&OOCSCHE COURANT)
Een groot deel des lands
in staat van beleg.
Dezer dagen wordt een Centrale
Levensmiddelen-Raad geïnstalleerd.
Ontstemming in Finland.
Wat betreft Zeeland: alle gemeenten op Wale he-
ren, N. en Z. Beveland en Schouwen-Duiveland
verder enkele op Tholen en Z. Vlaanderen
DE PRACTISCHE BETEE-
KENIS VAN DEN STAAT
VAN BELEG.
Vertraging verwacht in
de onderhandelingen met
de Sovjet-Unie.
Duitsch tankschip door de
bemanning tot zinken gebracht.
Een lading van 40.000 vaten
petroleum ging verloren.
„Laten regeering ejn volk met
elkaar de moeilijkheden
trachten te boven te komen."
Twee overwegingen.
HOE WERKT DIT
APPARAAT?
De voorraad is voldoende.
„Pro-Duitsche ministers te Rome
verwijderd", zegt Zwitsersche
pers.
Italië blijft anti-communistisch.
NUMMER 359 183e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN
EERSTE BLAD
HIDDELBURGSCHE COURANT
DONDERDAG 3 NOVEMBER 1939
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
Gisteren is uitgegeven Staatsblad 189, be
sluit van 1 November 1939 tot verklaring in
staat van beleg van verschillende gemeen
ten.
Hieronder zijn begrepen 85 gemeenten in
de provincie Z e e 1 a n d, en verder een
aantal in Noord-Brabant, Gelderland, Zuid-
Holland, Noord-Holland, Utrecht, Friesland
en Limburg.
Dit besluit is gisteren dadelijk in werking
getreden.
In de provincie Utrecht geldt de afkondi
ging voor alle gemeenten, behalve voor de
gemeente Utrecht. In Zuid-Holland is o.m.
het gedeelte, bekend als Hoek van Holland,
bij dezen" maatregel betrokken, in Noord-
Holland o.m. de eilanden Texel, Terschel
ling en Vlieland, Den Helder, in Friesland
het eiland Ameland.
In Zeeland geldt het besluit voor de
gemeenten:
Middelburg, Aagtekerke, Arnemuiden,
Baarland, Biervliet, Biggekerke, Borssele,
Breskens, Brouwershaven, Bruinisse, Burgh,
Cadzand, Clinge, Colijnsplaat, Domburg,
Dreischor, Driewegen, Duivendijke, Eiker
zee, Ellemeet, Ellewoutsdijk, Goes, Graauw
en Langendam, 's-Gravenpolder, Groede,
Grijpskerke, Haamstede, 's- Heer Abtskerke,
's- Heer Arendskerke, 's-Heerenhoek, Hein-
kenszand, Hoedekenskerke, Hoek, Hoofd
plaat, Hontenisse, Yerseke, Kapelle, Kats,
Kattendijke, Kerkwerve, Kloetinge, Kort-
gene, Koudekerke, Krabbendijke, Kruinin-
gen, St. Laurens, St. Maartensdijk, Melis-
kerkë, Neuzen, Nieuw- en St. Joosland,
Nieuwerkerk, Nieuwvliet, Nisse, Noordgou-
We, Noordwelle, Oost- en West Souburg,
Oosterland, Oostkapelle, Oudelande, Ouwer-
kerk, Ovezande, Poortvliet, Renesse, Rïl-
land-Bath, Ritthem, Scherpenisse, Schoon-
dijke, Schore, Serooskerke (Schouwen),
Serooskerke (Walcheren), Stavenisse, Tho-
len, Veere, Vlissingen, Vogelwaarde, Vrou
wenpolder, Waarde, Wemeldinge, Westka-
pelle, Wissekerke, Wolphaartsdijk, Zaam-
slag, Zierikzee, Zonnemaire en Zoutelande.
Het besluit geldt verder voor het water
gebied van de kust tot aan de territoriale
grens, voor wat Zeeland betreft loopende
van de grens tusschen Zonnemaire en Brou
wershaven, langs de Noordkust van Schou
wen naar de westgrens van Zierikzee. Van
daar loopt het watergebied, waarvoor de
staat van beleg is afgekondigd, naar de
grens van Wissekerke, rond de Noord-
Westkust van Noord-Beveland, naar het ge
bied rond Walcheren, de Wester Schelde op,
tot de Westgrens van Ellewoutsdijk en de
Noordgrens van Hoofdplaat. Voorts geldt
de staat van beleg voor het geheele water
gebied langs de kust van West-Zeeuwsch-
Vlaanderen.
Zooals wij onlangs hebben uiteengezet
grijpt de staat van beleg dieper in het
maatschappelijk leven in dan de staat van
oorlog, die thans in ons land geldt. Bij den
staat van beleg komt het hoogste gezag in
handen van de militaire overheid.
De burgerlijke besturen en de ambtena
ren hebben te gehoorzamen aan het militair
gezag, welks bevelen gegeven worden in
overeenstemming met door de Kroon vast
gestelde instructies. Zoo mogelijk, zullen de
ze instructies in het algemeen openbaar
worden gemaakt.
Zoo noodig, stelt het mliitair gezag nieu
we politieverordeningen vast, alsmede ver
ordeningen voor waterschappen enz. Ook
kan dit gezag wijzigingen aanbrengen in het
verkeer, wat ook reeds eerder gebeurd is,
doch dan steeds in nauwe samenwerking
met de burgerlijke autoriteiten. Deze sa
menwerking blijft ook nu natuurlijk wel ge-
wenscht, maar zij is niet verplicht en de
betrokken militaire commandant kan zelf
standig beslissen. Bij den staat van beleg
kan het militaire gezag regelen treffen in
verband met de vrijheid van vereeniging en
vergadering. Zooals kortelings in de Twee
de Kamer is uiteengezet, zou ook de Pers
vrijheid door dit gezag kunnen worden be
perkt. De regeering heeft echter toegezegd,
dat deze mogelijkheid slechts in het uiterste
geval zal worden gebruikt.
Het Finsche ministerie van Buitenland-
sche Zaken heeft medegedeeld: „De Sovjets
verklaren, dat zij de door Molotof aange
duide vraagstukken met Finland willen be
spreken. Door het standpunt van de Sov
jet-Unie openbaar te maken op het oogen-
blik, waarop de Finsche gevolmachtigden
uit Helsinki vertrokken om het antwoord
van de Finsche regeering te gaan overhan
digen aan de regeering der Sovjet-Unie,
heeft Molotof een geheel nieuwen toestand
in het leven geroepen. Tot nu toe waren
de besprekingen vertrouwelijk geweest en
Finland heeft volkomen onafhankelijk, zon
der eenige druk van een buitenlandsche
macht, een oplossing gezocht voor de op
geworpen vraagstukken, niettegenstaande
de moeilijkheden, welke ontstonden tenge
volge van de neutraliteit van het land.
Hierdoor heeft de Finsche regeering den
wensch te kennen gegeven de pogingen van
de Sovjet om Leningrad te beveiligen te
eerbiedigen, zonder de eigen veiligheid in
gevaar te brengen.
Het is nog te vroeg om te zeggen, welke
wijzigingen de verklaring van Molotof met
zich kan brengen voor het standpunt van
de Finsche regeering. In 'ieder geval zal
deze rede vertraging brengen in de onder
handelingen.
Molotof heeft gezegd, dat de Sovjet-Unie
het recht heeft de noodzakelijke maatrege
len te nemen om de veiligheid in de Fin
sche Golf te verzekeren evenals aan de
grens, welke het dichtst bij Leningrad is.
Het Finsche ministerie van Buitenland
sche Zaken verklaart te dien aanzien, dat
de regeering der Sovjet-Unie bij het ver
drag, dat in 1922 met Finland is gesloten
zich verplicht heeft de grens tusschen beidé
landen te eerbiedigen en de geschillen te
regelen door vreedzame onderhandelingen.
Finland rekent er op, dat de Sovjet-Unié
dit verdrag zal eerbiedigen, waarvan de
geldigheid duurt tot einde 1945.
Verder wordt gemeld, dat de rede van
Molotof eenige ontstemming heeft gewekt
in de Finsche regeeringskringen. De Fin
sche openbare meening is van oordeel, dat
zekere maatregelen, welke door de Sovjet-
Unie worden gevraagd ter beveiliging van
Leningrad gerechtvaardigd zijn, doch. men
verzet zich tegen het afstaan van een ge
bied aan de Westkust van Finland voor hec
aanleggen van een Russische vlootbasis.
Deze maatregel zou alle verbindingen ter
zee met de Oostzeelanden in gevaar bren
gen, terwijl de hoofdstad van Finland er
door zou worden bedreigd. De toestemming
van Finland om te helpen bij het beveiligen
Volgens een bericht van de „New York
Times" is een Duitsch tankschip, de „Frie-
drich", dat getracht had door te gaan voor
een neutraal schip, door de bemanning tot
zinken gebracht, ten einde te ontkomen aan
opbrenging door een Engelschen kruiser.
De Engelsche kruiser had op 24 October
de „Friedrich" op de Caraibische Zee ont
moet. Het tankschip voer met gedoofde
lichten. De commandant vroeg den kapitein
van het tankschip, waarom hij zonder licht
voer, waarop werd geantwoord, dat de ver
lichtingsinstallatie defect was. De kruiser
gaf toen bevel te stoppen, doch de „Frie
drich" gaf hieraan geen gehoor en beweer
de, dat de machines niet werkten. Toen de
kruiser het bevel herhaalde, stopte de
,;Friedrich". Een detachement gewapende
manschappen begaf zich aan boord. De be
manning van het tankschip, een veertigtal
Duitsche zeelieden, bevond zich bij de red
dingbooten. De Engelschen gelastten de
Duitschers zich van de booten te verwijde
ren, doch deze weigerden.
Toen verscheen de kapitein van de „Frie
drich", die den Engelschen officier mede
deelde, dat de waterdichte schotten waren
geopend en de kleppen kapotgemaakt. „Wij
zinken dus en doen het beste met de sloe
pen neer te laten". Het Engelsche detache
ment verliet de „Friedrich", welke zonk
met een lading van 40,000 vaten Mexicaan-
sche petroleurrf, welke op 19 October aan
boord waren genomen. Het Wad voegt
hieraan toe te gelooven, dat de bemanning
van het Duitsche schip aan boord van den
kruiser naar Jamaica werd overgebracht en
daar geïnterneerd.
van Leningrad mag niet de hoofdstad van
Finland in gevaar brengen.
In buitenlandsche kringen te Helsinki
merkt men op, dat het afstaan van een deel
van Karelië aan Finland de strategische po
sitie van dat land slechts zou verzwakken,
doordat de grenslijn zeer verlengd zen
worden.
In Zweden gelooft men, dat Finland thans
staat tegenover de meest beteekenisvólle
uren sedert de vestiging van de republiek.
De kalme vastberaden houding van het volk
blijft ongewijzigd, ondanks den schok van
Molotofs rede. Men is te Stockholm van
meening dat de Russische eisch betreffende
een vlootbasis op het Finsche vasteland on
aanvaardbaar zal zijn, aangezien die, te
zamen met de basis van Baltischport bui
tenlandsche controle zou beteekenen op alle
verkeer naar Helsinki, Viipuri en Kotka,
de belangrijkste havens van Finland.
De minister van Economische Zaken,
mr. M P L. Steenberghe, heeft gister
avond een rede gehouden over „Distribu
tie van levensmiddelen"
Hieraan ontleenen wij het volgende:
„Ik meende, dat het wel zeer nuttig
zou zijn eens in korte trekken uiteen te
zetten waarom tot distributie van levens
middelen wordt overgegaan en hoe deze
distributie eigenlijk werkt.
De eerste vraag die van vele zijden ge
steld wordt, is wel:
„Waarom wordt eigenlijk gedistribu
eerd? Telkens wordt van officieele zijde
verzekerd, dat er van alles genoeg is in
Nederland en toch gaat men over tot een
distributieregeling
Gelukkig is het op dit oogenblik nog
wel zoo, dat voor geen enkel artikel wer
kelijke schaarschte ons dw'ingti te rant
soeneeren. Toch kan de situatie ons op
een oogenblik tot distributie noodzaken
Dat is bv. gebleken bij de suiker De vori
ge maand liep de oude oogst op het eind
De regeering had groote partijen suiker
aangekocht, die niet tijdig aankwamen
doordat het scheepvaartverkeer tengevol
ge van het uitbreken van den oorlog ern
stig werd opgehouden.
Nimmer zal echter tot distributie worden
overgegaan, zonder dat zeer goede gronden
hiervoor aanwezig zijn Men meene niet,
dat distributie een soort overheidsliefheb-
berij is. Het is noch direct gebrek, noch
overdreven bemoei- of ordeningszicht van
de overheid, maar alleen verantwoorde
lijkheidsbesef, dat in bepaalde gevallen tot
distributie doet besluiten
Twee overwegingen stonden bij de or
ganisatie op den voorgrond.
In de eerste plaats: dat zooveel mogelijk
de handel normaal moest blijven doorgaan,
d w.z. dat er geen overhe'dswinkels ko
men, dat de huisvrouw kan blijven koo-
pen waar ze verkiest en dat de winkelier
kan bestellen waar hij wenscht.
En in de tweede plaats: dat de mogelijk
heid tot fraude en onregelmatigheden uit
gesloten moet zijn
Men zal zich nu echter afvragen, indien
eenmaal besloten is tot distributie van
een bepaald artikel, hoe werkt dan dit
apparaat
De eerste eisch is te weten te komen wat
het Nederlandsche volk van het te dis-
tribueeren artikel verbruikt.
Wij beschikken gelukkig over wat meer
gegevens dan bij den vorigen oorlog, daar
sindsdien veel statistisch materiaal is ver
zameld Toch is een dergelijke vraag niet
in een handomdraaien op te lossen, om
dat we niet alleen moeten weten hoeveel
het totale verbruik is, maar ook, hoe dit
verbruik verdeeld is. We wisten bijvoor
beeld nauwkeurig hoeveel suiker in Ne
derland verbruikt werd, maar hoeveel
precies in de huishouding, bij de banket
bakkers en in de restaurants, was niet
bekend
Vandaar, dat is beginnen met alle win
keliers in Nederland eèn enquêteformulier
ter beschikking te stellen, waarop zij hun
gemiddelden weekomzet van een groot
aantal artikelen moesten opgeven.
Hierbij bleek al dadelijk, met wat voor
enorme aantallen wij te maken hadden:
niet minder dan 87,000 kruideniers vulden
formulieren in. Dit cijfer is daarom zoo
interessant, omdat tot nu toe steeds aan
genomen was, dat het totale aantal krui
deniers in Nederland 40 a 50 duizend be
droeg Van deze 87.000 waren er echter
niet minder dan 20 000, die nog geen 10
kg kruidenierswaren per week omzetten.
Van de overblijvende 67,000 waren er
ruim 50,000, die een omzet hadden van
meer dan 5 kg suiker per week
Uit deze enquête werd dus o.a. een vol
ledig overzicht verkregen van de omzet
ten en het verbruik van suiker
Om een inzicht te geven in de grootte
dezer voorraden in de winkels en aan te
toonen, dat alle vrees voor een tekort in
de winkels volkomen ongegrond is.
De beschikkingsvoorraad waarborgt, dat
de winkelier steeds voldoende heeft en dat
als zijn debiet zich uitbreidt, hij ook aan
die vraag kan voldoen
Daarom is het ook zoo onjuist, dat som
migen door prijsonderbieding trachten
nieuwe klanten tot zich te trekken en
daardoor bonnen te incasseeren. Zij mee-
nen, dat zij, zoolang als de distributie
duurt deze nieuwe klanten aan zich ge
bonden te hebben. Niets is minder waar.
Want wanneer zij na eenigen tijd met
verlies te hebben verkocht hun prijzen
weer op een normaal peil brengen, zullen
zij bemerken, dat degenen, die tijdelijk
verlokt door den lagen prijs, bij hen koch
ten, naar hun ouden leverancier terugkee-
ren. Deze laatste kan, omdat hij immers
over bovengenoemden voorraad in zijn
winkel blijft" beschikken, dadelijk weer
aan de gestegen vraag voldoen
Het aantrekkelijke van het gekozen sy
steem is juist, dat het geen verstarring
teweeg brengt.
Dat als gevolg van dit geheele samen
stel van regelingen, waarbij 8,500,000 Ne
derlanders dus 2,500,000 meer dan
in 1914 direct betrokken zijn, klachten
voorkomen, zal niemand verwönderen
Het moet mij echter van het" hart al
dus minister Steenberghe dat vele in
woners van ons, in vergelijking met ande
re landen toch nog zoo gelukkige vader
land, wel erg vlug van hun ontstemming
blijk geven, wanneer niet alles precies zoo
gaat als zijzelf dit het beste achten. Wij
moeten wel oppassen, dat kleine ergernis
sen niet dadelijk omgezet worden in een
veroordeeling van al wat er gebeurt
Reeds bij 'een gering ongemak neemt men
zoo spoedig aan, dat het geheele systeem
niet deugt en dat die ambtenaren in Den
Haag blijkbaar geen verstand hebben van
de eischen van het economische leven.
Ten einde een nog nauwer contact met
het publiek en het bedrijfsleven te verkrij
gen, wordt te dezer dagen een „Centrale
levensmiddelenraad" geïnstalleerd, waarin
o.m vertegenwoordigers van consumenten-,
middenstands- en arbeidersorganisaties zul
len zitting nemen.
Ik wil geenszins vragen om critiekloos
alles te aanvaarden Integendeel, van cri-
tiek leert men. Men kan dan in de toe
komst begane fouten vermijden en onvol
komenheden herstellen Maar wel vraag
De Zwitsersche pers acht de kabinetswij
ziging n Italië een zeer belangrijke poli
tieke gebeurtenis De „Bund" een or
gaan -dat in den laatsten tijd door de Itali-
aansche pers vaak geciteerd wordt
meent, dat thans de verrassende terugkeer
van den Duitschen ambassadeur te Rome
naar Berlijn op interessante wijze is opge
helderd. Men kan thans veilig aannemen,
aldus het blad, dat het jongste besluit van
Mussolini, dat, zelfs als men het met de
grootste reserve beschouwt, veel verder
dan de gebruikelijke ministerwijziging
gaat, Von Mackensens re's noodzakelijk
heeft gemaakt.
Het blad wijst er op, dat juist de minis
ter en onderstaatssecretarissen, die het
meest pro-Duitsch waren, thans uit de re
geering verwijderd zijn. De nieuwe minis
ters daarentegen hebben ten aanzien van
de buitenlandsche politiek zich steeds ge
reserveerd betoond en het blad meent daar
uit te mogen concludeeren, dat Italië's bui
tenlandsche polit'ek voortaan „meer neu
traal en minder eenzijdig georiënteerd zal
De „Giornale d'Italia" schrijft onder het
opschrift „Domheden" over het commen
taar, dat de democratische pers heeft ge
leverd op de wisseling van de Ital.aansche
regeering. Het blad schrijft, dat niettegen
staande 17 jaar leven en werken het fas
cistische Italië nog steeds niet door de de
mocratische pers wordt gekend. Anders kan
men niet begrijpen, dat de democratische
pers zoo de gebeurtenis in verband brengt
met de internationale politiek van Italië.
Het blad merkt op, dat de regeeringswis-
selng een normaal feit is in het fascisti
sche regime, want het is noodzakelijk, dat
de hoogwaardigheidsbekleders niet op hun
stoel vastroesten. Daarom volgt de wisse
ling in ambten.
Starace is acht jaar secretaris der partij
geweest en bijna alle ministers bekleedden
hun pest meer dan vijf jaar. De regeering
welke thans is vervangen, heeft het langste
zitting gehad van alle fascistische regeerin
gen.
Zoowel ten aanz'en van het binnenland
als van het buitenland blijft de politiek der
regeering ongewijzigd.
ik: Oefent deze critiek uit met oordeel des
onderscheids.
Toen de suikerdistributie begon, ontving
het departement in een week 7000 brie
ven Slechts in zeer enkele gevallen bleek,
dat het Centraal Distributie Kantoor de
oorzaak van de klachten was. Bijna steeds
waren zij het gevolg van onnauwkeurighe
den en vergissingen begaan door de schrij
vers zelf
Voor een vlot verloop van alle genomen
en nog te nemen distributieregelen doe ik
een beroep op aller medewerking. Daarbij
moge ik den winkeliers en handelaars ver
zoeken toch diudelijk en goed leesbare ge
gevens te verstrekken Bij de veelheid van
opgaven, waarmede hét departement te
maken heeft, leiden onduidelijkheden tot
vertraging en misverstand.
Laten zoo eindigde minister Steen
berghe regeering en volk niet tegen
elkaar, maar met elkaar de moeilijkhe
den, die wij thans ondervinden en die nog
zooveel erger konden zijn, trachten te bo
ven te komen.''
Na een luchtaanval op Engeland. Duitsche piloten, die, nadat hun machines door de Britsche strijdkrachten waren neer
geschoten, gevangen genomen werden, bij aankomst onder gewapend geleide te Londen
