De economische verdediging
van Nederland.
„De Sovjet-Unie zal zich
tegen den oorlog verzetten"
Minister Steenberghe zet de
regeeringspolitiek uiteen.
Geen eenheidsworst; geen
broodkaarten.
De voorbereidingsmaatregelen.
DE PRIJZENPOLITIEK.
8.500.000 BLIKKEN REGEE-
RINGSSOEP.
's-HEER ARENDSKERKE
Voorloopig geen verplichting tot
het scheuren van weiland.
Burgemeester Max van Brussel
overleden.
„DOE NIET ZOO BURGERLIJK!"
Een Fransch minister over het
doel van den oorlog.
De Denen in Duitschland moeten
dienen.
De steun van Zuid-Alrika aan
Engeland.
Anti-Hongaarsche propaganda
in Weenen.
Molotol spreekt over va
derland en communisme.
„HET CULTUREELE ERF
DEEL."
Communistisch manifest richt
zich ook tegen Duitschland.
Vanzelfsprekend hebben op het oogen-
blik de maatregelen, welke de regeering
neemt voor de economische verdediging van
ons land in dezen moeilijken tijd, de belang
stelling van iedereen die daarmee iets te
maken heeft, en aangezien, deze maatrege
len getroffen zijn op allerlei gebieden van
ons maatschappelijke leven, is het zonder
meer duidelijk, dat practisch iedereen in
Nederland met meerdere of mindere be
langstelling gadeslaat en dikwijls ook aan
den lijve ondervindt, wat de regeering op
dit stuk verricht.
Het was daarom een goede gedachte van
den minister van Economische Zaken, om
de pers in de gelegenheid te stellen in een
conferentie te zamen met hem en zijn voor
naamste medewerkers, die vragen te stel
len over de economische maatregelen der
regeering, die men gaarne beantwoord zou
zien. Zoodoende is het gekomen tot een in
teressante en leerzame gedachtenwisseling
tusschen de pers eenerzijds, en den minister
met zijn medewerkers anderzijds. In dit
vraag- en antwoordenspel, en de daarop
volgende discussies, zijn tal van belangrijke
punten naar voren gekomen, die een na
dere beschouwing in de kolommen van ons
blad verdienen. Het is uiteraard niet wel
doenlijk alle ter sprake gekomen punten te
vermelden, zoodat wij ons zullen bepalen
tot een keuze.
In dit eerste overzicht van de besprekin
gen ter conferentie zullen wij eenige van
de voornaamste punten behandelen, terwijl
wij in het volgende artikel nog eenige dé-
tailpunten zullen geven.
Minister Steenberghe heeft zich allereerst
verweerd tegen de critiek, dat eenerzijds de
voorraadvorming niet groot genoeg zou zijn
geweest, anderzijds, dat de voorbereiding
van de distributie en de daarmee samenhan
gende administratieve maatregelen niet vol
doende vóór den oorlog heeft plaats gehad.
Wat de voorraadvorming betreft, heeft
de minister erop gewezen dat noodzakelijke
voorraden voor een redelijken termijn wel
degelijk zijn gemaakt, en dat hiervoor mil-
lioenen zijn uitgegeven.
Aan het aanleggen en het houden van
grootere voorraden waren grenzen gesteld
door de financieele mogelijkheden. Voor een
voorraad graan, veevoedergraan inbegrepen
voor een jaar, zou een kapitaalsuitgave van
73 millioen noodig zijn geweest, wat aan
rente per jaar ruim 2 millioen zou hebben
gekost, terwijl de kosten van opslag van
een dergelijken voorraad 16 millioen zou
den hebben bedragen. Afgezien van de be
zwaren van financieelen aard bestaan tegen
een zoodanige voorraad ook technische en
economische bezwaren.
Ook dient bedacht te worden, dat de re
geering, indien zij eenmaal zou aanvangen
met het aanleggen van groote voorraden,
daarmee jarenlang zou moeten voortgaan,
omdat nu eenmaal het tijdstip van uitbre
ken van een oorlog niet voorspeld kan wor
den. Jaren lang zou men dus groote voor
raden aanwezig weten, die ook riog geregeld
zouden moeten worden ververscht, wat
weer een prijsdrukkenden invloed op de
markt zou hebben.
De maatregelen van voorbereiding en uit
werking van afzonderlijke distributies kon
den evenmin worden genomen, omdat de
voorbereiding samenhangt met de posities
bij de grossiers en den détailhandel op het
moment waarop de distributie aanvangt.
Ook de kwestie van de zoogenaamde ver
vangingswaarde heeft de aandacht in de
conferentie gehad. Blijkens He mededeelin-
gen van den minister daarover heeft de re
geering zich op het standpunt gesteld, dat
een rustige prijsontwikkeling zonder groote
schokken in 's lands belang moet worden
geacht.
Daarbij behoefde niet aanstonds met de
vervangingswaarde rekening te worden ge
houden, waarmee niet gezegd wil worden
dat dit beginsel geen beteekenis heeft bij de
waardeering van de voorraden.
Het vraagstuk van de vervangingswaarde
's °p oogenblik in beteekenis vermin
derd doordat de voorraden, welke bij het
uitbreken van den oorlog aanwezig waren
geleidelik worden opgeruimd.
Thans kan de prijsontwikkeling het best»
worden gevolgd door in de eerste plaats dé
prijzen der grondstoffen bij de bron te con
troleeren en ook ertegen te waken, dat on
redelijke prijsverhooging plaats vindt. Door
deze controle aan de bron zal de basis van
de prijspolitiek der regeering gelegd wor
den, en zal het gemakkelijker worden prijs
opdrijving tegen te gaan, dan wanneer het
product zjjn volgende stadia bij den groot
handel en bij den kleinhandel doorloopt. De
controle in deze stadia kan dan beperkt blij
ven tot het nagaan of niet meer dan de
normale marge in rekening wordt gebracht.
De kosten van het levensonderhoud zullen
aldus niet meer stijgen dan strikt noodza
kelijk is.
Bij de controle aan de bron staat niet de
bedoeling voor om starre prijzen vast te
stellen, maar prijzen die met de groote be
weeglijkheid van de huidige economische
ontwikkeling rekening houden.
Geen bezwaar zal bijvoorbeeld kunnen
worden gemaakt tegen een prijsverhooging
die voortspruit uit hoogere productiekosten,
tegen een prijsverhooging die een gevolg is
van prijsstijging op de wereldmarkt, van
gestegen vracht, verhoogde verzekerings
premies, enz.
dPDMin?cferingJVertrouwt 200 deelde
de Minister mede - op deze wijze een ge
leidelijke prijsontwikkeling te kunnen be
vorderen, waarin het productieproces zich
aanpast bij de gewijzigde economische ver
houdingen, terwijl tegelijk de bevolking
tegen prijsopdrijving wordt beschermd.
De Minister wees er voorts nog op, dat
het van groot belang is geweest om in de
eerste dagen van den oorlog een wildé en
ongemotiveerde prijsopdrijving tegen te
gaan. Indien dit niet was geschied, zouden
de kosten van levensonderhoud reeds thans
op bedenkelijke wijze zijn gestegen. Immers
prijsverhooging schept eene drang tot ver
hooging der loonen, waardoor weer de pro
ductiekosten worden verhoogd, en zoo be
landt men in een vicieuzen cirkel, die thans
niet is betreden, daar de regeering zich
tot doel heeft gesteld een stijging van de
kosten van levensonderhoud zooveel moge
lijk tegen te gaan.
De maatregelen voor den
landbouw.
Uiteraard bestond er ter conferentie zeer
veel belangstelling voor de landbouwpoli
tiek der regeering, ten aanzien waar
van talrijke vragen waren gesteld. In het
algemeen kan het standpunt van den mi
nister als volgt worden weergegeven, zoo
als hij ook in zijn radiorede van 24 Octo
ber heeft gedaan: de landbouw moet een
redelijken prijs voor zjjn producten ontvan
gen. In verband daarmede zijn reeds de
richtprijzen van de akkerbouwproducten
verhoogd, en de groothandelsprijs voor bo
ter. Voorts zijn nog verschillende maatre
gelen in overweging om zooveel mogelijk
uit dep vaderlandschen bodem te halen
voor een zoo goed mogelijke voedselvoor
ziening.
Niettemin blijven we, zij het in mindere
mate dan in 1914, afhankelijk van den aan
voer van grondstoffen uit het buitenland,
en met name geldt dit voor veevoeder. Wat
de ter zake genomen maatregelen betreft,
wees de Minister op aanzienlijke regeerings-
aankoopen van buitenlandsche tarwe, welke
reeds lang voor den oorlog hebben plaats
gehad. Bovendien is sedert 1 September
door de bemoeienissen van de Regeering
een groote hoeveelheid graan uit het bui
tenland aangevoerd, terwijl nog groote hoe
veelheden graan en andere veevoeders on
derweg zijn.
Alles bijeen genomen kan worden gezegd,
dat onze veevoederpositie thans niet onbe
vredigend is, hoewel uiteraard door de
groote afhankelijkheid van het buitenland
voor de toekomst niets met zekerheid valt
te voorspellen.
Bevorderd zal echter worden, dat de be
drijfsvoering zoo economisch en rationeel
mogelijk wordt ingericht, terwijl naast de
productie van veevoeder ook groote aan
dacht wordt geschonken aan de conservee
ring van veevoederproducten: stoomen van
aardappelen, en het drogen van gras. Ook
zal het nuttig effect van het voeder worden
verhoogd door toevoeging van speciale
eiwitrijke voedermiddelen.
Naast deze meer algemeene beschouwin
gen mogen thans nog eenige detailpunten
worden behandeld, zooals die ter conferen
tie naar voren zijn gekomen.
Natuurlijk kwam de vraag, of onder de
huidige omstandigheden aan het vernieti
gen van doorgedraaide groenten en vruch
ten een einde komt. In antwoord daarop
werd medegedeeld, dat binnenkort een hoe
veelheid van 8.5 millioen blikken tomaten
soep gereed staan voor den consument, een
hoeveelheid die ruim voldoende kan wor
den geacht om de behoefte te dekken. Ook
van andere producten die onverkoopbaar
waren en voor verduurzaming geschikt wa
ren, als boonen, andijvie, en spinazie, zijn
belangrijke hoeveelheden verwerkt.
Met steun van de regeering worden proe
ven genomen voor het drogen van fruit in
groote hoeveelheden. Indien deze proeven
slagen, zal het mogelijk en economisch ver
antwoord zijn het eigen fruit in groote hoe
veelheden voor de voedselvoorziening te
drogen. Voor dit drogen in groote hoeveel
heden zullen echter nieuwe installaties ver
vaardigd moeten worden.
De herinnering aan de jaren van den
wereldoorlog bracht ook de vraag op het
tapijt, of we weer genormaliseerde voeding
als de beroemde „eenheidsworst" zullen
krijgen.
Gelukkig blijkt, dat invoering van surro
gaten vooralsnog niet wordt overwogen.
Wel wordt aan de mogelijkheden op dit ge
bied de noodige aandacht besteed.
Evenmin zijn maatregelen voor genor
maliseerde voeding vooralsnog te verwach
ten.
Er is ook geen aanleiding te verwachten
dat broodkaarten op korten termijn zullen
worden ingevoerd. Getracht zal worden de
invoering zoo lang mogelijk uit te stellen.
Ten aanzien van de benzinepositie ge
werd ons de mededeeling dat over onge
veer twee maanden tot invoering van een
distributieregeling zal kunnen worden over
gegaan.
is de regeering voornemens de mo
gelijkheid onder het oog te zien van de pro
ductie van melkwol (caseine) op groote
scnaal, hoewel de voorraadpositie alsmede
ae aanvoer van natuurwol tot dusverre nog
geen aanleiding heeft gegeven tot ernstige
bezorgdheid.
O
Abonnementen en Advertentiën voor dit
blad worden aangenomen door den Agent
C. v. d. PLASSCHE.
Of op grond van de Bodemproductie
wet 1939 te eeniger tijd tot het opleggen
van scheurplicht zal worden overgegaan,
is thans nog niets te zeggen'"(, aldus ver
klaarde de minister van Economische Za
ken in een persconferentie in Den Haag.
In ieder geval ligt het opleggen van dien
plicht voorloopig niet in de bedoeling.
De productie aan voederstoffen van een
hectare goed weiland doet in het alge-
mee,n niet onder voor die van een hec
tare bouwland van daarmee overeenko
mende kwaliteit. En aangezien er evenzeer
behoefte bestaat aan voedsel voor het vee
als aan voedsel voor den mensch, bestaat
er geen aanleiding over te gaan tot het
dwingend voorschrijven van het scheuren
van goed weiland.
Er is ook weiland van mindere kwali
teit, dat door den aard van zijn bodem
en zijn hoogte ligging voor bouwland on
geschikt is en dat dus evenmin voor scheu
ring in aanmerking komt. Het zou boven
dien in hooge mate ondoelmatig zijn tot
scheuren over'te gaan, ook al zou het
grasland er zich toe leenen, wanneer de
landbouwers in de desbetreffende streek
met het bouwbedrijf niet op de hoogte
zijn en de daarvoor noodige outillage niet
bezitten.
Zoodoende zal het scheuren zich moe
ten beperken tot die perceelen, die door
hun aard en hoogteligging als bouwland
meer voedsel kunnen opbrengen dan als
-grasland en gelegen zjjn in een streek,
waar de landbouwers in staat zijn dit re
sultaat ook te kunnen bereiken).
Hieruit volgt, dat met algemeene scheur-
maatregelen de noodige voorzichtigheid
moet worden ""betracht. De zaak zou ge
val voor geval moeten worden beoordeeld.
Mocht evenwel ooit hetgeen thans
geenszins de bedoeling is scheurplicht
worden opgelegd en mocht daaraan gel
delijke tegemoetkoming zijn verbonden, dan
zal deze laatste zeker terugwerkende
kracht hebben tot 1 September 1939.
Gistermiddag is de burgemeester van
Brussel, Adolphe Max, overleden.
Max was sinds 1909 burgemeester van de
Belgische hoofdstad.
Max was den liberalen beginselen toege
daan en heeft als liberaal zitting gehad in
de Belgische Kamer, waar hij voorzitter
was van de fractie der links georiënteerde
liberalen. Hij was minister van staat.
In binnen- en buitenland had Max, een
groote bekendheid verworven.
Wegens zijn verdiensten gedurende de
oorlogsjaren werd de Noordboulevard te
Brussel later verdoopt tot boulevard
Adolphe Max.
Max werd op 31 December 1869 te Brus
sel geboren en is dus bijna 70 jaren oud ge
worden. Van 1894 tot 1903 was hij onder
scheidenlijk lid van de Prov. Staten van
Brabant, lid van den gemeenteraad en sche
pen van Brussel. In 1909 werd hij burge
meester van Brussel.
Toen de Duitsche troepen in 1914 te
Brussel aankwamen, weigerde hij onder het
Duitsche gezag zijn functie voort te zetten.
Hij eischte volledige vrijheid van actie en
protesteerde krachtig tegen het optreden
van het bezettingsleger en streed voor de
rechten van zijn medeburgers en de ver
laging der belastingen en requisities. Op 26
September 1914 werd hij gearresteerd en in
de vesting Namen opgesloten, vanwaar hij
later naar Duitschland werd gezonden. In
November 1918 slaagde hij er in naar Bel
gië terug te keeren. In 1919 werd hij tot lid
van de Kamer gekozen. Op 21 November
1918 werd hij minister van staat, terwijl
hij verder gekozen lid was van de Belgische
Academie.
Hij was geen vriend van de Vlaamsche
beweging.
Burgemeester Max is overleden aan long
ontsteking, nadat hij bedlegerig geworden
was door een aanval van griep. Koningin
Elisabeth, die den burgemeester juist een
bezoek bracht, was aan zijn sterfbed aan
wezig.
Havas meldt uit Rome:
Na de campagne in de Italiaansche pers
tegen het gebruik van den stijven boord,
het schuine handschrift, den handdruk en
in het algemeen tegen „burgerlijke gewoon
ten" schijnen nieuwe campagnes in Italië
op touw te worden gezet tegen het gebruik
om bij wijze van groet den hoed af te ne
men. Ter ondersteuning van hun standpunt
hebben de dagbladen uit de Italiaansche ar
chieven documenten opgedoken, waarin het
afnemen van den hoed belachelijk wordt ge
maakt.
Op de brug. De bedieningsman
schappen van een der Fransche
oorlogsbodems, gereed, om
iedere order onmiddellijk naar
de machinekamer door te geven.
Een tankaanval in al zijn ver
schrikkelijkheid tijdens de jong
ste oefeningen van de Finsche
weermacht in het gebied langs de
Russische grens.
De Fransche minister van Binnenland-
sche Zaken, Sarraut, heeft gister een rede
gehouden, waarin hij o.m. wees op het hoo
ge moreel der Fransche burgerbevolking,
dat door het offensief der vijandelijke pro
paganda niet geschokt wordt.
Hij laakte fel het optreden der communis
ten en herinnerde aan het optreden der re
geeringen tegen hen.
Deze maatregelen, zeide hij, zullen voort
duren tot de Fransche gemeenschap volko
men bevrijd is van dit defaitistische streven.
„Hitier heeft Engeland en ons den oor
log opgedwongen", zoo vervolgde Sarraut.
„Wij wilden hem niet, doch hebben hem
niet ontvlucht, omdat wij niet op de vlucht
kunnen slaan voor gevaar, plicht of eere
zaak. Noch de Nieuwe wereld, noch de
Oude willen leven onder de infame wet
der gangsters, die moorden, plunderen, ste
len en de volkeren knechten als in den tijd
der afschuwelijkste overweldigingen door
de barbaren. De volkeren willen er een ein
de aan maken. Zij willen vrijelijk leven,
denken en handelen volgens de eeuwige
moraal van het recht der rechtvaardigheid.
Frankrijk zal het zwaard niet laten rusten
voordat deze moraal getriomfeerd heeft!
DE MINISTER STELT DE PRIJZEN
VAN KATOENEN WEEFGARENS VAST
De minister van economische zaken
heeft, bepaald, dat voor in Nederland ver
vaardigde katoenen weef garens no. 16
prima throstleeops door hem dagelijks een
prijs wordt vastgesteld, waarvoor de ka
toenspinnerijen deze ten hoogste mogen
te koop aanbieden of verkoopen.
Voorts zullen de prijzen, waarvoor ka
toenen weefgarens van andere nummers
of katoenen weefgarens, welke op bepaal
de wijze worden bewerkt of afgeleverd,
ten hoogste mogen worden te koop aange
boden of verkocht, in een vaste verhou
ding staan tot bovenbedoelden prijs, welke
verhouding is neergelegd in door den mi
nister .vast te stellen prijssehalen.
Reuter meldt: Volgens het Noord-Slees-
wijksche blad „Danskeren", wordt een
groot aantal leden van de Deensche minder
heid, die aan de Duitsche zijde van de
Sleeswijksche grens woont, onder de wa
penen geroepen om in het Duitsche leger
te dienen. Hieronder bevindt zich ook Fre
derick Petersen, een der leiders van de
Deensche minderheidspartij in Zuid-Jut
land.
In verscheidene deelen van Zuid-Afrika
zullen, krachtens een overeenkomst met de
Britsche regeering, speciale opleidingsscho
len voor vliegtuigbemanningen worden op
gericht. Op groote schaal zal begonnen wor
den aan de opleiding van vliegtuigbestuur
ders, fotografen en bedieners van vliegtuig-
geschut.
Deze mededeeling ging vergezeld van de
opmerking, dat Zuid-Afrika zich met de
uiterste toewijding voorbereidt op een mo
gelijk actief aandeel in den oorlog. Maatre
gelen voor de kustverdediging van Zuid-
Afrika zijn reeds getroffen.
Reuter meldt uit Boedapest: In de Ween-
sche straten zijn aanplakbiljetten ver
schenen, waarop een Duitsche soldaat staat
afgebeeld, die een enkel stukje brood in de
hand houdt en een Hongaarsch boerenmeis
je met een mand vol brooden. Het onder
schrift luidt: „Hoe lang kunnen wij dit nog
aanzien?"
(Wij laten dit bericht natuurlijk volko
men voor rekening van het Engelsche Reu-
ter-bureau Red.)
In een gisteren te Moskou gehouden bij
eenkomst ter gelegenheid van den 22en ver
jaardag der revolutie van 1917, heeft de
volkscommissaris van Buitenlandsche Za
ken, Molotof, het woord gevoerd.
Molotof begon zijn rede aldus Havas
met een requisitoir tegen de kapitalistische
en imperialistische landen, die, naar hij zei-
de, geen andere middelen hebben -om hun
binnenlandsche moeilijkheden te verbergen,
dan hun toevlucht te nemen tot interna
tionale avonturen. Eenerzijds zien wij
Frankrijk en Groot-Brittannië, die niet
slechts hun eigen bevolking in den oorlog
betrekken, maar ook die van hun koloniën.
Tegen deze landen verheft Duitschland zich,
dat op het oogenblik de tweede Europee-
sche mogendheid is.
De pogingen der kapitalistische en impe
rialistische landen, om de Sovjet-Unie in
den oorlog te betrekken, zijn mislukt.
Indien deze oorlog moet voortduren
de leidende kringen in Frankrijk en Enge
land doen daarvoor al 't mogelijke zal het
aantal neutrale landen steeds kleiner wor
den.
Indien men zich niet tegen den oorlog
verzet, zal hij worden tot een broederstrijd
in de geheele wereld.
De oorlog zou zich dus kunnen uitbrei
den, waarmede tevens de kapitalistische
heerschappij zich zou uitbreiden. De Sovjet-
Unie is besloten zich ertegen te verzetten,
daarmede handelend in het belang van de
geheele menschheid.
Het revolutionaire karakter van de Sov
jet-beschaving is niet gelegen in de verwer
ping van het oude cultureele erfdeel van
het land.
„Wij, bolsjewisten, aldus Molotof, waar-
deeren de geschiedenis, en weten, dat de
socialistische vooruitgang alleen mogelijk
is, indien hij steunt op de roemvolle geschie
denis van het verleden. Onze helden storten
zich in den strijd onder den kreet „Voor
het vaderland, voor Lenin". Want het va
derland en het communisme is één. Wij we
ten niet, voor welke beproevingen wij in de
toekomst nog zullen komen te staan. Wel
weten wij, dat wij de defensieve kracht van
ons land steeds verder gaan opvoeren. Voor
geen enkele beproeving, welke uit het bui
tenland komt, zijn wij bevreesd. Wij weten,
dat de beste politiek der Sovjet-Unie de
vredes-politiek is, die ons reeds talrijke
successen bezorgd heeft. Daaraan zullen wij
vasthouden. Dat is de wil van het volk,
bezield door de politiek van de partij, van
Lenin en Stalin. Wij zullen den weg vol
gen, welke Lenin heeft uitgestippeld, want
die voert naar de definitieve overwinning
van onze macht".
Reuter meldt uit Moskou: Aan den voor
avond van den 22en verjaardag der bols
jewistische revolutie, heeft de „Commu
nistische Internationale" een manifest ge
publiceerd, waarin zoowel Duitschland als
Frankrijk en Engeland worden aangeval
len.
In dit manifest worden de „Bourgeois"
regeeringen gelaakt, die in oorlog zijn en
wordt een beroep gedaan op de arbeiders
der oorlogvoerende landen in opstand te
komen tegen hun regeeringen.
Het heeft eenige verrassing gewekt, dat
het manifest blijkbaar ook gericht is tot
de Duitsche arbeiders Italië wordt even
eens beschuldigd omdat „het afzijdig staat
en afwacht om zich bij de winnende par
tij te scharen.''
„Engeland, Frankrijk en Duitschland, al
dus het manifest, voeren oorlog om de
wereldoverheersching. De Kapitalistische
landen, die laat in de arena der koloniale
expansie getreden zijn, strijden tegen de
Engelsche, Fransche en Amerikaansche
wereldhegemonie. Zij wenschen in hun
voordeel een nieuwe verdeeling te bewerk
stelligen van de grondstoffen, de levens
middelen, het goud en de kolonën. Dat is
de ware beteekenis van dezen oorlog, wel
ke onrechtvaardig, reactionair en impe
rialistisch is. Zulk een oorlog kan door
de arbeidende klassen niet gesteund wor
den"
