Ijl frownriak lp %eeuw&cfjëZ if HIDDELBURGSCHE OOUMMT C GOESCHE COURANT Chamberlain ziet geen reden om zijn politiek te wijzigen. Mussolini wil nog steeds bemiddelen De „Bilderdijk" pikte Engelsche schipbreukelingen op Nog geen richtprijzen voor 1940. Een blok van ne utralen in Zuid-Oost Europa? De lichting 1940 moet 23 October opkomen, Polen was niet de fundamenteele oorzaak van den oorlog. Vredesvoorstellen zullen bestudeerd worden. Wordt de luchtlijn op Zeeland heropend De Italiaansche bladen getroffen door de vastberadenheid der democratieën. Hoe de „Pukkastan" getorpedeerd werd. De teeltregeling voor rundvee. NUMMER 234 182e JAARGANG Dagblad. Uitgave C.V. De Middel- burgsche Courant. Bureaux: te MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28, Tel. Redactie 269, Administratie 139; te GOES: Turfkade, Tel. 2863. Post giro 359300. Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Weekabonne menten in Middelburg en Goes 18 ct. TWEE BLADEN EERSTE BLAD WOENSDAG 4 OCTOBER 1939 Advertentiën 30 cent per regel, ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Bij contract lager. Tarief op aanvraag. Familieberichten en dankbetuigingen minimum 2.10. „Kleine Advertenties", maximum S regels, 75 cent, bij vooruitbetaling. „Brieven, of adres bureau v. d. blad" .10 cent extra. Bewijsnummers 5 «t. De Engelsche minister-president Cham berlain heeft gisteren in het Lagerhuis zijn wekelijksche verklaring over den gang van zaken in den oorlog afgelegd. Hij wees er op, dat in de afgeloopen week op internationaal terrein gebeurtenissen van groot belang hadden plaats gehad en hij wijdde uit over de overeenkomst tus- schen Duitschland en Rusland. In sommige kringen heeft men gevraagd aldus Chamberlain dat de Engelsche regeering haar houding zou bepalen tegen over deze ontwikkeling, maar ik zie hierin niets, wat dit land ertoe zou kunnen bren gen, zijn houding, welke het rechtvaardig acht, te wijzigen. De Russisch-Duitsche overeenkomst heeft den toestand in Polen gewijzigd, doch er volgt geenszins uit, dat de overeenkomst zal leiden tot een uitein delijk voordeel van Duitschland en nog veel minder, dat zij de doelstellingen der Brit- sche regeering zou treffen. Er is niets in de overeenkomst, dat voor ons aanleiding zou kunnen zijn om iets an ders te doen dan wat wij nu doen: al onze hulpbronnen mobiliseeren en de geheele macht van het Britsche imperium in het werk stellen voor een doeltreffend voort zetten van den oorlog. Chamberlain herinnerde vervolgens aan de redenen, waarop Engeland ten strijde is getrokken en aan de onmiddellijke oor zaak van den oorlog. „Indien Polen al de directe aanleiding was tot den oorlog, het was niet de fun damenteele oorzaak. Deze oorzaak was het overweldigende gevoel in dit land en in Frankrijk van het ondraaglijke van den stand van zaken, waarin de landen van Europa het hoofd moesten bieden aan het alternatief hun vrij heid in de weegschaal te stellen of hun krachten op geregelde tijden te mobilisee ren om deze vrijheid te verdedigen. De pas sage in de Duitsch-Russische verklaring, in zake het liquideeren van den oorlog, is duister, doch het schijnt een soort voorstel tot vrede te combineeren met een nauwe lijks verholen bedreiging voor de gevolgen, indien het voorstel zou worden verworpen. Ik kan niet voorspellen van welken aard een dergelijk voorstel zal zijn, maar ik kan wel nu reeds zeggen, dat geen bedreiging ooit dit land of Frankrijk er toe zou kun nen brengen het doel op te geven, waar voor wij dezen strijd hebben aanvaard". Chamberlain zeide verder, dat de po ging om Engeland teb elasten met de verantwoordelijkheid voor het voortzetten van den oorlog, zooals de Duitsche pro paganda doet, alleen een nieuw onderdeel is van de Duitsche oorlogstechniek. De verantwoordelijkheid voor den oor log blijft rusten op hen, die deze politiek van achtereenvolgende aanvallen hebben opgesteld en uitgevoerd. Dit kan noch worden ontkend, noch worden geëxcu seerd. Geen loutere verzekeringen van de hui dige Duitsche regeering kunnen worden aanvaard. Daarvoor heeft deze regeering in het verleden te dikwijls bewezen, dat haar beloften waardeloos zijn en gebro ken worden, wanneer het haar past, In dien derhalve voorstellen worden gedaan, zullen wij deze zeer zeker bestudeeren en wij zullen ze toetsen in het licht van wat ik zoo juist heb gezegd. ZORG VOOR GEMOBILISEERDEN. Protestantsch christelijk comité ingesteld. In een gisteren te Utrecht gehouden bij eenkomst van vertegenwoordigers van ver schillende christelijke organisaties die op onderscheiden gebied werkzaam zijn, is de finitief besloten tot de instelling van een protestantsch-christelijk comité voor de be hartiging van de geestelijk-zedelijke belan gen der gemobiliseerden. Dit comité, over de vorming waarvan reeds in de op 22 Sept. 3.1. gehouden samensprekingen in principe overeenstemming was verkregen, beoogt coördineerend en stimuleerend te werken op den arbeid, die ten behoeve van de ge- mobiliseerden door allerlei organisaties van protestantsch-christelijke richting wordt verricht. Het staat onder leiding van den oud-minister van binnenlandsche zaken en financiën mr. J. A. de Wilde te 's Graven- hage. DUITSCHERS BIEDEN HUN DIENSTEN AAN ENGELAND AAN. Het Britsche ministerie van voorlichting deelt mede, dat Duitsche vluchtelingen in Zuid-Afrika vrijwillig hun diensten hebben aangeboden aan de autoriteiten. Hieronder zjjn mannen, die in verschillende functies hebben gediend in het Duitsche en Oosten- rijksche leger. Zij verklaarden gaarne het land te willen dienen, dat hun onderdak heeft verschaft. Niemand verlangt den oorlog voort te zetten, langer dan noodzakelijk. Doch de overgroote meerderheid van de openbare meening in dit land, en ik ben er van overtuigd ook in Frankrijk is vastbesloten er voor te zorgen dat deze heerschappij van geweld een einde zal nemen en dat het woord, dat de regeeringen eens heb ben gegeven, altijd zal worden nageko men. Chamberlain gaf vervolgens een over zicht van het oorlogsgebeuren. Na te hebben gesproken over de verdere voor uitgang der Franschen aan het Westelijk front, zeide hij dat een groot Britsch le ger wordt overgebracht naar Frankrijk en zijn plaats inneemt aan de zijde van den Franschen bondgenoot. Toejuichingen. In de rede van Chamberlain was eeni- ge heftigheid te bespeuren meldt Reuter, in tegenstelling met de gewone kalme wijze van spreken van den minister-pre sident. Het Lagerhuis juichte, toen hij zeide, dat geen bedreiging Engeland ot Frankrijk ertoe zou kunnen brengen hun doel op te geven en nog luider was het gejuich, toen hij zeide, dat de heerschap pij van het geweld moet eindigen. Na afloop van de rede drong Lloyö George erop aan, dat geen overhaast ant woord zou worden gegeven op eenig vre desvoorstel, waarop Chamberlain zeide: „Hiermede ga ik volkomen accoord. Ik zie geen reden waarom we ons zouden haasten een antwoord te geven op eenig voorstel, dat werkelijk ernstige overwe ging vraagt. Chamberlain herhaalde even wel, dat tot nu toe een dergelijk voorste» nog niet is ontvangen en op dit oogen- blik zou het voortijdig zijn eenige hoop te bouwen op de aannemelijkheid vaneen dergelijk voorstel, hoewel het Huis zou begrijpen, dat niemand dan spr. hartelij ker een voorstel zou begroeten, waardoor werkelijk het doel, dat de regeering zich heeft gesteld en waarvoor den oorlog ls aanvaard, zou worden bereikt. Men meldt ons uit Den Haag: Aangezien van verschillende landbouw producten binnenkort de zaaitijd aanbreekt, is de vraag gesteld, welke richtprijzen voor den oogst 1940 zullen worden bepaald. De minister van Economische Zaken deelt daarover mede, dat de economische omstan digheden voor de naaste toekomst zoo on zeker zijn, dat het niet mogelijk is, reeds thans richtprijzen vast te stellen. Deze zul len in den loop van het volgende jaar wor den bepaald. Daarbij zal worden getracht, een redelijke belooning voor den boer vast te stellen, rekening houdende met alle daar bij in aanmerking komende omstandighe den, zooals bijvoorbeeld de productiekosten en de kosten van het levensonderhoud van den landbouw. PRINS BERNHARD BEZOEKT AVIOLANDA. Z. K. H Prins Bernhard heeft heden, vergezeld van zijn waarnemenden adju dant, majoor Phaff, een bezoek gebracht aan de vliegtuigenfabriek Aviolanda te Papendrecht, waar de Prins namens de Koningin vliegtuigen, die voor het Kon. Nederlandsch-Indische leger worden ver vaardigd, in oogenschouw heeft genomen. Naar de Tel. verneemt, is er van ver schillende zijden bij de KLM op aange drongen, dat de maatschappij de binnen landsche Iqn naar Haamstede zal herope nen, in verband met het feit, dat iedere andere verbinding met Zeeland zooveel tijd vordert. De KLM schijnt naar dit plan wel ooren te hebben en overweegt de moge lijkheden. De maatschappij heeft materi aal en personeel genoeg om nog een paai- lijnen te onderhouden. Havas meldt uit Rome: Het onderhoud van Ciano met Hitier blijft op den voorgrond staan van de belang stelling der Italiaansche bladen, die vooral aandacht wijden aan de reacties in de oor logvoerende landen, gewekt door de Ber- lijnsche besprekingen. De „Regime Fascista" geeft duidelijk te verstaan, dat er een bemiddelend optreden van de Italiaansche regeering zal komen. Het blad schrijft, dat de kwestie Dantzig buiten het kader viel van het Italiaansch Duitsche pact. Daarom kon Mussolini, ter wijl hij buiten het conflict bleef, een be middelende actie probeeren bij Frankrijk en Engeland. De Italiaansche bladen zijn getroffen door de krachtige vastberadenheid der bei de groote democratieën om iedere compro mis-oplossing, gebaseerd op een erkenning van het voldongen feit in Polen, van de hand te wijzen. De Fransche openbare meening, zoo mer ken de Italiaansche waarnemers op, heeft geen enkel vertrouwen meer in alleen een diplomatieke garantie of belofte. Zij legt bewijs af van een zeer hechten wil om den strijd voort te zetten, omdat zij de over tuiging heeft, dat een onzekere vrede de voortzetting van den oorlog slechts met enkele maanden zou verdagen, terwijl men thans den oorlog als een onvermijdelijke beproeving aanvaardt. „NIET HET EFFECT, DAT BERLIJN VERWACHTTE." Het Belgische nieuwsbureau „Belga" pu bliceerde gisteren 't volgende telegram uit Parijs: „Uit Italiaansche bron ontvan gen inlichtingen veroorloven te zeggen, dat het bezoek, dat Ciano aan Berlijn heeft ge bracht, niet het effect heeft opgeleverd, dat de Duitschers ervan hadden verwacht. De duce, die, naar men zegt persoonlijk gepolst zou -zijn, heeft er de voorkeur aan gegeven een onderhandelaar naar Berlijn te zenden, die geen volmacht had, verplichtin gen aan te gaan. Duitschland zou hebben willen bereiken, dat de duce door aan te nemen zijn vredes voorstellen zelf over te brengen, daaraan het gewicht van zijn gezag en vhn de Ita liaansche macht zou geven. Graaf Ciano heeft te dien opzichte weinig hoop gelaten aan de Duitsche staatslieden, met wie hij heeft gesproken. Italië is meer dan ooit besloten buiten het conflict te blijven." Tegenspraak. Het gister door Reuter verspreide be richt betreffende een z.g. Italiaansch com muniqué, dat door radio Rome zou zijn ver spreid en dat nadere bijzonderheden zou hebben gegeven omtrent den inhoud van de ItaliaanschDuitsche besprekingen te Ber lijn, is, volgens het Italiaansche nieuwsbu reau Stefani, van iederen grond ontbloot. Geen enkel commnuiqué is te dien aanzien uitgegeven. <"V De Russisch-Turksche onderhandelingen wekken volgens de Italiaansche „Gazetta del Popoio" ernstige bezorgdheid te Londen. De berichten uit Moskou hebben volgens het blad te Londen ontsteltenis veroorzaakt. Ook de meest optimistische Engelschen moeten toegeven, dat de verlenging der be sprekingen te Moskou erop wijst, dat Rus land het laatste woord nog niet gesproken heeft. Het is mogelijk, dat Rusland aan Turkije een absolute neutraliteit oplegt, waardoor de doorgang naar de Zee van Marmora en de Zwarte Zee, de Dardanel les geheel gesloten zouden worden. Men zou zoo, aldus het blad, een geweldig blok van neutralen vormen, dat de plannen tot omsingeling van Duitschland zou verijdelen. Naar Reuter uit Moskou verneemt, wacht de Turksche minister van Buitenlandsche Zaken, Saradjogloe, op antwoord uit Anka ra. Het wordt waarschijnlijk geacht, dat Rusland aan Turkije zal voorstellen een verdrag van wederzijdsehen bijstand te slui ten, teneinde een invasie in de Zwarte Zee te verhoeden. Men acht het echter mogelijk, dat aan Turkije wordt toegestaan een al liantie aan te gaan met Engeland en Frankrijk. De Russische volkscommissaris van Bui tenlandsche Zaken, Molotov, heeft gisteren den Bulgaarschen kolonel Bojdeff ontvan gen, die de laatste dagen onderhandelingen heeft gevoerd over een luchtconventie tus- schen Bulgarije en de Sovjetunie en over de vestiging van een luchtverbinding tusschen Moskou en Soffia. Kolonel Bojdeff werd vergezeld door den Bulgaarschen gezant in Moskou, Antonoff. Naar verluidt, is binnenkort het afsluiten van een luchtconventie tusschen de sovjet unie en Bulgarije te verwachten. Waarschijnlijk Russische steunpunten in Letland en Litauen. Een hoofdartikel in de vanochtend ver schenen „Iswestia" schijnt te bevestigen, dat Sovjet-Rusland aan Letland en Litauen zal vragen een pact van wederzijdschen bij stand te teekenen met hun machtigen buur man. Misschien zal deze het recht vragen een of meer vloot- of luchtbases te vestigen in Letlandsche havens. In ieder geval acht men het waarschijnlijk, dat Sovjet-Rusland in geval van een agressie van de zijde van een of andere groote mogendheid volgens de bewoordingen van het Estlandsch-Rus- sisch verdrag, het recht van doortocht zal vragen voor zijn strijdkrachten op het ge bied van Letland en Litauen. Gisteravond is het s.s. „Bilderdijk" van de Holland-Amerika Lijn te Rotterdam aange komen. Een der opvarenden deed het volgende relaas van de reis: De „Bilderdijk" vertrok op 29 Augustus met een lading stukgoed van New-York, toen weliswaar de spanning op internationaal gebied steeds steeg, doch er nog geen gevaar voor oorlog bestond, zoodat men in kalme gemoedsgesteldheid het ruime sop koos. Nadat op 3 September, toen het schip zich in volle zee bevond, de radio het uitbreken van den oorlog bericht te, liet kapitein Munnik direct de noodige maatregelen nemen om de nationaliteit van het schip kenbaar te maken en daar de zee niet woelig was, kan onder het varen de romp aan weerszijden met de nationale kleuren worden beschilderd. Bovendien werd aan den achtermast de vlag ge- heschen, en des nachts door een schijnwer per verlicht. De daarop volgende twee dagen gebeurde niets bijzonders, doch in den middag van 5 September op ongeveer 70 mijl van Het Ka naal, maakte men voor het eerst kennis met een van de verschrikkingen van den oorlog, toen men een geweldige knal hoorde en het schip trilde. Verscheidene leden van de bemanning snelden naar het dek en za gen van verre een stoomschip, dat zij als de „Pukkastan" een ruim 5000 ton me tend vaartuig van een reederij te New castle herkenden. Dit schip bleek door een Duitsche duikboot te zijn getorpedeerd. De „Bilderdijk" bevond zich toen op ze ven mijl afstand, ongeveer anderhalf uur varen, van de „Pukkastan" welke toen reeds snel zinkende was en waarvan de be manning, bestaande uit 35. koppen zich reeds in twee sloepen bevond. Op de „Bil derdijk" nam men maatregelen om hulp te bieden, waarbij men evenwel zorg moest dragen niet te dicht in de nabijheid van het zinkende schip te komen. Juist had men een leer uitgehangen en zetten de eerste Engelsche zeelieden voet aan boord, toen hun schip zonk. Zij werden aan boord van de „Bilderdijk" opgenomen, waar zij een slaapplaats kregen in de hutten van hun Nederlandsche collega's. Beddegoed was op het schip in ruime mate aanwezig, zoodat het den Engelschen zeelieden aan niets ont brak. Correcte duikbootkapitein. De kapitein van de „Pukkastan" vertel de, dat kort voor de torpedeering een duik boot aan de oppervlakte verscheen, die be vel tot stoppen gaf. Nadat hieraan voldaan was, werd hem door den kapitein van de duikboot een jongeman van nog geen dertig jaar medegedeeld, dat deze ver plicht was de „Pukkastan" te torpedeeren. De bemanning kreeg een uur tijd om zich in de sloepen te begeven en bovendien deel de de Duitscher mede, dat op korten" af stand een Nederlandsch stoomschip nader de, dat bereid zou zjjn de opvarenden aan boord te nemen. Toen de bemanning van de „Pukkastan" op een behoorlijken af stand van het schip was, dook de duikboot onder en torpedeerde het schip, dat snel zonk. Het was aan bakboordzijde getroffen, maar er volgde geen ontploffing. De „Puk kastan" was met een lading graan op weg van Kaapstad naar Rotterdam. Na de redding zette de „Bilderdijk" koers naar de Downs, aan de Engelsche kust. Hier lagen meer Nederlandsche schepen en had een begroeting door landgenooten plaats. Kort na aankomst kwam een Engelsch officier aan boord, die de radiozendinrich- ting verzegelde en den kapitein de noodige instructies gaf, zoodat deze langs een om weg de reederij van het gebeurde in ken nis moest stellen. Na het ankeren werden de opgepikte Engelschen met een regeeringsvaartuig naar den wal vervoerd. Intusschen had men aan boord van de „Bilderdijk" gebrek aan levensmiddelen ge kregen, doch hierin werd voorzien door eenige Nederlandsche schepen, welker voorraad evenwel ook beperkt was, zoodat men op de hulp van handelaars aangewe zen was, wier bediening echter verre van vlot was. Van de „Bilderdijk" werden (Je scheeps papieren meegenomen, doch van de lading werd niets in beslag genomen en ook werd de bemanning niet ondervraagd. Niemand mocht echter aan land gaan. De behande ling door de Engelschen was correct. Een rondvarende regeeringspostboot nam de brieven van de bemanning over, waarvan er evenwel een aantal niet te bestemder plaatse aankwam, omdat elke ongewensch- te aanduiding vernietiging van de corres pondentie meebracht. Tweemaal werden brieven uit Nederland bezorgd. Iederen avond voer een sleepboot langszij om te waarschuwen dat er des nachts geen licht mocht branden. 18 dagen duurde het oponthoud. Maandagavond kwamen de scheepspa pieren weer aan boord terug en kreeg de kapitein verlof om te vertrekken, maar met het oog op het mijnengevaar werd het beter geacht tot den volgenden ochtend te wachten. Te zes uur werd. het anker ge licht en nadat groeten met de andere Ne derlandsche schepen waren gewisseld, nam de thuisreis een aanvang. Onderweg pas seerde men enkele mijnen, terwijl men ook meende de periscoop van een duikboot waar te nemen. ROOSEVELT WAARSCHUWT DE SCHEPEN. President Roosevelt heeft tot de Ameri- kaansche schepen de waarschuwing ge richt geen geheime hulp te verleenen aan duikbooten van oorlogvoerenden. Deze waarschuwing werd tijdens een persconferentie gegeven, nadat de president in kennis was gesteld van persberichten over leveringen aan Duitsche duikbooten. Het torpedeeren van neutrale schepen. De Noorsche minister van Buitenland sche Zaken, Koht, heeft tegenover een ver tegenwoordiger van het dagblad „Tidens Tegn" een verklaring afgelegd, waarin hij zeide: „Het torpedeeren van neutrale sche pen, die tusschen neutrale havens varen, vormt een inbreuk op het internationale recht". Koht voegde hieraan toe, dat de Noorsche regeering wegen zocht om een oplossing te vinden voor den toestand. Zij treedt op in overleg met de andere Noor delijke landen. De toegang tot alle belangrijke Noorsche havens wordt thans gecontroleerd in ver band met het spionnagegevaar. Het Duitsche optreden tegen de neutrale scheepvaart in de Oostzee wekt ook in Zweden groote opwinding. Het dagblad „Aftonbladet" verneemt uit Duitsche krin gen, dat het de bedoeling van Duitschland is om alle neutrale scheepvaart in de Oost zee stop te zetten, niet alleen de scheep vaart naar Engeland, maar ook die tus schen de neutrale landen op het vasteland, waarbij België in het bijzonder wordt ge noemd. In een hoofdartikel schrijft het zelfde blad: „Regeeringsmaatregelen zijn noodig om tonnage en levens te redden. Officieele protesten zijn niet langer vol doende". De gezagvoerder van het Noorsche s.s. „Takstaas" dat Vrijdag door een Duitsche duikboot buiten Bergen tot zinken is ge bracht, heeft verklaard, dat de comman dant van de duikboot geweigerd heeft de scheepspapieren in te zien en zeide, dat hij bevel had om alle schepen met ladingen voor Groot-Britannië in den grond te bo ren. Het bestuur der Geld.-Overijselsche Mij. van landbouw heeft besloten, het Kon. Ned. Landbouwcomité te verzoeken, te willen aandringen op afschaffing van de teeltre geling voor rundvee. Het bestuur is van meening, dat bij de indirecte beperking van den veestapel door de toewijzing van krachtvoer de directe teeltbeperking moet worden afgeschaft, teneinde de veehouders in staat te stellen, naar eigen inzicht met de beperkte hoeveelheid voer zooveel mo gelijk vleesch te produceeren, hetgeen hun onmogelijk wordt gemaakt, zoolang zij door een teltregeling aan banden worden gelegd. Het bestuur zal wederom een dringend verzoek richten tot den minister, den prijs der in besiag genomen rogge van f 8 te verhoogen, daar het voor de boeren op de gemengde bedrijven, die genoodzaakt zijn voor hun ingeleverde rogge andere rogge of mais terug te koopen, hoogst onbillijk wordt geacht, dat zij hiervoor f 1,50 meer moeten betalen, dan zij voor hun zelfver- bouwd zaad hebben ontvangen. Dc voorschriften voor uitstel of vrijstelling. De regeeringspersdienst meldt: Van de lichting 1940 zullen op 23 October a.s. worden ingelijfd de gewone dienstplich tigen, toegewezen aan de eerste ploeg van het regiment grenadiers, het regiment jagers of een der genummerde regimenten infan terie, alsmede alle dienstplichtigen, toege wezen aan het le regiment wielrijders. Onder deze dienstplichtigen zijn niet be grepen zij, die bestemd zijn voor officiers opleiding, voor opleiding tot onderofficier administrateur, of die bestemd zijn voor het oefenings-detachement voor de school voor reserve-officieren der .infanterie. Indien dienstplichtigen, die 23 October moeten opkomen, vrijstelling wegens kost winnerschap of wegens persoonlijke onmis baarheid of uitstel van eerste oefening ver langen, behoort daartoe met den meesten spoed aanvraag te worden gedaan. Geldt het vrijstelling, dan moet de aan vraag door of vanwege den dienstplichtige worden gedaan bij den burgemeester. Geldt het uitstel van eerste oefening, dan moet de dienstplichtige een schriftelijk ver zoek richten aan den minister van defensie, bij voorkeur door tusschenkomst van den burgemeester. Is de reden van het verzoek gelegen in studiebelangen, dan moet een verklaring worden bijgevoegd, afgegeven door het hoofd van de onderwijsinrichting. Er moet op worden gerekend, dat uitstel van eerste oefening slechts op uiterst be perkte schaal zal worden verleend.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 1