p för&trïttcïnIe |p $eetcw0cfye P VREDESINITIATIEF I EEN NIEUW VOORSTEL VAN GED. STATEN INZAKE DE ZEGAM Zij willen er een zuiver overheidsbedrijf van maken. Met de „Imperial" is een compromis gesloten inzake de pensioen kwesties, en de affaire-Abrahamse Telegrammen van Konin gin Wilhelmina en Koning Leopold aan de staats hoofden van de in oorlog zijnde landen. VOORTDUREND OVERLEG. Geen bemoedigende reactie in de Fransche pers. De voorgeschiedenis. WAARUIT HET RUMOER ONTSTOND. Nu: een streep onder de rekening. HET COMPROMIS MET DE „IMPERIAL". b. De pensioneering van het stafpersoneel naar dezelfde maatstaf vergt naar alle waarschijnlijkheid een bedrag van rJz 40,000. Hiertoe stellen de „Ze- gam" en de „Imperial" elk f 20.000 beschikbaar. De heer J. Onderdijk weer wethouder. Nieuwe basis voor onderhande lingen tusschen Rusland en Finland. De kansen op een overeen komst schijnen toe te nemen. Weer een aantal neutrale schepen door de Duitschers in beslag genomen. NUMMER 264 182e JAARGANG M m, TWEE BLADEN EERSTE BLAD WOENSDAG 8 NOVEMBER 1939 CCBBf TVlïiüi DLAIiJLIN HJÜIiölHj JöliAli Dagblad. Uitgave C.V. De Middel- A"» /§»JTII I, 1. ifilJL^ iXF SSAdvertentiën 30 cent per regel, burgsche Courant. Bureaux: te l| .«v ingezonden mededeelingen 60 cent MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28, per regel. Bij contract lager. Tarief Tel. Redactie 269, Administratie 139; B B IB» B BBI E9^ M Bt @§HI op aanvraag. Familieberichten en te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post- Hfl B IbBhHBI B B^K fl B (By gSLJfÉ Mm H HJB M dankbetuigingen minimum 2.10. giro 359300. Abonnementsprijs voor fl^B B B WIH M BB& B». HS bPto B" BL B jBB B BCg BB gsBwl H „Kleine Advertenties", maximum 6 Middelburg en Goes 2.30, elders B fl B Br BPfcl W—BdrBB B^%Bm#%IlB B HBI BB H BjUflfl B regels, 75 cent, bij vooruitbetaling. 2.50 per kwartaal. Weekabonne- „Brieven, of adres bureau v. d. blad" menten in Middelburg en Goes 18 ct. 1® cent extra. Bewijsnummers 5 ct. Koningin Wilhelmina en Koning Leopold hebben gisteren opnieuw het initiatief ge nomen om het overleg voor het sluiten van een eventueelen vrede te vergemakkelijken. De gekroonde hoofden van Nederland en België hebben telegrammen gezonden aan de staatshoofden van de in oorlog zijnde landen om te trachten alsnog de dreiging van een nieuwen wereldbrand af te wen den. Dit initiatief der souvereinen is een nieuw blijk van het gemeenschappelijk inzicht en de solidariteit, welke tusschen Nederland en België bestaan, schrijft de Regeerings- persdienst. De tekst van het telegram luidt als volgt: „In een uur van angstige spanning voor de wereld, voor den oorlog in West-Euro pa met vol geweld begint, hebben wij de overtuiging dat het onze plicht is, onze stem opnieuw te verheffen. De oorlogvoerende partijen hebben reeds eenigen tijd geleden verklaard, dat zij niet weigerachtig staan tegenover een onder zoek naar redelijke en vaste grondslagen voor een billijken vrede. Het komt ons voor, dat, in de tegenwoordige omstandigheden, het voor haar moeilijk is met elkander in verbinding te treden, teneinde haar stand punten te preciseeren en dichter bij elkaar te brengen. Als souvereinen van twee onzijdige sta ten, die goede betrekkingen onderhouden met al hunne naburen, zijn wij bereid hun onze goede diensten aan te bieden. Mocht hun zulks aangenaam zijn, dan zijn wij be reid hun, met aanwending van alle midde len, die zij ons in overweging zouden wil-, len geven en waarover wij beschikken, en in een geest van vriendschappelijk begrip, het vinden van factoren voor een te treffen accoord te vergemakkelijken. Dit schijnt ons de taak te zijn, die wij te vervullen hebben voor het welzijn onzer volkeren en in het belang van de geheele wereld. Wij hopen, dat ons aanbod zal wor den aangenomen en dat aldus een eerste schrede zal worden gedaan op den weg naar de vestiging van een duurzamen vre de. 's-Gravenhage, 7 November 1939. (w.g.) WILHELMINA. (w.g.) LEOPOLD." Er was reeds sinds eenige dagen voortdu rend overleg tusschen de beide residenties. Als gevolg hiervan heeft Koning Leopold aan Koningin Wilhelmina voorgesteld, dat Hij voor een persoonlijk onderhoud met Hare Majesteit zou overkomen. De Koning der Belgen maakte de reis per auto. Gistermiddag om kwart over twee is Koning Leopold van het paleis Noord einde in Den Haag vertrokken, hartelijk toegejuicht door eenige honderden men sehen, die op het trottoir aan den overkant van het paleis hadden staan wachten. Met een handkus had Z.M. afscheid ge- nomen van onze Koningin. Prins Bernhard geleidde den Koning, die o® generaalsuniform droeg, naar zijn auto. f a. den Koning nam plaats de Belgische ~,!™i>eiKTVan buitenlandsche zaken, de heer mr D ?ast Prins Bernhard zagen wij jhr. rif>nf a- Geer, onzen minister-presi de' Tnlo Koning eveneens uitgeleide adjust evened6 aUt° voIgden 's KoninSs TT Mc «rtina* !ns in generaalsuniform en W r M Tnt' generaaI-majoor tit. jhr. W. C. M. de Jonge van Ellemeet. Havas meldt uit Parijs- r>o u ochtendbladen wijden veel aandacht aan het bemiddelingsaanbod van zulke eer biedwaardige personen als de Koning der Belgen en de Koningin der Nederlanden De „Petit Parisiert" schrijft, dat men er zich ternauwernood over kan verwon deren, dat de gedachte gekomen is van Koning Leopold III en Koningin Wilhel mina, die wenschen, dat een snelle vrede hun bevrijd van de bedreiging, welke rond hun grondgebied bestaat De vorsten zul len er zich evenwel niet over verwonde ren, dat Frankrijk en Engèland zich hou den aan het standpunt, dat Chamberlain en Daladier hebben uiteengezet na het vredesoffensief van Hitler en Stalin. Sindsdien heeft geen enkele gebeurtenis den toestand gewijzigd De vorsten zullen °°k erkennen, dat onder de tegenwoordi ge omstandigheden een adhaesie aan hun bemiddeling een actief succes zou zijn voor Duitschland, daar dit alleen zou profitee ren. Ook verschillende andere Fransche jour nalisten spreken deze opvatting uit. In de a.s. winterzitting van Prov. Staten van Zeeland zal ook de zaak van de „Ze- gam" (de N.V. Zeeuwsche Gasmaatschap pij) weer aan de orde komen. In den vorm van een voorstel van Ged. Staten, dat be oogt, om van de „Zegam" een volledig over heidsbedrijf te maken. Zooals men zal we ten, was tot dusver een particulier belang in de n.v. vertegenwoordigd: de Neder- landsch-Indische Gasmaatschappij te Rot terdam bezit als aandeelhoudster 4 priori- teits- en 320 gewone aandeelen, elk van no minaal 1000. Gedeputeerden stellen nu voor deze over te nemen tegen den koers van 90 d.w.z. voor een totalen koopprijs van 291.600. De aandeelen zullen zich dan geheel in handen van de overheid bevinden en de „Zegam" zal dan, evenals haar zuster, de P.Z.E.M. een zuivere provinciaal bedrijf worden. Zulks ingaande 1 Januari 1940. Teneinde een overzichtelijk beeld van de mérites van dit voorstel te kunnen ver strekken, is het noodig, een paar oude koeien uit de sloot te halen. De officieele openbare historie der „Ze gam" vangt aan in 1934. Op den 18den De cember van dit jaar besloten de Prov. Sta ten „tot deelneming in het maatschappelijk kapitaal van een op te richten N.V. Zeeuw sche Gas Maatschappij". Aan dit besluit was intusschen reeds heel wat gehakketak voor afgegaan. Zulks in eerste instantie, buiten het provinciaal bestuur om; n.l. tusschen de gemeente Vlissingen en de „Imperial Continental Gas Association", een Engel- sche maatschappij, die van 1880 af de gas- voorziening van Vlissingen en enkele om ringende gemeenten had geëxploiteerd. Op 1 Juli 1935 zou de concessie, welke deze maatschappij had verworven, afloopen. Om redenen, welke er hier verder niet toe doen, konden de Nederlandsche vertegenwoordi ger der maatschappij en het Gemeentebe stuur van Vlissingen het niet eens worden over een nieuwe concessie, waarop het ge meentebestuur in contact kwam met de Ned. Indische Gasmaatschappij te Rotter dam. De onderhandelingen met deze maat schappij schoten beter op. Er kwam een overeenkomst tot stand, waarbij een nieuwe naaml. vennootschap werd gesticht, waar van de gemeente Vlissingen en de Ned. Ind. Gasmaatschappij de aandeelhoudsters zou den zijn. De „Imperial" had inmiddels ook niet stil gezeten. Ze deed pogingen bij Ged. Sta ten, om deze te bewegen hun goedkeuring aan de overeenkomst te onthouden. Het re sultaat dezer pogingen zou echter heel iets anders worden dan de „Imperial" had kun nen droomen. Gedeputeerden kwamen tót de ontdekking, dat er voor de provincie wel eenige perspectief zat in de aanhangig ge maakte zaak. De mogelijkheid van een pro vinciaal gasbedrijf, naar analogie van het provinciaal electriciteitsbedrijf, in de wan deling P.Z.E.M. geheeten, doemde hier op. Nieuwe pourparlers werden gehouden en daaruit kwam tenslotte de „Zegam", de N.V. Zeeuwsche Gasmaatschappij te voor schijn: aandeelhoudsters de provincie en de Ned. Indische Gasmaatschappij; van de aan deelen ter waarde van 810.000 nam de provincie 3/5 deel voor haar rekening, de Ned. Ind. Gas Maatschappij 2/5 deel 324.000). De gemeente Vlissingen, welke officieel van het tooneel verdween kreeg o.a. een „schadevergoeding" van 300.000. De vraag was nu natuurlijk, hoe men de gasvoorziening zou organiseerenmen kon een eigen fabriek c.a bouwen, of de bestaande fabriek met alle toebehooren van de „Imperial" koopen. Tot dit laatste, wat het meest voor de hand lag (de heele outillage der „Imperia!" zou anders voor afbraak van de hand moeten zijn ge daan) kwam het tenslotte. Men werd het eens over een totale overname som van 720,000. De zaak had hiermee haar volledig be slag moeten hebben. Echter er bleef een kwestie open: die van de pensioenregeling van het personeel, dat de „Zegam"' be reid was in haar geheel over te nemen De overeenkomst van koop en verkoop werd op 1 Aug. 1934 geteekend, zonder dat er een deugdelijke regeling ten aan zien van de pensioenen van het personeel over de jaren in totaal doorgebracht bij de „Imperial", was tot stand gekomen. Uit deze omissie kwam een ontzaglij ke narigheid voort. De Zegam plaatste zich op het standpunt, dat de „Imperial'' in elk geval moreele verplichtingen had ten aanzien van het personeel De „Im perial" stelde daartegenover, dat zulk een verplichting uit geen enkel fetuk bleek: een officieele regeling ten deze bestond niet. Het gevolg was: procedeeren. De „Zegam," nam het personeel (althans het lagere) over met de toezegging, dat het in elk geval een behoorlijke pensioenrege ling zou krijgen, als het zich verplichtte, om de „Imperial" in rechten aan te spre ken; teneinde dus op deze wijze den enormen last der penssoengarantie zoo mogelijk op de „Imperial'' te verhalen Een ontzaglijke soesah is het geworden met dit geprocedeer. Politieke hartstoch ten werden er zelfs door opgewekt en ook insinuaties tegen zekere personen bleven niet uit. De zaak (of liever de zaken, want voor elk lid van het personeel moesten af zonderlijke dagvaardingen worden uitge bracht) diende in eerste instantie voor den kantonrechter, die de „Imperial" in het gelijk stelde Daarna in tweede in stantie voor de Middelburgsche rechtbank, welke eveneens een uitspraak ten gunste der „Imperia!'' deed. In de zomerzitting 1938 der Prov. Sta ten werden hierover harde noten ge kraakt. Dit is zeer beknopt gehouden, de voor geschiedenis der Zegam-affaire, in het licht waarvan men dus nu het nieuwe voorstel van Ged Staten moet bezien. Een ietwat stekelige bijzaak, welke nog niet werd gememoreerd, (de zg,. kwestie-Abra- hamse) komt straks bij het desbetreffende onderdeel nog aan de orde'. Het nieuwe voorstel van Ged. Staten zet tot zekere hoogte een dikke streep on der al de narigheid der afgeloopen jaren. Van de uitspraak der Middelburgsche recht bank had men in cassatie kunnen gaan. Dat lag oorspronkelijk ook in de bedoe ling. De noodige stappen daartoe werden genomen. In September jl zijn deze stap pen echter ongedaan, gemaakt en daarna is er een compromis tot stand gekomen met de „Imperial") mitsgaders een ae coord met de Ned. Indische Gasmaatschap pij, welke als boven reeds meegedeeld haar aandeelen tegen een koers van 90 aan de provincie overdoet. Zakelijk bekeken is deze overeenkomst datgene, waar het vooral op aan komt. Nemen Prov. Staten het voorstel van Gedeputeerden aan, dan zal de „Zegam" een zuiver provinciaal bedrijf worden, hetgeen vooral met het oog op de toe komst van eminent belang moet heeten. Immers een provinciaal Zeeuwsch gas bedrijf onderstelt meer dan de gasvoor ziening van Vlissingen, Souburg, Ritthem, Koudekerke, Arnemuiden, Veere, St. Lau rens, Serooskerke, Oostkapelle, Domburg en Vrouwenpolder (dit zijn de gemeenten, waar de „Zegam" haar gas afzet). Men dient voor oogen te houden, dat op den duur tal van andere gemeenten zich bij de genoemde zullen aansluiten. In het voorstel van Gedeputeerden wordt hierop dan ook gezinspeeld. „Het is ons gebleken, aldus Ge deputeerden, dat de onderhandelingen om te komen tot uitbreiding van het voor- zieningsgebied van de Zegam een doel einde, dat van meet af aan is beoogd en waarom de provincie in het bijzonder heeft gemeend zich hier met een taak te moeten belasten (tot dusver) min of meer wor den bemoeilijkt, wijl b.v. het gemeentebe stuur van Middelburg het standpunt in neemt te dien aanzien lievertewil- len samenwerken met een bedrijf, waarvan de aan deelen geheel in handenvan de overheid zijn, dan met een in dif opzicht twee slachtig bedrijf als deZe- g a m i s". M.a.w. om in de toekomst ge meenten als Middelburg voor toetreding tot de Zegam te interesseeren is het wensche- Hjk, dat het particuliere belang (vertegen woordigd door de Ned. Indische Gasmaat schappij) verdwijnt. Ged. Staten hebben het op hoogen prijs gesteld, dat de directie der maatschappij dit ook begreep en bereid bleek daaruit de consequenties te trekken. Bij de onderhandelingen, welke Gedepu teerden over deze verdwijning met de Ned. Ind. Gasmaatschappij voerden hebben in tusschen de kwesties, welke de Zegam de af geloopen jaren telkens over de tong deden gaan, ook een rol gespeeld. Een particuliere maatschappij staat tegenover personeels aangelegenheden nu eenmaal eenigszins an ders („nuchterder" kan men zeggen) dan een overheidslichaam als de provincie. Men zou het zoo kunnen stellen, dat in het on derhavige geval de provincie zich zedelijk verplicht acht meer geldelijke offers voor het personeel (in casu hun pensioen) te brengen dan het particuliere bedrijf. Dit nu komt tot uitdrukking in het com promis, dat met de „Imperial" is gesloten. Van de procedures, waartoe het personeel als hierboven in het stukje voorgeschie denis uiteengezet werden verplicht, ont hield zich het z.g. stafpersoneel (de hoogere opzichters en de administratieve ambtena ren). Een hunner, de procuratie-houder van het voormalige „Imperial" bedrijf, de heer Abrahamse, schiep daarbij een „cause célè- bre". Er kwam van hem bij de behandeling der processen een brief te voorschijn, welke van dien aard was, dat commissarissen der „Zegam" (hij was aanvankelijk in zijn oude functie overgenomen) hem op staanden voet meenden te moeten ontslaan. Nader hand deed dit geval op zichzelf nog een heele groote hoeveelheid stof in een der zittingen van Prov. Staten opwaaien. Over deze aparte affaire en de pensionee ring van het stafpersoneel loopt in hoofd zaak het compromis met de „Imperial". Ge deputeerden schrijven hieromtrent in hun toelichting aan de Prov. Staten: Tusschen den vertegenwoordiger van de Imperial, den heer P. W. M. Hoegen van Hoogelande, en den president-commissaris der Zegam, zijn uitvoerige besprekingen ge voerd, ten einde dit vraagstuk en ook nog eenige andere punten, o.m. de vraag of de Imperial een garantie zou willen geven, dat de pensioenen aan de reeds door haar ge- pensionneerden ook in de toekomst zullen worden doorbetaald, tot een bevredigende oplossing te brengen. Deze besprekingen, hebben, mede dank zij de gewaardeerde be middeling van voornoemden vertegenwoor diger van de Imperial, tot een accoord ge leid, dat op het volgende neerkomt: le de Imperial garandeert de blijven de betaling aan hen, en hunne weduwen, die reeds gepensionneerd zijn; 2e. deleden van het stafpersoneel v e r k r jjjgen dezelfde pens j.' oen. - aan spraken als zij, die aan de procedures tegen de Imperial hebben d e e 1 ge> nomen 3e. ten aanzien van den heer P. L. Abrahamse wordt de volgende regeling getroffen a. over de jaren 1938 en 1939 ontvangt de heer Abrahamse een uitkeering van 1000 per jaar; b. met ingang van 1 Januari 1940 treedt voor hem een wachtgeldregeling in wer king, waarbij hem gedurende de eerste vijf jaren, van 1 Januari 1940 af, een wachtgeld wordt gegarandeerd van 70 van zijn oorspronkelijke salaris; in de daarop volgende vijf jaren' zal het wacht geld bedragen 60 van dat salaris en daarna 50 daarvan tot aan het berei ken van den pensioengerechtigden leef tijd. Gedurende de eerste drie jaren zal het wacht geld door de Imperial en de Zegam ieder voor de helft worden gedra gen. Daarna zal de regeling geheel voor rekening van de Zegam komen, alles met dien verstande, dat, voor zoover de som van de belooning voor verrichten arbeid en wachtgeld meer bedraagt dan 3000, doch minder dan 3600, het wachtgeld met de helft van het meerdere wordt ver minderd en voor zoover die som het be drag van 3600 overschrijdt;, de over- schrijdng geheel op het wachtgeld in min dering komt. Deze regeling heeft de strekking, dat Gedeputeerde Staten bereid zijn te bevor deren dat de heer Abrahamse op eeniger- lei wijze een positie zal verkrijgen, welke de positie, welke hij bij de Zegam be kleedde, benadert. RESUMé. Resumeerende komt het geheele inge wikkelde samenstel van aangelegenheden dus neer op de volgende hoofdpunten: le. Ged. Staten willen van de „Zegam" een zuiver overheidsbedrijf maken: daartoe dient de aankoop der aandeelen van de Ned. Ind. Gasmaatschappij ad f 291,600. 2e. Er wordt niet verder geprocedeerd. 3e. Het stafpersoneel, dat zich van de pro cedures onthield, krijgt dezelfde pen sioenregeling als het overige (lagere) personeel. 4e. De heer Abrahamse krijgt een wacht geld-regeling, zoolang totdat hij een betrekking heeft gevonden, welke met zijn voormalige positie bij de „Zegam" zoo ongeveer overeenkomt. Tenslotte nog enkele bijzonderheden: a. De pensioneering van het lagere perso neel, welke betrekking heeft op 2/3 van hun aantal dienstjaren bij de „Imperial" zal vermoedelijk f 155,000 vereischen. Dit bedrag komt natuurlijk voor reke ning van de „Zegam". c. De proceskosten, alles inbegre pen, kunnen worden begroot op rond f 40.000. d. Een rendementsbecijfering heeft als re sultaat opgeleverd, dat in de eerstvol gende jaren (onvoorziene omstandighe den voorbehouden) vermoedelijk op een In de hedenmiddag gehouden vergadering van den Middelburgschen Gemeenteraad, is de heer J. Onderdijk, die geruimen tijd we gens ziekte verhinderd was zijn functies waar te nemen, wederom tot wethouder benoemd. Burgemeester Van Walré de Bordes heeft den heer Onderdijk hartelijk welkom ge heeten bij zijn terugkeer in den Raad. De Finsche minister van financiën, Tan ner, heeft gisteren uit Moskou een lang durig telefoongesprek gevoerd met Hel sinki. Naar verluidt heeft Tanner de Finsche regeering er van in kennis gesteld, dat een nieuwe grondslag is ontdekt voor de voort zetting der besprekingen tusschen Sovjet- Rusland en Finland. De bevolking, die uit Helsinki was ge ëvacueerd, begint naar haar haardsteden terug te keeren en vele scholen zijn weer geopend. Helsinki herkrijgt een normaal uiterlijk. De zandzakken, de beschermde ruiten en de verduisterde straten blijven er echter aan herinneren, dat een regeling nog niet tot stand gekomen is. Naar de Finsche regeeringspersdienst mededeelt, heeft de Finsche regeering gis teren in een voltallige zitting, waaraan ook de partijleiders deelnamen, het rapport be handeld van haar Moskousche onderhande laars. Hierbij werden nieuwe instructies voor de onderhandelaars opgesteld, welke reeds naar Moskou onderweg zijn. Het Finsche s.s. „Otawa" is door een Duitsch schip in de Botnische Golf geno men. Tengevolge van het slechte weer moest de prijsbemanning eenige tijd wijken naar de Zweedsche wateren, alvorens te kunnen doorvaren. Volgens Havas hebben de vuurtorenwachters van Aaland waarge nomen, dat de Duitsche vlag wapperde op de vrachtboot, die een lading cellulose aan boord had en naar Engeland onderweg as. Het Zweedsche vrachtschip „Rira", groot 3000 ton, is door een Duitsch oorlogschip bij Falsterbö in de internationale wateren genomen. Het vervoerde cellulose. De Letlandsche zaakgelastigde in Argen tinië heeft de Argentijnsche interventie ge vraagd in verband met het feit, dat de Duitschers het Letlandsche schip „Arisa" hebben genomen, dat een lading hout en pootaardappelen voor Argentinië vervoer de. De minister van buitenlandsche zaken heeft den Argentijnschen ambassadeur te Berlijn inlichtingen gevraagd. winst van rond f 29,000 kan worden ge rekend, neerkomende op een rendement van 4 pet. van het kapitaal ad nominaal f 810,000, berekend tegen den koers van 90 pet. Wij willen ons voorloopig onthouden van al weer commentaar op de zaak. Alleen dit: onder de feiten, waarover zooveel te doen is geweest in de afgeloopen jaren dient o.i. eindelijk een streep te worden ge zet. Een groot deel van al het onverkwik kelijke rumoer sproot meer voort uit ze kere persoonlijke kwesties en politieke hartstochten dan uit strikt zakelijke over wegingen. Het zou een heel goed ding zijn, indien thans louter nog zakelijke overwe gingen in het geding werden gebracht. Het voorstel van Ged. Staten biedt hiertoe ruimschoots gelegenheid en verdient uit denzelfden hoofde met groote meerderheid van stemmen te worden aangenomen. De mogelijkheid van een gezond provinciaal gasbedrijf ligt er in verankerd.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 1