lp U C GOESGHE COURANT Met D.K.W. geen nood DE BENZINE IS DUURDER! Zealand's grootste industrie geelt hoop. De Engelsche pers wijst het Duitsch-Russische vredesaanbod af De samenwerking is niet van harte, meent Reuter. C DE LEEUW De Scheldekan al haar opdrachten op tijd afleveren en heeft geen gebrek aan materialen Eerder te weinig werkkrachten dan te veel. Zeeuwen bouwen Zeeuw sche boot. Duitschiand kreeg meer dan men verwachtte. Ook de Fransche kranten wenschen voortzetting van den oorlog. „Een onbeschaamdheid van misdadigers." „EEN KWESTIE VAN LEVEN OF DOOD." Duitschiand wacht af. Hulp aan Poolsche slachtoffers. Toch een voorstel voor een Poolschen staat? „HET IS TIJD EEN BOTSING IN HET WESTEN TE VOORKOMEN." 1 liter op 5070 K.M. Snelheid: 70—80 K.M. D.K.W* is zuiniger, beter en mooier WIJ VERHOOGEN GEEN PRIJZEN NOG STEEDS Fl. 245.— M'burg Tel. 669 Vfiss. straat 39—41 (Ingez. Med.) Kostwinnersvergoeding voor gemobiliseerden. Verzoek om sieunverhooging. POOLSCHE PROTESTEN. NUMMER 281 182e JAARGANG Dagblad. Uitgave C.V. De Middel- burgsche Courant. Bureaux: te MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28, Tel. Redactie 269, Administratie 139; te GOES: Turf kade, Tel. 2863. Post giro 359300. Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Weekabonne menten in Middelburg en Goes 18 ct. DRIE BLADEN j NIDDELBURGSCHE COURANT EERSTE BLAD ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1939 Advertentiën 30 cent per regel, ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Bij contract lager. Tarief op aanvraag. Familieberichten en dankbetuigingen minimum 2.10. „Kleine Advertenties", maximum 6 regels, 75 cent, bij vooruitbetaling. „Brieven, of adres bureau v. d. blad" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct. Dezer dagen hebben wij het weinig roos kleurige toekomstbeeld van een van Zee- land's belangrijke instellingen geschetst, n.l. van de stoomvaartmaatschappij, die den naam van onze provincie draagt, en die door invloeden van buiten op onvoorziene moeilijkheden dreigt te stranden. Over Zee- land's grootste industrie, de koninklijke maatschappij de „Schelde", die het lot van duizenden inplaats van honderden gezinnen in ons gewest in handen heeft, het bedrijf waarmede niet slechts Vlissingen maar de geheele naaste omgeving van deze stad staat of valt, kunnen we gelukkig betere, hoopgevende perspectieven laten zien. Men behoeft maar langs de enorme ge bouwen van de „Schelde" te loopen, en men weet reeds, dat de oorlog op dit be drijf nog geen vat heeft. Scheepsrompen verrijzen boven de schut tingen; overal klinkt het lied van den ar beid; nieuwe, geweldige gebouwen ontstaan uit staal en baksteen. Op niet alle Nederlandsche werven gaat het momenteel zoo toe. Maar de „Schelde" werkt, en g e e f t werk! In Vlissingen dreunen de hamers, ratelen de klink-apparaten, sissen de laschtoestel- len Bij de „Schelde" wordt gewerkt alsof er „geen vuiltje aan de Europeesche lucht", alsof alles normaal is. Terwijl vele scheepswerven elders in ons land reeds thans met materiaal-moeilijkhe den te kampen hebben, en dientengevolge een gedeelte van haar personeel, voorname lijk metaalarbeiders, hebben moeten ont slaan, vinden de werkzaamheden op de Zeeuwsche werf, bij de koninklijke maat schappij de „Schelde" regelmatig voort gang. Er is voldoende materiaal aanwezig om alle aanvaarde opdrachten, al dan niet reeds in bewerking, te voltooien. Behalve het passagiersschip van 21000 ton voor den Rotterdamschen Lloyd, dat in 1941 het vlaggesehip van deze onderneming zal zijn, liggen op de hellingen van de „Schelde" twee onderzeebooten en twee ja gers voor de Nederlandsche regeering. De eerste onderzeeboot wordt de volgende maand te water gelaten; de tweede in De cember. Tegen het einde van het jaar zal met de proeftochten van den eersten onder zeeër al een begin kunnen worden ge maakt. Verder zal binnenkort de kiellegging plaats vinden van de motorveerbootvoor den provincialen stoom- bootdienst op de Wester- schelde, die juist dezer dagen aan de „Schelde" is gegund. In verband met de opdrachten waarover de Zeeuwsche werf beschikt, en mede om dat het materiaal vooralsnog geen stagna' tie zal veroorzaken, worden ook de in den loop van dit jaar aangevangen, aanzien lijke uitbreidingen van de machinefabriek °P normale wijze voltooid. Tot nu toe is de machinefabriek ruim van orders voor zien. Behalve voor de op de eigen werf in aanbouw zijnde schepen, worden er de ma chines en de ketels vervaardigd voor de kruisers, die op andere werven worden ge bouwd. In de vliegtuigafdeeling van de „Schelde", die in korten tijd zoo'n groote vlucht nam, komt men sedert het uitbreken van den oorlog handen tekort. Van het meestal jon ge personeel aan deze afdeeling verbonden, is n.l. ruim 25 gemobiliseerd, hetgeen tot gevolg beeft, dat stagnatie in de uitvoering der opdrachten, en tevens in de plannen ontstaat. Hoewel ook in de overige afdee lingen vrij veel arbeiders ontbreken, doen de moeilijkheden zich daar niet in dezelfde mate gelden. De werving van geschoold personeel vormt momenteel de grootste moeilijkheid waarmede de „Schelde" te kampen heeft' En nieuw is deze niet. Bekwame metaalarbeiders van elders zijn weliswaar bereid naar Vlissingen te gaan werken, maar omdat er in de Scheldestad of in de naaste omgeving geen huizen voor hen zijn, blijft de vraag het aanbod over treffen. Ondanks de vele huizen, die de laatste jaren in Vlissingen zijn gebouwd, is er nog een dusdanig tekort aan woongele genheid, dat de „Schelde" bij haar perso- neelwerving er de kwade gevolgen van on dervindt. In verband met het vrijwel permanente tekort aan personeel heeft men aan de „Schelde" uiteraard ook den blik wel eens op Zeeuwsch-Vlaanderen laten vallen en ge tracht jongelui van daar in Vlissingen aan het werk te stellen en verder te bekwamen. Deze poging schijnt voornamelijk te stran den op bezwaren, voortvloeiende uit de bootverbinding tusschen Vlissingen en Bres- kens. Het tekort aan personeel, en de wellicht in den schoot der toekomst verborgen moei lijkheden van anderen aard ten spijt, gaat het Zeeuwsche scheepsbouwbedrijf voort zijn outilleering te verbeteren. Het groote dok, welks bouw door de instorting van een betonnen wand aanzienlijke vertraging ondervond, is thans klaar, en voor den af bouw der onderzeeërs en voor eventueele reparatie-werkzaamheden zal het weldra goede diensten kunnen bewijzen. Elders op de uitgebreide terreinen van de „Schelde" is al rekening gehouden met de mogelijk heid, dat de metalen brug, die eerlang de verbinding tusschen Zuid- en Noord-Beve land zal vormen, door de Zeeuwsche fabriek zal moeten worden gebouwd. In hoeverre op den duur de „Schelde" door het stijgen van materiaalprijzen en van loonen, welke eventueele toekomstige orders zullen beïnvloeden, te kampen zal krijgen met sommige moeilijkheden, die zich thans op enkele andere Nederlandsche werven al doen gelden, is bezwaarlijk te zeggen. Het stemt echter tot voldoening, dat deze moeilijkheden Zeeland's grootste industrie thans, en ook in de eerste toe komst, nog onaangetast laten. Algemeen werd, buiten Duitschiand en de Sovjet-Unie, voorspeld, dat Rusland zich zijn hulp aan Duitschiand in Polen duur zou laten betalen. Men bezag het ongeveer zoo, dat Rusland het grootste deel van Po len zou opslokken, terwijl Duitschiand zich tevreden moest stellen met wat de Sovjet- Unie liever niet wilde hebben. Het is anders uitgekomen. Duitschiand heeft niet alleen meer gekregen dan het in 1919 heeft moeten afstaan, het heeft daar bij een geweldig uitgestrekt grondgebied in beslag genomen, dat vroeger aan Rusland behoorde. De nieuwe grens loopt ongeveer midden door dit gebied heen. Wat de economische winst voor Duitsch iand betreft, het krijgt de haven Gdynia, waaraan in de laatste 2D jaar millioenen ten koste zijn gelegd. Het krijgt de sterk gegroeide Poolsche visscherij, het meeste van de Poolsche veeteeltgebieden, belang rijke streken voor wol, wijn, suiker, aard appelen, textiel, erts, zout, steenkool en graan. Rusland legt de hand op het Poolsche petroleumgebied, de groote bosschen, de spinnerijen en de aardewerkindustrie. (Men zie de kaart hiernaast). Het conservatieve Engelsche dagblad de „Times" noemt de Duitsch-Russische over eenkomst een „onbeschaamdheid". Het lang beloofde „vredesoffensief" aldus het blad, is nooit anders dan als manoeuvre bedoeld en als manoeuvre is het nog niet eens ver nuftig. Het antwoord daarop kan gemakkelijk gegeven worden, doch het is alleen moeilijk, dit in de normale diplomatieke bewoordin gen te doen. Er kan met het Hitlerisme geen vrede zijn. De betrekkingen met Sta lin zullen beslist worden door de gebeurte nissen, wanneer deze zijn bedoelingen, wel ke nog verre van duidelijk zijn, onthullen. Engeland heeft geen twist met de Sovjet- Unie gezocht en het blijft te bezien, of Rus land twist met Engeland wil. „De „Daily Telegraph" zegt, dat de Duit- sche hoop om Rusland te gebruiken tot het dicteeren van een vrede, tot mislukking ge doemd is. Indien Rusland met vijandelijk heden zou dreigen, zou het antwoord der geallieerden precies hetzelfde moeten zijn, doch het is hoogst onwaarschijnlijk, dat Stalin tot dat uiterste zal overgaan. De „Daily Mail" zegt: „Wij verwerpen de vredesvoorwaarden van Hitier. Het aan bod van Hitler en Stalin is verachtelijk. Twee misdadigers, wier handen druipen van het bloed, vragen de gerechtigheid hun misdaad door de vingers te zien en hen in vrede te laten gaan. Welk een onbe schaamdheid, welk een dwaasheid! Enge land en Frankrijk hebben plechtig ver klaard Polen te zullen herstellen en geen vrede te sluiten met het Hitlerisme. Aan deze verklaring houden wij vast." Naar aanleiding van de Duitsch-Russi sche overeenkomsten schrijft de „Petit Pa- risien" dat deze in eenige regels alles in houden wat noodig is opdat de Engelschen, Franschen en neutralen weten, begrijpen en oordeelen. De „Petit Journal" schrijft: „Zeer con creet en zeer brutaal beteekenen zij een kwestie van leven of dood voor alle vrije volken. Het is een beslissende strijd tus schen beschaving en barbarij. D'Ormesson schrijft in de „Figaro", dat geen enkele vrede mogelijk is met mannen, die op diplomatiek zoowel als op ideolo gisch terrein alles verraden hebben. „Ordre" gelooft, dat Duitschiand meer belang heeft bij een onmiddellijken vrede dan Rusland. Wij merken op, aldus het blad, dat het in strijd zou zijn met het Russische belang, indien in de naaste toekomst vrede zou komen. Duitschiand zou dan in staat zijn zich naar het Oosten te keeren. De „Berliner Boersenzeitung" schrijft: Wij kunnen de beantwoording van de vraag: „Oorlog of vrede?" die wij tot Lon den en Parijs hebben gericht, met gelaten heid tegemoet zien. Het risico ligt bij Enge land en Frankrijk. De „Voelkischer Beobachter" verklaart: Dat de Führer en Stalin deze groote poli tieke daad zooals de imperialisten van het Westen ongetwijfeld zouden hebben ge- daan niet uitbaten tot een afpersing op hun tegenstanders, doch de hand tot vrede bieden, getuigt van een verantwoordelij k- heidsbewustzijn, dat ver uitgaat boven de grenzen van hun eigen nationale taken. De „Deutsche Allegemeine Zeitung" schrijft: Jarenlang hebben Engeland en Frankrijk te Genève geprobeerd Europa den wil van een kunstig uitgerekende meerderheid op te dwingen. Thans staan zij voor een echte meerderheid tegen de voortzetting van den oorlog. Want bij den grootste neutrale, Rus land, en bij de andere groote neutrale mo gendheid Italië komt ook de verklaarde vre deswil en het overeenkomstige vertrouwen in het geheele gebied van het Zuid-Oosten". Onder den naam „Front Polonia" is in Zwitserland een vereeniging opgericht tot het verleenen van hulp aan de slachtoffers van den oorlog in Polen. Aan het hoofd van het comité van actie staan de bisschop pen van Lausanne en Sion, verder vele volksvertegenwoordigers, geleerden en in- dustrieelen en ook Paderewski, de beroem de pianist en oud-president van Polen. In een proclamatie wordt gezegd, dat Polen en Zwitserland zijn verbonden door oude en hechte banden van vriendschap. Polen is, evenals Zwitserland, trots op zijn vrijheid en onafhankelijkheid. Deze voorpost van de Christelijke bescha ving in Europa wordt in dezen tijd bezocht door een beproeving, welke zelfs in zijn be wogen geschiedenis een buitengewoon tra gische plaats inneemt, afgezien van iedere politieke overweging. De diplomatieke correspondent van het Eengelsche Reuterbureau verklaart: In drie opzichten is de laatste bedrijvig heid in Moskou zeer belangrijk, aange zien daaruit blijkt, dat de samenwerking tusschen Nazi's en Sovjets niet zoo van ganscher harte en volledig is als op het eerste gezicht zou lijken. Ten eerste voorziet de Russisch-Duitsche overeenkomst niet in automatischen bij stand aan Duitschiand ingeval van een voortzetting van den oorlog, doch spreekt aleen van beraadslaging over de noodige maatregelen,. Ten tweede gaat juist op het oogenblik van de onderteekening van de Russisch-Duitsche overeenkomst de Sovjet-Unie een vorm van militair bond genootschap aan met Estland, dat uitslui- (titid tegen Duitschiand geiricht i,~\ eij ten derde heeft de Sovjet-Unie afgezien van een groot deel van den buit, die het door Duitschiand was aangeboden bij de eerste preliminaire deeling van Polen, naar het schijnt hoofdzakelijk, omdat da; deel door Polen wordt bewoond. Door deze daad, zoo vervolgt de diplo matieke correspondent van Reuter, geeft de Sovjet-Unie een bevolking van drie millioen Polen op, ten einde de ethni- sche grens van Wit-Rusland en de Oe kraïne te houden. De diplomatieke correspondent voegt hieraan toe: Het feit, dat geen annexatie is gepro clameerd, in het bijzonder door Duitsch iand, doet, naar in welingelichte kringen geloofd wordt, het denkbeeld aan de hand, dat Duitschiand wellicht zijn vredesaan bod aanlokkelijk zal maken met een voorstel betreffende een onafhankelijke)! Poolschen staat onder den een of ande ren vorm van Duitsehe hegemonie. Het is onnoodig er op te wijzen, dat zij de psychologie der geallieerden geheel ver keerd zullen hebben begrepen, wanneer zij zich inbeelden, dat een dergelijk voor stel eenige kans op succes heeft. De Italiaansche „Relazioni Internazio- nali" schrijft, dat Mussolini vele pogingen in het werk heeft gesteld om een herzie ning der onrechtvaardigheden van Ver sailles te verkrijgen en den vrede te be houden. Nu het conflict in Polen is geëindigd, aldus het blad, is het tijd een verschrik kelijke botsing in het Westen te voorko men. Het is een illusie, reeds opgegeven po sities te willen handhaven of herstellen Het standpunt van Italië tegenover den nuteloozen oorlog in het Westen is in overeenstemming met de nationale be langen van Italië, zijn politieke verbinte nissen en verdragen en met den wensch van alle volken, ook het Duitsehe. Het ingrijpen van Rusland tot het herkrijgen van gebied, dat het voor den wereldoorlog bezat, wordt geheel natuurlijk verklaard, door de beslissingen, die de Westelijke mogendheden voor en na Versailles ten nadeele van Rusland hebben getroffen. Na de zware offers, die Rusland ge bracht had om de Westelijke mogendhe den te helpen, had het een uitgestrekt ge bied en belangrijke uitvalspunten naai het Westen verloren. Het is volkomen lo gisch, dat Rusland deelneemt aan een herziening, die een herstel der betrekkin gen met Midden-Europa mogelijk maakt Duitschiand, zoo vervolgt het Italiaansche blad, kan thans de reusachtige massa zijner divisies aan het Westelijk front in 'het vuurbrengen. De weermacht van Duitschiand is superieur aan die van En geland en Frankrijk, speciaal op het ge bied van het luchtwapen. Engeland leeft voor tweederden van leveranties overzee. De resultaten van den duikbootoorlog hebben reeds aangetoond, dat de blokka de een tweesnijdend zwaard is. want wij garandeeren Op de vragen van het Tweede Kamerlid den heer Posthuma betreffende de bere kening van het bedrag der kostwinnersver goeding voor gemobiliseerden, die in de werkverschaffingen waren geplaatst, heeft de minister van Defensie geantwoord: Voor hen, die in de werkverschaffing wa ren geplaatst, wordt het daar verdiende loon als grondslag voor het vaststellen van het bedrag der kostwinnersvergoeding ge nomen. Voor degenen, die wisselvallige in komsten genoten onder welke categorie mede worden begrepen zij, die nu eens in de werkverschaffing waren geplaatst en dan weer steun ontvingen wordt bedoel de grondslag zooveel mogelijk gevormd door het gemiddelde hunner inkomsten. Dit gemiddelde zal liggen beneden het loon en boven den steun. De minister is van oordeel, dat de be staande regeling, wat het rejtening houden met de werkverschaffingsloonen betreft geen wijziging behoeft. Het hoofdbestuur van den Neutralen bond van personeel in de voedingsbedrijven heeft tot den minister van Sociale Zaken een adres gericht, waarin verzocht wordt tot een steunverhooging van vijftig procent te besluiten, daar de prijzen der levensmid delen door de thans heerschende omstan digheden met circa vijftig procent zijn ge stegen. De ïninder-bedeelden (n.l. werk loozen en steuntrekkenden) moeten zich dientengevolge van veel verstoken zien. Hun kinderen ondervinden in de eerste plaats daarvan de funeste gevolgen. De Poolsche ambassadeur te Londen heeft vanmiddag 'n bezoek gebracht aan den En gelsche minister van Buitenl. Zaken, Halifax, en bij hem een protest doen hooren tegen de RussischDuitsehe overeenkomst ten aanzien van Polen. „De Poolsche natie beschouwt deze daad van brutaal geweld als nul en van geener waarde", aldus de ge zant. Ook de Poolsche ambassadeur in Parijs heeft een protest doen hooren aan de Fran sche regeering tegen de DuitschRussische overeenkomst.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 1