^rrotrtncïuïe g &eettw0cl$£
GOESCHE COURANT)
Zal Roosevelt vredesvoorstellen doen?
Nederlandsch stoomschip
op een mijn geloopen.
Thans Finland aan de beurt.
neus
Hoopgevende stemmen uit
Amerika.
Landstormers met verlof.
Vreemde dingen achter de
Siegfriedlinie.
De Koninklijke familie geeft het
voorbeeld.
Tegen „binnenlandsche
vijanden" in Duitschland.
De Duitsch-Russische handel.
Duitsche Letlanders naar het
Derde Rijk.
Een Duitsche vliegboot
neergeschoten.
De „Binnendijk" gezonken: de
bemanning gered.
Zeeuwsche mosselen voor het
leger?
Russische stappen bij de Finsche
regeering.
TALLINN
BALTISCHPORT
ESTLAND
RUSLAND,Jg
Nieuwe Russische eischen aan
Estland
-
ai 1
^M0ê§
vrnvlMEB 238 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. - Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post
giro 35930°Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
f 2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN
EERSTE BLAD
m
HIDDELBURGSCHE COURANT
MAANDAG
OCTOBER 1939
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
dat hij
I daarmee
Igens een
jiet in de
dan be.
ld ergens
Ihebt een
p er ge
teld ge-
|r de let-
sn is een
J ohnny
pel apart
de hele
troep om
lergrond.
1 merken,
permij de-
fcn. Het
|en heel
pijn er al
merkte,
In de he
iken van
en dan
ïchthond
Verdachts
|een ver-
3or schijn
tn. Bijna
iets mis
dat hij
|en brede
worden,
c, dat hij
had ge_
het bui-
Iteren.
|ijne neus
ide geu
len han-
ontdek.
pel lang-
ptgesteld,
|de met
Volgens een telegram uit Washington
aan de „Associated Press" heeft zich een
krachtige stemming ontwikkel 1 in den
Amerikaanschen Senaat, dat Roosevelt de
rol op zich zal nemen van „peacemaker1
vredesstichter.
Senatoren van tegenstelde opvattingen
in de kwestie der neutraliteit, hebben als
hun meening té kennen gegeven, dat de
president gebruik zou maken van elke
duidelijke gelegenheid, welke hem door
stappen uit Berlijn verschaft wordt, atp
ertoe bij te dragen een einde te maken
aan den Europeeschen oorlog. De Senaat
is van meening, aldus dit commentaar,
dat er geen reden bestaat, waarom Roo
sevelt niet zou trachten, den vrede te
bewerken en dat er elke reden bestaat,
om het wel te doen. Senator Johnson, die
aan het congres heeft voorgesteld, dat
Roosevelt tezamen met de andere neutra
le staten zou trachten een wapenstilstand
tot stand te brengen, heeft verklaard,
dat de president naar zijn meening gele
genheid zou krijgen een „eervolle vrede*
te bewerken en hij voorspelde, dat de
president van deze gelegenheid gebruik
zou maken.
„TWEE MOEILIJKHEDEN",
In Amerikaansche regeeringskringen
verklaart men volgens een ander Reuter-
bericht, dat twee fundamenteele factoren
een bemiddeling- van president Roosevelt
op het huidige oogenblik uitsluiten en wel
ten eerste: de moeilijkheid eenige waar
borg te vinden, welke bindend genoeg is
om Hitier te verhinderen opnieuw zijn
woord te breken. Ten tweede: de onmo
gelijkheid een regeling te treffen, welke
Tsjecho-Slovakije en Polen in permanen
te onderwerping zouden laten. In kringen,
die in betrekking staan met Roosevelt,
betoogt men, dat Hitier als blijk van zijn
oprechtheid ten aanzien van laatstge
noemd punt aan Polen en Tsjecho-Slova
kije den dominion-status zou moeten
waarbogen, gelijk aan die van Eire (Ier
land), welk land, hoewel in nauwe eco
nomische en politieke betrekkingen staan
de met Groot-Britannië, toch in het hui
dige conflict neutraal is. In antwoord op
een vraag of Roosevelt opnieuw over be
middeling zou denken, indien Hitier zijn
voorwaarden zou stellen in een meer ver
zoenenden vorm, daarbij rekeing houdend
met de beide fundamenteele bezwaren,
werd opgemerkt: „Wij zijn niet in staat
de voorwaarden van Hitier voor hem op
te stellen."
EERST MOETEN DE GEALLIEERDEN
HUN WIL TOONEN.
De" minister van Buitenlandsche Zaken
der VS., Hull, heeft in een persconferen
tie verklaard, dat de Amerikaansche re
geering geen bericht heeft ontvangen be
treffende een niet-officieel voorstel van
Duitschland, waarin president Rooseveh
verzocht wordt als bemiddelaar op te
treden.
Senator Pittman heeft als zijn meening
te kennen gegeven, dat elke vredesstap
van Roosevelt zou moeten voorafgaan
door een duidelijk bewijs, dat de gealli
eerden zelf reeds vredespogingen in het
werk hebben gesteld.
Hoewel ik niet met Roosevelt dienaan
gaande heb geconfereerd aldus Pittman,
geloof ik, dat indien het onder bepaalde
omstandigheden zou blijken, dat zijn op
vattingen zouden worden aanvaard, de
president niet zou aarzelen alle geschik
te voorstellen te doen.
Dit beteekent intusschen niet, dat de
president zóu optreden of erin zou toe
stemmen bemiddelaar te zijn. Daarmede
zou hij een te groote verantwoording op
zich laden. Wat de ontwikkelng van den
toestand in Europa betreft, in hoeverre
een neutrale inmenging zou worden aan
vaard zeide Pittman: Elkeen is ervan
overtuigd, dat de president beter dan
iemand anders zou weten, wanneer de
toestand een zoodanige ontwikkeling zal
genomen hebben.
„Bemiddelen beteekent tusschenbeide
komen,"
Reuter meldt uit New York: De „New
York Herald Ttribune" bespreekt de po
ging van Hitier, president Roosevelt ertoe
te bewegen, in den Europeeschen strijd te
bemiddelen. Het blad schrijft: De bemidde
ling inroepen van een machtigen neutralen
staat op dit tijdstip, is niets meer dan zwak
vermomde methode om dezen neutralen
staat aan zijn zijde te krijgen in den oorlog.
De Franschen en Engelschen hebben het
niet aangedurfd zulk een onpolitieke actie
bij ons te ondernemen. Het woord „bemid
delen" beteekent tusschenbeide komen of
zich in het midden van dezen oorlog bege
ven.
De „New York Times" schrijft: Dit is een
geschikte gelegenheid voor de regeeringen
van Frankrijk en Engeland, om op uitdruk
kelijker wijze dan tot dusver de essentieele
doeleinden te omschrijven waarvoor zij zoo
noodig bereid zijn den oorlog voort te zet
ten.
Van bevoegde zijde wordt ons medege
deeld dat binnen afzienbaren tijd onge
veer 4000 gemobiliseerden, die krachtens
een verbintenis bij den Vrijwilligen Land
storm waren opgeroepen, met verlof zul
len worden gezonden. Zulks zal geschie
den ingevolge verzoeken der betrokkenen,
die verklaard hebben een vrijwillige ver
bintenis slechts te hebben aangegaan in
de meening bij mobilisatie niet te zullen
worden opgeroepen.
Z 'isq I
SSOTHO
Nagemaakte dorpen en verlaten
plaatsen,
„Een ooggetuige bij de Britsche lucht
strijdkrachten ergens in Frankrijk" seint:
Een jonge vliegerluitenant, die deelge-
nomn heeft aan een verbazingwekkende
vlucht boven de Siegfriedlinie, in den
loop waarvan de vliegtuigen zelden hoo-
ger vlogen dan dertig meter en slechts
een maal beschoten werden, heeft mij
eenige vreemde dingen verteld, die hij
gezien heeft achter de vijandelijke verdedi
gingslinie. Tijdens de verkenning hebben de
vliegers een prachtige reeks foto's geno
men van de Duitsche verdedigingswerken.
„Wat op mij den meesten indruk maak
te zoo vertelde de luitenant was de
zichtbaar onvoltooide toestand van de
Siegfriedlinie. Zij is idioot gemakkelijk te
identificeeren, omdat het gras nog geen
tijd gehad heeft over de omgewoelde p ar
de te groeien. Op vele plaatsen zagen wij
hoopen versch opgedolven aarde, maar
nergens zagen we iemand, die werkelijk
aan den arbied was aan de fortificaties.
Op e e n plaats vlogen wij over een ge-
weldig kanon, dat dor een groep mannen
werd gecamoufleerd. Ik zag ze duidelijk
naar ons staren met hun verfpotten in de
hand, klaarblijkelijk niet in staat een be
weging te maken. Wij vlogen over vele
dorpen, maar zagen geen enkelen burger-
inwoner in de straten, die bijna steeds
verlaten waren"
De luitenant die geen verklaring wiss
voor het feit, dat het eenige vuur, dat op
hen was gericht, afkomstig was van een
enkel gewoon machinegeweer, kon even
min een verklaring geven van de vreem-
e schoorvoetendheid der Duitschers om
J* geheimen achter de linies te bescher
men. Onder de dingen, die hem verder
wonderd hadden, noemde hij een reeks
nerkwaardige, niet te identificeeren aard-
oopen en kuilen .n de ve]den en bo^
ren voorts merkwaardig groote schu
in van gelijk model aan den buitenkant
De Koninklijke Familie gaat op verschil
lende wijzen het voorbeeld geven hoe men
benzine moet besparen in dezen tijd. Zoo
zijn de laatste week de Koninklijke auto's
niet meer in de Haagsche straten ver
schenen.
In plaats daarvan maakte de Konink
lijke Familie veelvuldig gebruik van rijtui
gen, bespannen met twee paarden uit de
Koninklijke stallen. In plaats van de chauf
feurs in livrei zijn de Koninklijke koetsiers
en palfreniers, die men anders alleen op
Prinsjesdag ziet, weer in functie getreden.
Ook op andere wijze geeft de Koninklijke
Familie het voorbeeld meldt de Tel... On
langs ging de geheeie Koninklijke Familie
te voet van het Koninklijk paleis aan het
Noordeinde ter kerke in de Parkstraat en
zoowel H. M. de Koningin, als H. K. H.
prinses Juliana en Z. K. H. prins Bernhardt
heeft men op Hun rijwiel een tochtje kun
nen zien maken in de omgeving van den
Waalsdorperweg. Dit voorbeeld heeft op de
Hagenaars veel indruk gemaakt, zood-vt
men thans opmerkelijk veel hooggeplaatste
personen in plaats van in hun auto in de
tram of op de fiets kan zien zitten.
De Berlijnsche correspondent van het
Deensche blad „National Tidende" meldt,
dat door vroegere S.S.- en Gestapoleiders
een nieuwe nat.-socialistische organisatie
is opgericht, genaamd „Volksmeldedienst",
welke de „binnenlandsche vijanden" van
het Duitsche rijk moet opsporen. In alle
deel en van Duitschland zirllen afdeelingen
worden gevestigd „om spoedig al degenen
te vinden, die schuldig zijn aan politiek ver
raad en sabotage of aan daden, die indrui-
schen tegen de beste belangen van het rijk".
Elk lid van dezen dienst zal hierop acht
moeten slaan, en zelfs zijn eigen buurman
moeten aanklagen, indien deze anti-Duit-
sche propaganda verspreidt. Leider der
nieuwe organisatie is Heiderich, die ver
klaarde, dat hiermede een nieuwe waar
borg is verkregen voor Duitschlands vei
ligheid.
van vele dorpen, verdacht uitziende
nieuwe gebouwen en betonnen geschut-
torens aan den buitenkant van dorpen
merkwaardige experimenten met camou
flage en soms wat men volledige, nage
maakte dorpen zou kunnen noemen.
Grondstoffen uit de Sovjet-
Unie voor het Derde Rijk.
Van Sovjet-Russische zijde is de volgen
de officieele mededeeling uitgegeven:
De speciale gevolmachtigde der Duit
sche regeering voor economische proble
men, ambassadeur Ritter en de leider van
de Duitsche economische delegatie, ge
zant Schnurre zijn op 8 October door den
voorzitter van den raad van volkscom
missarissen ontvangen.
Overeengekomen werd, dat de Sovjet-
Unie onverwijld zal beginnen met de ver
zorging van Duitschland met grondstoffen
en Duitschland met leveranties aan de
Sovjet-Unie.
Het tweede volksverhuizinkje.
Het agentschap Leta deelt het volgen
de uit Riga mede:
„De regeeringen vaji Letland en
Duitschland zijn in principe tot overeen
stemming gekomen over de afsluiting van
een verdrag betreffende verhuizing van
Letlandsche staatsburgers van Duitsche
afkomst naar het Derde Rijk en daar
mede samenhangende kwesties. De eigen
lijke onderhandelingen zullen binnenkort
beginnen."
Reuter wijst er in dit verband op, dat
de repatrieering zal geschieden volgens
Hitlers voorstellen betreffende het ver
plaatsen van nationaliteiten.
(Dit zal dus het tweede volksverhuizink
je worden. Het eerste betrof de Duitsche
bewoners van Zuid-Tirol.)
Het Britsche ministerie van luchtvaart
meldt, dat verkenningsvliegtuigen der Brit
sche luchtstrijdkrachten, die patrouille-
dienst deden boven de Noordzee, gisteren
twee Duitsche vliegbooten hebben ontmoet.
Er ontspon zich een luchtstrijd, waarbij
een Duitsche vliegboot werd neergescho
ten.
Na den strijd zag de piloot van een der
Britsche toestellen, dat de Duitsche beman
ning zich aan het wrak van hun vliegboot
vastklampte. Een in de nabijheid varend
schip werd ter assistenttie derwaarts ge
zonden en de Britsche toestellen hervatten
hun patrouille.
De tweede vliegboot nam de wijk, nadat
de eerste in zee gevallen was. Twee Brit
sche toestellen werden tijdens het luchtge-
vcht door kogels getroffen, zonder dat de
inzittenden letsel bekwamen.
Het Nederlandsche stoomschip „Binnen
dijk", dat van New-York op weg was naar
Rotterdam, is Zaterdagavond omstreeks
tien uur nabij het Shambles lichtschip op 'n
mjjn geloopen en gezonken. Alle 41 opva
renden konden worden gered.
Zij zijn in de Engelsche marinehaven
Weymouth aan de Zuidkust van Engeland,
aan land gebracht en voorloopig opgeno
men in het zeemanshuis, het hotel van het
Leger des Heils en twee andere hotels.
De „Binnendijk" mat 6873 ton bruto.
Twee leden der bemanning van de „Bin
nendijk" een stoker en een 18-jarige leer
ling, zijn in een ziekenhuis opgenomen met
beenbreuken.
Het schip had graan voor de regeering
aan boord.
Het s.s. „Binnendijk" was vrijwel volge
laden met graan en veevoeder, bestemd
voor de Nederlandsche regeering.
Kapitein Moree vertelde aan een corres
pondent van het A.N.P., dat hij zich op de
brug bevond, toen zich een vreeselijke ont
ploffing voordeed. De machines en de
draadlooze installatie raakten in het onge-
reede en konden geen dienst meer doen.
Zeer langzaam begon het schip te zinken.
Daar van de radio-installatie geen ge
bruik gemaakt kon worden, moest men
vuurpijlen afschieten om de aandacht te
trekken. Deze vuurpijlen werden beant
woord en later kwam een der vaartuigen,
die in dienst van de Britsche contrabande-
controle staan, langszij. Het vaartuig
maakte vast en nam alle 41 opvarenden
aan boord.
Onze reis van New-York was tot dusverre
door niets bijzonders gekenmerkt. Ook bij
het naderen van de Engelsche kust namen
wij geen teekenen van den oorlog waar."
Het schip stond in vlammen.
Na de eerste ontploffing duurde het nog
eenige uren voordat het schip zonk. De be
manning heeft alle mogelijke moeite ge
daan om het vaartuig drijvende te houden,
maar dit is niet gelukt. Tenslotte gaf de
kapitein bevel over te gaan op het Engel
sche patrouillevaartuig, dat te hulp geko
men was. En het was toen hoog tijd, want
even later vatte de stookolie vlam. En een
dergelijke brand is practisch niet te blus-
schen. Het vuur bereikte de eene tank na
de andere en hevige "ontploffingen volgden
elkaar op. Het schip was in rook en vuur
gehuld. Het was voor de bemanning een
vreeselijk gezicht haar vaartuig zoo te zien
ondergaan en niets te kunnen doen om dit
te voorkomen. De ontploffingen werden
aan den wal gehoord en de reddingboot van
Weymouth voer nog uit om te zien of zij
hulp kon bieden. Dit was echter niet noo
dig. De waterdichte schotten hielden de
„Binnendijk" geruimen tijd drijvende, maar
toen eenmaal de olietanks ontploften, zonk
het schip al sneller en sneller. De kapitein
was op de brug toen het schip de mijn
raakte. Er was geen mogelijkheid om door
de radio om hulp te seinen. Daarom liet
men vuurpijlen op. Het laat zich denken
hoe de bemanning in spanning heeft geze
ten of deze aan den wal zouden worden op
gemerkt. Passagiers waren er niet aan
boord. Van een paniek was geen sprake.
De kapitein gaf bevel de booten klaar te
maken en toen dat gebeurd was, ging men
rustig door met te probeeren de schade te
herstellen. De kapitein hoopte het schip
drijvende te kunnen houden en het een En
gelsche haven in te laten sleepen. De scha
de was echter te groot. Drie kwartier na
dat de „Binnendijk" op de mijn was ge
loopen, kwam het Engelsche patrouillevaar
tuig in zicht, dat de bemanning overnam
Dit schip bleef in de nabijheid tot de „Bin
nendijk" brandende was gezonken.
Men schrijft ons uit Yerseke:
De handel in mosselen gaat heel goed.
Alleen Frankrijk neemt niets af. Dat is
jammer, daar naar dit land anders onge
veer 40 a 45 der geheeie mosselproduc
tie ging. Natuurlijk worden pogingen in het
werk gesteld om de grenzen open te krij
gen.
Naar we vernemen zal men binnenkort
overgaan tot het eenmaal in de week ver
strekken van prima le kwaliteit Zeeuw
sche mosselen aan het leger. Mocht dit
doorgaan, m.a.w. mocht dit voedsel aan
onze soldaten in 't algemeen voldoen, dan
zal een goede afnemer worden gevonden.
BE OORLOG IN DE RADIO.
De „Paris Soir" bericht, dat Zaterdag
avond de omroeper van Radio Stuttgart in
het Fransch mededeelde, dat hij een vol
ledige Fransche vertaling van de rede van
Hitier zou voorlezen. Toen hij uitgespro
ken was, zeide een andere 'stem op dezelfde
golflengte
„Hier spreekt een echte Franschman,
Luistert niet langer naar de stem van den
verrader te Stuttgart. Duitschland wenscht
den krachtigen bond tusschen Frankrijk en
Engeland te breken.
Duitschland verklaart den vrede te wil
len, doch het schendt alle verdragen welke
het "Reeft onderteekend en zal dit blijven
doen".
Het Finsche telegraaf-agentschap publi
ceerde Zaterdagavond het volgende bericht:
„Zooals de minister van Buitenlandsche
Zaken, Erkko, reeds op 18 September heeft
medegedeeld, zijn tusschen Finland en Rus
land langs diplomatieken weg onderhande
lingen over zekere punten van politieken en
economischen aard gevoerd.
De Sovjet-Russische regeering heeft
thans gevraagd of de Finsche regeering be
reid is een specialen gevolmachtigde te zen
den ter bespreking van hangende vraag
stukken. De Finsche regeering overweegt
thans deze vraag".
De Finsche reservisten opgeroepen.
Het Finsche ministerie van oorlog deelt
mede: „Daar het noodig schijnt te zijn, de
neutraliteitsdefensie van Finland te ver
sterken, zijn de reservisten der troepenaf-
deelingen voor buitengewone oefeningen
onder de wapenen geroepen.
Daar hierdoor gebrek aan ruimte in de gar
nizoenen is ontstaan, zijn deelen der troe
pen uit de stedelijke garnizoenen naar het
platteland verplaatst, waar zij tevens voor'
het aanleggen van versterkingen kunnen
worden gebruikt".
AAST DE SOVJET-UNIE OP
ENKELE EILANDEN IN DE
FINSCHE GOLF?
Zoowel uit Kopenhagen als uit Stock
holm komen, naar Reuter meldt, 'berichten,
volgens welke Finland besloten heeft de
Russische uitnoodiging te aanvaarden en
een specialen gevolmachtigde naar Moskou
te zenden voor onderhandelingen over de
vraagstukken van politieken en economi
schen aard. Rusland heeft blijkbaar belang
stelling voor enkele kleine eilanden in de
Finsche golf, Hochland, Seskar, Lavansari
enz. (men zie de kaart). De Stockholmsche
correspondent van de te Kopenhagen ver
schijnende „Berlingske Tidende" gelooft,
dat Finland deze eilanden, die voor Helsinki
van weinig beteekenis zijn, zal afstaan, doch
overigens een krachtige houding zal aanne
men. Hij voegt hieraan toe: „Finland is
geen Baltisch land, doch een deel van Scan
dinavië. Het heeft lang geen slechte strate-
LENINGRAD
SOVJET
gische positie en een sterke defensie". Ook
Zweden slaat de ontwikkeling aandachtig
gade.
In hun commentaar op de betrekkingen
tusschen Moskou en Helsinki geven de
Zweedsche bladen eenstemmig uiting aan
de meening, dat Finland niet tot de kleine
randstaten gerekend moet worden, doch
beschouwd moet worden als een Noordsche
staat, die in politiek, cultureel en historisch
opzicht naar het Westen georiënteerd is.
De bladen herinneren er aan, dat de strek
king der Russische voorstellen nog niet be
kend is, doch zij weigeren te gelooven, dat
de Sovjet-Unie voornemens is Finland te de
handelen, zooals de kleine Baltische landen.
Indien dat wel het geval zou zijn, zou een
zeer sterke reactie gewekt worden in de
publieke opinie, niet alleen in alle Noord
sche landen, maar ongetwijfeld ook in lan
den overzee, zooals de Ver. Staten, waar de
sympathie voor de Noordelijke landen groot
is.
Naar Havas uit Moskou meldt, gaan er
daar geruchten, dat de Sovjet-Unie nieuwe
eischen aan Estland zou willen stellen.
De Sovjets zouden de bezetting opeischen
van nog twee plaatsen op Estlandsch grond
gebied, en bovendien een doortocht via land
willen hebben voor de Russische contingen
ten, die de lucht- en marinebases op Est
landsch gebied moeten gaan bezetten. Oor
spronkelijk was overeengekomen, dat deze
troepen over zee naar Estland zouden wor
den overgebracht en niet het land zouden
doortrekken.
De correspondent te Helsinki van de.
„Neue Zürcher Zeitung" meldt aan zijn
blad, dat de Sovjet-Unie veel verder ge
gaan is in haar eischen ten aanzien van
Estland dan haar aanvankelijke voorstel
len deden verwachten. Behalve een haven
aan de Baltische Zee en de eilanden Dago
en Oesel eischt Rusland thans de haven
Hapsal op tegenover Dago, waarvan het een
versterkte stelling wil maken. Bovendien
zal het Russische garnizoen 20,000 soldaten
moeten omvatten, zijnde het dubbele aan
tal van de vredessterkte van het Estland-
sche leger.
Volgens een Havas-bericht met Moskou
zouden de Sovjets voorts aan Estland heb
ben gevraagd een garnizoen van vier di
visies, d.w.z. 40,000 man, op te nemen. Zij
zouden den Letlanders vragen 80.000 man
op te nemen, die verdeeld zouden tusschen
Libau, Vindau en Pitrags. Volgens som
mige militaire deskundigen zouden zij even
eens vragen een garnizoen te mogen instal-
leeren in Daugav-Pils, een belangrijk
spoorwegknooppunt in Letland bij de Li-
tausche grens.
