ZEEUWSCH
ZONDAGSBLAD
predicatie
NAM DE PROVINCIALE ZEEUVSCHE MIDDELBUPGSCHE COUDAhT
New-York geniet van
den herfst.
SCHAKEN
EN
I
21 Oct. 1939
KORTE
F.
ZEEUWSCHE KRONIEK
SCHETSEN VAN D'OEVE
UIT DE MIDDELBURGSCHE
COURANT VAN VOOR VIJFTIG JAAK
(graaf-
I
DOOD EN DOOP.
In dezen tijd tellen levens weinig.
Wij lezen: een slagschip vergaan,
slechts 800 leden van de bemanning
verdronken. Suiker distributie ver
stoort onze gemoedsrust meer dan een
dergelijk bericht. De massale dood
maakt geen indruk. De dood is altijd
particulier. Men moet zich daarom al
indenken, dat eens 800 moeders ge
dachten weefden om de vrucht in
haar schoot, dat 800 moeders gebaard
hebben, om even machteloos te hui
veren bij den massalen dood.
leder sterft zijn eigen dood en ook
rouwt ieder zijn eigen rouw. Ware
smart kan niet vergelijken. Men kan
alles mechaniseer en, alleen niet het
baren en het sterven. De oorlog kan
veel in ons verwoesten en kan ons al
les ontnemen, maar geen mensch en
geen oorlog ontneemt mij het recht op
mijn persoonlijken dood.
Wij leeren rekenen met groote ge
tallen, wij leeren massaal denken.
Maar Goddank wordt er in den hemel
gekeken naar één en twee of drie.
„Wie van u, die 100 schapen heeft, en
daarvan één verliest, laat niet de 99
in de steppe achter, en gaat het ver
lorene zoeken, totdat hij het vindt?
Alzoo zal er blijdschap zijn in den he
mel over één zondaar, die zich be
keert."
Zoo is er naast mijn eigen dood nog
iets, wat geen mensch en geen duivel
mij ontnemen kan: dat ik gedoopt
ben; dat is, dat ik persoonlijk door
God ben aangenomen tot Zijn kind.
Men kan mij alles afnemen, tot mijn
verstand toe, maar dit hangt zelfs niet
van mijn verstand af. Ergens in den
hemel is een streepje in een rots ge
grift: toen werd ik gedoopt. En er zijn
ergens engelen om zich over dezen
éénen zondaar te verblijden.
Als ik mijn particulieren dood sterf,
met of zonder persoonlijkheid, met of
zonder verstand, alleen of samen met
1000 anderen, dan zijn mijn particu
liere engelen er om den Heere God
aan dat ééne streepje te herinneren.
En ziet, Hij had die herinnering niet
eens noodig!
DE ZEESLAG BIJ DUINS.
1639 21 October 1939.
Al is het, dat spoedig na het verlaten der
lagere school door de leerlingen veel van
het geleerde vergeten wordt, 't geen vooral
bij het vak Vaderlandsche geschiedenis het
geval is, toch zijn er enkele historische fei
ten, die zich bijna een ieder kan herinneren,
zij het niet in alle bijzonderheden. Als voor
beeld noemen wij: De onoverwinnelijke
vloot, welke Spanje in 1588 uitzond tot ver
overing van Engeland en Nederland, des
tijds eikaars bondgenooten.. De onderne
ming liep uit op een volkomen mislukking.
Minder bekend is, dat Spanje een halve
eeuw later weer een dergelijke vloot in zee
bracht, doch nu met het doel enkel Hol
land te treffen. Daar ons land en Enge
land eikaars concurrenten waren geworden
op het gebied van handel en zeevaart, was
de vriendschapsband destijds niet al te
nauw.
De Hollandsche vloot moest het dus al
leen maar zien klaar te spelen om de vij
andelijke vloot onschadelijk te maken voor
deze onze havens bereikte.
Het is heden (21 October) juist 3 eeuwen
geleden, dat een groote Spaansche vloot
door de onzen dicht bij de Engelsche kust
werd verslagen.
Dat wij deze belangrijke historische ge
beurtenis in de Zeeuwsche kroniek herden
ken, is niet zoo zeer omdat het juist 300
jaar geleden is, als wel om het feit, dat de
Zeeuwen een bijzonder groot aandeel in den
slag hebben gehad. Dit laatste was niet
zonder reden. Als de tocht van de Spaan
sche vloot niet gestuit had kunnen worden,
dan lag Zeeland het eerst aan de beurt om
te worden veroverd. Vandaar de groote ac
tiviteit, die de Zeeuwen aan den dag legden
om den vijand te weerstaan.
Laten wij in het kort het verloop van den
strijd vertellen.
Een Spaansche vloot van 67 groote sche
pen met 1700 kanonnen en 24000 landings
troepen onder bevel van den bekwamen be
velhebber d' Oquendo kwam half Septem
ber 1639 Het Kanaal inzeilen. Daar het in
ons land bekend was, dat men in Spanje
bezig was een armada of groote vloot te
gen Holland uit te rusten, hadden de Sta
ten aan den admiraal Maarten Harperts-
zoon Tromp opgedragen in Het Kanaal de
wacht te houden. De vice-admiraals waren
de onverschokken Witte de With en de
dappere Zeeuwen Joost Bankert en Jan
Evertsen. Onze vloot telde slechts 29 sche
pen, dus meer dan de helft minder. Ook
waren zij veel kleiner dan de logge vijan
delijke galjoenen. Zij hadden echter het
voordeel dat zij beter „bezeild en be
draaid" waren: zij waren vlugger in het
wenden en het keeren.
Hoewel alzoo klein in aantal wordt op
16 September de Spaansche vloot aangeval
len en wel met succes. Het is zeker onnoo-
dig te zeggen, dat destijds een zeeslag an
ders geleverd werd dan tegenwoordig. Het
ging ook meer met open vizier.
Nadat twee Spaansche zeekasteelen zijn
genomen en verscheidene erg gehavend,
Oud boere-'uus.
Schetsen van een 'oeve? Onderde 'k er
'emaekt. Nie' mee een vulpenne en een
schriefbloc, net as de deze; van die soort is
dit den twêe-en-zeventegsten nog mae'.
Nêe-e, mee een griffel en een regelèt op
twi leien; schoolleien begriep je, gin vloer
leien. Toen a ik een kind was, gieng dat
nie' op om pepier te versmossen, weet je.
Têekene kust je op de leie doe-e; a' je
mae' nie' te vee' krasten. Hu, dat gae' deur
jen 'essens 'ene,
Omdè' me dan ok wer is zö 'n platte
grond buten in 't zand têekenden en speel
den dè' me in dat ,,'uus" weunden, weet ik,
da' zö 'n ouwerwes boere-'uus 'êel makke
lik was om te beweunen. Daer je om te
begunnen: het vóór-'uus. De deure was an
de Zuudkant en 't raem keek nae' 't Oos
ten; nae' de wagt net as de raemen van
den gröoten uzen (liek a Bram uut de Slik-
'oek dat noemt, maer 'ier zegge ze: de keu
ken en het is: het winterweunvertrek.).
Voor dat raem van 't voor-'uus stieng een
taefeitje, mie' op weeskanten een stoel. Je
mö' g'löove da' je dae' dan nie' gezelleg
zat, mee je naaisel of kousen te stoppen.
Kwam der den êen of den aren an de
deure, gin stap 'oefden je van je plek
ke te gaen; je kust ze zö van je stoel te
woord stae'. Mae' meesttieds was dat in
dien tied: „toe, kom mae' deur; pakt een
stoel en zit". Den gerrendon stienk nessen
de vrouwe in 't 'oeksje, de koffiepot der in;
de bakkebenne op den taefel mee de melk-
kanne en de babbelaerpot.
En k de mêester kwam, nae schooltied,
dat is onder melktied dan wier der
êen van de guus mie' een gróte melkkanne
nae' 't koeiebocht 'estierd. Dan molk er
êen regerecht in die kanne, 't schuum der
op, en dae' dronk dan de mêester een paer
glaezen van uut. Dae' kust je 'n mee trek-
teere. „Versch van onder de koe", noemden
ie dat.
Ik 't voe' gin geld van de waereld uut-
'edronke', 'óor, zukke werme melk ruuk' zö
schaepekotaehteg. Maer ie slobberden 't
lekker nae' binnen, 'óor; dat 't schuum an
z'n snorre 'ieng.
Ie bleef gemêenlienge zitte' prate' toetdó'
ze klaer waere mee ontröomen. Ze moste
deur 't vóór-'uus komme mee den êemmer
mee röom; tegenover 't raem was 't kel
derdeurtje en dae'-naest stieng een trapje
van drie treë-en, dae' kwam je mee in de
kelderkaemer.
Om de vrouwe d'r zin te doen, most 'n
dan oltied nog een komme koffie mee vosse
röom gebruke.
Nou: 'etrokke was die koffie wè', 'óor;
die dan een paer uren stae' sjierpe.
Mae' de róom miek dat wee' góed.
Op de 'oeve daer a 'k het noe over
was een ouwe vrouwe. Eêle zummer kust
je ze schildere in d'r 'oeksje nest 't raem.
Mae' wat kwam ze dan agauw nie' van d'r
stoel, toch 'ieuw ze overoal 't öoge op. Ze
't zicht op 't koeiebocht en, a' de deure
open stieng, op de schuurstoepe. Oal dat
a uut en in de kelder gieng most verbie d'r
stoel 'edroge worre.
De eiers stienge op 't kelderkaemertje in
de leege bestie en a de guus mee 't eier-
kurfje deur 't voor-'uus kwamme, zou ze
gin dag over-'eslogen om te vraegen:
,,'oevee' je 'r 'ehad?"
In de are bestie sliepe de misjes en in de
spinne stieng ulder spul. Zö noe en dan
mochte me dat is bekieke. Dat dee-e me
wat graog. Mooie naaidöozen en schelpe-
döosjes, ieder z'n spoormandje en van oal-
der-'ande aregheidjes, die ze 'ekregen
van mevrouw van den eigenaer, net as be-
voobeld een appel en een neute van zêepe,
een vouwschaertje, een opschiefboeksje mee
een potlood. Dat wier'oal netjes wig-'eleid
en levenslank bewaerd. Zelfs de poppen ble
ve vast-'enaaid in de döoze. Dae' mocht nie'
effenof mee 'espeeld worre, allêene zö noe
en dan mee dóoze en oal is vast-'ouwe en
nae' kieke. As toch één van de misjes "durve
prombeeren om, 'k za' noe mae' zegge,
d'r eigen te gae' wassen mee die zêepe neu
te, wat a der dan wè' om-'gaen dat weet
ik nie' mae' dat verschrikkelik 'ewist.
Én dat was ietewat daer die ménsen
'êel gróos op waere: da' ze zö zuneg en
netjes op d'r spul waere en nie' oalles een
der mieke.
De misjes der kasse stieng ok op 't óp-
kaemertje. Het was eigeluk het kamme-
net van der grottemoeder, maer ulder
mochte dae' d'r góed inlegge. D'r eigen
öpklêe-e dee-e ze dae' ok oltied, a 't nie'
te koud was, 'óor, anders namme ze d'r
góed mee in den 'uzen.
Ja, dat was een makkelik kaemertje,
'óor, gin méns anders dae' wat op te mae-
ken, as net êes op een dag de guus mee
d' eiers.
De jongers sliepe op zolder. Dae' stieng
d'r kleerkiste ok. Je weet: voe' z'n vuuf-
tiende verjaerdag kreeg een jopgen: een
kiste om z'n góed in te leggen en een ar-
lozie op zak.-
Nou: in 't wintervertrek sliep, in de
bestie bie de kachel, de voader en de moe
der en in den aren de kleine guus of, net
as in dit geval, de ouwe vrouwe. In de
winter die dus een werm slaepvertrek;
de jonk-'eid ei zö gauw gin last van de
kouwe. Mènsen-kinders, die a twinteg is en
góed z'n brokken wig kan zette: den
damp slaet er of.
Tegenwooreg noeme ze dat ongezond, om
te slaepen daer je weunt. Ze zegge toen
mae' raak Ik zou wille vraege: 'oe dan
zö onnoemelik vee' van die ménsen dat
vlucht d' Oquendo in de haven van Duins
aan de Engelsche kust. Hier meent hij vei
lig te zijn onder het geschut der Engelsche
forten. De Nederlanders volgen hem en
sluiten de haven af. Ten spoedigste wordt
naar het vaderland van den stand der za
ken bericht gedaan en hulp gevraagd.
Met ongekenden ijver wordt in het ge
west Holland, maar vooral ook in Zeeland
gewerkt om oorlogsschepen uit te zenden
naar de vloot van Tromp. Tal van koop
vaarders worden tot oorlogsbodems be
stemd. Nog nooit ging het aanmonsteren
van matrozen zoo vlug als thans. Zeeland
had het derde deel der vloot uitgerust. Wij
zeiden reeds waarom in dit gewest bijzon
der er voor geijverd werd. Het had in de
laatste jaren van den tachtigjarigen oor
log den naam oorlogzuchtig te zijn. Als wij
weten, dat de oorlog aan de Zeeuwen veel
gewin bracht, wij denken b.v. aan de kaap
vaart, dan verwondert ons dat niet.
De vloot van Tromp, die de Spanjaarden
in de haven van Duins opgesloten houdt,
is binnen vier weken aangegroeid tot 96
schepen, waaronder 11 branders, met 8000
man aan boord.
De Spaansche admiraal d'Oquendo durft
de uitnoodiging van Tromp om zee te kie
zen niet aannemen. Hij zegt masten en
stengen te Dover te hebben achtergelaten
en daarom niet te kunnen uitzeilen. Tromp
laat ze voor hem halen, in de hoop nu
slaags te kunnen komen. Nog komt de
Spanjaard niet opdagen. Tromp en de zijnen
zijn het wachten moe en vallen op 21 Oc
tober de Spaansche vloot aan al is het
onder de kust van Duins, waar zelfs ook
een Engelsche vloot ligt. Veertien galjoenen
worden veroverd en om in triomf naar het
vaderland te worden meegevoerd. Vele an
dere zinken of verbranden. Ruim 5000 vij
anden vinden in den strijd den dood, terwijl
1800 Spanjaarden worden krijgsgevangen
gemaakt. Het verlies der Hollandsche
vloot is slechts één schip, doordat in de
kruitkamer een hevige ontploffing ont
staat, waardoor 100 man omkomt. Door
een aan de onzen onbekende geul weet de
Spaansche admiraal nog met een 14 tal
schepen te ontkomen.
Te voren hadden de Engelschen aan
Tromp laten weten, dat zij geen strijd in
hun onschendbare zee zouden dulden. Toch
bleven hun schepen tijdens den zeestrijd
werkloos. Het was nog de tijd niet voor
hen om zich met de onzen te meten. Dit
kwam later wel.
Groot was de vreugde in het vaderland
over het behaalde succes. Overal werden de
klokken geluid en vreugdevuren (teerton
nen) gebrand. Het was nu met Spanjes
macht gedaan. De voornaamste gezagvoer
ders kregen van de Staten gouden ketenen
of eerepenningen. De bekende zeeschilder
uit dien tijd Willem van de Velde heeft
den strijd óp het doek vereeuwigd. De
Zeeuwsche stempelsnijder Johannes Looff
te Middelburg deed het ook door het maken
van een gedenk- of triomfpenning. Wij
merkten reeds op, welk een groot aandeel
de Zeeuwen in den zeeslag hebben gehad.
Op de genoemde penningen, waarvan aan
wezig in het museum te Middelburg en die
beschreven zijn door de bekwame penning
kundige mej. M. G. A. de Man, is duidelijk
te zien, dat twee overwinnende schepen het
Zeeuwsche wapen voeren.
Mogelijk zullen er wel enkele lezers zijn,
die meenen, dat het nu geen tijd tot herden
king is, vooral als het van oorlogsfeiten is.
Daarvoor ziet de toekomst.in de wereld te
donker en welke ellende de oorlog brengt is
bekend. Dit is niet tegen te spreken, maar
nooit moeten wij, Nederlanders, vergeten,
in welke omstandigheden wij ook zijn, dat
onze voorouders hun bezittingen en hun le
ven hebben opgeofferd om het kostbare be
zit van de vrijheid te veroveren en te be
houden. Daarom zeggen wij met den dichter
Ten Kate:
't Volk, dat zijn Gisteren blijft gedenken
Verloor de hoop op 't Morgen niet.
Ik ontdek Amerika.
De volgende week hopen wij het laatste
artikel over De Roomsch-Katholieken in
Zeeland te plaatsen.
R. B. J. d. M.
(Nadruk verboden).
'elapt om zö stokoud te worren? Je mö' jen
'and maer is voe' de garre van de deure
'ouwe, wat een trok a dae' deur komt. Kiek,
dat was noe een groot ongemak van die
soort 'uzen. Da' je der in de winter zö lil-
luk op den trok zat. -De vrouwe de slecht
ste plekke, die a je mae' bedienke kunt.
Mie d'r rik nae' 't bestiebeschot en d'r ge
zicht nae' de raemen, an den taefel, dus
zowat midden op de vloer, pal op den trok
van de deure nae' de schouwe.
Je zou dat noe nie'-mi' uut kunnen 'ouwe,
mae' toen waere ze dae' ok awee' op in-
'ericht: mee d'r voeten op een werme stove
len lange dikke keuzen, die a daer over
'ienge toet op de grond. En frisch was de
lucht genoegt 'óor. Oalles trokten de schou-
Jwe in. En sigaretten waere der toen nog
nie'. Wan' je noe praat van een
lucht
Nêe-e, slaepe in een vertrek mee centra
le verwarming en daer a ze een 'êelen
aevend sigaretten zitte' róoken dat laet
ik voe' de liefhebbers. Mae' 't is even zö
góed ongezond om dae' ,'s aevens uren lank,
of een olven nacht, in deur te briengen. Dan
komt die lucht, die stienkende, bedurve
lucht toch ok in je longen. Voe mien is
't nie' moeilik om te kiezen. Een kaemertje,
electrisch of centraal verwermd; de lucht
zö dröoge, dè' je kêele der zêer van doet
en vol sigerette róók? Dank je.
Geef mien mae': de boerekeuken mie een
Iengelsen open 'aerd vol vlammende prume-
blokken, die lekkere roke, en een
bennetje Prinsesse Nobels of Köolappels op
den taefel. Daer is ter gin êen, die a ter nie'
nae' pakt.
V. v. d, O.
Een New-Yorksche collega had mij ge
zegd: „New-York in den zomer kan afschu
welijk zijn, maar wacht tot den herfst, dan
komt er een tintelend nieuw leven in de
stad en dat is champagne voor het hart".
Hij heeft gelijk gehad. De zomer was
afschuwelijk, want de vette, vochtige hitte
was ondragelijk, ze maakte moe. en loom,
't was of ik door heete olie moest waden;
de ondergrondsche was een verschrikking
en de straten waren diepe heete gleuven in
een massa van kokenden steen. De avond
en de nacht brachten geen verkoeling. De
Hudson en het vanille-ijs evenmin. Wie on
derkomen zocht in een heerlijk gekoelde
bioscoop werd, weer op straat komende,
met een hittige adembenemende brij over
goten.
.Maar nu is het herfst. En die herfst is
champagne voor het hart en koelte voor
den geest en verrukking voor het lichaam
en, ja New-York tintelt van nieuw leven,
terwijl de blaren aan de boomen hun af
scheid van het leven vieren in een laatste
vlammende schoonheid.
De winkels van Fifth-Avenue laten de
mooiste étalages van het jaar zien en dat
wil wat zeggen, want nergens ter wereld is
de kunst van het uitstallen zóózeer kunst
als hier. Achter ieder raam ziet ge één
boeiend schoon en keurig tafereel van on-
wezenlijk-schoone vrouwen in 'de prachtig
ste kleeren, waaraan de wonderlijk-vol
maakte decoratieve begaving zich heeft uit
geleefd. Er zijn driedimensioneele klassie
ke tafereelen; er is een felheid van kleu
ren, die aan het palet van Van Gogh heiin-
nert; matte pasteltinten van Gauguin; sur
realistische bizarrieën waarbij ge aan Pi
casso's doeken denkt een weelde van kos
telijk bont, van glinsterende en glanzende
avondjurken, van kleine pikante dames-
hoedjes, van juweelen, lingerie, handschoe
nen. Een hoorn van ongekenden over
vloed is leeggestort in de uitstalling van
Fifth Avenue, aan goud en zilver, aan di
amanten en saffieren, paarlen en aquama
rijnen, kristal en porselein, email en ivoor.
En wij zien dit alles met verrukking en ver
wondering. Verrukking om den schoonen
smaak en verwondering over de prijzen en
wie die betalen kunnen.
En in de parken geurt het gras. Over de
Hudson ligt de weemoed van het stervend
getij. In de vijvers van het Central-Park
drijven de zwanen, wit en koninklijk, in de
stilte.
De menschen zitten op de banken en
drinken het afscheid van den bloei in hun
ziel en oogen.
Glanzende auto's glijden af en aan voor
de hotels, waar portiers-als-generaals en
chefs de réception als diplomaten met late
asters in het knoopsgat van hun al te onbe
rispelijk jaquet, buigend en zwijgend de
gasten ontvangen.
De nachtclubs tintelen van licht en zijn
luid van muziek. Teerdere zussen kreunen
de Moonlight-Serenade als een laatste ge
bed vóór den dood. Donkere saxafonen zin
gen hun verlangen. Violen smeeken om er
barming. Het koper trompettert victorie
en de trommen slaan de cadans.
Lichtreclames spelen fel en druk op den
nachthemel boven Times Square. Een
stroom van zilveren apenoten, gouden rivie
ren van whisky, roode, blauwe en oranje
visschen wijzen den weg naar de zaligheid
van kauwgom; een heele variété-voorstel
ling in lichtlijnen eindigt in een aanbeveling
voor sigaretten; ge ziet kinderen van licht
en bloemen, van licht en vreemde dieren
van'licht en ge schuifelt mee met de tien
duizenden menschen en ziet de lokkende
reclames der bioscopen en de gouden en
zilveren letters van restaurants en dansge
legenheden. En leest de namen van Cotton
Club en International Casino en Casa Ma-
nana, van het Paramount Theater en Ra
dio City, van de hotels Astor en Taft en
Edison en ge weet, dat dit grootsche New-
York ontwaakt is uit zijn zomerslaap. De
schouwburgen en concertzalen, de hotel
lobby's en de bars zijn vol geloopen.
Het is of ge leeft in de beste en vroolijk-
ste van alle werelden.
Totdat uw avondlijke wandeling u brengt
door de lange straten waar het licht zuinig
brandt en de slordige vrouwen en mannen
de bedomptheid van hun woning ontvluch
ten op de stoep in den geurigen, koelen
avond.
Tot ge uw krant koopt met het laatste
nieuws uit het gemartelde Europa.
En ge de bange vraag hoort, die boven
heel Amerika hangt: „Kunnen wij er bui
ten bljjven?"
Mr. E. E.
42e week 1889.
Donderdag jl. en Zondagavond werd te
Bath eene godsdienstoefening geleid door
een vrouwelijk heilsoldaat. De toeloop was
groot.
Het centraal-station te Amsterdam werd
heden zonder eenig feestbetoon in dienst
gesteld. Vele bewoners van het Damrak
hadden ter eere van dat feit de vlag uit
gestoken.
Benoemd tot directeur-generaal der
Maatschappij tot exploitatie van Staats
spoorwegen de heer J. R. Cluysenaer te
Utrecht.
Van alle zijden gaan er klachten op over
het nieuwe Centraalstation te Amsterdam.
Onder meer wordt geklaagd over de on
mogelijke trappen.
REDACTEUR: J. M. MULLIé.
Middelburg.
o
De uitslagen van de Vrijdag 13 Oct. ge
speelde 4e ronde van den winterwedstrijd te
Middelburg luiden:
Groep I:
J. C. LavooyJ. Scheltens 01
H. J. Kraak—W. de Graaf afgebr.
G. BarthA. Daniëlse
K. MaartenseJ. de Baare 10
P. M. de KleijnJ. M. Mullié afgebr.
Groep II:
C. de QuartelL. v. Flierenburg 1—0
A. den HollanderJ. Ton 10
H. WitvoetJoh. Sinke 10
P. SanderseD. de"Vos 01
I. BlokpoelH. Cujé 10
W. FlissebaaljeI. Daniëlse 10
o
De beginselen van alle schaakspel.
Bij de Uitgeverij Boekhandel v. h. W. P.
van Stockum Zoon te Den Haag is het
boek „De beginselen van alle schaakspel",
door dr. M. Euwe, verschenen.
In een onzer vorige rubrieken, roerden
we even de kwestie aan, hoe amateurs, met
slechts weinig beschikbaren tijd voor
schaakstudie, b.v. de moeilijkheden van de
opening eenigszins kunnen omzeilen.
We wezen er toen op, dat het eigenlijk niet
gaat om een gemis aan variantenkennis,
maar dat dikwijls een voldoend begrip van
„de fundamenten van het schaakspel" ont
breekt. Daarom meenden we ook dr.
Euwe's boek van denzelfden titel te moeten
aanbevelen. En nu is het nieuwe werk, ge
titeld: „De beginselen van alle schaakspel",
eigenlijk een herziene en vermeerderde uit
gave van de Fundamenten, verschenen.
Wie zich de moeite geeft dit boek door
te werken, zal ongetwijfeld zijn inzicht in
en kennis van het schaken aanmerkelijk
kunnen vergrooten. Bovendien is het een ge
not op zich zelf, dit boek aandachtig te be-
studeeren. Op glasheldere wijze heeft dr.
Euwe zjjn enorme kennis van het schaken,
in dit werk neergelegd. De indeeling van
het werk is als volgt:
Hoofdst. I t/m IV handelen over de „ken
merken" van de partij en „het plan en zijn
uitvoering". Hoofdst. V handelt over de Re
gels en kenmerken der opening terwijl in de
Hoofdst. VI t/m XI de diverse openingen in
't kort de revue passeeren. Hoofdstuk XII
is tenslotte aan het eindspel gewijd.
Het ontbreekt ons in deze rubriek aan
plaats, om een uitvoerige bespreking van
het werk te geven.
We willen nu nog enkele aanhalingen la
ten volgen uit de Hoofdst. I t/m IV.
Op blz. 11 zegt de schrijver: „Wij hebben
dus gezien, dat de bepaling van den juisten
zet in drie tempo's verloopt:
A Opsporing van het kenmerk
B Het ontwerpen van een plan op grond
van het gevonden kenmerk
C De uitvoering van dat plan".
Op blz. 13 e.v. wordt dan aan de hand van
een partij het begrip „kenmerk" uitge
werkt.
Hoofdstuk II geeft een verdere uitwer
king van de diverse soorten van kenmer
ken, o.a. „beweeglijkheid, sterke en zwak
ke velden, pionnenstelling, bouw van den
koningsvleugel.
Begrippen als „goede en slechte looper,
half- open en open verticale lijn, open
diagonale lijn, zevende (tweede) rij, looper-
paar, centrum", worden aan de hand van
voorbeelden uiteengezet.
Hoofdstuk III behandelt de pionnenstel
ling en de bouw van den koningsvleugel en
Hoofdstuk IV over het plan en zijn uitvoe
ring.
De inhoud van deze vier Hoofdstukken
en de begrippen hiervan, zullen voor de
meeste lezers, veel bevatten dat zij reeds
kenden, maar dan nog heeft men een
systematisch overzicht en samenvatting,
welke voor iederen schaker van groote
waarde zullen zijn.
We besluiten thans met een weergave
van de zoogen. „openingsregels van dr.
Lask'er" welke in Hoofdst. V nader bespro
ken worden:
1. Speel steeds één pion in het centrum,
maar nooit meer dan twee.
2. Ontwikkel eerst de paarden, daarna de
loopers.
3. Speel nooit met hetzelfde stuk twee
maal in de opening.
4. Breng geen looper naar g5 (g4) tot
binding van Pf6 (Pf3) alvorens de tegen
partij gerocheerd heeft.
5. Breng de dame pas later in het spel,
en geef in het algemeen aan de korte ro-
chade de voorkeur boven de lange. Deze
regels zijn voornamelijk voor de e4e5
openingen van belang.
Moge deze korte bespreking er toe bij
dragen het werk van dr. Euwe een ruime
verbreiding te geven onder de lezers van
deze rubriek.
o
JEUGDSCHAKEN.
Jeugdige schakers, die gaarne meer van
het schaken willen weten, en/of met andere
jongeren willen schaken, kunnen zich bij
den redacteur melden, of bij den secretaris
van den Zeeuwschen Schaakbond, den heer
I. S. Blokpoel, Jodengang 31, Middelburg.
Bij voldoende belangstelling zal het Bonds-
bestuur gaarne de leiding van eventueele
wedstrijden en cursussen nemen.
Het Keizerlijk Russische echtpaar is per
spoor van Dantzig naar Petersburg vertrok
ken.
Bij advertentie in een der Rotterdamsche
bladen wordt gevraagd een boekhouder,
correspondent, eerlijk, vlug en goed wer
kende. Mooi schrijven is vereischte. Wer-
tjjd van 's morgens 8 tot 's avonds 10 uur.
Als salaris wordt uitgeloofd 6 per week.
