forvtrtttctule $eettw0cfye
&GOESCHE COURANT
Een nieuwe ramp voor s
onze marine.
Engeland gaat door
tot het doel bereikt is.
Rusland wenscht verdragen
met Letland en Finland.
De mijnenveger „Jan van Gelder
op een mijn gestooten.
Vermoedelijk zes dooden.
De Koningin toont Haar
deelneming.
Opnieuw zijn vier Zeeuwen
voor het vaderland gevallen.
Zal Hitier aanbieden al te
treden?
Gaan de Duitschers torpedeeren
zonder waarschuwing;?
Nederlandsch oorlogsschip
aangevaren door een Britsche
vrachtboot.
Letlandsch minister reeds naar
Moskou.
Churchill verwacht duikboot-
aanvallen op groote schaal.
Wat zal Italië doen?
Turkije overlegt met Moskou en
Londen.
Xl MMKK 232 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turf kade, Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN
EERSTE BLAD
MAANDAG
OCTOBER 1939
MIDDËLBURGSCHE COURANT
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tariel
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct.
«90»!
.—^£32
Opnjeuw heeft een ramp de Nederland-
sche marine getroffen. Tijdens werkzaam
heden aan boord van Hr. Ms. „Jan van Gel
der" heeft gistermiddag nabij Terschelling
een ongeluk plaats gehad, dat het leven
kostte aan naar alle waarschijnlijkheid zes
opvarenden.
De Kon. Marine betreurt drie dooden, den
korporaal-konstabel Grootjans, den matroos
eerste klasse Bimmel en de korporaal ma
chinist J. A. Kruisland, die hedenmorgen
aan zijn zware verwondingen is overleden.
Vermist worden de luitenant ter zee derde
klasse der Kon. Marine reserve Donker,
schipper Leenders en majoor-machinist
Strous.
Er zijn twee zwaar gewonden, nl. de
kwartiermeester Van Eyk, en de aspirant
kwartiermeester Arends. Verder zijn vier
marineschepelingen licht gewond.
Het schip, waarop de betrokkenen dien
den, Hr. Ms. mijnenveger „Jan van Gel
der", is beschadigd.
De onmiddellijk na het bekend worden
van de ramp in Den Helder gereed gehou
den vliegtuigen met geneeskundig perso
neel behoefden niet op te stijgen, daar ter
plaatse voldoende geneeskundige hulp aan
wezig was.
Nauwkeurig onderzoek naar de oorzaak
van het ongeluk wordt ingesteld.
WEER EEN AVOND VAN ROUW,
Nog is de herinnering aan de ramp, wel
ke op 9 September den mijnenveger „Wil
lem van Ewijck" trof, in de gedachten van
het Nederlandsche volk levendig, of een
tweede, zij het gelukkig niet zóo groote
ramp, treft de marine, die met een zestal
gezinnen in rouw gedompeld wordt om het
verlies van drie dooden en drie vermisten.
De oorzaak van het ongeluk is, dat het
vaartuig, een zusterschip van de „Willem
van Ewijck", van achteren door een mijn
werd geraakt. Een explosie volgde, waarbij
het schip ernstig beschadigd werd, doch
dank zij het waterdichte schot drijvende
bleef. Het feit, dat het schip niet mid
scheeps getroffen werd, zooals bij de „Wil
lem van Ewijck" het geval was, is oorzaak,
dat de ramp niet dien ontzettenden om
vang heeft aangenomen als de ramp der
„Van Ewijck".
Het verschrikkelijke nieuws was al spoe
dig in Den Helder bekend.
Tegen het vallen van den avond werd
het terrein bij den aanlegsteiger ontruimd
en werd de weg naar het Marine-hóspitaal
vrijgemaakt. Twee ziekenauto's van het
hospitaal en een personenauto met een roo-
de Kruisvlag bedekt, reden tot bij den aan
legsteiger, terwijl twee groote grijze mari
ne-autobussen hier eveneens arriveerden.
Verplegers in witte jassen stonden in af
wachting.
Om kwart over zeven werden de lichten
van den mijnenveger „Abraham van der
Hulst" voor den haveningang zichtbaar.
Langzaam stoomde het schip de haven bin
nen. In het schijnsel van de sterke lampen
aan boord zag men hoe de brancards met
de zwaar gewonden en de overledenen in de
ziekenauto's werden geschoven. Langzaam
reden de wagens naar het hospitaal, waar
alles in gereedheid was gebracht om de
zwaargewonden onmiddellijk te helpen.
In de twee groote bussen werden de licht
gewonden en de andere opvarenden van
den mijnenveger weggebracht. Het werd
hierop stil aan boord van de „Abraham van
der Hulst".
Het talrijke publiek, dat in den kouden
Westerstorm het droeve schouwspel had
gadegeslagen, ging zwijgend stadwaarts.
Aan de buitenhaven daalde een zwarte
avond, een avond van rouw.
HET SCHIP.
De mijnenveger „Jan van Gelder" be
hoorde, evenals de „Willem van Ewijck" tot
de serie van acht mijnenvegers, welke in
de afgeloopen twee jaar zijn gebouwd en
waarvan er vier in Ned. Indië zijn gestati-
onneerd.
De „Jan van Gelder" is gebouwd bij de
werf Gusto te Schiedam en op 13 Septem
ber 1937 in dienst gesteld. Het schip is be
wapend met een kanon en heeft een machi
nevermogen van zestienhonderd p.k. De
commandant van de „Jan van Gelder" is
luitenant ter zee der eerste klasse G. Y. C.
Fraser.
H. M. de Koningin heeft den opperbe
velhebber van land- én zeemacht opgedra
gen aan de nagelaten Betrekkingen van
de bij de ramp van Hr. Ms ,Jan van
Gelder" omgekomenen haar deelneming
te betuigen en tevens te informeeren naar
den toestand van de gewonde slachtoffers
Een foto van eten r^iinp^no^ ■>.- til'
'£t--y£o-'locui meae kei aroeve ongeluk gebeurde.
De nog versch in het geheugen liggende
ramp van de „Willem van Ewijck" heeft
vele slachtoffers geëischt, waaronder ver
schillende Zeeuwen, die bij de handhaving
van Nederlands neutraliteit zijn gevallen
voor hun vaderland.
Nu heeft onze koninklijke marine weer
een ernstig ongeluk getroffen. Zes opvaren
den van de „Jan van Gelder", de mijnenleg-
ger, die gistermiddag nabij Terschelling op
een mqn stootte, hebben het leven, verloren.
Tot deze zes man behooren vier Zeeuwen.
De matroos der le klasse J. Bimmel
woonde te Vlissingen, en was gebo
ren te Domburg, terwijl de korporaal
konstabel C. Grootjans te Souburg woon
achtig was. De heer Grootjans was te Mid
delburg geboren. Hij is 40 jaar, gehuwd en
vader van 1 kind.
0
Grootjans was reeds gepensioneerd, maar
hij moest in verband met de mobilisatie
weer in dienst treden. Nog niet lang gele
den was hij uit Indië teruggekeerd.
Van de vermisten was de schipper, ser
geant majoor B. Leenders eveneens te Sou
burg woonachtig, terwijl de vermiste ma
joor machinist K. Strous te Vlissingen
woonde. Beide laatstgenoemden waren ge
huwd.
De korporaal torpedomaker J. Bosdijk,
afkomstig uit Middelburg, die ook tot de
opvarer^n van de „Jan van Gelder" be
hoorde, werd bij het ongeluk niet gewond.
Volgens den politieken correspondent van
het Engelsch blad „Daily Mirror" zou Hit-
Ier in zijn a.s. „vredesrede" in den Rijksdag
kunnen aanbieden af te treden ten gunste
van Goering, indien Frankrijk en Engeland
de vredesaanbiedingen zouden aannemen.
Hitier zou dan verklaren Groot-Duitsch-
land te hebben gegrondvest en zich
voortaan te zullen gaan wijden aan kunst
en letteren!
(Het spreekt vanzelf, dat dit merkwaar
dige bericht geheel voor rekening van het
Engelsche blad, dat wel eens eerder fanta
seerde, blijft. Red.)
Elf dooden bij het tot zinken brengen
van een Deensch schip.
Het Britsche ministerie van voorlich
ting deelt mede, dat de admiraliteit tot
alle Britsche koopvaardijschepen de vol
gende boodschap heeft gericht:
„Uit de Duitsche radio hebben wij het
volgende opgevangen: Verscheidene Duit
sche duikbooten zijn de laatste dagen aan
gevallen door Britsche koopvaardijsche
pen. Tot dusver, zoo beweert de Duitsche
radio, hebben de Duitsche duikbooten het
internationale recht in acht genomen door
de koopvaardijschepen altijd te waarschu
wen alvorens aan te vallen.
Thans echter zal Duitschland vergel
dingsmaatregelen moeten nemen door elk
:;chïp van de Btlitsche koopvaardijvloot te
eeschouwen als een oorlogsschip
Het bovenstaande, zoo voegt de Engel
sche admiraliteit aan de betreffende bood
schap toe, is_ natuurlijk volkomen onwaar.
Het kan echter duiden op een wijziging
in de politiek van oorlogvoeren der Duit
sche duikbooten en gij dient daarop voor
bereid te zijn."
DEENSCH SCHIP GETORPE
DEERD.
Reuter bericht: Het Deensche stoom
schip „Vendia" is Zaterdag ter hoogte
van Hanstholm op de Noordzee door een
Duitsche duikboot tot zinken gebracht^
Elf leden van de bemanning zijn om het
leven gekomen.
De zes andere opvarenden van de „Ven
dia" zijn door de duikboot gered en door
een Deensch schip overgenomen. Zoodra
de bemanning der „Vendia"' de duikboot
in het oog kreeg, stopte het schip, doch
de duikboot, die geen enkel teeken had
gegeven, vuurde tweemaal op het Deen
sche schip, tengevolge waarvan zich een
ontploffing voordeed. De ,sVenata" voer
in ballast naar de Clide (Eng.) om een
lading steenkolen te halen.
Van officieele Duitsche zijde wordt ge
meld, dat in het Skagerak en het Katte
gat in de laatste paar dagen 45 stoom
schepen door Duitsche torpedobooten en
torpedoboot jagers op contrabande zijn
doorzocht. Een deel hiervan is opgebracht.
Minstens drie, en waarschijnlijk vier
Deensche schepen zijn, naar door Reuter
gemeld wordt, aangehouden en voor on
derzoek naar Duitsche havens geleid. De
Deensche gezant te Berlijn heeft opdracht
gekregen stappen voor spoedige vrijgave
der schepen te ondernemen.
Het Zweedsche stoomschip „Aspen"
dat met een lading papier en houtpulp op
weg was naar Antwerpen, is door een
Duitsch oorlogsschip is beslag genomen
en naar Kiel opgebracht. Ook het Let-
landsche schip „Imanta" is naar Kiel op
gebracht.
De Enéelschman stopte eerst na
Herhaalde sommatie.
De Regeeringspersdienst meldt:
Hedennacht heeft het Britsche stoom
schip „Lindisfarme" bij het uitloopen van
den Nieuwen Waterweg het Nederlandsche
buitenbewakingsvaartuig Hr. Ms. Z 7 aan
gevaren.
Het Britsche schip gaf pas na herhaalde
sommatie met een scherp schot gevolg aan
het sein tot stoppen. Het schip werd daarna
door Hr. Ms. Z 7 opgebracht naar Hoek van
Holland.
Daar is de kwestie onderzocht en proces
verbaal opgemaakt van de aanvaring en
het niet voldoen aan een sommatie door een
Nederlandsch oorlogsschip binnen de Ne
derlandsche territoriale wateren.
Het schip is om 2 uur in den ochtend vrij
gegeven en heeft de reis vervolgd.
Hr. Ms. Z 7 heeft bij de aanvaring geen
waarneembare schade opgeloopen.
DE KOSTWINNERSVERGOEDING.
De Regeeringspersdienst meldt:
Bij de vaststelling van de kostwinners
vergoeding wordt in het algemeen rekening
gehouden met de inkomsten, waarover het
gezin nog kan beschikken gedurende den
tijd, dat de dienstplichtige zich in wer-
kelijken dienst bevindt. Het ligt in het
voornemen daarin binnenkort eenige ver
andering te brengen.
Ten eerste zullen de geldelijke verdien
sten van de achterblijvende gezinsleden in
het algemeen voor ten hoogste het twee
derde gedeelte worden medegerekend.
Verder bestaat het plan om met zoo
danige verdiensten in het geheel geen re
kening te houden, indien deze verdiensten
voortvloeien uit werkzaamheden, die
slechts voor korten tijd gedurende een be
paald gedeelte van het jaar kunnen wor-
Volgens een bericht uit Moskou heeft
radio-Moskou medegedeeld, dat de Sov
jet-Unie binnenkort Finland en Letland
zal voorstellen verdragen met Rusland
te sluiten, analoog aan het Russisch-Est-
landsche pact.
Naar officieel wordt medegedeeld, is
het kabinet van Letland Zondag onder
voorzitterschap van president Ulmanis in
buitengewone zitting bijeengekomen. Na
dat de minister van buitenlandsche zaken
rapport had uitgebracht over de te Mos
kou gesloten verdragen tusschen de Sov
jet-Unie en Estland en tusschen de Sov
jet-Unie en Duitschland, kwam men tot
de conclusie, dat deze verdragen zoo ver
strekkende veranderingen in den politie
ken toestand van Oost-Europa hebben ge
bracht, dat ook Letland zich genoopt ziet
tot een onderzoek zijner betrekkingen op
buitenlandsch politiek gebied. In de eer
ste plaats moet gestreefd worden naar
een aanvullende opheldering der Let-
landsche betrekkingen met de Sovjet-
Unie.
Met dit doel heeft de regeering den
minister van BuiTelandsche Zaken, Mun-
igen
ters, opgedragen, zich onverwijld naar
Moskou te begeven, om zich in directe
verbinding met de Sovjet-regeering te
stellen.
Munters is reeds heden van Riga ver
trokken.
den verricht (bijv. in verband met de bie
tencampagne).
Gezinsleden van gemobiliseerden hebben
dus belang bij het verrichten van loonge-
venden arbeid.
--
De Britsche minister van marine, Chur
chill, heeft Zondag voor den Britschen om
roep een rede gehouden, waarin hij o.m.
zeide:
„Nu wij begonnen zijn, zullen wij met
Gods hulp en in de overtuiging, dat wij de
verdedigers van beschaving en vrijheid zijn,
tot het einde voortgaan."
Rusland heeft zijn macht aangewend voor
het volgen van een koelbloedige politiek
van eigenbelang. We zouden gewenscht
kunnen hebben, dat de Russische legers
daar, waar zij zich thans bevinden, zouden
staan als bondgenooten van Polen en niet
als indringers, maar dat zij zieh daar bevin
den, is een duidelijke noodzaak voor de
Russische veiligheid.
Door een mist van onzekerheid kunnen
wij een zeer eenvoudige belangengemeen
schap ontdekken, die tusschen Engeland,
Frankrijk en Rusland bestaat en moet ver
hinderen, dat de Nat.-Socialisten den vlam
van den oorlog tot in de Balkanlanden en
Turkije dragen.
De duikbootaanval op het leven van En
geland heeft tot dusverre geen succes ge
had. De Britsche vloot jaagt dag en nacht
op de duikbooten. In de afgeloopen ,weex
is geen enkel Engelsch schip tot zinken ge
bracht of zelfs maar gemolesteerd en En
geland heeft thans 150.000 zeer gewenschte
leveranties meer gekregen dan het geval
zou zijn geweest indien de oorlog niet was
uitgebroken.
Ik hoop, dat de dag zal komen, aldus
Churchill, waarop de admiraliteit de sche
pen van alle landen zal kunnén uitnoodigen
zich bij de Britsche convooien te voegen en
deze schepen op hun reizen zal kunnen be
veiligen tegen een redelijke vergoeding.
Men moet verwachten, dat de duikbootaan-
vallen op den wereldhandel ter zee op groo-
ter schaal hernieuwd zullen worden.
De regeering heeft aanwijzingen gegeven
voor de voorbereiding op een oorlog van
tenminste drie jaar. Dat beteekent niet,
dat de zege niet in korter tijd behaald zou
kunnen worden.
Hitier kon zeggen, wanneer de oorlog
zou beginnen, doch hij of zijn opvolgers
kunnen niet zeggen wanneer de strijd zal
eindigen. De oorlog begon toen hij het wil
de en zal slechts eindigen wanneer wij er
van overtuigd zijn dat hij genoeg gehad
heeft.
Volgens een Duitsch blad marcheert het
samen met Duitschland.
De Italiaansche minister van Buiten
landsche Zaken, graaf Ciano, is Zaterdag
avond te Berlijn aangekomen. Dit bezoek
trekt in wijden kring de aandacht in
verband met het streven van Duitschland
en Rusland om nu Polen veroverd is
een eind te maken aan den oorlog in
het Westen.
Bfj de sluiting van het Duitsch-Russisch
verdrag is gewezen op de mogelijkheid
om, in overleg met „andere bevriende
mogendheden", voorstellen te Soen tot
het beëindigen van den oorlog. Reeds da
delijk heeft men toen algemeen begrepen,
dat hier Italië bedoeld werd.
Ciano werd gister door Hitier ontvan
gen en heeft daarna diverse besprekin
gen gevoerd.
De Berlijnsche correspondent" van jhet
„Hamburger Fremdenblatt" wijst er op,
dat Ciano reeds dikwijls op belangrijke
oogenblikken in de geschiedenis van het
nieuwe Duitsche Rijk te Berlijn vertoefd
heeft.
De vriendschap, zoo schrijft het blad,
van de beide mogendheden aan deze en
gene zijde van de Alpen, is ook in deze,
aan beslissingen zoo rijke dagen, geble
ken. Die vriendschap is een factor,
waarmede de Westelijke mogendheden 1 air
tijd rekening moeten houden. De groote
beteekenis van het 'Italiaansche bezoek
blijkt uit de bijzondere hedendaagsche si
tuatie. Telkens wanneer keerpunten in
de ontwikkeling ontstonden, heeft Euro
pa Duitschland en Italië gemeenschappe
lijk aan de conferentietafel gezien. Zoo
is het ook dezen keer.
Beide mogendheden jzullen in de kp-
mende dagen zich hun marschrichting 'dui
delijk voor oogen stellen, zooals zij: dgze
naast elkaar denken in te slaan.
Ook te Londen is het bericht van Cia-
no's bezoek aan Berlijn met groote be
langstelling ontvangen.
GRAAF CIANO REEDS UIT BERLIJN
VERTROKKEN,
-Het bezoek van den Italiaanschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken, graaf
Ciano, aan Berlijn heeft slechts kort ge
duurd. Ciano is nl. vanmiddag weer naar
Rome vertrokken.
Bij het vertrek waren o.m. aanwezig
de Duitsche minister van Buitenlandsche
Zaken Von Ribbentrop en vooraanstaande
personen uit staat, weermacht én partij.
Het is opvallend, dat op het oogenbiik
Turksche diplomaten besprekingen houden
te Moskou, terwijl er ook een Turksche
missie onderweg is naar Londen. De Turk
sche minister van Buitenlandsche Zaken,
Saradjogloe, is gisteren weer op het Krem
lin ontvangen door Stalin en den Russi-
schen minister van Buitenlandsche Zaken,
Molotov. Hierbij was een aantal andere
Turksche en Russische autoriteiten aanwe
zig. De conferentie duurde langer dan vier
uur.
Saradjogloe schijnt van tevoren ver
klaard te hebben, dat een Russisch-Turksch
verdrag niet in strijd behoefde te zijn met
de Turksche verplichtingen aan Engeland
en Frankrijk. Zeer waarschijnlijk heeft hij
gisteren daarop de Russische zienswijze te
hooren gekregen.
Zaterdag had Saradjogloe besprekingen
gevoerd met den Britschen ambassadeur
en den Franschen zaakgelastigde te Mos-
kou.
De Turksche diplomatieke missie naar
Londen staat onder leiding van generaal
Orbay. Volgens Reuter is het doel ben mi
litaire, financieele en economische rege
ling tusschen Engeland en Turkije te- be
spreken. Generaal Orbay is reeds eërder te
Londen geweest en heeft toen besprekingen
gevoerd over de leverantie van wapens.
