$eeixw0che s* lp
Uittocht der Duitschers
uit de Oostzeestaten.
Drie dooden bij den ondergang
van de „Indra'
|p tyr&xrïncïtzle
(&60ESCHE COURANT
Italiaansche bladen
vragen opheldering.
M&l Rooken
De verhuizing der Duitschers uit
Letland.
HITLER WIL GEEN WRIJVINGS
PUNTEN MET RUSLAND.
Eeuwenoude traditie verloochend,
UITTOCHT UIT ZUID-TIROL.
instelling van distributie-
inspecties.
Zeeland valt onder de Inspectie-Z'mcL
De K.L.M.-dienst op Londen
wordt heropend.
Uitbreiding van den dienst op Malmö.
„Geen gram achting en geen ons
sympathie."
„WIJ ZIJN EN BLIJVEN
ANTI-COMMUNISTEN."
Erger dan in den vorigen oorlog!
Millioenen manschappen aan het
Westelijk front.
J AARSMA
Haarden en Haardkachels.
F A B E R enz.
A. VAN R00N - MIDDELBURG
LANGEVIELE 62,
(Ingez. Med.)
De bemanning vertelt over de
ramp.
„Een vreeselijk oogenblik."
OUDE TORPEDOBOOTJAGERS
WEER IN DIENST,
GEWAPENDE DUITSCHE TREILERS,
NUMMER 239 182e JAARGANG
TWEE BLADEN
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURGSt. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turf kade, Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
EERSTE BLAD
NIDDELBURGSCHE COURANT
DINSDAG 10 OCTOBER 1939
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum' 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 Ct.
In verband met de aanstaande repatri-
eering van de Duitschers uit Letland, heeft
de leiding van de „Duitsche volksgemeen
schap in Letland" een oproep gepubliceerd,
waarin o.a. wordt gezegd, dat in verband
met de uitgebreide repatrieeringsmaatre-
gelen ook de genoemde volksgroep haar
woonstede moet verlaten. „Zij blikt met
trots terug op een opbouwend werk van
vierhonderd jaar. Door het groote geheel
van het volk wordt thans een nieuwe op
gave gesteld. Aaneengesloten zal de groep
werken aan den wederopbouw en bevolking
van het door Duitschland teruggekregen
gebied in het Oosten. De verhuizing zal
worden uitgevoerd in nauwe samenwerking
tusschen de Duitsche regeering en de re
geering van Letland. De oogen van de
volksgemeenschap in Letland zijn met trot-
sche verwachting gericht op de historische
t&sk
UIT ESTLAND.
De meerderheid der 16.000 Duitschers in
Estland bereidt zich voor op vertrek naar
Duitschland. Buiten de Estlandsche havens
wachten reeds Duitsche schepen om de
Duitschers aan boord te nemen.
Lutze, de leider der Duitsche gemeen
schap, is per vliegtuig uit Berlijn terugge
keerd en heeft onmiddellijk een vergade
ring bijeengeroepen om den toestand uit
een te zetten.
Zooals is gemeld, zullen de Sovjet-troepen
Vrijdag een begin maken met het over
schrijden van de Estlandsche grens om de
garnizoensposten in te nemen op de vloot-
en luchtbases, die volgens het nieuwe Rus
sischEstlandsche pact tot wederzijdschen
bijstand aan de Sovjet zijn toegekend. Ge
meld wordt, dat het laatste schip, dat de
Duitschers uit Estland zal evacueeren vol
gens Hitlers plan, ook Vrijdag zal vertrek
ken.
NAAR HET BEZETTE POLEN.
Reuter meldt: Volgens een officieele
Duitsche door de radio verspreide mede-
deeling zullen de Duitschers, die uit de
Baltische landen werden gerepatrieerd ge
vestigd worden in de „herstelde Duitsche
provincies" in Polen.
De Reuter-correspondenten in de drie
Baltische staten melden, dat inderhaast
voorbereidingen worden getroffen voor
evacuatie van Duitschers of afstammelin
gen van Duitschers. Volgens een bericht
uit Riga zjjn de bijna 50.000 Duitschers in
Letland begonnen hun koffers te pakken.
Terwijl de meeste jonge menschen bereid
zijn terug te keeren naar Duitschland, wil
len anderen, en vooral ouderen, hun haard
steden niet verlaten.
In Litauen is men een week geleden met
de voorbereidingen begonnen, aldus wordt
uit Kaunas gemeld. Men gelooft, dat de
evacuatie zal beginnen, zoodra de Duitsch-
Litausche onderhandelingen geëindigd zul
len zijn. In Litauen, waar de Duitschers tot
verschillende evangelische kerken behoo-
ren, is een aanzienlijk verzet tegen de eva
cuatie waar te nemen.
In goed ingelichte Duitsche kringen
werd reeds lang gezegd, dat Hitier er
naar streefde alle „volks-Duitschers" on
der het bewind van Berlijn te krijgen.
Het blijkt thans, dat hij dit bereiken wil
door volksverhuizingen. Het is echter
nog steeds niet duidelijk hoe hjj de inlij
ving van „Tsjechië" in overeenstemming
wil brengen met zijn „bloed en bodem-
leer". Wellicht staat de wereld ook hier
nog een Hitleriaansche verrassing te
wachten en zal Hitier misschien trachten
de Tsjechen eveneens te laten verhuizen,
maar dan naar een streek buiten de
grenzen van het nieuwe Duitschland. Het
is wel zeker, dat Hitier tracht een aan
eengesloten rijk van Duitschers te krij
gen. De verhuizing van de Duitschers uit
de Oostzeelanden is hiermee wel in over
eenstemming. Dat dit nu zoo plotseling
geschieden moetj, sjtaat vermoedelijk in
verband met het feit, dat Hitier alle wrij
vingspunten met Sovjet-Unie vermijden
wil.
De Oostzeestaten behooren nu onbe
twist tot Ruslands invloedssfeer, dus
Duitschland trekt zich terug Anders
wie weet zou Duitschland vandaag ot
morgen nog eens de volksgenooten in de
Baltische staten zijn gaan beschermen.
Het verschil met den huidigen toestand
is, dat Rusland er luchtvaartbases aan
legt en garnizoenen heen stuurt. Dat is
het verschil tenminste voor de groote te
genspelers in de Oostzee. De landen,
waarom het spel ging, zijn „gewonnen-
door Rusland. Wat voor hen het verschil
zal zijn, is nog niet geheel duidelijk
De waarde van de bezittingen, die de
Duitschers in de Oostzeelanden moeten
achterlaten, worden getaxeerd. In Duitsch
land zullen zij daarvoor worden schade
loosgesteld. Men verwacht, dat dit ge
deeltelijk gebeuren zal iin grond en wei
in het bezette Polen.
Havas schrijft: Het vertrek van Duit
schers wonende in de Baltische landen be
treft meerendeels landeigenaren, bekend
staande als „Baltische baronnen", waar
van er in Litauen en Estland ruim 110.000
wonen en onder wie de grootste veront
waardiging heerscht, niet slechts, omdat
zij hun geboortegrond moeten verlaten
maar vooral, omdat zij de verloochening
eener eeuwenoude historische traditie t.w
de Germaansche taak in Oost-Europa, als
een verraad beschouwen
Hun toorn wordt nog verhoogd door
het feit, dat hun „Lebensraum zal wor
den ingenomen door de bolsjewieken.
Van Duitsche zijde wordt gepoogd de
ontevredenheid der „Baltische baronnen'
weg te nemen, door hun land in West-
Polen te beloven, na de onteigening der
Poolsche landeigenaren. Doch in West-
Polen komen ook Duitschers uit het
bolsjewistische Oost-Polen wier aantal
men raamt op 90.000.
Radio Rome heeft een artikel van den
prefect van Bolzano aangehaald, waarin
wordt medegedeeld, dat de regelingen voor
den uittocht der Duitschers uit Zuid-Tirol
volgens het Duitsch-Italiaansche verdrag
gereed gekomen zijn. Sommige Duitschers
zijn reeds vertrokken, anderen vertrekken
thans. Volgens de regelingen zijn alleen de
Duitsche onderdanen verplicht te vertrek
ken, terwijl zij, die in Zuid-Tirol zijn gebo
ren vrij zijn in de keuze of zij willen weg
gaan dan wel willen blijven. Voor hen zal
geen dwang worden toegepast.
Teneinde een soepele regeling bij de
uitvoering van eventueele distributiemaat
regelen te waarborgen en de mogelijkheid
te scheppen, dat daarbij ten volle reke
ning wordt gehouden met plaatselijke be
langen en omstandigheden, heeft de mi
nister van Econ. Zaken besloten distribu
tie-inspecties in te. stellen.
De distributie-inspecteurs hebben tol
taak de verbindingen tusschen de plaat
selijke distributiediensten en het depar
tement van Econ. Zaken, 'met name het
Centraal Distributiekantoor, te bevorde
ren en te vergemakkelijken. Verder zul
len deze inspecteurs zoo noodig de ver
bindingsschakel kunnen vormen tusschen
de plaatselijke vereenigingen van de bij
de distributie betrokken bevolkings groe
pen en de plaatselijke distributiediensten
Men kan zich derhalve met wenschen
en klachten de distributie in het alge
meen betreffende, tot hen wenden. Klach
ten van administratieven aard moeten
worden gericht tot den plaatselijken dis-
tributiedienst of het Centraal distributie
kantoor te 's-Gravenhage.
Het land is hiertoe verdeeld in vier in
specties, te weten: de inspectie Noord,
Oost, Zuid en West.
De inspectie Zuid heeft als ambtsgebied:
de provincies Noord-Brabant, Limburg en
Zeeland. De inspecteur is mr. H.
G J. M. Wagenaar, Havensingel 8 te 's-
Hertogenbosch.
Nadat de K.L.M. den laatsten tijd nog
slechts de diensten op Brussel en de Scan
dinavische landen had gevlogen, zal binnen
kort de dienst op Londen weder worden ge
opend.
De K.L.M. heeft hiervoor de toestem
ming van de Engelsche autoriteiten gekre
gen. Men verwacht, dat de heropende dienst
nog in den loop van deze week zal ingaan,
wanneer de aan de Engelsche autoriteiten
vooigelegde dienstregeling zal zijn goedge
keurd.
Aanvankelijk zal e e n dienst per dag
gevlogen worden en wel van Schiphol naar
het vliegveld Shorham bij Brighton aan de
Zuidkust van Engeland. Sinds het begin
van den oorlog is dit vliegveld aangewezen
voor het burgerluchtverkeer in plaats van
Croydon.
De reden, waarom men zoo lang op de
heropening van dezen belangrijken dienst
heeft moeten wachten, ligt hierin, dat eerst
zeer uitgebreide veiligheidsmaatregelen
moesten worden genomen om een regel
matig functionneeren van den dienst mo
gelijk te maken. Er is een systeem uitge
werkt, waardoor alle bewapende posten,
zoowel op de kust als ter zee, precies kun
nen weten, wanneer een K.L.M.-vliegtuig
zal passeeren, zoodat de kans op inciden
ten zoo gering mogelijk zal zijn.
Nog een belangrijke verandering zal de
K.L.M. dienst ondergaan. Tot nu toe werd
slechts één dienst per dag gevlogen over
Kopenhagen naar Malmö. Daar deze route
zeer belangrijk is gebleken, zal deze dienst
tweemaal per dag worden gevlogen.
Het Italiaansche blad „Messagero" merkt
op, dat Fransche en Britsche kringen, ter
wijl zij de actie van Duitschland in Polen
en Tsjecho-Slowakije gispen, een onver
klaarbaar stilzwijgen in acht nemen tegen
over de bezetting van Poolsche provincies
door Sovjet-Rusland.
En toch is Rusland in deze gebieden di
rect begonnen met de toepassing van het
bolsjewistische program door de afschaf
fing van particulier bezit en de sluiting
van kerken. In de door Duitschland bezette
gebieden daarentegen heeft men de orde
hersteld en wordt de eigendom gerespec
teerd. Overigens houdt niemand zich bezig
met de bijzondere behandeling, welke Rus
land betoont jegens Estland en Litauen.
Het blad vraagt Londen en Parijs zich te
willen verklaren over dit verschil in hun
houding.
Een te Rome verschijnend blad heeft de
zer dagen een levensbeschrijving opgeno
men van den leider van het Roode leger,
maarschalk Worosjilof, waarin de maar
schalk in een gunstig daglicht wordt ge
plaatst. Dit artikel heeft de verontwaardi
ging opgewekt van een Noorditaliaansch
orgaan, de „Corriere Padano". Dit blad
neemt deze gelegenheid te baat om felle
beschuldigingen te richten aan het adres
van de Sovjet-Russische leiders in het al
gemeen en van maarschalk Worosjilof in
het bijzonder.
Volgens een Havas-bericht uit het blad
eerst zijn verontwaardiging over het feit,
„dat deze sinistere persoon, die een waardig
lidmaat is van de kliek van bloeddorstige
misdadigers, die Rusland onderdrukt heb
ben en er naar streven de geheele wereld
aan zich te onderwerpen door haar bolsje
wistisch te maken, in een pittoreske be
schrijving in een gunstig daglicht geplaatst
wordt". „Indien eerst Lenin en daarna
ook Stalin op hem hun keuze lieten vallen,
zoo gaat het Italiaansche blad voort, dan is
dit geschied, omdat zij in hem een gangster
bij uitstek gezien hebben".
Het blad verwondert er zich over, dat de
Sovjet-propaganda zelfs een plaatsje heeft
gekregen in de kolommen van fascistische
dagbladen en besluit dan: „Worosjilof en
zijn handlangers en heel de bende van het
bolsjewistische Rusland laten ons volkomen
koud.
Dat zij elkander ophemelen en dan wur
gen, dat is hun zaak: dan zijn er tenminste
eenige misdadigers minder op de wereld.
Maar wat volkomen ontoelaatbaar is, is het
feit, dat men ten behoeve van de fascisti
sche lezers met een legende van Worosjilof
komt aanzetten, die concurreert met de le
vensbeschrijvingen van Garibaldi.
Wij zijn anti-communisten en wenschen
dit te blijven. Wij geven den bolsjewieken
geen „gram" achting en geen „ons" sym
pathie.
Voor ons tellen slechts de tragische
kluchten van deze misleiders van beroep,
die geschapen zijn naar het model van de
plompste beestachtigheid en hun leven be
steden in dienst van de meest gemeene on
derneming van bedrog, wreedheid en men-
schelijke degradatie, die de wereldgeschie
denis ooit gekend heeft."
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidde:
„Zeer groote activiteit van de vijande
lijke patrouilles tusschen Moezel en
Saar. Hier en daar artillerievuur tusschen
Moezel en Rijn.
Op zee hebben onze strijdkrachten met
succes een vijandelijken onderzeeër aan
gevallen".
In een beschouwing naar aanleiding van
dit communiqué schrijft Havas om., dat
van weerszijden de troepen thans beproef
de tactische stellingen bezetten, welker
permamente versterkingselementen ver
bonden of gedekt en krachtig geconsoli
deerd worden door veldwerken.
De artillerie staat gereed en bij de
stukken, die reeds in de versterkingen
stonden, zijn enorme hoeveelheden veld
geschut, van zwaar en licht kaliber, ge
voegd, zonder nog van de troepen te
spreken. Aan weerszijden van de contact
linie zijn in de afgeloopen vijf weken mil
lioenen manschappen bijeengebracht, mil
lioenen tonnen materiaal, mitrailleurs, ka
nonnen van ieder kaliber springstoffen
van allerlei aard, gelijk men in de mili
taire geschiedenis nooit opeengehoopt
heeft gezien, zelfs niet tijdens de ver
schrikkelijke materiaal-veldslagen van
den vorigen oorlog. Voorts zijn de afge
loopen weken nuttig geweest voor het
stalen van een zeer groot aantal eenhe
den en het beproeven van zekere- technl
sche wapenen, waarbij bv. bleek, dat de
Fransche aanvalswagens uitstekend vol
doen.
Verzacht Uw keel. Verfrisch Uw
mond en adem met de smakelijke
(Ingez. Med-).
Het s.s. „Binnendijk" van de Holland Amerika Lijn, dat op
een mijn geloopen en gezonken is.
99
Gisteravond zijn de twee houtbooten, die
zich in de nabijheid van het Finsche
schip Indra" bevonden, toen dit bij Ter
schelling op een mijn liep, te TJmuiden
binnengeloopen. Het zijn het Zweedsche
vrachtschip „Eriksborg" en het Finsche
„Karen". Op de „Eriksborg" bevonden zich
twintig opvarenden van de „Indra" van
wie er zes gewond zijn. Onmiddellijk na
dat het schip in de sluis was gemeerd,
begaf zich een geneesheer aan boord om
medische hulp te verleenen.
Twee der gewonden zijn in het zieken
huis te IJmuiden opgenomen. Zij waren
er evenwel niet ernstig aan toe, zoodat
zij zich te voet erheen konden begeven.
Naar de schepelingen mededeelen, zijn
bij de ramp van de „Indra" drie opva
renden, n.l. de eerste machinist, een donkey
man en een stoker, verdronken.
Van Terschelling meldt men nog: De
„Indra" ligt met het voorschip onder wa
ter en het helt sterk voorover, maar voor
zinken schijnt geen gevaar te bestaan.
Het Finsche schip bevindt zich zes mijl
uit den wal, juist in het Engelsche mij
nenveld. -
Ondanks deze gevaarlijke situatie is de
sleepboot „Stortemelk" ter assistentie uit
gevaren. Indien het zou gelukken een ver
binding tot stand te brengen, lag het in
de bedoeling de „Indra" naar IJmuiden
te sleepen.
De motorreddingboot „Brandaris", die
zooals gemeld, op weg was naar Harlin-
gen, om te worden gerepareerd, is nog
teruggeroepen, doch men durfde het schip
dat een diepgang heeft van 1 m 50 niet
naar de Fin te sturen in verband met
het mijnengevaar.
De „Indra" is een schip van bijna veer
tig jaar oud. Het is van oorsprong een
Nederlandsch schip, nl. de „Loppersum
De Nederlandsche loods H.W.A.E. Tuil
en kapitein Lindholm van de „Indra", ver
telden vanmorgen in sobere woorden over
het vreeselijk ongeluk, dat het leven van
drie zeelieden heeft gekost.
De loods was onder Bornholm aan boord
gekomen. Zijn broer D. Tuil was aan boord
van de „Eriksborg" gegaan. Beide schepen
waren met hout op weg naar Zaandam. De
„Indra" kwam van Sundsval (Zweden).
In de buurt voer nog een derde schip,
n.l. de Zweed „Karen" eveneens beladen
met hout voor Zaandam. Er was afgespro
ken, dat de schepen in convooi zouden va
ren, om elkaar indien dit noodig was
assistentie te kunnen verleenen.
Het was een tamelijk kalme zee. De loods
stond op de brug met een roerganger en
de tweede stuurman Helman. Het schip be
vond zich toen buiten de mijnenvelden.
Ruim kwart over elf ging de stuurman
even naar beneden. Enkele seconden later
klonk een zware ontploffing.
Het schip was aan stuurboordzijde ter
hoogte van de machinekamer geraakt. Ik
stond vertelde loods Tuil, aan stuur
boordzijde van de brug door mijn kijker de
omgeving op te nemen.
Alles was in een minimum van tijd ge
beurd, korter dan ik het vertellen kan;
mijn kijker werd me uit de hand geslagen;
een watermassa spoot uit de machineka
mer omhoog; stukken hout en deelen van
het schip werden her- en derwaarts geslin
gerd. Het onderstuk van de brug werd on
der mij weggeslagen.
De kapitein was op het oogenblik van de
ontploffing in zijn hut. „Het leek ver
telde hp of de wanden op mij toekwa
men. Alles kraakte en splinterde. Ik wist
de deur open te rukken en stormde naar
boven. Het was een ravage en het schip
begon snel te zinken. De stuurboordsloep
was vrijwel totaal versplinterd en ook de
werkboot was in elkaar gedrukt. De derde
sloep was nog te gebruiken.
De menschen behielden hun kalmte en
direct werd begonnen met het uitzetten van
de sloep. Kort na de eerste ontploffing
volgde een tweede, die minder hevig was.
Waarschijnlijk was een ketel gesprongen.
De kapitein en de loods stelden 'n onderzoek
in de machinekamer in. Het was duide-
hjk, dat de mannen, die daar hun taak ver
vulden, reddeloos verloren waren. De ma
chinekamer stond al voor het grootste deel
onder water.
De gewonde stoker, die thans in het
ziekenhuis te IJmuiden ligt, was een paar
seconden voor het ongeluk van plan naar
beneden te gaan. Hij stond reeds op den
ladder naar de machinekamer. Door den
luchtdruk werd hij als een projectiel naar
boven geschoten, waar hij op het dek te
recht kwam.
De loods van de „Eriksborg", D. Tuil,
stond, tijdens de ramp met het schip, dat zqn
broer loodste, op de brug.
„Ik hoorde een vreeselijke ontploffing.
Eenige honderden meters verder zag ik, dat
de „Indra" midscheeps werd opgelicht; een
zuil water spoot ter hoogte van de ma
chinekamer naar boven. Een oogenblik zag
ik mijn broer niet meer op de brug, een
vreeselijk oogenblik. Even later had ik
hem weer in mijn kijker. Hij liep heen en
weer. Hij leefde. We hebben elkaar stevig
de hand geschud, toen hij veilig en wel aan
boord van de „Eriksborg" stapte".
De „Eriksborg" had eveneens sloepen ge
streken, maar de bemanning van de „In
dra" kon zonder hulp aan boord komen,
waar natuurlijk direct begonnen werd met
het verbinden en verzorgen van de gewon
den.
Het Amerikaansche departement van ma
rine deelt mede, dat 23 torpedoboot jagers,
die na den grooten oorlog buiten dienst ge
steld werden, weer opgetuigd zullen wor
den. Het aantal oude torpedoboot jagers in
actieven dienst is daarmede tot 38 gestegen.
De vaartuigen zullen, waarschijniyk ge
bruikt worden voor patrouilleering in de
neutrale zones.
Visschersschepen, die door het Skagerrak
naar de Noordzee voeren, hebben volgens
Reuter in Göteborg gemeld, dat groote
aantallen gewapende Duitsche treilers en
kleine vrachtschepen in Noordelijke rich
ting voeren. De bestemming en de taak
dezer schepen is onbekend, doch men ver
onderstelt, dat zij zullen deelnemen aan een
poging tot een blokkade van Engeland of
dat zij zullen dienen als voorraadschepen
voor duikbccten in de Noordzee.