(&GOESCHE COURANT
Twee koningskinderen: Vrede en de Gelukkig-makende.
I - Unsi
Zakenverlof voor gemobiliseerden.
Dr. Colijn's meening over
vrede of oorlog.
Finland staat op zijn onafhankelijkheid
wxrtrtcïule
m
%ccxtxvf0c\sc
W
Een ministerieele beschikking verschenen, waarin
de richtlijnen worden uiteengezet.
DE IN TE DIENEN VERZOEK
SCHRIFTEN.
DE PRAKTIJK.
Distributie van suiker
1 pond per persoon in 14 dagen.
Goedkoope koffie voor militairen
op de stations.
De verdediging van Ned.-Indië.
Aangedrongen op grootere
bijdrage van Nederland.
Er is een kans op vrede, maar
Het Nederlandsche protest te
Londen.
Prins Bernhard naar Den Helder.
Koninklijke belangstelling^ voor
de gewonden onzer marine.
Het heeft reeds 100.000 man
gemobiliseerd.
VOORZORGSMAATREGELEN.
DE ONDERHANDELINGEN TE
MOSKOU.
EEN MOEDIGE DAAD.
Bifna 30.000 personen geëvacueerd.
NUMMER 2*1 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. - Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade, TeL 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2 50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
'l'WlCHi BLADEN
EERSTE BLAD
NIDDELBURGSCHE COURANT
DONDERDAG 12 OCTOBER 1939
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tariet
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 et.
m i 1 'jl j
"i ^ËÊËWÈÊ
Wsil
*"5 W
i fppflj^M
Prins Bernhard, die den besten hoffotograaf naar de kroon steekt, maakte dit prachtige plaatje van zijn beide
kinderen. Beatrix, de oudere, met haar open glimlach, schijnt te willen knipoogen, alsof ze er meer van weet.
Maar de kleine Irene trekt zich heerlijk hooghartig niets van de gewichtige situatie aan en bestudeert het plafond.
Men meldt ons uit Den Haag:
Bij legerorder is den militairen comman
danten mededeeling gedaan van een mi
nisterieele beschikking betreffende de rege
ling van klein (zaken)verlof.
Aan deze beschikking ontleenen wij:
Met uitzondering van personeel, dat nog
geen eerste oefening heeft volbracht gedu
rende een tijdvak, als genoemd in art. 30»
lid 1, van de dienstplichtwet, kan zoolang
de omstandigheden zulks gedoogen, naar
onderstaande regelen klein (zaken)verlof
worden verleend aan gemobiliseerden, naar
rato van ten hoogste 5 pet. van de sterkte.
Studieverloven, scheepvaart- en vissche-
rijverloven, het aanvaarden of vervullen
van een betrekking buiten Europa, vallen
buiten deze regeling.
Verzoeken om toekenning van verlof,
moeten zijn gericht tot den minister van
defensie, doch mogen behoudens het be
paalde in de volgende alinea uitsluitend
worden ingediend bij den commandant van
het oorlogsonderdeel (compagnie, eskadron,
batterij en overeenkomstig oorlogsonder
deel), waarbij betrokkene in werkelijken
dienst is.
Verzoeken van compagnies-, eskadrons-,
batterij- en overeenkomstige commandan
ten, alsmede van hoogere commandanten
enz, moeten worden ingediend bij den naast
hoogeren chef, die het betreffende verzoek
overeenkomstig het bepaalde in deze leger
order behandelt.
Verzoeken, ingediend door werkgevers en
anderen dan de betrokkene moeten door
laatstbedoelden voor „gezien en accoord"
worden geteekend.
In deze verzoeken mogen geen andere
aangelegenheden dan verlof worden be
handeld.
Alleen de verzoeken om verlof, welke na
het verschijnen van deze legerorder zijn in
gediend, worden in behandeling genomen.
Reeds voor dat tijdstip ingediende verzoe
ken zijn derhalve waardeloos.
Teneinde te bereiken, dat het verlof zoo
spoedig mogelijk kan worden verleend aan
degenen die hieraan dringend behoefte heb
ben, zenden de betrokken commandanten,
in de periode gelegen tusschen den datum
van ontvangst_van deze legerorder en 20
dagen nadien uitsluitend gegevens in, be
treffende verzoeken, welke naar hun oor
deel het meest dringend zijn. Hierbij moet
voor zooveel mogelijk rekening worden ge
houden met het vermelde percentage.
Het personeel, dat ingevolge deze leger
order per kalendermaand acht of meer da
gen klein (zakei)) verlof geniet, heeft in
die kalendermaand geen recht op periodiek
verlof.
Personeel, dat in het genot van klein (za
ken-)verlof van minder dan 30 achtereen
volgende dagen wordt gesteld, levert voor
zijn vertrek wapens, munitie en gasmasker
in. De overige tot de mobilisatie-uitrusting
behoorende voorwerpen worden bij vertrek
met klein (zaken-) verlof medegenomen.
Personeel beneden den rang van tweede
luitenant, dat bij wijze van hooge uitzonde
ring in het genot van klein (zaken-)verlof
van 30 of meer achtereenvolgende dagen
wordt gesteld, wordt .op den dag voor ver
trek met klein (zaken-)verlof gedirigeerd
op het depot, hetwelk is geformeerd uit het
regiment, korps enz. waartoe de betrokke
ne in tijd van vrede behoort en waarbij hij
in registratie is.
Het in de twee voorgaande alinea's be
doelde personeel komt niet te behooren tot
het genoemde percentage van 5 pet.
De commandanten van de oorlogsonder-
deelen verstrekken aan degenen, die met
klein (zaken) verlof vertrekken een ver
lofpas, in welke o,m is vermeld het aan
tal dagen verlof en den datum van ingang,
zijnde de eerste verlofdag
Degene, die in het genot van klein (za
ken) verlof wordt gesteld-geniet over de
dagen van dat verlof geen jaarwedde sol
dij, toelage, levensmiddelen, kostwinners
vergoeding enzalles voor zoover toepas
selijk,
Zoowel voor de heen- als voor de terug
reis geschiedt het vervoer van en naar de
woonplaats van den betrokkene voor rijks
rekening.
De commandanten van de oorlogsonder-
deelen dragen zorg, dat dengene wien
klein (zaken) verlof wordt verleend voor
zijn vertrek met nadruk wordt medege
deeld:
lste. Dat hij zorg moet dragen, dat zijn
adres te allen tijde bij den commandant
van het oorlogsonderdeel, waarbij hij is
ingedeeld, bekend is
2de Dat hij verplicht is na ontvangst
van een oproeping tot terugkeer, dan wel
wanneer hem op andere wijze blijkt! dat
het klein (zaken) verlof is ingetrokken
onverwijld naar zijn oorlogsonderdeel te
rug te keeren.
De commandanten van de oorlogsonder-
deelen leggen voor ieder, wien klein (za
ken) verlof wordt verleend, een van een
adres voorziene briefkaart gereed
Op de adreszijde van elk van de brief
kaarten moet een strookje „spoedbestel
ling-expresse" zijn geplakt
In geval van ontvangst van bericht van
intrekking van het klein (zaken) verlof
verzenden de commandanten der oorlogs-
onderdeelen de briefkaarten onverwijld
Voorts vernemen wij, dat verzoeken voor
studieverloven, verloven in verband met
het aanvaarden of vervullen van een be
trekking buiten Europa scheepvaart- en
visscherij verloven ook voortaan recht
streeks tot den minister van defensie moe
ten worden gericht.
Op 16 October, Maandag a.s. dus, wordt
in ons land met de distributie van suiker
begonnen. De winkeliers mogen tot dien
datum geen suiker meer verkoopen.
Grondslag der regeling is voorloopig:
1 pond suiker per persoon in de veertien
dagen. Men hoopt, dat later het rantsoen
grooter zal worden.
(Nadere bijzonderheden op de le pag.
van het 2e blad).
Naar wij van de Ned. Spoorwegen ver
nemen, is besloten, dat voor koffie, welke
door de stationsrestaurateurs op de per
rons aan militairen (ongeacht hun rang),
reizende in speciale militaire treinen wordt
verkocht, ten hoogste een prijs van 10 cent
mag worden berekend. Dit tarief moet ook
in de 3e klasse wachtkamers in rekening
worden gebracht aan militairen, beneden
den rang van officier.
Blijkens het Voorloopig verslag over de
Rijksbegrooting verklaarden verscheidene
leden der Tweede Kamer het te waardee-
ren, dat voorzichtigheid wordt betracht
ten aanzien van de ernstige beslissing, wel
ke in dit opzicht staat te worden genomen.
Intusschen waren vele leden van mee
ning, dat die beslissing thans zoo spoedig
mogelijk behoort te vallen.
Gaarne zouden verscheidene leden zien,
dat het ter zake uitgebrachte rapport ter
vertrouwelijke kennisneming aan de Sta-
ten-Generaal zou worden aangeboden.
Mochten daartegen bij de regeering bezwa
ren van overwegenden aard bestaan, dan
zou er naar hun meening reden zijn., dat
rapport althans aan de vlootcommissie 'over
te leggen.
Ook zou wellicht aan het overleggen
aan de Kamer van een résumé of aan het
aan haar op andere wijze mededeelen van
den inhoud van het rapport kunnen wor
den gedacht.
Gevraagd werd, of de regeering voorne
mens is, over deze aangelegenheden ook
in Indië advies in te winnen.
Gaarne zou men voorts vernemen, op
welke gegevens het bedrag van 15 mil-
lioen steunt, waarvan met betrekking tot
de hier besproken quaestie in de millioe-
nennota sprake is.
Verscheidene leden spraken, ook afge
zien van het boven besproken vraagstuk,
als hun meening uit, dat Nederland aan
Nederlandsch-Indië een grootere bijdrage
dan thans behoort te verleenen in de kos
ten der Indische defensie.
Een medewerker van de Tel. heeft een
onderhoud gehad met dr. H. Colijn. De
oud-ministerpresident verklaarde, dat hij in
het midden van de week voor enkele dagen
naar Genève gaat. Er is te Genève een per
manent volkenbondscomité, dat wellicht ge
roepen kan worden dit jaar het budget van
den Volkenbond voor het jaar 1940 zelfstan
dig te moeten vaststellen. De grootte van
dat budget hangt natuurlijk af van den om
vang van de werkzaamheden, die het secre
tariaat van den Bond, onder de huidige
omstandigheden, nog zal kunnen blijven
verrichten. Wel te verstaan welke nuttige
werkzaamheden er nog kunnen worden ter
hand genomen. Het comité nu heeft de be
hoefte gevoeld een buitenstaander te raad
plegen.
Wat den internationalen toestand betreft
zeide dr. Coljjn, dat de toestand ongeloof
lijk verward is. Telkens komt men te staan
voor vragen die evenzoovele raadselen zijn.
En de werkelijke belangrijke zaken worden
niet openbaar gemaakt.
En dan zijn er ook nog heel wat neutra
len van wie het volstrekt niet zeker is, dat
zij tot het eind van den oorlog alle neu
traal zullen blijven. En indien wel, dan zui
len ze vermoedelijk, anders dan in 1919,
tóch meespreken bij het tot stand brengen
van den vrede.
Maar er zijn toch wel enkele vaststaan
de punten, b.v. dat een volledig herstel van
Polen moeilijk kan worden verwacht.
Het is stellig ook een feit, dat men te
rugschrikt voor de volle ontplooiing der
vernielende oorlogskrachten.
Aan beide kanten is dat zoo en dat is stel
lig een factor, die aan de vredesneigingen
ten goede komt.
Zoo is ook reeds nu met vrij groote ze
kerheid te zeggen, dat Ruslands positie in
Europa voortaan een andere zal zijn dan
voorheen.
Het eenige, dat althans eenig houvast
schenkt, zijn deze overwegingen: le er is
geen oorlogshartstocht; 2e men deinst te
rug voor het volledig inzetten der aanwe
zige vernielingskrachten; 3e men kan el
kaar eigenlijk niet goed aan X kleed ko
men; 4e een langdurige oorlog is zelfs voor
de rijkste landen de zekere weg naar den
financieelen afgrond.
Men zou hierop de conclusie moeten la
ten volgen, dat de kansen op vrede binnen
niet al te langen tijd nog piet zoo hopeloos
schijnen. Maar dan vergeet men één ding.
Dit nl.: hoe worden waarborgen tegen her
haling verschaft? En hoe wordt het Euro-
peesch concert weer hersteld, d.w.z., hoe
krijgt men Duitschland er toe zijn these
los te laten, dat het alleen of dat het
met Rusland saam de zaken van het con
tinent van Europa in het Oosten en Zuid-
Oosten wel regelen zal, dat Engeland en
Frankrijk daarmede niets te maken heb
ben. Daarin ligt m.i. de hoofdmoeilijkheid.
Dien eisch zullen de beide Westersche
machten m.i. blijven afwijzen. Daarentegen
zullen zfj aan dien van waarborgen tegen
herhaling van eenzijdige wilsoplegging blij
ven vasthouden en die waarborgen zijn uit
sluitend te verkrijgen door samenwerking
van de Europeesche grootmachten, d.w.z.
door herstel van het Europeesch conceit.
Maar dan werpt juist de Duitsche these on
derstboven, dat Duitschland alleen of
Duitschland en Rusland saam de uitslui
tend geïnteresseerden zijn bij de regeling
der verhoudingen in Centraal-Oost- en
Zuid-Oost-Europa.
Zuiver zakelijk gezien behoeft men niet
te wanhopen aan de mogelijkheid van een
vrede in eene niet al te ver verwijderde toe
komst, maar als men acht geeft op wat
achter de feiten ligt, is het in elk geval
voorzichtiger om met een vrij langen oor-
logsduur te rekenen."
Zooals wij meldden, heeft de Nederland
sche regeering geprotesteerd bij de regee
ring van Engeland tegen het feit, dat de
post aan boord van Nederlandsche sche
pen door de Engelschen, in strijd met het
internationale recht, wordt geopend en na
gezien. Op dit protest is tot nog toe geen
antwoord ontvangen. Het is zooals uit
Londen wordt medegedeeld nog steeds
in overweging bij de Britsche regeering. In
tusschen gaat het Engelsche ministerie van
oorlog door met het onderzoek van de post
aan boord van neutrale schepen. Van offi-
cieele Engelsche zijde werd verklaard, dat
dit niet in strijd was met het internationale
recht.
Morgen, 13 October, zal Z. K. H. Prins
Bernhard namens de Koningin, een bezoek
brengen aan de stelling Den Helder. Z. K.
H. zal om half elf aan het hoofdkwartier
van de Stelling, arriveeren. Z. K. H. zal
vervolgens eenige militaire objecten in de
stelling bezoeken en zal circa half een ten
huize van den marine-commandant, den
schout bij nacht H. Jolles, de lunch gebrui
ken.
Des middags zal de Prins een bezoek
brengen aan de rijkswerf, waar o.a. de over
levende bemanning van den onlangs door
een mijn getroffen „Jan van Gelder" voor
den Prins zal aantreden.
Overeenkomstig den wensch van Prins
Bernhard zullen geen saluten worden ge
bracht. Voor het hoofdkwartier van de stel
ling zal de gewone stafwacht zijn aangetre
den.
De in het Marine-hospitaal te Den Hel
der verpleegd wordende leden van de be
manning van den onlangs door een mijn ge
troffen mijnenveger „Jan van Gelder",
kwartiermeester L. van Eyck en de asp.-
kwartiermeester F. Haarens, mochten de
zer dagen een hartelijk blijk van belang
stelling ontvangen van H. M. de Koningin.
Zij ontvingen n 1. bezoek van den adjudant
van den marine-commandant, luit. ter zee
Velderman, wiens echtgenoote aan de bei
de verpleegden een fraaie mand met fruit
aanbood namens H. M. de Koningin. Deze
vriendelijke attentie werd door de beide
verpleegden op hoogen prijs gesteld.
Uit alle berichten is duidelijk, dat Fin
land er niet aan denkt zonder meer toe
te geven aan de Russische eischen, als deze
in conflict zouden komen met de onaf
hankelijkheid of onzijdigheid van Finland.
In Finsche kringen te Londen verneemt
Reuter, dat Finlaiid volkomen bereid is
met de Sovjet-Unie te onderhandelen, doch
het wenscht geen inbreuk op zijn sedert
langen tijd vaststaande politiek van onaf
hankelijkheid en het zal zich tegen iedere
poging hierop inbreuk te maken, verzet
ten.
Men verklaart, dat het mogelijk is een
modus te vinden in zekere politieke vraag
stukken, welke ter sprake kunnen worden
gebracht door de Sovjets, welke niet nood
zakelijker wijs een inbreuk op de Finsche
neutraliteit zouden beteekenen.
Ten aanzien van de economische vraag
stukken, welke, naar men gelooft, ook door
den Finschen onderhandelaar te Moskou,
Paasikivi, besproken zullen worden, wordt
medegedeeld, dat hierover reeds gedurende
een maand langs diplomatieken weg te
Moskou besprekingen worden gevoerd.
Volgens te Kopenhagen gepubliceerde be
richten van Deensche correspondenten be-
bereidt Finland zich op alle gebeurlijkhe
den voor en zijn thans 100,000 man gemo
biliseerd.
Verklaard wordt, dat de positie van Fin
land thans zeer verschilt van dien van 1918,
daar Finland thans veel vliegtuigen, ka
nonnen, geweren en munitie heeft. De Fin
nen richten versperringen op tegen tanks.
De correspondent van „National Tiden-
de" meldt, dat gisteren 21 Russische vlieg
tuigen buiten de territoriale wateren langs
de Finsche kust hebben gevlogen.
De „Neue Zürcher Zeitung" verneemt uit
Stockholm, dat vanmorgen het eerste schip
met geëvacueerden uit Finland in Stock
holm is aangekomen. Onder de 400 passa
giers bevonden zich 150 kinderen met hun
moeder. Men heeft tusschen Finland en Zwe
den met het oog op het transport van de
geëvacueerden extra schepen en vliegtui
gen in dienst gesteld.
Paasikivi, de gemachtigde vertegenwoor
diger der Finsche regeering, is gisteren te
Moskou aangekomen voor onderhandelin
gen over politieke en oeconomische kwes
ties tusschen Sovjet-Rusland en Finland.
Paasikivi-werd op het station verwelkomd
door den chef van het protocol van het
volkscommissariaat van buitenlandsche za
ken, Barkof, den chef van het departement
voor de Baltische staten van het volkscom
missariaat van buitenlandsche zaken,
Vasyukof, het geheele personeel der Fin
sche missie, onder leiding van gezant Kos-
hinen en den Zweedschen gezant Vinter.
De Finsche gezant en alle leden der Fin
sche legatie hebben gisteravond den Pool-
schen ambassadeur en zijn medewerkers,
die uit de Sovjet-Unie vertrokken, een af
scheidsgroet gebracht. Dit gebaar getuigde
van een zekeren moed, aangezien op het
station een enorm aantal politieagenten in
burger aanwezig was met het duidelijke
doer erop te letten wie aanwezig waren. De
Estlanders, Letten en Litauers waren niet
verschenen.
Volgens Deensche berichten zijn tot gis
teren bijna 30.000 personen uit Helsinki
geëvacueerd. Er was geen paniekstemming
en ook werd niet gehuild. Den geheelen dag
vertrekken treinen. Een Deensch journa
list heeft 5000 wachtenden geteld. Alle
scholen te Helsinki en Viborg zijn gesloten.
