ZEEUWSCH
ZONDAGSBLAD
predïcatie
SCHAKEN
Veere's kleinood.
iSfgj êm'm,
jfij jf§j H A P!
\AM DE PROVIMCIALE ZEEUVSCHE MIDDELDUDGSCHE COURAhT
ZATERDAG
(burg.
30 Sept. 1939
KORTE
Schetsen van d'oeve.
ZEEUWSCHE KRONIEK
v. v. a. o.
UIT DE MIDDELBURGSCHE
COURANT VAN VOOR VIJFTIG JAAR
UIT EEN OUD KOOKBOEK,
alle ge
en Zuid-
id zendt
m om si-
}en; dad.;
laximum
■tijdreis-
jaar, be-
brengen
1325—
pt; sehrif-
pier.
It over de
|danig, zij
is ge-
hsttreding
Jer week;
tend met
^tallaties;
oeveling;
Jckwevers
lachine)
geschoold
lumenten,
Bk tevens
|n chirur-
n.o.t.k.;
uitvoe-
ïg-
kkersbe-
kosten en
voor
Jarisgren-
tijdelijk,
moeten
deren en
Ie behan-
lontsmet-
|p zegel.
Irs 3e kl.;
ioodzake-
aterbouw
v-ereischt,
In; prak-
ioodzake-
Jmeerpol-
worden
In verder
Irvan zoo
aan de
em.
gemeente
4 Octo-
ter be
kken
Augustus
sjtuk-
iats c.a.
Centrale
•ndsehool
jjndschool
nmissia
|s plaat
gen
rij Blau-
an Ge-
pgs- en
Armbe-
invorde-
gebruik
bmeente-
■grooting
jtbescher-
fedrijven.
tegen
bol voor
1939.
;ster,
Bordes.
sch Mu-
Ted. Ver.
M'burg;
en Bond
30 h.
optr. de
üogardz.
en bate
de Be-
enbond,
rles van
19,00—
5 Oct.:
ie Wild
avon-
atinée.
5 Oct.:
n „Ge-
15.00 h.
ZA 30
Dchtend-
Huwe-
X, 20 h.
M'burg.
1939
OORLOG.
Wij hebben tot nu toe rustig de
serie over het Onze Vader voortgezet,
ondanks het feit, dat ieder vol was
van den verschrikkelijken oorlog. Dit
beteekent niet, dat wij hierbij onbe
wogen waren. Maar het beteekent
twee dingen. Ten eerste: in wezen
verandert er niets in de wereld, wan
neer er een wereldoorlog uitbreekt.
Ten tweede: meer en beter dan het
Onze Vader is er tegenover een oorlog
ter wereld niet te stellen.
Over deze beide uitspraken heden
een enkel woord.
De eerste lijkt zeer hard. Het is
dan ook een harde waarheid, welke
het Evangelie ons tracht te doen ge-
looven, namelijk dat de wereld in de
slavernij van zonde, duivel en dood
ligt. Dit is iemand, die met de oogen
van Jezus Christus heeft leeren zien,
ook in vredestijd bitter duidelijk. Wij
bedriegen ons echter zoo gaarne. In
oorlogstijd wordt dit zelfbedrog even
wel onmogelijk, omdat zonde, duivel
en dood dan verhevigd worden tot in
het ondragelijke toe.
Tegenover de harde waarheid van
vredestijd en oorlogstijd hebben wij
niets te stellen, dan ons geloof. Niet
een geloof in de goede krachten, die
in de menschheid zouden sluimeren;
dat behoort helaas tot het zelfbedrog
in vredestijd. Maar een geloof in God.
En dan weer niet in een God, die onze
wereldbeschouwing of onze philo
sophic zich gaarne denkt, maar in den
vreemden God, dien wij Vader, Zoon
en Heiligen Geest noemen, dien wij
het diepst leerden kennen door een
gerechtelijke marteling tot de dood
er op volgde, het kruis op Golgotha.
Deze God, die ons weerloos en met
schaamte naar een kruis leert kijken,
in schemer en bliksemen en donder
slagen: zonde, duivel, dood.Deze
God, die ons op dit diepste punt over
laadt met Zijn vergevende liefde.
Deze God, dien wij vanuit de diepte
mogen aanroepen met het Onze
Vader, boordevol van hoop en ver
trouwen.
Neen, er is tegenover vrede of oor
log niets beters te stellen dan deze
hoop en dit vertrouwen.
F.
De donienie op bezoek.
In de kerkeraed was daer over 'esproke.
Over dat geval van Cootje van Pietje van
Kloas. Dat was den domenie toch zö vremd
vóór-'ekomme, dat er op de begraefenisse
gin are vrouw'-lien' waere as zö-mae' net
de buren.
Kloas z'n voader 5 der achteran 'egae
'oor, dat wè; en den 'and, daer a ten z'n
lanfer mee vast-'ieuw beefden, dat den
domenie goed 'ezie. (Ja, noe worre der gin
lanfers meer 'edroge moe' dit is ok a' 'éel
wat jaeren 'elee'.)
Den domenie stieng nog mae' korten tied
op die gemeente, dus 's Zondagsachemir-
regs, nae kerktied, a de kerkeraed nog bie
mekare was in de consistorie, toen brocht
'n dat is ter spraeke en die ouderliengen,
en de diakens ok vanselft, den toen
'êel dien toestand is uut mekare 'edae.
Die man kust dat glad nie' begriepe
da' één méns zö kust bestae. Om j'n eigen
zö te ver-'arden tegen j'n eigen bloed. Mae'
ja, g'löove most 'n 't; de feiten lagge der.
Was die man noe mae' twinteg jaer
ouwer 'ewist, dan den oal die diengen
stille laete ruste en die ménsen d'r eigen
gangen laete gae'. Mae' nêe-e, die was
jonk, dus die docht, dat 'n gerope was om
'êel de boel daer is rechte te komme zet
ten. Ie docht bie z'n eigen nie' vee' minder,
as da' ze eigeluk op z'n zatte te wachten.
Dae' bin van die spreuken van twi
ménsen die a ielk in een apart vertrek
zitte, ieder an een kant van de deure en
ollebei graag wille, dat den aren de krikke
omdraait, mae' gêen van beien den êesten
wille' weze'.
Die spreuke zag den domenie voor z'n
öogen en, vol goeie voornemens, gieng 'n
op pad, mie' de gedachte: „ik za' die mén
sen toet mekare brienge, ik za' de krikke
van dè deure voe' d'r omdraaie, zöda' ze
bie mekare kunne komme".
Het was d' êeste keer, dat 'n voe' zö een
geval kwam te staen, en zö lomp was 'n
nie', dat 'n vandége begreep, dat het zaak
zou weze, om goed op z'n woorden te let
ten. Een 'êele Maendagaeven' den daer op
z'n studeerkaemer over zitte prakkezeere.
Den aren dag wachtten ie, toetdat 'n de til-
lebrie verbie zie rie-en mee den baes der
in. 't Was Diesendag dus die wiste mar-
te.
Wan' ie docht: „die mö' 'k er bie
a' 't êenegszins kan; die za' wè' op m'n
andje weze". En toen ie der op an: z'n
kromme stok gepakt, z'n pupe 'estopt en op
de keur.
Dat den aol den aevend van te voren
bedocht. Zömae' invoudeg wig zou 'n dae'
an den taefel gae' zitte' en z'n puupje róoke,
om die ménsen terneer te zetten. Noe en
dan is een paer boerewoorden der tussen
deur góoie. Dus góed: ie komt op d' oeve
en den baes die liet 'n der inkomme, die
net z'n aar goed on-'edae wan' die
vrouw'lien waere nog an d'r aeven'-werk.
Dat duurden dae' van maer een óogenblik
mir 'öor. En of-a de vrouwe dat noe
'eroken waer a 't om te doen was, dat
weet ik nie', mae' ze liet de meid mee in
den uzen komme.
Dat was avast a ietewat, daer ,a ten gin
ommezien over 'edocht wan' bie um most
de meid in de keuken bluve en toch zéker
DE ROOMSCH-KATIIOLIEKEN IN
ZEELAND.
VII.
IN ZEEÜWSCH-VLAANDEREN.
In de voorgaande artikels hebben wij ge
schreven over de Roomsch-Katholieken be
noorden de Wester-Schelde. Thans behoo-
ren zij tot het bisdom Haarlem. Nu is het
zuidelijk deel aan de beurt, dat ressorteert
onder het bisdom Breda. De kleeding der
pastoors in genoemde bisdommen is ver
schillend.
De meeste Roomschen in Zeeland wonen
in Zeeuwsch-Vlaanderen. Vooral in het oos
telijk deel zijn zij sterk vertegenwoordigd,
De voornaamste reden is wel, dat deze
streek grenst aan het Roomseh-Katholieke
België, waaruit in de laatste eeuw zeer
veel personen voor goed de grens zijn over
getrokken. Een andere oorzaak is, dat een
groot deel dezer streek maar op het eind
van den tachtigjarigen oorlog bij de Repu
bliek is gekomen. Sas van Gent b.v. in 1644
en Hulst in 1645, terwijl de vrede in 1648
werd gesloten, waarbij de geheele streek
bij ons land kwam en is gebleven.
Een paar andere oorzaken zullen wij la
ter bespreken. Toen Walcheren in 1572 vrij
was geworden, hielden de Watergeuzen van
uit Vlissingen strooptochten naar het over
liggende Vlaanderen, waarbij niet alleen de
kerken het moesten ontgelden, maar ook
de geestelijken werden soms niet ontzien.
Zoo werd in 1573 de pastoor van K a d -
zand door hen gedood. Een Fransiscaner
monnik uit S 1 u i s werd in 1576 gevangen
genomen en tegen een losprijs van 100 pon
den vl. 600) op vrije voeten gesteld. Van
uit het bezette Terneuzen werd de omgeving
van Axel en Sas van Gent ge
plunderd en Zaamslag geheel in de
ascb gelegd.
Juv1SUÊevolg van den godsdienstvrede (12
van en het VrÖe van Brugge de Unie
Ronrn^r^ teekende (1 Febr. 1580) is het
1584) uir^holicisme eenige jaren (1579—
verdwenL „nderen 200 S°ed als geheel
lijkheid en f®Weest| ten minste de geeste-
De onverdraagzame H°0k de kerkdien?ten-
opgestookt door Refc?d!_Ge.ntfn^S'
geplunderd, wnarbii zii
de geestelijke goederen V°0rnamelljk °P
Van verdrukten wareT
kers geworden. J lf onderd™k-
Toen Parma Vlaanderen stad na stad
veroverd had, het laatst Sluis op 4
Aug. 1587, hadden de Roomschen weer het
vrije veld. De verdreven pastoors kwamen
naar hun verlaten parochies terug. In 1604
veroverde Prins Maurits het tegenwoordige
Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen en Frede-
rik Hendrik later het overige deel van Oos
telijk Zeeuwsch-Vlaanderen, dat nog in
Spaansche handen was. Door de verovering
dezer streken hadden de bewoners weinig
of geen invloed op de regeering. Zij werden
door de Generale Staten van uit Den Haag
bestuurd. Vandaar de naam Staatsch-
Vlaanderen, ook wel Generaliteitslanden.
Alleen de Hervormde godsdienst moest er
beleden worden. Voor de vele Roomschen
was de uitoefening van hun godsdienst
vooral in de 17de eeuw, zoo goed als on
mogelijk. Strenge plakkaten waren door de
Staten uitgevaardigd. De geestelijken wa
ren met de strenge Roomschen weer naar
Vlaanderen vertrokken. In alle plaatsen,
met een voldoend aantal Protestanten,
kwam er een Hervormde gemeente. Nauw
lettend werd toegezien of er geen vermom
de priester kwam om de verlaten schapen
zijner kudde op te zoeken. De verhouding
tusschen de Roomschen en de niet-Room-
schen was niet altijd gunstig.
Vooral toen op 25 Nov. 1668 de predikant
Joh. Stuirbout tijdens den kerkdienst te
O u d e m a n (Eiland) door eenige Room
schen was vermoord en de daders niet kon
den worden ontdekt, moesten de Room
schen het een tijd lang bezuren. De plak
katen tegen hen werden strenger gehand
haafd en uitgevoerd dan vroeger.
De komst der Hugenooten en der Salz-
burgers, die om 't geloof uit hun eigen
land waren gevlucht en in Staats-Vlaande
ren een vaste woonplaats hadden gevonden,
deed de verhouding tusschen de Protestan
ten en de Roomschen niet verbeteren.
De meeste landerijen waren in het be
zit der Hervormden. De abdijen en kloosters
uit Vlaanderen, die in Staats-Vlaanderen
veel eigendommen bezaten, stonden veel
van hun goederen af tegen geringe prijzen
uit vrees, dat zij door de Staten-Generaal
verbeurd verklaard zouden worden. Vele
polders werden ingedijkt door Zeeuwsche
families (Cats, Lampsins, enz.) Toch waren
er, vooral aan de grensstreken, betrekkelijk
nog veel Roomschen.
De vrede met Spanje werd in 1648 geslo
ten, doch de grenzen van Staats-Vlaanderen
werden eerst in 1664 te Brussel geregeld.
Zoo is het te verklaren, dat vroeger te S t.
L a u r y n s een Hervormde gemeente
heeft bestaan en dat twee schepenen (be
stuursleden) van Middelburg in
Vlaanderen Hervormd moesten zijn.
a ter verziete was. En ie zat nie' nae' z'n
zin ok. Te midden op de vloer en de meid
tussen um en de vrouwe.
Maere, zie is 'ier, ie was noe ok wè van
die kracht: a ter êenmael wat in z'n 'öod
zat, dan most dat gebeure. Zö dus: êest
richtten ie z'n eigen mie' een paer woorden
toet de vrouwe, toen neemt 'n die meid
zowat in 't ver-'öor, of da' ze van de winter
ok nae' de Vrage zou komme en zö-a' er
werènteg: onstrant wig laet 'n daer op vol-
ge, dat 'n nog wat mee den baes en do
vrouwe allêeneg te bespreken dus mee
andere woorden: „bobber jie dan noe maer
op". Die meid was a blie-e da.' ze wig kust
vanselft en den domenie zetten, gauw
besloten, z'n stoel tenden den taefel, ie lei
z'n ellebogen der op, z'n puupje in z'n 'and.
Kiek, noe zat 'n nae' z'n zin. Zö den dat,
tuus, bie z'n eigen bedocht. Die andere
ménsen zwege, die wachtten, mee wat a
den domenie voe' den dag zou komme. Om
z'n meegevoel te töonen gaf 'n toen êest
'n gróte zucht en toen begust 'n:
„Ik wou eens met u beiden praten over
het droevige verlies, dat Uw zoon en doch
ter, - en ook U te betreuren hebt. Voor
al de jonge moederen van begun toet
einde beschreef 'n toen 'oe groot a dat
verdriet van een moeder toch wè' weze
mot. Zö noe en dan 'ieuw 'n dan is even op,
om ze de gelegenteit te geven is uut te spie-
en over die schoondochter, dan zou ie dae'
gebruuk van kunne maeke om ze d'r ver
keerdheden onder 't óoge te brengen en op
d'r plichten te wiezen. En dan zou dat gauw
genoegt voe' mekare weze.
Mae', vergé' me dat gieng ok wee'
nie' volgens a ten verwacht Ie kreeg
oal mae' g'liek. Van den baes nie', die sprak
gin woord. Mae' de vrouwe zei: „ja, dat is
zö-a' één van de ergste diengen, die a een
méns kan overkomme", en „den ouwen dok
ter vroeger zei oltied: da' een kind z'n
ouwers mö' begraeve, dat ligt in de loop
van de natuur, mae' as een ouwer zukke
jonge kinders nae' 't kerk-'of brienge mot,
dat is hartverscheurend", en „ja, 's aevens
op bédde gae' 'k zö in gedachten 't durp
wè' is rond, mae' da' 's vrêed, zövee' mén
sen a ter bin, die a ter êeste kind motte
missen
En dien jongen domenie, ja, dat was
ok mae' een méns, dae' mag je ok 't on-
meugelikke nie' van verge', die begust
zachtjesan werm te worren. Die was van
'uus 'ekomme om vrede te stichten, maer
inplekke van dat, kreeg 'n noe agauw mêer
zinne om der is wat öp te doen. Ie 'ieuw
z'n eigen in zövarre nie' meer in, dat 'n
rechtuut zei: „wanneer U dat zóó aanvoelt,
hoe kan U dan goedpraten, dat U nooit Uw
kleinkind onder de oogen hebt gehad?"
Den baes rees op en twint a ten den
uzen uutgieng, zei ten: „dat ei mien ok ge
noegt 'estoke". 't Was de oalderêeste keer
dat 'n dae' een woord van over z'n luppen
liet komme. Mae' dae'-mee zat den domenie
der noe allêne voe', en die 'ieuw vol: „hoe
verklaart U dat?"
„Mae' domenie", zei de vrouwe, en toen
'ieuw ze op, net ofda' ze te verwonderd was
om woorden te kunne' vinden. „Oe 'k het
noe toch mee je? As dat méns d'r plicht
nie' kent tegenover d'r ouwers dan kan i k
dae' toch nie' an doe-e, zeker?" Den dome
nie boog 'n bitje nae' d'r toe en die keek
staer in d'r gezicht: „Zou U haar vriende
lijk ontvangen hebben, als ze gekomen
Thans liggen beide dorpen in België. Bij het
Barrière-tractaat in 1715 werd een deel der
grenzen zuidelijker gelegd. Aan de
Roomsch—Katholieken, die hierdoor bij de
Republiek kwamen, werd echter volkomen
vrijheid van godsdienst gegeven.
In den loop der 18de eeuw kwam er een
langzame verbetering tusschen beide par
tijen. De tegemoetkomende houding kwam
niet van de Hervormde kerkeraden, inte
gendeel, maar van de Staten-Generaal.
In de steden en de dorpen, waar een vrij
groot aantal Roomschen woonden, werd
vergunning gegeven, al was het tegen be
taling van 'een jaarlijksche som, om in een
schuur hun godsdienst uit te oefenen.
In deze zoogen. schuurkerken
werd -de dienst vooral in het Oostelijk deel
eerstgeleid door paters Recoletten (Fran
ciscaners) Door de resolutiën der Staten-
Generaal in 1731 werden die geestelijken
uit Zuid-Nederland niet meer toegelaten en
moesten alleen wereldlijke priesters de
diensten verrichten. Hierdoor bleef er een
vaste kern van Roomschen.
Hoeveel jammer de omwenteling in 1795
aan ons land ook bracht, al had zij ook
meer dan één goede zijde, voor de Room
schen was zij de dageraad voor een betere
toekomst. Op tal van plaatsen kregen zij in
de jaren 1795 en 1796 een eigen parochie
met kerk zonder te staan onder een strenge
toezicht der regeering.
Toen echter Staats-Vlaanderen eenmaal
bij de Fransche republiek was ingelijfd,
werd in 1797 van de pastoors een bepaalden
eed van trouw geëischt. Niet allen volde
den hieraan. Het gevolg hiervan was, dat
zij werden gevangen genomen en de kerk.
diensten in hun parochies voorloopig moes
ten worden gestaakt. Na een paar jaar wer
den zij vrij gelaten. Voor de Hervormde ge
meenten was het een niet minder moeilijken
tijd. Daar de streek niet meer aan ons land
behoorde, werden de salarissen der predi
kanten niet uitbetaald. De Franschen de
den het ook niet. Vele predikanten lieten
hun gemeenten in de steek en vertrokken
naar Holland. Dat dit voor 't kerkelijk le
ven in zoo'n woeligen tjjd niet bevorderlijk
was, is te begrijpen.
Zoo stond sinds 1777 te Axel ds. J. W.
Hoog. Bij de komst der Franschen in 1794
vluchtte hij dadelijk naar Walcheren, waar
zijn familie woonde. Als proponent of candi
daat had hij van 17621764 te Ritthem ge
staan. Toen deze gemeente in 1795 vacant
kwam, werd ds. Hoog weer naar zijn vroe
gere standplaats beroepen.
(Wordt vervolgd)
R. B. J. a. M.
(Nadruk verboden).
was?" vroog 'n. Ze trok d'r schoeren nae'
boven: „dat is nie' gebeurd, dus daer 'oeve
me nie' over te praten". Ie 'ieuw nog an:
,„en als ze nu komt en vraagt om Uw
moederlijke liefde?" „Domenie", zei ze, en
ze keek as een mêester nae' een stoute jon
gen, „ik deele nie graag ripperdementen
uut, mae' noe mö' 'k je toch zegge, dat het
je nie' toekomt om 'ier voe' voorzienigheid
te wille spelen. Zien wegen bin nie' ónze
wegen, en ik bin 'elêerd om dat an den
Eêre over te laeten". Ze gieng avast a nae'
de gank en den domenie kust toen toch nie'
allêene bluve zitte. Onderwegt naer uus
vroog z'n eigen of: „zou ik ooit die karak
ters leeren doorgronden?"
Reken maar van noppes, 'oor.
Je bent door Veere met me heengetogen,
je waart het blonde Holland rein,
je hebt me daar onmerkbaar diep
[bewogen
je ziel kwam door den avond
[heengevlogen
was als een wijn
We waren langs het Gat getrokken;
het was een heerlijk bij me zijn
't werd laat, de dag viel al aan brokken,
de „Steenen Beer" van Veere lag te
[lokken
in schemer-lijn
Toen zijn wij daar de wallen omgeloopen,
als kind'ren blij, benieuwd naar höe
[het was
en d'avond mild kwam op ons
[toegekropen,
de regen joeg verkneuterd alles thoope:
verwaaide blaeren op 't strategras.
Dan hebben we in deemster 't schoons
bekeken
ik zag het al, maar dronk Eet nu
[opnieuw;
je waart geen aempje van mij
[afgeweken
je ziel stond blinkend wit gelijk een
Ckoof gestreken,
verzeeuwd, gansch nieuw!
Toen heeft zich wis een kanten web
[gesponnen,
we merkten 't geen van beiden, 't was
[rag-fijn;
wij zóchten in den regen, maar 't was
[in ons völ zonnen
wij stonden ievers stil, maar hoorden
[honderd bronnen:
de Maagd van Veere hield ons aan de
[lijn!
Tenslotte kregen wij wat we behoefden,
wij reden in een sluier-regen voort;
het wonder werkte waar wij verder
[toefden
ondwingbaar door, langs welken kant
[wij loefden,
't had ons bekoord!
En nü nog zelfs, na zoo een reeks van
[jaren
je bent nog steeds mijn blonde Holland
[rein
kan ik op eenzame avonden ontwaren,
wat toen in ons getweeën is gevaren,
dien avond laat in Veere's zieleschijn!
Het is een schat, men kan zoo'n schat
[niet schatten
dat is een spinsel uit verdroomde stêe,
als gouden kleinood, in sneeuwreine
[watten,
is 't blijven flonk'ren aan mijn harte-rêe.
Als dan soms levensbitternis komt
[dreigen
en ik op Hollands wegen dwaal,
dan zoek ik Veere's kleinood, dat doet
[zwijgen
al kranke stemmen moeten daarvoor
[neigen,
dan sterft de kwaal
En ik, verkneuterd als een Zeeuwsche
[jongen,
tuur naar 't mysterie, luister naar 't
[lied
en adem vrijer met gevulde longen
en kijk met jou, naar opgeklaard
[verschiet.
M. v. d. V.
39e week 1889.
Benoemd tot burgemeester van Nieuw
en Sint Joosland de heer A. van Waarde.
Aan de hooge school te Leiden is met
goed gevolg het theoretisch artsexamen af
gelegd door den heer J. L. C. Wortman te
Zaamslag.
In de te 's Gravenhage gehouden alge-
meene vergadering van de Ver. voor lijk
verbranding is in beginsel besloten tot op
richting van een e'ersten lijkoven in Ne
derland.
Gepensioneerd de luitenant-kolonel J.
H. Folkerts, provinciaal-adjudant in Zee
land en in diens plaats benoemd de kapitein
D. J. H. van Aken.
De heer A. J. Dronkers van Middel
burg heeft te Utrecht zijn examen als can-
didaat in de letteren cum laude afgelegd.
De heer L. Vogel te Middelburg is op
de Parijsche tentoonstelling voor zijne
brandkasten met de bronzen medaille be
kroond.
De electrische verlichting van de ver
gaderzaal der Tweede Kamer zal nog dit
jaar worden aangelegd.
REDACTEUR: J. M. MULLIÓ.
Middelburg.
o
Vrijdag 22 Sept. werd de eerste ronde
van den win terwedstrijd van de Middel-
'ourgsche Schaakclub gespeeld.
De uitslagen waren als volgt:
Groep I:
J. M. MulliéB. Wagenaar 10
H. StroobandI. v. Noppen 10
H. J. KraakJ. F. Heemskerk 10
W. de GraafP. M. de Kleijn afgebr.
J. ScheltensG. Barth
A. SnethlageJ. de Baare afgebr.
A. DaniëlseJ. C. Lavooy
o
Groep II:
J. SinkeA. den Hollander 10
I. DaniëlseJ. Ton - 10
G. v. d. PloegI. Blokpoel 10
C. de QuartelWitvoet afgebr.
o
Hieronder eep partij uit dezen wedstrijd:
Wit: J. SCHELTENS.
Zwart: P. BARTH.
Damepion-o pening.
1. d2d4 Pg8—f6 2. Pgl—f3 d7—d5
3. e2e3 Lc8—f5 4. Lfl—d3 e7—e6
5. c2c3 Lf5 x d3 6. Ddlxd3 c7—c5
7. Pbld2 c5xd4 8. e3xd4 Lf8—e7
Direct Ld6 lijkt beter.
9. o—0 0—0 10. Tfl—el Pb8—d7
11. Pd2fl Pf6e4 12. Pf3d2 Pd7—f6
13. Pfl—g3 Pe4xd2 14. Lclxd2 h7—h6?
Deze zet beteekent een ernstige verzwak
king van de koningsvleugel.
15. f2f4 Le7d6 vergelijk opmerking 8e
zet van Zwart.
16. Telfl Dd8d7 Dc7 lijkt hier sterker
17. Talel Ta8e8 18. f4f5 een po
ging om het initiatief te nemen. Maar na 18.
e6e5 bereikt Wit weinig.
18Ld6xg3? inleiding tot een
manoeuvre, welke bij het juiste tegenspel
van Wit, Zwart onmiddellijk de partij had
gekost.
19. Dd3xg3 Pf6e4
Stelling na 19Pf6—e4?
pM W/A
ÉJl
y/''yrtrvi-y/
abcdefgh
20. f5xe6? Jammer. Wit kon hier eenvou
dig winnen door: 20 Telxe4 d5xe4 21.
f5—f6! g7g6
22. Ld2xh6 en de Zwarte koning zit in een
matnet waaraan geen ontkomen meer is.
20Te8xe6 21. Dg3—d3 Pe4xd2
22. Dd3xd2 Tf8—e8 23. Telxe6 Dd7xe6
24.Dd2f4 h6h5 25. h2—h3 g7—g6
26. Df4—f3 De6e3t 27. Df3xe3 Te8xe3
28. Kgl—f2 Te3e6 29. Tfl—el Te6xel
30. Kf2xel Nu is een eindspel ontstaan,
waarbij Zwart overwicht heeft op de Ko
ningsvleugel, Wit op de Damevleugel. Men
besluit door te spelen.
30g6g5 31, Kei—f2 f7—f5
32. Kf2—f3 Kg8—f7 33. g2—g3 Kf7—e6?
Beter was eerst b7b5
34. h3h4 Ke6f6 Zwart's vorige zet was
zuiver tempoverlies.
35. a2a4! Nu is b5 verhinderd.
35b7b6 Had Zwart er tijdig
voor gezorgd de Witte Damevleugel vast te
leggen, dan had hij nu 35f5f4
kunnen probeeren. B.v. 36. hg:f Kg: 37.
gf:t Kf5 en Zwart heeft kansen door de
vrijpion. Nu gaat deze manoeuvre echter
niet op.
36. b2b3 a7a6 37. c3c4 d5 x c4
38. b3xc4 a6a5 39. h4xg5f Kf6xg5
40. d4d5? Hier moest c4c5! want na
40b6xc5 41, d4xc5 wint wit
en ook na 40b6b5.
40Kg5g6 41. Kf3—f4 Kgo—f6
42. d5—d6 Kf6—e6 43. d6—d7 Ke6xd7
44. Kf4 x f5 Kd7c6 45. Kf5—g5 Kc6—c5
46. Kg5xh5 Kc5 X c4 47. g3—g4 b6—b5
48. a4xb5? Direct g4g5 moest Wit pro
moveert met schaak. Winst is dan echter
nog niet zeker.
48Ke4xb5 49. g4g5 a5a4
50. g5g6 a4a3 remise.
Bottels, hoe men die Confijten zal.
Neemt Bottels en schraapt ér eerst de
doorens schoon af met een mesje, en de
korrels van binnen door eerst schoon uit
gedaan, en dan in pompwater, daar men
zo veel zout in gedaan heeft, als men tus
schen de voorste vinger en de duim vatten
kan, laaten opkooken, en ze moeten maar
in dat water gedaan worden, als het kookt;
en als ze zagt genoeg zyn, schept men ze
uit op een doorslag, en men zet ze te ver
koelen, en in de bottels doet men dan van
binnen een stukje citroenschil, en een
stukje kaneel dat men ér doorsteekt. Dan
neemt men een pint regenwater, en een
pond broodsuiker tot ieder pond bottels;
en men maakt eerst de syroop, en als die
klaar en wat verslagen is, doet men dezel
ve daar in: en als ze zagt genoeg zijn daar
uit geschept, en in een pot gedaan is heel
goed.
van Kantonrechter te Schoonhoven komt
o.a. voor mr. B. W. F. Kronenberg, sub.
Op de aanbeveling voor de vacature griffier bij de Arr. rbk. te Rotterdam.
