KRONIEK VAN DEN DAG
Duins" - 300 jaar geleden.
H. M. de Koningin! aanvaardt
een gedenkraam.
De Amateur
Detective
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEÜWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT GOESCHE COURANT) VAN ZATERDAG 21 OCTOBER 1939. No. 249.
met
het
Be-
Saradjogloe's vergeefsche reis.
Jubileumgeschenk der
Nederlandsche studen
ten.
De Nederlandsch-Belgische
handel.
30.000 Joodsche kolonisten
naar Abessynië.
Mobilisatie en ziekenhuis-
verpleging.
99
Hoe de Hollandsch-Zeeuwsche
vloot een Spaansche armade
versloeg.
DIENSTPLICHT IN AUSTRALIë.
■jM
De Turken houden het been stijf Sarad-
jogloe, de Turksche minister van buiten-
landsche zaken, is van zijn bezoek aan
Moskou teruggekeerd, zooals hij er heen
ging. het Turksch-Russisch verdrag, dat ge
sloten zou worden, moet in zijn geboorte
gestikt zijn De Russen eisehten meer van
Turkije dan Turkije lief was, zoo heeft
men vernomen. Dat is een afgetrokken
motiveering. Waarin het teveel aan Russi
sche eischen precies bestond, werd niet aan
de groote klok gehangen; dat weten de
ingewijden alleen.
Maar er zijn ook nog onderstellingen,
waarvan sommige allerminst fantastisch
klinken De Sovjet-regeering zou van Tur
kije gevergd hebben, de Dardanellen en de
Bosporus, die toegang geven tot de
Zwarte zee (via de zee van Marmora) her
metisch te sluiten voor vreemde oorlogs
schepen Zeer nauwe zeestraten, dwars
door het Turksche rijk, scheiden Azië van
Europa Elk oorlogsschip, dat van de Mid-
dellandsche naar de Zwarte zee wil, moet
er door heen.
Vier landen grenzen aan de Zwarte zee:
Rusland, Turkije, Bulgarije en Roemenië.
Militair spelen de eerste beide er de baas
Noch Bulgarije, noch Roemenië hebben
een oorlogsvloot, dien naam waardig.
Er zijn redenen genoeg te bedenken,
waarom Sovjet-Rusland de Turksche zee
straten hermetisch dicht wil hebben De
meest voor de hand liggende is, dat het
zekere gewelddadige ondernemingen te
gen Roemenië in den zin heeft en er geen
prijs op stelt, dat de Engelschen en Fran-
schen daarvan eens poolshoogte zouden
komen nemen met hun maritieme strijd
krachten Engeland en Frankrijk hebben
immers de onaantastbaarheid van Roeme
nië gegarandeerd, gelijk die van wijlen
Polen
Het staat als een paal boven water,
dat het in geen geval veel moois is, wat
den Turkschen minister van buitenland-
sche zaken deed besluiten onverrichter za
ke uit Moskou terug te keeren Immers
Turkije heeft er zeer groot belang bij met
de Sovjet-Unie op vriendschappelijken voet
te staan. Rusland is de eenige groote mo
gendheid, welke onmiddellijk aan de Turk
sche republiek, grenst. Moskou moet heel
wat verlangd hebben, om het Saradjogloe
onmogelijk te maken, de basis van een
verdrag te leggen
Terwijl dit mislukte, werd daarentegen
het pact va.n wederzijdsehen bijstand van
Turkije met Frankrijk en Engeland getee-
kend Turkije blijft de zijde der ..geallieer
den'' dus kiezen. Echter het pact geldt
niet voor de Turksche republiek, indien
ze er door in oorlog met de Sovjet-Unie
zou geraken Deze bepaling geeft ook
in verband met de mislukking van Sa-
radjogloe's besprekingen te Moskou te
In de Groote Kerk van de Ned Herv.
gemeente te Apeldoorn heeft gistermiddag
de aanbieding van het gedenkraam een
geschenk van de studenten der universi
teiten te Leiden, Utrecht, Groningen, Am
sterdam en Delft aan H.M de Koningin
in verband met Haar veertigjarig regee-
ringsjubileum plaats gevonden
De plechtigheid, die in verband met de
tijdsomstandigheden een sober karakter
droeg, werd opgeluisterd door orgelspel
van den organist C Wijers. Bij de aan
komst van H. M. de Koningin waren in
de kerk reeds aanwezig de burgemeester
van Apeldoorn jhr. dr C. G. G Quarles
van Ufford en de senaten van de studen
tencorpsen., der universiteiten, die aan het
geschenk hebben bijgedragen H. M. de
Koningin was vergezeld van Haar adju
dant, generaal-majoor titulair jhr W. C
M. de Jonge van Ellemeet, Haar particu
lier secretaris C S. Sixma baron van
Heemstra en jvr. A. baronesse Schimmel-
penninck van der Oye
Nadat H. M. de Koningin in de Konin
klijke loge had plaats genomen, betrad de
praeses van het Leidsche studentencorps
jhr P. R. Beelaerts van Blokland, den ka
theder, welke voor deze gelegenheid ter
zijde van de Koninklijke loge was ge
plaatst en bood in een korte toespraak,
namens de verschillende studentencorpsen
het fraaie, door Joep Nicolas te Roermond
vervaardigde gedenkraam, aan H. M. aan
De Koningin aanvaardde met enkele
denken De draagwijdte er van is niet
heelemaal te overzien, maar in elk geval
zal in bepaalde omstandigheden de over
eenkomst feitelijk waardeloos zijn. Zoo zal
bv. indien Rusland een aanval deed op
Roemenië een Frankrijk en Engeland des
wege aan Rusland den oorlog verkJaarden,
Turkije ontslagen zijn van zijn verplich
tingen. om Frankrijk en Engeland te hel
pen! In het Engelsche Lagerhuis werd
Chamberlain Donderdag er voor gehul
digd, dat hij en Halifax het klaar ge
speeld hebben Turkije aan den kant der
geallieerden te houden, ondanks de samen
werking. welke tusschen Duitschland en
Rusland tot stand kwam Men kan zich
afvragen, of die huldiging niet een ietwat
wrangen bijsmaak heeft gehad onder de
wetenschap, dat als bolwerk tegen de
Russische expansie naar den Balkan, de
overeenkomst niets waard is.
woorden dit geschenk en droeg het vervol
gens over aan den kerkeraad van de Ned
Herv. gemeente, welks voorzitter, de heer
G. H. Eikendal, dit geschenk aannam
Vervolgens verliet de "Koningin Haar
loge om het raam van nabij te bezichtigen,
waarbij jhr Beelaerts van Blokland en de
heer Nicolas Haar van voorlichting dien
den. Het gezelschap begaf zich tenslotte
naar de consistoriekamer, waar thee werd
geserveerd.
Per auto begaf de Koningin zich ten
slotte wederom naar het paleis Het Loo.
De Nederlandsche Kamer van Koophan
del voor België en Luxemburg deelt ons
mede:
De Belgische minister van Econ. Zaken
en Middenstand heeft den heer J. B. Vink,
voorzitter van de Ned. Kamer van Koop
handel voor België en Luxemburg in audi
ëntie ontvangen.
Deze laatste heeft de aandacht van den
minister getrokken op de enquête door be
doelde kamer georganiseerd met het doel
te komen tot een bevordering van de Ne
derlandsch-Belgische handelsbetrekkingen.
Hij heeft de aandacht gevestigd op de
bereikte resultaten en op de behoefte, die
blijkbaar aan beide zijden bestaat tot een
verruiming der handelstransacties. Hij wees
den minister ook op de groote moeilijkhe
den, die er bestaan voor den handel om
uitvoerlicent'ies te bekomen, aangezien voor
de meeste producten waarvoor belangstel
ling bestaat uitvoerverboden in het leven
zijn geroepen.
De heer Vink heeft de wenschelijkheid te
kennen gegeven, dat de regeeringsbureaux,
zoowel in Nederland als in België, een
grootere soepelheid zouden moeten betrach
ten bij het verleenen van uitvoervergun
ningen.
De minister heeft toegezegd die proble
men nauwkeurig te willen onderzoeken en
ten gunste van den Nederlandsch-Belgi-
schen handel opdracht te geven, voor zoo
ver de landsbelangen dit toelaten, alles te
doen om het verleenen van uitvoerlicenties
te vergemakkelijken en te bespoedigen.
Reeds eerder zijn er berichten versche
nen over Itallaansche plannen om in
Abessynië een groote Joodsche kolonie te
vestigen
Volgens het Fransche nieuwsagentschap
Havas wordt op het oogenblik in Italiaan-
sche regeeringskringen een definitief plan
hiertoe bestudeerd. Er is sprake van het
vestigen van 30,000 Joodsche landbouwers,
afkomstig uit Duitschland, Oostenrijk,
Tsjecho-Slovakije en Polen, in een gebied
ten Zuiden van het Tanameer, waar men
een industrieel centrum .voor conserven
wil vestigen, dat Indië en equatoriaal Afri
ka moet voorzien
Een Amerikaansche trust heeft reeds
50 mililoen dollar ter beschiking gesteld
van de organisatoren.
De Italiaansche regeering behoudt zich
het recht voor later een beslissing te ne
men in deze zaak
Vr Hebben eehtgenooten en kinderen
van gemobiliseerde verlofs-militairen van
de landmacht recht op genees- of heelkun
dige behandeling, inbegrepen ziekenhuis-
verpleging, operatie, geneesmiddelen enz.
op kosten van het rijk?
Antw De omstandigheid, dat het ge
zinshoofd is gemobiliseerd, verschaft zijn
gezinsleden geen aanspraak op vrije ge
neeskundige behandeling enz.
Is het gezin niet bij machte de noodzake
lijke geneeskundige hulp enz zelf te be
kostigen en evenmin om de kosten van
verzekering te dragen, dan kan het zich
op grond van bepalingen der Armenwet
wenden tot het Burg. Armbestuur of
Maatschappelijk Hulpbetoon, of wel, in
gemeenten waar zoodanige instelling ont-
Helsinki, de Finsche hoofdstad, in dagen van internationale spanning.
Brandbaar materiaal wordt uit vele huizen verwijderd en op straat
gedeponeerd om weggebracht te worden.
De naam „Duins" heeft in onze dagen
weer actualiteit gekregen, omdat op de
reede van die Engelsche plaats de koop
vaardijschepen van de neutrale landen soms
wekenlang moeten wachten wegens het
contrabande-onderzoek der Engelschen.
Maar Duins the Downs heeft in de
Nederlandsche geschiedenis nog een ande
ren, een veel roemrijker klank.
Luitenant-admiraal Maerten Harpertsz.
Tromp maakte daar - in de Engelsche wa
teren 300 jaar geleden een eind aan
de Spaansche heerschappij ter zee.
Gisteravond is dit belangrijke feit uit on
zen vrijheidsoorlog herdacht in een voor
dracht door prof. J. C. M. Warnsinck, gep.
kapitein ter zee, in de aula van de Ned.
economische hoogeschool te Rotterdam.
Deze avond werd georganiseerd door de
afd. Rotterdam van het Alg. Ned. Verbond
en van de Kon. Ned. Ver. „Onze Vloot".
Prof. Warnsinck verklaarde in zijn rede de
gebeurtenissen in Het Kanaal en op de
reede van Duins in den nazomer van 1639
en schetste haar beteekenis voor ons land.
Op uitdrukkelijken last van onze regeering,
tegen het strenge verbod en tegen den
wensch van den Engelschen koning, on
danks de aanwezigheid van een Britsche
scheepsmacht, versloeg Tromp op de neu
trale reede van Duins de Spaansche
scheepsmacht onder admiraal Antonie dé
Oquendo. Volgens moderne opvattingen be
oordeeld, lijkt dit feit op het eerste gezicht
niet anders dan een ongemeen brutale
schending van de onzijdigheid van een be-
vrienden staat. Spr. toonde aan, dat dit
geenszins het geval was, waarbij hij wees
breekt, tot het gemeentebestuur Indien
de onmacht om de kosten van geneeskundi
ge hulp enz. of van de verzekering tegen
ziekte te dragen uitsluitend een gevolg is
van de oproeping wegens mobilisatie van
het gezinshoofd, zou men zich kunnen
wenden tot de Kon Nat. Ver. tot steun
aan miliciens, Weteringschans 96, Amster
dam (C.)
op de houding van den Engelschen koning
en de instructies van den Spaanschen ad
miraal. Prof. Warnsinck wees er op, hoe
onder de leiding van Tromp, als luitenant
admiraal belast van het opperbevel van de
gansche vlootmacht van Holland en Zee
land, de geest van de vloot, die onder Van
Dorp zeer was verslapt, weer werd als in
de dagen van Heemskerck.
Na eenigen tijd in de nabijheid van de
Spaansche vloot, die een troepentransport
van 13.000 man begeleidde en door Tromp
in Engelsch rechtsgebied was gejaagd, op
de reede van de Duins voor anker te heb
ben gelegen, besloot Tromp op den 21sten
October 1639 tot den aanval.
Met een naar verhouding gering aantal
schepen vernietigde hij, met behulp van
zijn bekwame officieren Witte de With en
Jan Evertsen, vrijwel de geheele uit 53
groote schepen bestaande Spaansche vloot.
Hiermede was de zeeweg van Spanje naar
Vlaanderen, waarlangs groote troepentrans
porten plaats vonden, voor goed onmogelijk
geworden, zoodat de moeilijker weg over
land gevolgd moest worden. Daardoor heeft
Nederland voor tientallen van jaren zijn
positie als groote zeemogendheid gevestigd.
Het vertrouwen in onze zeemacht en in
haar aanvoerders was binnenslands ten vol
le hersteld en de kans op verderen steun
uit Spanje voor de Duinkerker kapers en
het Spaansche leger in Vlaanderen was voor
I langen tijd voorbij. a
I Tenslotte wees prof. Warnsinck er nog
I op, hoe het werk van Tromp bij Duins door
Willem Corneliszoon Loos in Januari 1640
aan de Braziliaansche kust werd voltöOid'
Een groote Spaansehe vloot, die Pernam-
buco trachtte te veroveren, werd daar over
tuigend verslagen, waarbij Loos om het le
ven kwam. Hiermede was aan Spanje's zee
macht de doodsteek toegebracht.
De minister-president van Australië,
Menzies, heeft bekend gemaakt, dat met in
gang van Jan. a.s. dienstplicht zal worden
ingevoerd voor ongehuwden, die op 1 Juli
1940 21 jaar zijn. De opleiding geschiedt
voor dienst in het b'nnenland, tenzij een
vrijwillige verbintenis wordt aangegaan
voor diensten overzee.
Naar het Engelsch van
Anthony Berkeley.
22).
Hij zou het mevrouw Sinclair kunnen
zeggen, ofschoon zij dit alles wel zou in
zien, wilde hij niet direct weer een domper
zetten op het sprankje hoop, dat hij haar
pas had gegeven. Hij zou het ook aan lady
of lord Milborne kunnen zeggen. Maar die
zouden zeker de moeilijkheid niet heele
maal kunnen begrijpen en de gedachte om
aan zijn langer blijven in de Priory voor
waarden te verbinden, leek hem op zijn
minst genomen, tactloos.
Juffrouw Relph, de tante? Zij zou hem
zeker begrijpen, maar
Tenslotte vond Chitterwick, dat Mouse
wel de geschikste persoon was, om zijn be
sluit aan de anderen mede te deelen. Juist
was Chitterwick besloten aldus te hande
len, toen Mouse met een pijp in den mond
en een krant in zijn hand, aan den ingang
van den tempel verscheen.
„Ik zag u in de richting van het prieel
verdwijnen en dacht wel, dat u hier zoudt
zijn", zei hij vriendschappelijk. „Ik stoor
toch niet, als ik u een beetje gezelschap
kom houden?"
„O, heelemaal niet", antwoordde Chitter
wick verheugd. „Het zou mij zelfs heel aan
genaam zijn. Toevallig wilde ik nu juist
gaan opzoeken. Ik had u namelijk iets te
zeggen". En daar hij het geval pas had
overdacht, gelukte het hem ook werkelijk
alles duidelijk uit te leggen.
De" jongeman bleek over een helder ver
stand te beschikken.
„Natuurlijk", zei hij, „de hoofdzaak is,
dat u zeker den eersten tijd op uw qui vive
bent".
„O ja", verzekerde Chitterwick zichtbaar
opgelucht, „dat zal ik, zeker".
„Ik bedoel, als u dé zaak gaat onderzoe
ken", zei Mouse.
„Hoe bedoelt u dat?" vroeg Chitterwick.
De jonge man blies een rookwolk in de
richting van den ingang en keek naar de
dikke, grijze kringen, die langzaam in het
zonlicht verdwenen.
„U hebt Judy toch beloofd, dat u de zaak
ter hand zou nemen, is het niet zoo?" vroeg
hij achteloos.
„Heb ik dat? Ik weet niet... Het kan wel
zijnMaar dandan zouO, lieve
hemel". Chitterwick herinnerde zich maar
vaag, wat hij beloofd had.
„Zij schijnt het althans zoo begrepen te
hebben", merkte Mouse op.
„O!" Chitterwick speelde het klaar, er
tegelijkertijd uitdrukkingsloos en toch diep
ongelukkig uit te zien.
Chitterwick was een man, die zich liever
op den achtergrond hield. En het idee, de
geheimen van andere menschen tot klaar
heid te brengen, grimmig iedere aanwijzing
uit te pluizen, zich overal onbemind te ma
ken, leek hem heelemaal niet. Hij was een
vreedzaam man, die altijd probeerde, met
zijn medemenschen op goeden voet te blij
ven en dat kan niemand die tevens detective
is.
„Mijn lieve hemel!" zei Chitterwick, in
het nauw gedreven.
De jonge man gaf nog een staaltje van
zijn gezond verstand.
Gelukkig degene die een arbeid ge
vonden heeft, welke alle geluk voor
hem besloten houdt.
„Ik heb zelf ook al het een en ander in
dit opzicht geprobeerd. Ik heb tenminste
alle mogelijke feiten en dingen opgeschre
ven. Maar ik kwam op een dood punt en
kon niet meer verder. Doch als u de zaak
in handen neemt, zoudt u mij dan niet als
ass'stent kunnen gebruiken? Om samen te
werken?"
„Dat zou natuurlijk een groote steun voor
mij zijn", stemde Chitterwick, wien de jonge
man hoe langer hoe meer beviel, gretig toe.
„Maar heuschIs dit eigenlijk niet het
werk van de advocaten van majoor Sin
clair?"
„Neen, Judy hebben zij het natuurlijk niet
gezegd, maar mij hebben ze het heel duide
lijk laten voelen. Ik weet, dat zij in het
geheel niet twijfelen aan de schuld van
Lynn en zij zijn werkelijk bang om een de
tective aan te stellen, omdat zij vreezen,
dat er dan nog meer pijnlijke dingen aan
het licht zullen komen".
„Zoo, zoo. Maar bent u overtuigd, dat
majoor Sinclair inderdaad onschuldig is?"
Mouse staarde, even geraakt, in de verte.
„Ik houd Lynn voor een van de fatsoen
lijkste menschen, die er zijn. Misschien
heeft hij niet zoo erg veel hersens, maar
die heeft Judy zooveel te meer. Ik zou net
zoo goed mij zelf kunnen verdenken". Hij
had zich een beetje opgewonden.
„Maar wat is dan eigenlijk uw meening?"
vroeg Chitterwick.
De ander lachte kort. „Ja, wist ik maar,
wat ik er van denken moest! Daar ik juf
frouw Sinclair kende, kan ik onmogelijk
aan zelfmoord denken, en dan nog wel in
de hall van het P.ccadilly Palace!Maar
ja, dat moeten wij nu juist uit zien te vin
den, nietwaar?"
Zoo is het", zei Chitterwick. „Ik zal dan
ook alles doen wat in mijn vermogen is.
Tenminste zooveel ik kan. Want ziet u...
opsporingen doen is het werk van een spe
cialist en ik voel mij daar eigenlijk niet
toe in staat".
„Poeh", liet Mouse hooren, met een ge
baar, alsof hij alle moeilijkheden wegvaag
de. Voor hij zich bewust was hoe het ge
beurde, was de firma al opgericht en was
Chitterwick tot leidenden directeur be
noemd.
„Nu goed dan" zuchtte hij en aanvaard
de het onafwendbare. „U kunt mevrouw
Sinclair vertellen, dat ik al het mogelijke
doen zal, al zal het niet zooveel zijn. Mijn
heerneemt u mij niet kwalijk, maar ik
weet niet, hoe u heet".
„O, noemt u mij maar Mouse", zei de
jonge man onverschillig. „Zoo noemen ze
mij allemaal".
Zij begonnen nu de zaak te bespreken.
Chitterwick vond het alibi van den ma
joor van groot belang. Als men die tot aan
half vier kon vaststellen, was de onschuld
van den majoor bewezen; daar zou de ont
knooping van het geheimzinnige geval niets
aan kunnen veranderen.
Jammer genoeg kon hij dat alibi door
niemand laten bevestigen. Volgens zijn zeg
gen had de majoor op de club gegeten, de
Regenboogclub in Piccadilly. Ongeveer
kwart over twee, toen hij juist klaar was,
werd hij aan de telefoon geroepen; tot zoo
ver stond alles vast. Aan de telefoon was
een zekere Eccles, een studiegenoot van
hem in Oxford. Majoor Sinclair had het
direct vreemd gevonden. Want ofschoon ze
in den zelfden tijd college liepen, had hij
hem nauwelijks gekend. Hun belangen lie
pen te veel uiteen. Majoor Sinclair was lid
van Buliingdom geweest en zijn corpsleden
vonden Eccles een tamelijk vervelenden
kerel hij maakte gedichten en meer van
dien onzin.
De majoor was nu echter geen lid meer
van Buliingdom en kon daarom een zekere
belangstell ng voor Eccles huichelen, en
hem vragen hoe hij het tegenwoordig maak
te. Eccles zei, dat de zaak waar hét om
ging, te lang was om door de telefoon te
behandelen, hij wilde den majoor graag
persoonlijk spreken en voegde er geheim
zinnig aan toe, dat het voor hen beiden om
de kans van hun leven ging en dat, als de
majoor die kans niet aangreep hij zich dat
later steeds zou verwijten. Hij weigerde
meer los te laten; hij zou hem de zaak mon
deling uitleggen. Of de majoor niet zoo
vlug mogelijk bij hem wilde komen? Op het
kantoor van Eccles waar zij ongestoord
konden spreken!
Natuurlijk was de majoor er op ingegaan.
Eccles gaf hem zijn adres op en voegde er
aan toe, dat er nog geen naambordje aan
de deur was, omdat hij daar pas was komen
wonen, maar hij moest op de bovenste éta
ge zijn. Verder zei hij nog, dat hij nog
iemand moest spreken, maar dat hij zoo
goed als zeker terug was, vóór Sinclair daar
kon zijn; mocht dit niet het geval zijn, dan
verzocht hij den majoor een paar minuten
te wachten.
De majoor wachtte nog even en verliet
om ongeveer half drie de club. Hij had niets
geen moeite om het gebouw te vinden. Het
was een huis in een zijstraat in de buurt
van Covenf Garden. Sinclair klom drie
trappen op, die er smerig uitzagen. Boven
was het nog vuiler en de étage scheen on
bewoond te zijn.
(Wordt vervolgd).
