Italië blijft waarschijnlijk neutraal.
Prinses Juliana installeert
het Algemeen Steuncomité-1939
yhhPI BillP^IS^B-S 1? Uf1
Noodlottig voor
de menschheid.
Jr A
M jf
ft
(\p) suwalki
Mussolini wil voorkomen, dat de
oorlog zich uitbreidt.
De houding van Engeland.
Rusland en de Oostzeestaten.
Engeland's verantwoordelijkheid
voor de neutralen.
Koptelefoons een gewild artikel
in Duitschland.
NA ESTLAND THANS LETLAND EN LIT ADEN AAM DE BEURT.
DUITSCHLAND^
De openingsrede van
H. K. H. Prinses Juliana.
Frankrijk rekent op de
overwinning.
Groote handel tusschen
Duitschland en Rusland
verwacht.
.IS nllylrELByilllml^eHE VVrUKAfi 1
.WALK
WOLMAR
WINDAU
MITAU
SCHAULETN
LEMEL
Memel
WfLNA
KONINGSBERGEN
Het wordt steeds duidelijker, dat Italië
niet zoo ver wil gaan als Duitschland ge
hoopt en misschien geloofd had met zqn
steun aan den as-genoot. Mussolini heeft
keer op keer verzekerd, dat zijn land vrede
noodig heeft en trekt nu blijkbaar de con
sequenties.
Stefani meldt uit Rome: Verscheidene
Engelsche bladen hebben de mededeeling
gepubliceerd, dat Mussolini bezig zou zijn
een ontwerp voor een vredesconferentie te
l>estudeeren en gaven hierbij zelfs een lijst
van de mogendheden, welke hieraan zou
den moeten deelnemen.
Dit bericht is van allen grond ontbloot.
In den huidigen stand van zaken zal Italië
een dergelijk initiatief niet nemen.
Gistermiddag hebben officieele kringen
te Londen Reuter ervan in kennis gesteld,
dat uit Rome geen boodschap was ontvan
gen met betrekking tot vredesvoorstellen.
Ook wist men niet of dergelijke voorstel
len binnenkort te verwachten zouden zijn.
Volgens Reuter heeft de omroeper van
den zender Rome gisteravond voor den mi
crofoon verklaard:
„De Italiaansche politiek beoogt te voor
komen, dat de tweede Europeesehe oorlog
zich uitbreidt en afmetingen aanneemt, die
voor de menschheid noodlottig zouden zijn.
De omroeper voegde hieraan toe„Er is
geen reden om aan te nemen, dat
Italië zich in de krijgsver-
richtingen zou mengen, tenzij het
dat zou doen tot zijn eigen verdediging of
tot verdediging van zijn belangen".
Hij zeide verder, dat de Italiaansche re
geering geen initiatief zou nemen voor het
bijeenroepen van een vredesconferentie, of
schoon zij bereid is moreelen en diploma-
tieken steun te verleenen aan elk initiatief,
dat een vreedzame regeling van het con
flict zou kunnen brengen.
De Engelsche minister van Buitenland-
sehe Zaken, Lord Halifax, heeft gisteren in
het Lagerhuis, spre
kend over mogelijke
vredesvoorstellen ver
klaard, dat wanneer
de Duitsche regee
ring in plaats van
bedreigingen te uiten,
mocht trachten En
geland en Frankrijk
tevreden te stellen
met verzekeringen,
gezegd moet worden
dat verzekeringen
van de tegenwoor
dige Duitsche regee
ring niet genoeg zijn' Lord Halifax.
Tijdens de debatten had lord Snell ge
sproken namens de oppositie der Arbeiders
party. Hij zeide: „Wij zien helaas geen re
den om te veronderstellen, dat de Nazi-
regeering van gedachten en doelstelling is
veranderd. Wij moeten ervoor zorgen, dat
wanneer de vrede komt het een werkelijke
vrede is en geen wapenstilstand, tijdens
welken ieder, die dat wenscht, zich zou
kunnen herwapenen en voorbereiden op
nieuwe daden van agressie. Duitschland
blijft wat het sinds eenigen tyd is geweest:
de geesel der moderne wereld. Wat deze
vredesvoelhorens betreft, is het kenmer
Een nieuwe spoorweg ten dienste van
de Sovjet-Unie,
De ministerraad van Estland heeft heden
onder voorzitterschap van president Ulma-
nis den aanleg van een nieuwen spoorweg
Riga-Kuldiga goedgekeurd. Men verklaart,
dat het, met het oog op dë beteekenis, dié
Libau zal krijgen, als het aan de Sovjet-
Unie zal zijn afgestaan, noodzakelijk is een
meer directe verbinding der stad, hetzij met
de Sovjet-Unie hetzij met Riga, tot stand
te brengen.
Urbsys, de Litausche minister van Bui-
tenlandsche Zaken zal vandaag opnieuw
naar Moskou vertrekken. Het kabinet heeft
tot gisteravond laat vergaderd ter bestu
deering van de Russische voorstellen.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft Lord
Ponsonby aandacht gewijd aan den door de
Britsche regeering verwachten oorlogs-
duur van drie jaar. Hij zeide: Engeland
heeft eenige verantwoordelijkheid jegens
zijn oude vrienden België, Nederland,
Denemarken, Zweden en Noorwegen. Hun
moeilijkheden gaan ons aan. Wanneer de
oorlog mocht voortduren, zoo voegde Pon
sonby hieraan toe, zou hun handel worden
ontwricht, hun bevolking uitgehongerd,
hun schepen tot zinken gebracht en zij
zouden lijden. Ponsonby protesteerde tegen
het verdedigen van de beschaving „met de
methoden der barbary, door het uithonge
ren van kinderen en het afslachten van
mannen aan beide kanten bij millioenen".
kend voor het NazKDuitschland van tegen
woordig, dat zijn uitgebazuinde meedoogen-
loosheid zelfs - gepaard moet gaan met een
tasten naar vredesonderhandelingen. Nazi-
Duitschland wil vrede of wil dien niet.
Wij moeten voorzichtig zijn in hét behan
delen van deze zaak, omdat een terugkeer
naar den status quo geen terugkeer naar
den vrede zal zijn. Wij willen niet voort
gaan te leven in de spanning en de onge
rustheid, die wij hadden in de afgeloopen
jaren. Ik hoop, dat de regeering nooit zal
weigeren te luisteren naar wat er uitziet
als werkelijke voorstellen voor het herstel
van den vrede, daarbij er alleen zorg voor
dragende, dat het een werkelijke en geen
valsche vrede is, wanneer hij komt".
ALS ER VOORSTELLEN KOMEN
„Vredesvoorstellen, van welken aard ook,
zullen overwogen worden in het licht van
driéërlei omstandigheden: in de eerste
plaats de omstandigheden, waarin zij wor
den aangeboden; ten tweede de regeering,
waardoor zp naar voren worden gebracht
en ten derde de zekerheid, die men zou kun
nen meenen te hechten aan eenigerlei over
eenkomst, die (ienkbaar bereikt zou kunnen
worden".
Wat de genoemde omstandigheden be
treft zeide Halifax:
„Er is geen gevaarlijker werkwyze dan
onderhandelen onder bedreiging met ge
weld. Noch Engeland, noch Frankrijk zullen
onder den indruk van bedreigingen er toe
komen, de beginselen te laten varen, waar
voor zij den strijd hebben opgenomen";
Wat de regeering van Duitschland betreft,
hebben wij zeer bittere ervaringen over
haar karakter en methoden.
Zijn rede voortzettende, zeide Halifax
„De Britsche regeering heeft het duidelijk
gemaakt, dat, wanneer eenmaal geweld en
kwade trouw terzijde gest-eld zijn, zij be
reid en verlangend is de handen ineen te
slaan met de anderen, met inbegrip van
Duitschland, voor» het werk van een werke-
lijken wederopbouw van de wereld. Wij
hebben herhaaldelijk uitdrukking gegeven
aan onze bereidheid om van onzen kant tot
dit doel bij te dragen.
Het is echter onmogelijk te beginnen
eenigerlei vordering in die richting te ma
ken, tenzij er in de eerste plaats een ze
kerheid bestaat en tenzij de naties bevrijd
kunnen worden van de eeuwige vrees voor
een aanval van Duitschland en van de
noodzakelijkheid van geweldige bewapenin
gen voor hun defensie.
De eerste plicht blijft het tot stand bren
gen van omstandigheden, waaronder de
heerschappij van het geweld niet langer
werkt en waaronder het gegeven woord
van regeeringen weer een fatsoenlijk ver
trouwen waardig wordt geacht".
Z.K.H. Prins Bernhard bracht Woensdag een bezoek aan de fabrieken der Mij. voor vliegtuig
bouw „Aviolanda" te Papendrecht. De Prins bezichtigt de X-32.
Voor een gezin heeft een koptelefoon het
nadeel, dat er maar een persoon tegelijk
mee luisteren kan. In bepaalde gevailen
kan dit echter een voordeel zijn, nl. als men
niet wil, dat anderen hooren, waarnaar
men luistert. Volgens het Volk zijn daarom
door bezitters van koptelefoons. Het duurde
hun gewicht in goud waardIn de win
kels van radio-artikelen zal men vergeefs
dit artikel zoeken. De Gestapo had namelijk
ontdekt, dat het verbod van het beluisteren
van buitenlandsche stations werd ontdoken
door bezitters van koptelefons. Het duurde
toen niet lang, of alle voorraden van dit be
geerde artikel werden in beslag genomen.
Personen, die kort tevoren een koptelefoon
hadden gekocht, kregen natuurlijk huisbe
zoek. Iedereen, die in het bezit van een der
gelijk instrument wordt gevonden, maakt
zich al verdacht.
Volgens via Zürich ontvangen berichten,
zouden in de Duitsche bladen advertenties
zijn verschenen, waarin tweedehandsche ra
dio-toestellen te koop werden aangeboden,
waarmede „alle Europeesehe stations kun
nen worden ontvangen". Personen, die zich
op grond van die advertenties aanmeldden
werden onmiddellijk naar de politie ge
bracht. Velen hunner zouden in Arrest zijn
gehouden.
ROSITTEn,
JACOBSTAbT j
L.
DUNABURG
rakischkiVT-/ b
VOORMALIG LITAUSCH
/$SS<ftGËBIED (1919-OCT1920)
KM MINSK
Momenteel vertoeven, gelijk men weet,
de ministers van Buitenlandsche zaken
van Letland en Litauen te Moskou. Vol
gens de Russische pers zouden deze lan
den verzocht worden een soortgelijk pact
te teekenen als Estland.
Hiermede zou de Sovjet-Unie eenige
vloot- en luchtbases opeischen in boven
genoemde landen
Men acht het niet uitgesloten, dat, in
geval van agressie Sovjet-Rusland in Li
tauen en Letland het recht van door
tocht zal vragen. r
Reeds werden genoemd de Letlandsche
havens Libau en Windau, die voor Sovjet
controle in aanmerking zouden komen
Het is voor het overige niet onwaar
schijnlijk, dat Sovjet-Rusland geneigd zou
zijn tegenover Litauen toezegging te doen,
aangaande den afstand van Wilna, een
gebied dat vroeger bij Litauen behoorde
Het kaartje geeft verder de nieuwe
grenzen weer, na het verdwijnen van Po
len. De voornaamste Oostzeehavens en
het Spoorwegnet tusschen Duitschland
(Oost-Pruisen) en Sovjet-Rusland zijn er
tevens op aangegeven.
In de groote vergaderzaal van het de
partement van binnenlandsche zaken te
Den Haag is hedenmiddag te drie uur het
algemeen Steuncomité 1939 geïnstalleerd.
De eere-presidente van het comité, H. K.
H. Prinses Juliana, verrichtte de plechtig
heid der installatie door het uitspreken
van de volgende rede:
„Dames en Heeren!
Ik heb het voorrecht U allen hier harte
lijk welkom te heeten, en U dank te betui
gen, omdat U van dit te vormen comité deel
wilt uitmaken met uw veelzijdige gaven.
Ook begroet Ik hier met erkentelijkheid de
interdepartementale commissie, die bij on
zen arbeid het onontbeeriyk contact met de
regeering zal onderhouden.
Wij allen zitten hier, omdat Wij door
drongen zijn van het belang van de nood
zaak, van de urgentie, om tegemoet te ko
men aan velen in ons vaderland, die in nood
verkeeren, tengevolge van de tragische hui
dige omstandigheden. Ons is door de regee
ring een belangrijke taak van coördinee
ring en eventueel aanvulling van steunver-
leening opgedragen.
Met groote erkentelijkheid zien wij hier
den figuur van staatsraad mr. J. B. Kan
in de zoo verantwoordelijke voorzitters
functie.
Onder zijn leiding zullen zoo dadelijk de
te bespreken vraagstukken worden aange
roerd.
Met den wensch, dat dit werk voor velen
tot hulp en tot zegen mag worden, instal
leer Ik u tot leden van dit Algemeen Steun
comité 1939.
De voorzitter van het comité, staats
raad mr. J. B. Kan hield vervolgens de vol
gende rede:
Koninklijke Hoogheid.
Naar het bekende woord van een be
roemd Romeinseh redenaar zijn er deugden,
die men in een slaaf waardeert en deug
den, die een vorst sieren. Het moge van
pas zijn dit woord te dezer plaatse in herin
nering te brengen, nu Uwe Koninklijke
Hoogheid wederom getuigenis aflegt van
Uw medeleven in het wel en wee van het
Nederlandsche volk. Het zou in den lande
zelfs eenige verwondering wekken, indien
een comité als het onze moest arbeiden zon
der Prinses Juliana hare eere-presidente te
mogen noemen.
Met de instelling van het Algemeen
Steuncomité 1939 beoogt de regeering te
coördineeren, min of meer te overkoepelen
de steunmaatregelen, welke uitgaan van
het Nationale Fonds voor Bijzondere Noo-
den, de Koninklijke Vereeniging tot Steun
aan Miliciens en andere organen. Nevens
het bevorderen van eenheid bij het ver
leenen van tegemoetkomingen, zal in zoo
ruim mogelijke mate steun zijn te ver
leenen, hetzij door bemiddeling van be
staande lichamen, hetzij rechtstreeks.
In bange, droeve dagen komt meer dan
ooit tot uitdrukking, hoezeer het Neder
landsche volk zich een gevoelt, hoezeer de
nooden van anderen ook de onze zijn. De
groote meerderheid dergenen, die nog iets
te verliezen hebben, erkent een moreelen
alimentatieplicht.
Hoeveel er ook gevergd wordt van hen,
die men de bezittende klasse pleegt te noe
men, wij wagen het te vertrouwen, dat onze
geldelijke zorgen niet weinig zullen verlicht
worden door de offervaardigheid onzer me
deburgers.
In dit vertrouwen aanvaarden wij de
moeitevolle taak, die de regeering op onze
schouders legde, gesterkt door de gevoel
volle woorden, welke Uwe Koninklpke
Hoogheid ter installatie van ons comité wel
heeft willen spreken.
Havas meldt uit Parijs: De Fransche
minister-president Daladier heeft gister
middag in de commissie van Buitenlandsche
Zaken van de Kamer een rede gehouden.
Daladier begon met te constateer en,
dat, indien de onmiddellijke oorzaak van
den oorlog het Duitsch-Poolsche conflict
is geweest, de diepere oorzaak is gelegen
in den wiil tot overheersching', welken
Duitschland heeft gekoesterd.
Hij herinnerde aan den loop van het
imperialisme van Hitier sedert de annex
atie van Oostenrijk, de vernietiging en
de onderwerping van Tsjecho-Slovaldje
en de niet te rechtvaardigen aanval op
Polen.
Vervolgens zette hij uiteen, welke po
gingen Frankrijk en Engeland in nauwe
samenwerking in het werk hebbeli ge
steld om te trachten het Duitsch-Poolsche
geschil, op vreedzame wijze te regelen.
Gedurende verscheidene dagen stieTen de
ze pogingen op systematischen tegenstand
en op het laatste oogenblik op een plot
seling optreden van de regeering te Ber
lijn.
Daladier bracht hulde aan de pogingen
van Mussolini tot het laatste oogenblik
om een catastrofe te bezweren en herin
nerde er vervolgens aan, hoe de puitsche
regeering vasthield aan den wil tot aanval
en verovering en het conflict provoceer
de waarvoor zij geheel verantwoordelijk
blijft.
In het laatste deel van zijn verklaring
In de Letlandsche hoofdstad Riga ver
wacht men dat een Letlandsche handels
delegatie op voorstel van Duitschland de
volgende week een bezoek aan Berlijn zal
brengen tot het voeren van onderhande
lingen met het doel den Duitsch-Letland-
schen handel uit te breiden.
Ook verwacht men te Riga een uitgebrei-
den Russisch-Duitschen doorvoerhandel.
zette de minister-president de redenen
uiteen, waarom het noodzakelijk is den
oorlog voort te zetten in de meest broe-
derlijke solidariteit met de Britsche bond-
genooten. Frankrijk wil niet langer leven
in de onzekerheid van de laatste jaren.
Frankrijk weigert te bukken voor het
geweld en het voldongen feit. Ieder denk
beeld van overwinning en overheersching
is haar verre.
Het wil geen wapenstilstand tusschen
twee aanvallen, doch een duurzamen vre
de, welke volledig de nationale veiligheid
garandeert in het kader van de veilig
heid voor alle mogendheden.
Tenslotte bracht de minister-president
hulde aan de Fransche soldaten en 'hun
leiders, en gaf hij uiting aan zijn geloof
in de overwinning van Frankrijk en zijn
bondgenooten.
JramUK 23& 188e JAARGANG ymaamm TWEE BLADEN rEERSTE BLAD DONDERDAG 5 - OCTOBER 198»
burgsehe Courant. Bureaux: te
TWEE BLADEN EERSTE BLAD
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel- I%v&%?ït%cïule e» &ee%m?0che Advertentie» 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 eent
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28, per regel. By contract lager. Tarief
2.50 per kwartaal. Weekabonne- „Brieven, of adres bureau v. d. blad"
menten in Middelburg en Goes 18 ct. C 8<. CalHl Ëa WIT 10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.