deze Britsche oorlogsophitsers. Sprekende over Rusland zeide Hitier: „Ik heb het niet als een succes van de Duitsche politiek, maar als een succes van het ver stand beschouwd, dat het ons gelukt is met Rusland tot een overeenstemming te ko men. Eenmaal hebben beide volkeren oor log tegen elkander gevoerd, tot doodbloe- dens toe. Wij zijn thans overeengekomen den heeren in Londen en Parijs dit genoe gen een tweeden maal niet meer te doen. Ik heb reeds eerder gezegd: „Alles is denkbaar, behalve dit eene: dat wij capi- tuleeren." Wanneer men tegen mij zegt: dan zal de oorlog misschien drie jaar duren, dan ant woord ik daarop: hoe lang de oorlog duurt speelt geen rol, maar capituleeren zal Duitschland nooit. Men zegt tegen mij: Engeland heeft zich voorbereid op een drie jarigen oorlog. Ik heb op den dag van de Britsche oor logsverklaring aan veldmaarschalk Goering het bevel gegeven onmiddellijk alle voorbe reidingen te treffen voor den duur van vijf jaren allereerst. Niet omdat ik geloof, dat deze oorlog vijf jaren duurt, maar omdat wij ook in vijf jaar niet zullen capituleeren. Wat ook van ons geëischt wordt aan of fers is zonder belang; beslissend is en blijft alleen de overwinning." Met geen woord heeft -Hitler het vredes' initiatief van onze Koningin en Koning Leo pold aangeroerd. Hij sprak evenmin over Italië. In het Engelsche Lagerhuis heeft minis ter Churchill verklaard: Ik kan thans met grootere stelligheid mijn verklaring herhalen van zes weken ge leden, dat wij definitief de overhand krijgen over de duikbootaanvallen. Ik geloof, zoo voegde de minister hieraan toe, dat de verliezen aan Duitsche duikboo ten gevoegelijk geraamd kunnen worden op twee vier per week. Sprekende over den Duitschen bouw van duikbooten, zeide Churchill: Wp moeten aannemen, dat per week twee nieuwe duik booten aan de vloot worden toegevoegd. De verwachting is, dat wy in Januari den stryd moeten aanbinden tegen honderd on- derzeeëers, met aftrek van degenen, welke inmiddels tot zinken zpn gebracht. Daarom is te verwachten, dat een langdu rige onverbiddeiyke strijd ons te wachten staat. Wy worden blootgesteld aan een vorm van aanval, welke verfoeiiyk geacht wordt, maar onze tegenmaatregelen zijn doeltref fend. Ik moet evenwel waarschuwen, dat biy'vende verliezen verwacht moeten wor den. Nooit kan er onschendbaarheid gega randeerd worden. Er zal in dezen oorlog geen tydvak zyn, waarin de zeeën volko men veilig zijn, maar, naar ik geloof, zal er ook geen periode zyn, waarin het nood- zakeiyke scheepvaartverkeer der Gealli eerden niet kan worden voortgezet. Daarnaast moeten wij het hoofd bieden aan den aanvaller boven water. Een, wel licht twee z.g. vestzakslagschepen bevinden zich de laatste zes weken op de handelsrou tes van den Atlantischen Oceaan. Maar het opvallende is, dat hoewel deze machtige vaartuigen op den weg liggen van con- vooien, welke den oceaan oversteken, zij niet in staat zijn of niet durven eenige ver overingen te doen van beteekenis. Slechts twee schepen met een inhoud van 10.000 ton zpn tot dusver door aanvallen boven water tot zinken gebracht, tegen 212.000 ton door duikbooten. Volgens een bericht van den correspon dent van het Deensche blad „Politiken" te Beriyn zijn verlofgangers van alle catego rieën der Duitsche weermacht telegrafisch opgeroepen. Deze oproepingen hebben de geheele week plaats gevonden. Het betreft troepen, wel ke na de harde campagne in Polen verlof hadden gekregen. Officieren der Duitsche luchtmacht, die het in Polen zoo zwaar te verduren heb ben gehad, hebben ook eenig verlof gehad. Zp zijn gisteravond persoonlijk opgeroepen en zelfs uit de restaurants gehaald, met de opdracht direct met den eersten trein nSar hun escadrilles te vertrekken. Een groote ambulancetrein van ongeveer 70 wagons, welke op het station van Potsdam onder stoom stond, is vertrokken. Terwijl de autoriteiten in Helsinki anti- Sovjetboeken uit de boekhandels bannen, onderhoudt Molotof de Finsche gedelegeer den met uitstapjes, caviaar en andere weel- dezaken, zoo sehryft het Zweedsche blad „Aftonbladet", dat daaruit afleidt, dat hier in een aanwpzing gelegen is voor het nade ren van harmonie in het Russisch-Finsche concert. De nieuwe instructies, die gisteren voor de Finsche gedelegeerden zyn aange komen, behelzen, naar men gelooft, con cessies in Karelië en Hogland en men hoopt, dat Rusland den eisch betreffende Hangoe zal laten varen. Dergeiyke concessies zou den den Finschen nationalisten onwelkom zijn. Men gelooft, dat de politie nieuwe be voegdheden op zich neemt om de bewegin gen te beperken van de inwoners, met het doel nationalistische demonstraties te voor komen. Churchill besloot: Na de negende oorlogsweek geloof ik, dat, zonder mij over te geven aan vermetel ver trouwen, voor zoover het de zee betreft, en de zee heeft vaak bewezen ten slotte te beslissen wy goede hoop kunnen koeste ren, dat alles in orde zal komen. Reuter meldt uit Parys: Volgens gezag hebbende Fransche militaire kringen is het zeker, dat de Duitsche strydkrachten aan de Nederlandsche grens in de paar laatste dagen zyn uitgebreid. Er zyn reeds eenigen tpd belangrpke concentraties geweest, welke in staat stel len te alle tyde tot het offensief over te gaan. Er zijn thans aanvullende eenheden aan toegevoegd. Te Parys is men van gevoelen, dat 't mo- gelyk ïs, dat deze nieuwe bewegingen eer der een soort van diplomatieke dreiging zou den kunnen vormen om druk uit te oefe nen op Nederland en België dan dat zij voor militaire operaties bedoeld zijn. In het kader van de sinds het uitbreken van den oorlog getroffen defensiemaatre gelen zijn in België een aantal gemoEili- seerden, die met verlof waren, ên tevens een aantal nog niet gemobil seerde reser visten opgeroepen De effectieven, welke bij dezen maatregel zyn betrokken, zyn echter geenszins omvangrijk. Het aantal van de eergisteren en gisteren gevorderde autobus sen en andere voertuigen is evenredig aan dat. van de opgeroepen troepen. (Bovenstaande mededeeling uit Brussel, moet in verband worden gebracht met zeer overdreven berichten, welke buitenlandsche agentschappen over de genoemde maatre gelen hebben verspreid). De regeeringspersdienst meldt: Een dezer dagen is aan de pers een mededeeling ver strekt omtrent dè inlijving van ploegen dienstplichtigen 1939 en 1940, die binnen kort voor eerste oefening in werkeiyken dienst worden opgeroepen. Nader is bepaald, dat behalve de reeds bekend gemaakte ploegen, op 4 December 1939 ook worden ingelijfd de dienstplichti gen, behoorende tot de 2e ploeg ponton niers en de lichting 1939, bestemd voor het korps pontonniers en torpedisten. ONGEOORLOOFDE BELANGSTELLING! De marechaussee heeft gisteren op het strand te Muiderberg een Nederlander aan gehouden, die in Duitschland werkt en hier met verlof was. De man hield zich verdacht en langdurig op in de omgeving van een in aanbouw zijnd- versterkingswerk. De regeeringspersdienst meldt, dat de koningen van Denemarken, Noorwegen en Zweden, evenals de president van Fin land aan H M. de Koningin en aan Ko ning Leopold telegrammen (hebben doen toekomen, waarin deze staatshoofden hun adhaesie betuigen met het initiatief ter be vordering van het herstel van den vrede, hetwelk door de souvereinen van Neder land en Belgie is genomen. Te Berlijn wordt bevestigd, dat de Duitsche regeering langs diplomatieken weg aan de regeeringen van Belgie en Nederland zijn standpunt zal ken baar maken over het aanbod van goede diensten der souvereinen van deze beide landen. Er zal tot uitdrukking worden gebracht, meldt Havas, dat Duitschland den goeden wil der beide souvereinen te streven naar een herstel van den vrede begrijpt en waardeert, doch dat moeiiyk te gelooven is aan een practisch resultaat aangezien de operaties tusschen de oorlogvoerenden in hevigheid toenemen. Uit Londen bericht Reuter: Daar het aanbod van Koningin Wilhelmi na en Koning Leopold aan den koning ge richt was, behoort het volgens het proto col ook te worden voorgelegd aan de re geering van Engeland en die der domi nions, alvorens eenig antwoord ,kan wor den gegeven. Ook de Fransche regeering zal geraadpleegd moeten worden. Derhal ve zullen eenige dagen verloopen, voor een definitief antwoord kan worden gege ven. Gisteravond is te München een moord aanslag gepleegd op Hitier. Deze heeft zijn leven waarschpnlijk te danken aan het feit, dat hij eerder vertrok dan aan- vankelpk de bedoeling was Ieder jaar wordt in den „Bürgerbrau- keller" te München, de bakerplaats van de Hitlerbeweging, de mislukte staatsgreep van 9 November 1923 herdacht. Dit jaar zou de plaatsvervanger van Hitler, Rudolf Hess, de herdenkingsrede houden. Dit werd echter afgelast en het bleek, dat Hitier zelf zou spreken. Aangezien de staatszaken Hitler dwon gen nog in den nacht naar Berlijn terug te keeren, verliet hp de bijeenkomst vroe ger dan verwacht werd. Kort na zijn vertrek had er een he vige ontploffing plaats. Van de nog aan wezige leden van de „oude garde" der Hitler-party werden er 6 gedood en ruim 60 gewond. De ontploffing was zoo hevig, dat een groot deel van het gebouw instortte. Er zpn reeds eenige arrestaties verricht, waarover nog geen nadere bijzonderheden worden medegedeeld. Bij de omgekomenen blijken twee dra gers te zijn van de „Bloedorde"',, deelne mers aan den mislukten „Putsch" van November 1923 Verder o.m. een radio omroeper en de cassière van den „Bür- gerbraukeller". Men veronderstelt althans, dat het gevonden lijk van een vrouw dat van deze cassière is Men heeft het door de verminkingen niet kunnen indentifi- ceeren evenals een vierde Ipk. De twee overige dooden bleken ook te behooren tot degenen, die reeds lang deel uitmaken van de party van Hitier. Het D.N.B. meldt nog, dat door een vrijwillige bijdrage van particuliere zijde de voor de opsporing van de daders van den dynamietaanslag te München uitge loofde belooning van vijfhonderdduizend rpksmark met honderdduizend rijksmark is verhoogd. Stefani meldde vanmiddag uit München: De bergingswerkzaamheden in den „Bür- gerbraukeller" zijn reeds afgeloopen. Het schijnt, dat een helsche machine tij dens de redevoering van Hitier op het dak van het gebouw was geplaatst boven de tri bune, van waar af de führer sprak en dat het uurwerk op 21 uur 22 was gesteld. Hitler was tien minuten te voren met zpn gevolg vertrokken en heeft een uur later kennis gekregen van den aanslag op het station Trechtlinger, waar zijn speciale trein stilhield. De leider van de „Gestapo" heeft zpn plaatsvervanger opdracht gegeven de lei ding van het onderzoek op zich te nemen. Er zpn speciale maatregelen genomen te gen vreemdelingen. De bladen schrpven de organisatie van den aanslag toe aan Engeland. Voor den eersten keer sinds 3 Septem ber werden de stadslichten direct na den aanslag ontstoken, teneinde de daders de mogelpkheid te ontnemen in het donker te ontvluchten. Naar van welingelichte zijde wordt mede gedeeld, bevinden zich geen bekende per sonen onder de slachtoffers van den aan slag. Volgens het Duitsche Nieuwsbureau wij zen de sporen van den aanslag op bui tenlandsche aanstichting. Voor het ont dekken van den dader is een belooning van 500.000 mark uitgeloofd. De „Deutscher Dienst)' schrpft: Men wilde Hitier vermoorden, omdat men meen de daarmee Duitschland in het hart te kunnen treffen Wie zpn de moordenaars? Thans weten wij nog niet in bpzonderhe- den hoe deze misdaad werd voorbereid, hoe zij mogelijk was. Een ding weten wp evenwel: de aanstichters, de geldgevers, degenen, die tot een zoo afschuwwekken de gedachte in staat zijn, dat zijn dezelf de, die reeds steeds met sluipmoord in de politiek hebben gewerkt: het ztjh de agenten van den Britschen geheimen dienst. Achter hen staan de Britsche oor logsophitsers en als oorblazers Juda. Wan neer een gebeurtenis de vastbeslotenheid van de Duitsche staattsleiding, de onwrik bare wil van het Duitsche volk te over winnen, de trouw van elk onzer tot den Führer zou kunnen doen toenemen, dan zou dit zeer zeker deze poging tot moord op Adolf Hitler zpn. Sujetten, die voor Engelsch goud tot misdaad overgaan, zal men in de toe komst anders dan tot nu toe behandelen. Wanneer het oog op den vpand is gericht, moet de rug vrij zijn. Engeland moge het zich voor gezegd houden, aldus besluit de „Deutscher Dienst"', dat wp vastbesloten zijn thans den vijand niet uit het oog te verliezen. Wp weten na deze daad: het gaat om het geheel. Het aanbod heeft officieele kringen te Londen volkomen verrast. Er was geen enkele aanwijzing, dat een dergelpke stap verwacht kon worden Gezegd kan wor den, dat het Nederlandsch-Belgische initia tief in groote mate aanspraak maakt op den moreelen steun der wereld-opinie. Spanje is pessimistisch. Havas meldt uit Madrid: Het initiatief van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold neemt een belangrijke plaats in in de Spaansche dagbladen, die de desbetreffende berichten met vette koppen afdrukken. De bladen spreken er hun voeldoening over uit, dat 'n nieuw ge baar ten gunste van den vrede wordt on dernomen Zij zijn echter pessimistisch over het resultaat. De Italiaansche bladen geven aan het Nederlandsch-Belgische initiatief een eere plaats Zij publiceeren het op de eerste pagina met fotos van Koningin Wilhel mina en Koning Leopold. Zp onthouden zich evenwel van rechtstreeksche com mentaren. George Lansbury, lid der Engelsche Ar beiderspartij, heeft een telegram aan pre sident Roosevelt gezonden, waarin hij diens „machtigen steun voor Koning Leo pold en Koningin Wilhelmina bp hun no bel streven naar het onmiddellijk bpeen- roepen van een conferentie en het doen eindigen van een rampzaligen oorlog"" vraagt. In een persconferentie heeft de minis ter van buitenlandsche zaken der Ver. Staten verklaard, dat de regeeringen van Nederland en België de Amerikaansche regeering niet rechtstreeks mededeeling hebben gedaan van het initiatief van Ko ning Leopold en Koningin Wilhelmina. De regeering had ook niet het verzoek ge kregen mede te werken bp de pogingen tot het herstel van den vrede, zei Huil. De „New York Times!zegt, dat het motief voor de vredesstap van Nederland en België de „dringende vrees voor een plotselingen aanval" was. Het blad voegt hier aan toe: „Aldus laat deze vredes stap den toestand ongewpzigd." In verband met den aanslag in den Buer- gerbrauekeller meldt het Duitsche Nieuws bureau op grond van het officieele onder zoek nog de volgende bijzonderheden: Da ontploffing geschiedde gisteravond te omstreeks 21,20 uur, op een tijdstip, dat de Führer de zaal reeds verlaten had. Bpna alle leidende personen uit de beweging, rpksleiders en gouwleiders, hadden hem naar het station vergezeld, waar hij, in ver band met dringende staatszaken, dirèct na het uitspreken van zijn rede, in den trein naar Berlijn stapte. Men kan het slechts een wonder noemen, dat de Führer aan dezen aanslag op zijn leven, is ontkomen, welke aanslag gelijktij dig een aanslag op de veiligheid van het rijk is. Het Duitsche Nieuwsbureau voegt hier aan verder toe, dat het tot dusver elk jaar de gewoonte was, dat de Führer ongeveer tegen 20,30 uur mét zijn groote rede begon, welke meestentpds eerst te 22 uur eindigde. In verband met den beperkten tijd voor zpn verblijf te München, ving hp zpn rede ditmaal een half uur eerder aan. De rede, die anders anderhalf uur duurde, had gis teravond nauwelpk een uur geduurd. Daar door was de Führer reeds kort na negen uur met zijn verklaringen gereed. Niet zoo als anders bleef hij gisteren nog lang in kameraadschappelijke gesprekken met zpn oude strijdmakkers. Hij nam in tegendeel vlug van de in zpn nabpheid zittende par- tpgenooten afscheid, om zich met de overi ge leiders der beweging naar het station te begeven. Hiedroor alleen is het te verkla ren, dat bp de ontploffing geen van de lei dende mannen van de nationaal-socialisti- sche beweging gewond werd. Wanneer de bijeenkomst op de zelfde wijze zou zijn verloopen als in vroegere ja ren, dan zouden op de plaats, waar de bom ontplofte, alle leiders der party gezeten hebben. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt ver der, dat de zaal gisteravond een groote ruïne was. Dit wordt in de eerste plaats verklaard door het feit, dat de eenige het plafond dragende zuil door de ontploffing door midden brak, zoodat zp het gewicht van de balken niet meer kon dragen en met alle steenen, dragers en balken naar bene den stortte. Op de plaats, waar de leiders der beweging gedurende de rede van den Führer gezeten hadden, ligt thans een drie meter hooge puinhoop. Als een beschikking der voorzienigheid wordt het gevoeld, dat de Führer reeds in den trein stapte, op het oogenblik, dat de aanslag in de historische vergaderzaal der beweging hem zou treffen. Men meldt ons uit Den Haag: De Nederlandsche regeering heeft den Nederlandschen gezant te Berlpn op dracht gegeven bij de Duitsche regeering uitdrukking te geven aan haar voldoening over het mislukken van den aanslag op rijkskanselier Hitier.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 1