HET BOMBARDEMENT
VAN WARSCHAU.
GEMENGD NIEUWS
't Poolsche volk was zeer slecht
voorgelicht en leefde in een
wereld van verbeelding.
Blind geloof in Rusland's
neutraliteit
Convoyeeren van neutrale
schepen?
„Engeland vraagt van Hitier
een daad."
Duitsche wetten in Opper-Silezië.
„Amerika zou niet gereed zijn."
Roosevelt denkt niet over
bemiddeling.
De mobilisatie kost België
10 millioen per dag.
De oorlog ter zee.
De aanhouding van
Nederlandsche schepen door de
Engelschen.
De repatrieering der Duitschers.
INGEZONDEN STUKKEN
's-HEER ABTSKERKE
Onze uit Warschau in Nederland terug
gekeerde correspondent schrijft ons het vol
gende over de reactie der Poolsche bevol
king op den oorlog en in het bijzonder op de
luchtaanvallen. Het Poolsche volk is ner
veus van aard, temperamentvol en actief,
maar ook spoedig uit het veld geslagen. Het
bombardement van Warschau had een zeer
intense uitwerking op de bevolking, maar
bracht anderzijds de groote onverschillig
heid en het fatalisme aan het licht, waar
door het Slavische karakter wordt geken
merkt.
Verwonderlijk was de kalmte, waarmede
onder de heftigste bombardementen het le
ven in Warschau zijn gewonen gang ging.
Vrouwen en meisjes deden inkoopen, ter
wijl in de nabijheid granaten of bommen in
sloegen. In gebukte houding liepen zij langs
de huismuren, haar mandjes dragend, ter
wijl in de straten de bommen uiteenspron-
gen. Een dergelijke gelatenheid tegenover
het gevaar lijkt ondenkbaar in West-Euro
pa, waar de bevolking psychisch waar
schijnlijk veel kwetsbaarder is. Men vergete
niet, dat op de Poolsche gebied nog betrek
kelijk kort geleden, van 1914 tot na 1920,
oorlogen zijn gevoerd van zeer grooten om
vang.
Vier weken bombardement maakten dat
de bevolking van Warschau echter wel ge
heel versuft was. Vroegere fanatici ble
ken alle activiteit te hebben verloren. Ge
concentreerde arbeid was onmogelijk." Men
was eenvoudig niet bij machte rustig diep
over iets na te denken. Het was slechts mo
gelijk eenvoudige en voor de hand liggende
dingen te doen.
Bioscopen, theaters en revues bleven ge
woon doorgaan tot de laatste dagen voor
de overgave der Poolsche hoofdstad. Zooals
reeds eerder werd vermeld, is het volko
men onjuist dat terroristen en op roof be
luste benden Warschau onveilig zouden heb
ben gemaakt. Tot het laatst toe werd de
orde in Warschau door leger en politie ge
handhaafd. Wel liet de oorlogsellende vele
zedelijke remmen wegvallen en was een
spheer van „dansen op een vulkaan" onmis
kenbaar aanwezig.
Duidelijk bleek uit de reactie der Pool
sche bevolking op de gebeurtenissen sedert
eind Augustus, hoezeer het Poolsche volk
pleegt te leven in een wereld van verbeel
ding. Eerst zei men: „Er komt geen oor
log". Toen de oorlog uitbrak, zeiden Pool
sche leger en regeeringskringen: „Wij zul
len het winnen". Toen de eerste berichten
kwamen over den Russisehen inval in Oost-
Polen, weigerde men dit te gelooven
Terwijl zij geheel omsingeld waren, dach
ten de menschen in Warschau nog, dat de
Duitschers weer zouden gaan terugtrekken.
Zij meenden dat de Britten en Franschen
het Duitsche leger daartoe zouden dwin
gen. Zeer verwarrend werkte de radio, die
totaal met de feiten in strijd zijnde nieuws
berichten doorgaf. Toen tenslotte de harde
werkelijkheid van de ineenstorting van het
Poolsche leger, het uitwijken der Poolsche
regeering- en legerleiding en het uitblijven
van een Britsch-Fransch offensief in het
Westen te Warschau als feit moest worden
aanvaard, was het gevolg een diepe de
pressie.
Hoewel de Poolsche generale staf tevo
ren wist, dat om geographische en techni
sche redenen Britsche en Fransche hulp
vrijwel uitgesloten was, wekte het toch
groote teleurstelling, dat er heelemaal geen
hulp werd gezonden en dat aan de Fransch-
Duitsche grens geen groot offensief werd
ingezet. Dat de Russen Oost-Polen binnen
trokken, werd aanvankelijk door de Pool
sche bevolking niet geloofd. „Russen in Wil
na?! Neen! Onmogelijk!", zei men.
Tot het laatst toe heerschte te Warschau
een blind geloof in de Russische neutrali
teit. Zelfs na het bekend worden van het
Duitsch-Russisch verdrag van 24 Augustus
duchtte men in Poolsche regeeringskringen
geenerlei gevaar van Russische zijde en
concentreerde men alle troepen aan de
Duitsche grens.
Nochtans is het patriottisme van het
Poolsche volk niet gebroken. Het vestigt
zijn blikken weer op de toekomst. Zal een
nieuwe Poolsche staat herrijzen, welks lei
ding met fërooter realiteitsbesef dan de
thans uitgewekene een zelfstandigen Pool-
schen staat zal besturen? Definitief is het
lot van Polen in ieder geval nog niet be
paald.
Tenslotte nog een enkel woord over den
strijd in de lucht boven Warschau en de
gevolgen van het ononderbroken bombar
dement. Meermalen kon men van de hui
zen uit duidelijk waarnemen, hoe de bom
menwerpers in een sierlijke pijlsnelle stort-
vlucht zich ontdeden van hun afgrijselijken
last. In de laatste weken van September
begaf men zich slechts gekleed te bed, doch
onmogelijk was het bij den wilden orkaan
van geschutvuur den slaap te vatten. Bij
allen heerschte het beangstigende besef,
dat de projectielen, die de vijandelijke ka
nonnen uitspuwden, elk oogenblik eigen
have en goed konden treffen.
Terwijl de voorsteden en vooral het
zwaargehavende Praga het beeld van een
volkomen ruïne toonen, is de binnenstad
in mindere mate door de bombardementen
getroffen. In de buitenwijken ontstond her
haaldelijk brand doordat de Poolsche artil
lerie niet ver genoeg reikte. Eiken avond
was de hemel rood gekleurd tengevolge van
de hevig laaiende branden, die niet meer
gebluscht konden worden.
De meeste regeeringsgebouwen zijn on
beschadigd gebleven, doch van de groote
huurkazernes, die men in Warschau zeer
veel aantreft, zijn de meeste muren door
bommen en granaten beschadigd, de ra
men verbrijzeld. In de straten kwamen de
burgers, die bij de hulpdiensten waren in
gedeeld, handen te kort, om de hoopen
puin en glasscherven 'op te ruimen.
In een schriftelijk antwoord op een
vraag van een der leden van het Engelsche
Lagerhuis heeft de Britsche minister van
Marine Churchill, verklaard, dat het con
voyeeren van neutrale schepen, die, levens
middelen naar Engeland brengen, door
Britsche strijdkrachten wordt overwogen,
doch dat hij op het oogenblik nog geen ver
klaring kon afleggen.
terechtstelling wegens hoog
verraad.
Uit Berlijn wordt aan Havas gemeld, dat
een zekeren Hermann Kruger wegens hoog
verraad ter dood is veroordeeld en terecht
gesteld. In een officieele mededeeling werd
gezegd, dat Kruger het land in ernstig ge
vaar had gebracht door den vijandelijken
mogendheden inlichtingen van geheimen
aard te verschaffen.
op jachtopziener geschoten.
Onder de gemeente Neede was Maandag
de ruim 40-jarige landbouwer Van W.
aan het stroopen. De jachtopziener Schreu-
der die den man ontdekte, sommeerde hem
halt te houden. De strooper nam echter de
vlucht, achtervolgd door den jachtopziener.
Toen Van W. zag dat hij in het nauw werd
gedreven loste hij eenige schoten op den
jachtopziener, zonder dat deze laatste ech
ter geraakt werd. Van W. wist daarop te
ontkomen, doch hij is later door de politie
gearresteerd en naar Zutfen overgebracht.
EEN GESCHENK VAN GOERING.
Voor maarschalk Worosjilov,
De Duitsche minister van oorlog, veld
maarschalk Goering, heeft aan den Russi
sehen volkscommissaris van oorlog, Wo
rosjilov, een sportvliegtuig ten geschenke
gegeven. 'Wf
amerikaan sche scherprechter
overleden.
Havas meldt: Robert Elliott, die in vijf
Amerikaansche staten den electrischen
stoel bediend heeft, is op 65-jarigen leeftijd
overleden. Hij had de reputatie, dan nie
mand ooit zoo snel als hij de veroordeelden
terecht heeft gesteld. Tot degenen, die door
hem naar den stoel geleid werden, behoor
den de moordenaar van het kind van Lind
bergh, Hauptmann, en de anarchisten Sac-
co en Vanzetti. Hoewel hp zijn ambt der
tien jaar bekleed heeft, was hij altijd tegen
stander van de doodstraf.
VREDESBEROEP OP DEN KONING
VAN ZWEDEN.
„Svenska Morgenbladet", een Zweed-
sche krant, welke vooral in orthodoxe krin
gen wordt gelezen, oppert het denkbeeld,
tot den koning van Zweden het beroep te
richten, zijn diensten als bemiddelaar voor
de zaak des vredes aan te bieden. Het blad
verklaart, dat honderdduizenden Zweden
een dergelijk initiatief zouden verwelko
men, daar anders de wensch der neutrale
wereld tot vrede niet to tuiting zou komen.
Een record in suiker-export.
De Indische suikerverschepingen gedu
rende September zullen een recordcijfer
vormen in de geschiedenis van de suikerin
dustrie na de malaise. Aangenomen wordt
dat de export dichtbij de 200.000 ton zal
liggen. De einde Augustus heerschende on
gerustheid, dat de export van suiker door
den oorlogstoestand in de war zou worden
gebracht, is dus gelukkig ongegrond ge
bleken. Met de vrachtenverhooging en het
verwachte gebrek aan scheepsruimte is het
nogal meegevallen.
fabrieksmeisje door drijfriem
gegrepen en omgekomen.
Gistermiddag is de 15-jarige fabrieks
arbeidster H. v. d. R„ werkzaam in de fa
briek van Ned. lichtbouwplaten-industrie
„Factotum" aan den Maredijk te Leiden en
wonende aan de Middelste Gracht, door
een drijfriem gegrepen. Zij was op slag
dood.
Het stoffelijk overschot is door de politie
in beslag genomen en naar het politiebu
reau overgebracht. De recherche stelt in
samenwerking met de arbeidsinspectie een
onderzoek in.
OUDE HEER BIJ HET OVERSTEKEN
AANGEREDEN EN OMGEKOMEN,
Gisteravond is de 86-jarige heer b. Drost
uit Eist (U.) bij het oversteken van den
rijksweg aldaar, door een motorrijder aan
gereden en tegen den grond geslingerd. De
oude heer was op slag dood. De motorrij
der werd slechts licht gewond.
Het stoffelijk overschot is naar het lijken
huisje te Eist overgebracht.
het tsjechische kapitaal in
londen.
In antwoord op een vraag over het Tsje
chische kapitaal, dat in Londen geblokkeerd
ligt, heeft de Engelsche minister van Fi
nanciën, Simon, verklaard, dat dit vraag
stuk ernstig wordt overwogen. Hij voegde
hieraan toe, niet in staat te zijn te zeggen,
wanneer het mogelijk zal zijn een verkla
ring dienaangaande af te leggen.
i
Z.K.H. Prins Bernhard heeft een inspectietocht gehouden hij het veldleger, ergens in 't Zuiden van
Nederland. De Prins laat zich aan de hand van de stafkaart door de hem begeleidende officieren
eenige inlichtingen verstrekken.
Reuter meldt uit Londen:
De leider der Engelsche Arbeiderspartij,
Attlee, heeft gister een radiotoespraak ge
houden, waarin hij zeide: „Indien Hitier
vrede wenscht, moet hij dat door daden too
nen. Door een terugkeer tot den toestand
van de laatste acht jaar zou men niet den
vrede, doch een wapenstilstand krijgen. Wij
vechten voor het verkrijgen van veiligheid
voor het gewone volk van alle landen, ook
van Duitschland. De Arbeiderspartij acht
het van het grootste belang, dat aan de wet-
telooze agressie een einde wordt gemaakt.
Zij neemt daarom ten volle deel aan den
strijd tegen het Hitlerisme. Hitiers voorstel
len, die onmiddellijk na een brutalen aan
val gedaan werden, stellen eischen, doch ge
ven in ruil daarvoor slechts vage beloften
voor de toekomst. Het Britsche volk vraagt
een daad, die de oprechtheid van Hitier zal
bewijzen. Er kan geen blijvende vrede tot
stand komen zonder een nauwere eenheid
tusschen de Europeesche volken, economi
sche samenwerking, ontwapening en collec
tieve veiligheid. Onze kracht ligt in onze
vrijheid. Wij moeten de vrijheid in dit land
behouden en haar uitbreiden tot het ge-
heele rijk. Indien er vrede komt, moeten
wij de zekerheid hebben, dat het een vrede
in gerechtigheid is".
O.a. anti-Joodsche maatregelen.
Naar Havas van de PoolschRoemeensehe
grens meldt, hebben de Duitsche autoritei
ten in Opper-Silezië alle wetten ingevoerd,
welke ook in het rijk gelden. De Joodsche
winkels zijn gesloten; Joden mogen geen
handel drijven en alle auto's en radiotoe
stellen van Joden zijn in beslag genomen.
Bovendien moeten de Poolsche Joden hel
pen bij het ruimingswerk, dat noodig is ge
worden door de bombardementen. Zij die
weigeren krijgen zware straffen.
De post tusschen Opper-Silezië en de aan
grenzende landen werkt normaal, doch on
der strenge controle. De wanhoop van de
Polen is evenwel aldus Havas tusschen
de regels door te lezen. Een Poolsche vluch
teling in Roemenië heeft een brief van
zjjn vrouw gekregen: „Wij hebben veel eet
lust, doch lijden honger". In een anderen
brief is geschreven, dat alle valide mannen
tusschen 17 en 65 jaar naar Duitschland
worden gebracht en daar worden opgesloten
in werkkampen.
Vraag om sneller bewapening.
De ondersecretaris van oorlog der Ver.
Staten, Johnson, heeft gisteren in een rede
o.m. gezegd: „De verantwoordelijkheid van
ons leger en onze vloot op het Westelijk
halfrond is zeer uitgestrekt.
Wij hebben den plicht het onze te doen
bij de verdediging der Amerikaansche in
stellingen. Om die taak op doeltreffende
wijze te kunnen vervullen, moeten wij te
land en ter zee strijdkrachten hebben, die
in overeenstemming zijn met onze groote
verantwoordelijkheid.
Het Amerikaansche leger zou echter in
geval van nood niet gereed zijn. De 400.000
man van leger en militie zouden, wanneer
zjj thans in den oorlog moesten trekken,
te weinig tanks, machinegeweren en ander
oorlogsmateriaal hebben. De wapenin
dustrie kan nog niet in alle militaire be
hoeften voorzien. Met het oog op den poli-
tieken toestand der wereld is een leger van
tenminste 600.000 man noodig. De Poolsche
veldtocht heeft waardevolle lessen op stra
tegisch en tactisch gebied geleerd en de
laatste manoeuvres hebben aangetoond, dat
in de Ver. Staten een betreurenswaardige
achterstand heerscht. In verband met
Duitschlands meerderheid in de lucht en
ten aanzien van de gemotoriseerde forma
ties drong Johnson aan op uitbreiding van
de luchtvloot en van de gemotoriseerde af-
deelingen. Amerika mag slechts op zichzelf
vertrouwen. Het moet zoo sterk worden,
dat mogelijke vijanden zich nog wel eens
bedenken, voor zij een aanval zouden doen.
President Roosevelt heeft gisteren tij
dens een persconferentie verklaard, dat
in den Europeeschen oorlog geen aanbie
dingen of eerste stappen om tot vrede te
komen zijn gedaan.
De president gaf te kennen dat hij de
berichten uit Berlijn, volgens welke hij op
zich zou kunnen nemen om te bemidde
len in het conflict, niet ernstig opnam
Officieele kringen geven volstrekt geen
aanmoediging aan de gedachte, dat Roo
sevelt zijn goede diensten zou kunnen
aanbieden. ,.De president is niet van plan
om zijn vingers te branden", zoo wordt
van hooggeplaatste zijde verklaard
De landsverdediging komt dit jaar op
6 milliard.
De Belgische minister van Financiën,
Gutt, heeft een uiteenzetting gegeven van
de maatregelen, die door de Belgische re
geering zijn genomen.
De minister zeide o.m.:
Het is nu veertig dagen geleden, dat de
oorlog uitbrak en sinds 40 dagen staan wij
er buiten. Wanneer de onafhankelijkheids-
politiek slechts dit resultaat had gehad,
zou het reeds een onberekenbaar resultaat
zijn, wanneer men denkt aan de menschen-
levens en de gelden, die in die veertig dagen
zijn gespaard.
De mobilisatie is zeer duur. De daardoor
noodig geworden uitgaven beloopen onge
veer 10 millioen per dag. Het is zeer moei
lijk nauwkeurige cijfers te noemen. Wan
neer men aan de uitgaven van 3% milliard
per jaar voor de mobilisatie het crediet van
200 millioen toevoegt, dat door het parle
ment is ingewilligd, en het crediet van 1%
milliard, dat is opgenomen in de buitenge
wone begrooting, ziet gij, dat de landsver
dediging ons per jaar ruim 6 milliard kost,
d.w.z. meer dan de helft van de begrooting
van het vorige jaar. Tezelfder tijd is het u
bekend, dat de ontvangsten van den staat
achteruit loopen, want men verwezenlijkt
geen mobilisatie zonder het algemeene be
drijfsleven te benadeelen. Op dit gebied
wordt thans een groote inspanning in het
werk gesteld om terug te keeren naar den
normalen toestand en om te bewerkstelli
gen, dat België zal werken, omdat het nooit
zoo zeer behoefte heeft gehad aan werken.
Als eerste maatregel hebben wij een be
lasting ingevoerd op buitengewone winsten.
Er is overeenstemming bereikt over een
belasting van 60 met inbegrip van alle
andere belastingen, op de buitengewone
winsten.
Weer een Zweedsch schip
getorpedeerd.
Het Zweecïsche Telegraafagentschap
meldt: Het Zweedsche ss „Vistula", dat
met een lading stukgoederen op weg was
naar Hull, is getorpedeerd op 40 mijl ten
Noordoosten van de Shetland-eilanden.
Een sloep is in Haroldswick aangekomen
met negen van de achttien opvarenden
Er wordt gezocht naar de tweede sloep
met de overige leden der bemanning.
Engeland heeft reeds 316.000
ton aangehouden.
In de week, dat op 7 October geëindigd
is, heeft de- Britsche contrabandecontrole
25,000 ton goederen aangehouden, aange
zien er bewijzen waren, dat zij contra
bande vormden met bestemming naar
Duitschland. Onder de in beslag genomen
ladingen bevonden zich 13,800 ton petro-
leumproducten, 2500 ton zwavel, 1500 ton
jute en 400 ton andere vezels, 2700 ton
voedingsmiddelen, 1300 ton oliën en vet
ten, 600 ton oliehoudende zaden, 570 ton
koper en 430 ton andere ertsen en meta
lerii benevens 500 ton fosfaten, 320 ton
hout en hoeveelheden andere goederen.
Het totaal der in de eerste vijf oorlogs-
weken aangehouden goederen is gestegen
tot boven de 316.000 ton.
In antwoord op een in het Britsche La
gerhuis gestelde vraag, ten aanzien van het
vasthouden en doorzoeken van neutrale
schepen op contrabande, heeft de minister
voor de economische oorlogvoering, Cross,
gezegd, dat zekere stappen van de N e -
derlan'dsche regeering thans in
overweging worden genomen.
Cross zeide, dat de Britsche regeering te
allen tijde haar uiterste best heeft gedaan
in overeenstemming met de algemeen aan
vaarde beginselen van het internationale
recht met betrekking tot de aanhouding en
doorzoeking van neutrale schepen. Hij gaf
de verzekering, dat al het mogelijke zal
worden gedaan om te voorkomen, dat neu
tralen worden opgehouden of dat hun over
last wordt aangedaan, bij de uitoefening
van de oorlogsrechten.
De Berlijnsche correspondent van de
Easier Nationalzeitung" schrijft, dat de
door Hitier aangekondigde repatrieering
van Duitschers zich over verscheidene jaren
zal uitstrekken. Het u teindelijke doel der
maatregelen is alle in het buitenland wo
nende Duitsche minderheden in het Groot-
Duitsche rijk te brengen. De gerepatrieer-
den uit de Baltische landen zullen zich
vooral gaan nederzetten in den vroegeren
Corridor en het door Duitschland gean
nexeerde Poolsche gebied. Gouwleider
Burckel is met de organisatie belast.
Hetzelfde blad verneemt voorts uit Hel
sinki, dat de in Estland en Letland wonen
de Duitschers 48 uur tijd hebben gekregen
om hun zaken te regelen en hun bezittin
gen te verkoopen De Letlanders en Est-
landers van Duitsche afkomst hebben twee
weken tijd gekregen. Duitschland heeft den
leden der Duitsche minderheden laten we
ten, dat het geen verantwoording aanvaardt
voor hen die den oproep niet beantwoorden.
De correspondent schat de waarde van de
Duitsche bezittingen in de Baltische landen
op lVs milliard rijksmark.
overgehouden vreemde
reispenningen voor het
roode kruis.
Landgenooten
Velen Uwer bevinden zich ongetwijfeld
nog in het bezit van eenige franken of mar
ken of ander klein buitenlandsch pasgeld,
overgebleven van een vacantiereis. De in
wisseling daarvan is veelal bezwaarlijk en
nauwelijks de moeite waard; de stukjes doet
men dan voorloopig verdwijnen in een doos
je of lade, in de hoop dat zij later nog wel
eens te pas zullen komen.
Mag ik U voorstellen die penninkjes thans
te doen strekken ten bate van het werk
van het Roode Kruis van het land, dat bij
het overhandigen daarvan door U zelf of
een Uwer vrienden die zich daarmede wil
belasten, daartoe door of namens U zal
worden bestemd? Met elkander kunnen die
kleine giften dan toch in de verschillende
landen een bescheiden steentje bijdragen
tot verzachting van veler lijden en daarbij
getuigenis afleggen van ons medegevoel.
Gaarna zal ik die welkome kleine giften
van U tegen kwitantie in ontvangst nemen
ten gebouwe van het Hoofdbestuur van het
Nederlandsche Roode Kruis, Prinsesse-
graeht 27, te 's-Gravenhage, des namiddags
tusschen 2 en 5 uur en er zorg voor dra
gen, dat het geschonkene zijne bestemming
bereikt.
Vriendelijk dank voor Uwe medewerking!
Jhr. H. BEELAERTS VAN
BLOKLAND.
Secretaris van het Nederlandsche
Roode Kruis.
Abonnementen en Advertentiën voor dit
blad worden aangenomen door den Agent
i. de blauwe, Nisse.
