PBIIAarnhem pmspicius BELGIË IN ZIJN NEUTRALE POSITIE. De beuFS past zich aan. ALGEHEÜE HADDELSKEIHIIS Onze Zuiderburen bezien de toekomst voorloopig betrekkelijk optimistisch. Groote speculatieve be drijvigheid. Winstne- mingen na den hausse. Extra kosten voor de scheepvaart. middenstanders vo/g een (Ingez. Med.j Een omwenteling in de auto-industrie? Een Zweedsch uitvinder rijdt op petroleum en water Dronken studenten in een auto. Ernstige botsing onder Wouw. Kalmte na de aanvankelijke consternatie. GUNSTIGE ECONOMISCHE PERSPECTIEVEN, SOCIALE MAATREGELEN. MOHAMMEDANEN NEMEN DIENS1 IN HET FRANSCHE LEGER, CHINEESCH GUERILLA- AANVOERDER UITGELEVERD. INGEZONDEN STUKKEN DE KERKELIJKE KWESTIE IN OOST- EN WEST-SOUBURG. Luchtbeschermingsplicht en de veerkracht onzer weermacht. Financieel economisch weekoverzicht. Het proces van aanpassing der beurs aan de door den oorlog geschapen verhoudingen is nog in vollen gang. Voor een deel bestaat het nog uit een tastend zoeken naar dat, wat volgens menschelijke berekening zal gaan komen, ten deele is echter reeds een vaste richting ingeslagen, naar het, in de verte wenkende doel van oorlogswinsten voor bepaalde bedrijfstakken. De verwach tingen, die men aanzien van de economi sche ontwikkeling in oorlogstijd koestert, zijn uiteraard voornamelijk gebaseerd op datgene, wat men gedurende den vorigen oorlog heeft meegemaakt. Men herinnert zich de ware honger naar goederen, die des tijds is ontstaan en de phantastische prijs stijging, welke daaruit is voorgevloeid. Uit vrees, zich niet tijdig en tot de nog gelden de betrekkelijk lage noteeringen in het be zit te kunnen stellen van aandeelen van on dernemingen, die, naar men aanneemt, voornamelijk van den oorlog zullen profi teered haast men zich, reeds thans aan kooporders te geven, vaak zonder nauw keurige selectie, dikwijls ook zonder eenige koerslimite. Dit verklaart de wilde koers- sprongen, die men in de afgfdoopen week ter beurze heeft meegemaakt vooral voor aandeelen van ondernemingen, welker ka pitaal slechts van beperkten omvang is en waarvan dus slechts weinig materiaal ter markt pleegt te komen. Hiertoe behooren in de eerste plaats ver schillende Indische rubber- en andere cul tuurondernemingen, maar ook de kleinere scheepvaartmaatschappijen, welken aan deelenkapitaal tijdens de jongste crisis aan zienlijk gereduceerd is. Een betrekkelijk geringe vraag naar aandeelen van derge lijke ondernemingen kan des te moeilijker bevredigd worden, omdat het aandeelenka pitaal voor een deel vaak in vaste handen zit en omdat de huidige houders ook al we gens de verbeterde vooruitzichten slechts tegen aanmerkelijke hoogere koersen van hun bezit willen scheiden. Meer nog dan onder normale omstandig heden is het thans geboden, om bij het ver strekken van kooporders, vooral voor in courante fondsen, een koerslimite op te ge ven, wil men voorkomen, het aandeel tot een tientallen percenten hoogeren koers dan waarop men gerekend had naar huis te krijgen. Tenzij men inderdaad zonder eenige restrictie, coüte-que-coüte, de desbetreffen de fondsen wil verwerven, in de meening dat, wat heden duurkoop is, morgen wei eens goedkoop kan blijken te zijn. De speculatieve belangstelling heeft zich geconcentreerd op de aandeelen van onder nemingen, welke van de tot dusverre op de goederenmarkt reeds ingetreden prijsver- hoogingen profiteeren, van scheepvaart maatschappijen die voordeel trekken uit de al aangekondigde verhooging van vracht en passagierstarieven en voorts op shares van Amerikaansche „war-babies". Wat laatstgenoemde betreft, sloot de Amster- damsche beurs zich volkomen aan bij de speculatieve bedrijvigheid in Wallstreet, die op sommige dagen overweldigend was en voor eenige fondsen koerswinsten van 10 punten tegelijk met zich medebracht. De neutraliteitsverklaring van President Roo sevelt, die leveranties aan oorlogvoerende landen vrijwel onmogelijk maakt, heeft op de New Yorksche beurs niet den minsten in druk gemaakt. Men is er blijkbaar vast van overtuigd, dat in het binnenkort bijeen te roepen Congres de neutraliteitswet in dien zin zal worden gewijzigd, dat leveringen van wapens, munitie en andere goederen aan de belligerente landen weder zullen kunnen plaats vinden en men twijfelt er niet aan, of er zullen in dit geval op om vangrijke schaal nieuwe orders ontvangen worden. De eenige beperking daarbij zal dan vermoedelijk de bepaling zijn, dat de ontvangers der goederen zelf voor de ver-' scheping moeten zorgen en contant zullen moeten betalen, de z.g. „cash and corry"- ciausule. Het risico van verscheping en aan komst op de plaats van bestemming komt m dat geval geheel op rekening van de op drachtgevers en niet van de leveranciers. vJr' geen verwondering te wek- H' -I te.mP°. waarin de koersstijging was ingezet, niet behouden kon blijven. Al- 1e®n d°or wmstnemingen is herhaalde lijk een deel van de stijging te niet ge daan; aanvankelijk kwam telkens nieuwe vraag opzetten, waardoor de koersen toch weder een stijgende richting volgden, doch schriftel. opleid, voor hef examen onder de beproefde /eid/ng van tegen het midden der week kreeg het aan bod de overhand. Na een dagen lang aan houdende hausse-beweging is zulk een te rugslag niets ongewoons, maar toch zal nog moeten blijken, of er geen diepere oorzaken voor de ingetreden reactie zijn. Velen zul len, nu de koersen reeds op een aanmerke lijk hooger niveau zijn aangeland, er de voorkeur aan geven, af te wachten, of de toestand voor de verschillende bedrijven zich inderdaad zóó zal ontwikkelen, als men zich heeft voorgesteld. Reeds hebben zich enkele feiten voorge daan, die te denken geven. Zoo heeft de Duitsche verklaring omtrent de „economi sche neutraliteit" een onaangenamen in druk gemaakt, omdat men vreest, dat de reeds zoo bezwaarlijke aanvoer van goede ren nog meer belemmering zal gaan onder vinden. Anderzijds vormt het aanhouden van de „Nieuw-Amsterdam" der Holland- Amerika Lijn „ter onderzoek" door de En- gelsche autoriteiten een aanwijzing van de moeilijkheden waarmede onze reederijeri te kampen zullen krijgen. Een vertraging van enkele dagen veroorzaakt onmiddellijk ex tra kosten aan voeding en gages, nog af gezien van de toch reeds sterk gestegen' en nog verder oploopende uitgaven voor le vensmiddelen, brandstoffen, verzekerings premies enz. Het zou dan ook onjuist zijn, de reeds ingetreden verhooging van vracht en passagierstarieven als een eenzijdig voordeel voor de maatschappijen te be schouwen. Behalve scheepvaartaandeelen gaven vooral ook rubberwaarden wilde koersfluc tuaties te zien. De uitbreiding der produc tie, tezamen met de stijging van den rub- berprijs, werkte de hausse in deze afdeeling in de hand, doch de latere reactie van de rubbernoteering te New York leidde hier tot winstnemingen met dienovereenkomsti ge koersverliezen. Naar verhouding het grootst was de koerswinst voor aandeelen Bandar Rubber, welke maatschappij tenge volge van een gunstige beslissing inzake een door haar aangevraagde herziening van de vastgestelde standaardproductie den export in dit jaar aanzienlijk mag verhoogen. De leidende industriëele fondsen, Phi lips' en Unilever, namen opnieuw ter beurze een uitzonderingspositie in. Beide fondsen hadden voortdurend van aanbod te lijden; weliswaar is het nog te vroeg, om de draagwijdte te beoordeelen van de eventu- eele gevolgen, die de oorlog voor deze bei de concerns met hun over geheel Europa verspreide vertakkingen zal hebben, doch men kan wel aannemen, dat deze in geen geval van gunstigen aard zullen zijn. Wat de binnenlandsche industriëele ondernemin gen betreft, en hiertoe behooren ook de Nederlandsche afdeelingen van de beide bovengenoemde concerns, voor deze brengt de huidige situatie zeker niet alleen nadeelen met zich mede. Wat Philips' aan gaat, denke men aan de door de omstandig heden gestimuleerde vraag naar radio-ap paraten; voorts profiteert de binnenland sche industrie van defensieijorders en ande re regeeringsopdrachten, terwijl de uitscha keling der buitenlandsche concurrentie eveneens een factor van beteekenis is. Hieronder volgt een overzicht van het koersverloop 3%3 Nederland 85%848514 3 Ned. Indië '37A 83%—82%—83% Bethlehem Steel 6676%69% U. S. Steel 53%—62—58 Philips' 169%—143—150—141%—144 Unilever 11714—101—104% Kon. Petr. 339—350—343—349—338% A'dam Rubber 235253235243% 227%—230 Deli Bat. Rubb. 174—197—181—187—171 —175 Serbadjadi 114%131117 H.V.A. 439450428439—426430 Deli Bat. Tabak 136142131132 Ned. Scheepv. Unie 140153132139 —130—132% KRTIDENIERSEXAMEN. Den candidaten voor het Kruideniersexa men in OctoberNovember a.s., die gemo biliseerd zijn, wordt aangeraden onverwijld schriftelijke opgave te doen van hun vol ledig veldpostadres aan het bureau Krui deniersexamen te Haarlem, Nassauplein 5. Een zekere Carl Ahlstedt in de Zweed- sche hoofdstad Stockholm heeft een uitvin ding gedaan welke in dezen tijd van e-ont belang lijkt te zijn. Het betreft een carburateur voor auto's waardoor zou zijn te rijden op een mengsel', bestaand uit 40 pet. water en 60 pet. pe troleum. Men heeft een moderne auto voorzien van een dergelijken carburateur. Hierbij viel zoowel wat betreft het aantal toeren als bij het motorgeluid geen enkel verschil op te merken. Hoewel het optrekken iets minder snel was dan bij een gewonen benzine-carbura- teur, werd bij het rijden met deze auto in 1 vorkeer geen enkele moeilijkheid onder vonden De bereikte maximum-sneiheid bij feerUin bovenstaande brandstof was hen 1, eenigen tijd gereden te heb- nende °Ve merken> dat de motor loo- ze?hen°^P KUm en water' geruischioo- ze brandttef°u beazine- B« gebruik van de- reukloos^gas dat h *2? UitIaat een b«na gas, dat bovendien niet giftig is. Donderdagavond omstreeks negen uur is op den Roosendaalschen weg bewesten Wouw (N.B.) een ernstige botsing voorge vallen. De autobestuurder K. uit Wouw stond in gezelschap van zijn twee kinderen de voorlichten van zijn wagen te herstellen, waarbij de nabijwonende postbode Van den B. hem met een zaklantaarn bijlicht te. Een tweepersoonsauto, waarin drie stu denten uit Leiden, niet vrij van alcohol waren gezeten, kwam in snelle vaart aan rijden en botste met een hevigen slag te gen den stilstaanden wagen. Alle vier ier bijstaande personen werden gegre pen. De postbode werd op het rijwielpad ges ingerd. Hij liep een schedelbasisfrac- tuur op en moest ter plaatse van de H.H. Sacramenten der stervendéh worden bediend. In levensgevaarlijken toestand werd hij zijn woning binnengedragen De autobestuurder K. en zijn beide kinderen werden licht gewond, evenals de drie stu denten, wier auto totaal werd vernield De politie van Wouw heeft de studen ten naar het politiebureau meegenomen. (Van onzen correspondent). Brussel, 13 September. De kaarten worden op het oogenblik ge drukt met het oog op de rantsoeneering van de Belgische bevolking voor sommige pro- dukten. Welke deze produkten zullen zijn, is nog niet bekend. Men mag echter aan nemen, dat tegen het einde van de maand de rantsoeneering van brood zal worden ingevoerd, met dien verstande, dat zij ruim zal worden opgevat en iedereen voldoende brood zal ter beschikking krijgen. Men spreekt van 350 gram per persoon en per dag. De handel zal niet worden uitgescha keld. Het publiek zal over een ravitaillee- ringskaart beschikken en hierop zullen ze gels worden geplakt naar gelang de waren worden geleverd waarop de klant kan aan spraak maken en door middel van deze kaarten zullen de winkeliers dan hun voor raad kunnen vernieuwen. De regeering wenscht regelend op te treden, zoowel wat betreft de prijzen als wat betreft de ver bruikte hoeveelheden. Door hamsterprak tijken waren er in sommige gedeelten van het land tekorten ontstaan aan zout, suiker, zeep en koffie, doch het is reeds verholpen door de transportmiddelen te verbeteren. Het publiek is nu tot kalmte gekomen. Nochtans zijn er op sommige plaatsen po gingen vastgesteld om de prijzen op te drij ven. Zoo werd gesproken over graanspecu- laties. De normale graanprijs is 120 tot 130 franken, maar sommigen hebben dezen prijs verhoogd tot 150 franken. Het roggemeel werd op enkele plaatsen verhoogd met 100 pet., wat van invloed is geweest op de gees tesgesteldheid van de landbouwers, die ge neigd werden, hun vee onder den prijs van de hand te doen. Prijzen van reuzel werden verhoogd met 100 pet. en prijzen van sui ker met 25 pet. De regeering heeft direct maatregelen ge nomen om prijsopdrijving te beteugelen en het opstapelen van voorraden met winst oogmerken tegen te gaan. Het is verboden andere prijzen te vragen, dan wat normale prijzen worden genoemd en de rechtbanken oordeelen oppermachtig over een eventueel abnormaal karakter van de prijzen. Op grond van de volmachtwet zijn verder aller lei maatregelen genomen, die vrij drastisch kunnen worden toegepast. Overtredingen kunnen gestraft worden met vijftien dagen tot drie jaar gevangenisstraf en een boete van 100 tot 100.000 fr. Men is het er overigens algemeen over eens, dat de toestand van België thans veel beter is dan in 1914. De rantsoenen die aan de bevolking zullen kunnen verstrekt wor den, zullen steeds heel wat hooger zijn dan in den vorigen wereldoorlog. De kwaliteit van het brood zal verminderen, de marga rine zal verminderen en de boter eveneens. Het vleesch zal moeten gerantsoeneerd worden. Op het gebied van koffie wordt niet veel gevreesd indien de verbindingen met de Congo verzekerd blijven. De ravi tailleering van België zal overigens in groote mate afhangen van zijn eigen econo mische bedrijvigheid en van nu af worden de maatregelen genomen om de economie van het land te handhaven en in te stel len op de nieuwe eischen. Ondanks het feit, dat vele arbeiders wer den gemobiliseerd, is de werkloosheid se dert het uitbreken van den oorlog gestegen van 168.000 tot 188.000. Niet alleen zijn de bestellingen opeens achterwege gebleven, maar tévens werden door de mobilisatie tal van ondernemingen beroofd van hun trans portmiddelen, waardoor zij tot gedwongen werkloosheid werden gebracht. Er wordt geleidelijk getracht orde te brengen in den toestand. Het komt er op aan dat België in staat is, aan het buitenland zijn produkten te le veren, zoowel van de industrie als van den bodem en de middelen daartoe worden grondig voorbereid. In de onderhandelingen die worden gevoerd met de oorlogvoerende landen nopens de grondstoffen die aan Bel gië moeten worden geleverd, beschikt Bel gië over een belangrijk ruilmiddel, namelijk de kolen, waaraan zeer spoedig tekort zal ontstaan, vermits de oorlogvoerende lan den exportlanden zijn en nu zelf meer ko len noodig hebben, zonder dat zij in staat zijn de wereldmarkten te voorzien van brandstof. Op deze situatie wordt nogal veel gebouwd. Nu reeds wordt in overwe ging gegeven de Kempische kolenmijnen tot hun maximumexploitatie op te voeren, terwijl ook de kwestie van den werktijd wordt gesteld. Men ziet de mogelijkheid onder oogen om terug te keeren tot de 48-urenweek, zelfs tot de 50-urenweek. Dit zal niet gaan zonder moeilijkheden en de syndicaten zullen ook overigens dienen geraadpleegd over nieuwe maatregelen. Maar nu reeds is men het er over eens, dat zonder kolen België ontwa pend zou zijn met het oog op zijn econo mie. Men verwacht ook nog een gunstige ontwikkeling voor de Belgische economie wat betreft de constructiefabrieken en de ijzer nijverheid. De textielindustrie heeft ook voordeel te verwachten. België zal op grond van zijn neutraliteit handelen met alle partijen tegen contante betaling en op grond van den normalen handel. Met het oog op de algemeene economie wordt ook verwacht dat voor den landbouw een rege ling zal worden getroffen en bepaalde in structies zullen moeten worden gevolgd. Een economisch en financieel expert, prof. Baudhuin, heeft berekend dat van de 3.050.000 ha grond in België slechts 1.883.000 ha akkergrond is en België slechts voor 55 door zijn bodem in de eigen voedingsbehoefen kan voorzien. Door ech ter 240.000 ha weiland in akkergrond te doen verkeeren, zou er veel ten goede kun nen veranderen. Men is dus over 't alge meen nogal optimistisch. Wat het openbare leven betreft, wordt vastgesteld dat in alle steden en speciaal ook te Brussel maatregelen worden geno men om de lichten te dooven. Nochtans is er een streven merkbaar om daar tegen in te gaan en integendeel op te komen voor een algemeene openbare verlichting, opdat vliegers van oorlogvoerende landen duidelijk zouden kunnen zien dat zij boven neutraal gebied vliegen. Vermoedelijk wordt gewacht op een zekere stabilisatie van den toestand, om hieraan gevolg te geven. Voor het oogenblik worden de offi- cieele maatregelen nofg steeds ingegeven door de overweging dat men op alles moet voorbereid zijn. De sluiting van de café's die slechts toe gankelijk zijn van 12 u. tot 14 u. 30 en van 17 u. tot 21 u. blijft een zeer speciaal uit zicht geven aan Brussel. Deze maatregel werd in den beginne als onvermijdelijk met goed humeur onthaald, doch thans is men er over heen en zijn stemmen opgegaan om er een einde aan te maken. Gedurende en kele dagen is dat inderdaad gebeurd en de Brusselsche autoriteiten hadden juist maatregelen genomen om de café's defini tie tot middernacht geopend te laten, doch de regeering heeft op advies van den mi nister van landsverdediging opnieuw het besluit gehandhaafd van sluiting van 9 u. 's avonds af. Voorloopig zal daar wel niet op teruggekomen worden, daar zich, naar verluidt, enkele incidenten ten gevolge van dronkenschap hebben voorgedaan. Men kan ook vaststellen dat er wat meer kalmte is gekomen in de radioberichten. Men heeft begrepen dat de opwinding van de openbare meening door voortdurende berichten, waarvan het bijzonder karakter steeds alarmeerend moest werken, niet d'.enstig kan zijn. De fabrieken hebben het verzoek gekregen geen sirenes meer te ge bruiken. Anderzijds is ook een beroep ge daan op de automobilisten om zuinig te zijn met benzine, teneinde rantsoeneering of stopzetting van den verkoop te vermijden. Men overweegt de mogelijkheid of den zo mertijd langer te laten duren dan den offi- cieelen datum van 8 October waarop hij eindigt, ten einde besprekingen te doen. Men overweegt ook nog steeds maatrege len ten opzichte van vreemdelingen die hetzij in den handel, hetzij in een betrek king, de plaatsen zouden kunnen innemen van gemobiliseerden. Teneinde te voorzien in het gebrek aan oefening van de oudere klassen heeft de regeering ook nog een aantal manschappen van de oudere reserve opgeroepen teneinde dezen gedurende een zekeren tijd te oefenen. Het geldt hier geen werkelijke mobilisatie. Men weet dat een Kamerlid, de Waal Hubin, dienst genomen heeft, ondanks zijn hoogen leeftijd, in het Fransche leger. Het is opvallend, dat de houding van den heer Hubin in alle kringen afkeuring vindt. Men neemt aan, dat hij vrij is te handelen naar eigen inzicht, doch dat hp niet het recht heeft de neutraliteit van het land in het gedrang te brengen. De openbare meening is algemeen in haar eisch tot handhaving niet alleen van een theoretische maar van een strikte neutraliteit. Men spant zich aan hooger hand in om zooveel mogelijk een mentaliteit van neutralen te bevorderen door alle middelen en de oprichting van een Ministerie van Nationale Voorlichting heeft tot doel dit te bevorderen. Dit betee- kent niet dat de meeningsvrijheid moet worden beprkt. Men wijst geregeld op het voorbeeld van Nederland in dit opzicht, dat zonder censuur en zonder afstand te doen van de grondwettelijke vrijheden zij ner burgers de moeilijke oorlogsjaren van 1914-1918 heeft weten door te brengen. De Mohammedanen in Parijs en om geving hebben onder de huidige omstan digheden bewijs geleverd van een trouw, die levendig op prijs is gesteld door de Fransche overheid. Op den eersten dag, waarop de inschrijving voor vrijwilligers opengesteld was, hebben zich 150 Mo hammedanen aangemeld, hetgeen meer dan iets anders kenmerkend is voor den onder hen heerschenden geest. Een be langrijke groep Tunesische soldaten heeft zich aangemeld bij de moskee in Parijs. Zij verzochten den priester het gebed uit te spreken en de goddelijke bescherming af te smeeken voor zij hun plicht gingen vervullen. Het Japansche nieuwsbureau Domei deelt mede: Na de uitlevering der vier Chineezen, die verdacht worden van moord op den douane-ambtenaar Tsjeng in Tientsin, hebben de Britsche auto riteiten der concessie den Chineeschen guerilla-leider Soetsjing Woe gistermid dag aan de Japansche autoriteiten uit geleverd. De man had Chineesche gueril- labenden georganiseerd om moeilijk heden te veroorzaken achter het Ja pansche front, waarbij hij optrad als opperbevelhebber van de' Chineesche guerillatroepen aan het noordelijk deel van de spoorlijn Tientsin-Poekau. Hij had zijn hoofdkwartier gevestigd in de Britsche concessie. Op verzoek van de Japansche autoriteiten hadden de Brit sche autoriteiten hem in October j.l. ge arresteerd. (Buiten verantwoordelijkheid der redactie) Mijnheer de Hoofdredacteur, Uw stuk over bovenstaand onderwerp, eindigt met de mededeeling, overgenomen uit het blad van de kerkvoogdij van Sou burg, dat de kerkvoogdij besloten heeft de kerk in West niet ongebruikt te laten staan. Dat is wel interessant, stel U zich eens voor, dat de kerkvoogdij besloten had de kerk, die zij in West wil bouwen, als zij er eenmaal zou zijn, ongebruikt te laten. Maar nu zou het wel prettig zijn, als de kerkvoogdij ook eens vertellen wilde, waar voor zjj die kerk gebruiken wil. Gaat zij er concerten in organiseeren of er lezin gen in laten houden of haar verhuren voor vergaderingen? Godsdienstoefening er in laten houden kan deze kerkvoogdij al even min als elke andere kerkvoogdij, en men moet wel geen, maar dan ook heelemaal geen greintje verstand hebben van het Her vormd kerkrecht om niet te weten, dat ook de kerkeraad van Souburg in die kerk geen godsdienstoefening houden kan zonder medewerking van zijn predikant. Daarbij komt nog, dat, gezien het feit, dat de ker keraad van Souburg, zooals uit Uw relaas blijkt, klakkeloos een aanklacht tegen zijn eigen predikant ingediend heeft, er wel geen dominee bereid gevonden zal worden in die kerk een godsdienstoefening te lei den en daarbij gevaar te loopen, dat ook tegen hem een aanklacht ingediend wordt. Met dank voor de plaatsing, Canonicus. VOOR DE GEMOBILISEERDEN. Geachte Redactie. Ik las gisteren in uw blad, dat men van plan was, voor onze militairen te gaan brei en. Dit zal door alle Nederlandsche huisvrou wen met dankbaarheid aanvaard worden. Nu de winter aankomt en 't weer slechter gaat worden, moet er voor onze jongens goed gezorgd worden. Ik geloof niet, dat, die veldjassen op de duur den regen zullen tegenhouden, dus zouden ze nog een olie- jas moeten hebben. Kunnen hier nu geen maatregelen voor getroffen worden? Ik hoop, dat hier nota van genomen zal wor den, en verblijf met de meeste hoogachting Een moeder van een milicien. Vele tienduizenden Nederlandsche echt- genooten, vaders en zonen staan op het oogenblik gereed orn zoonoodig met inzet van hun leven het Vaderland te verdedigen. Tientallen van hen zijn reeds gevallen in deze uitoefening van hun plicht. Allen die tot dien plicht werden geroepen hebben recht op den dank en den steun der achterblijvers. Ongetwijfeld is ons volk ten volle bereid hun die te geven, doch het maakt wel eens den indruk, dat men nog niet duidelijk voor oogen heeft in welken vorm dit het beste kan geschieden. Zéker, er worden speldjes verkocht, boeken en tijdschriften ingezameld en er wordt finantieelen steun gegeven aan de achtergebleven gezinnen; doch is dit al les wel voldoende om den soldaat te velde of den matroos aan boord van een scheep je in staat te stellen zich zonder zorgelijke bijgedachten volkomen te wijden aan zijn soms moeilijke taak? Neen! Waar de militair in de eerste plaats be hoefte aan heeft, dat is aan de zekerheid, dat zij die hem dierbaar zijn niet slechts voor den honger worden behoed, doch dat zij tevens worden beschermd tegen de ge varen van den modernen oorlog. Mist hij deze zekerheid, dan is het on herroepelijk gedaan met zijn moreele veer kracht. Dan verricht hij zijn taak met de voortdurend knagende bijgedachte, dat wel van hém geëischt wordt, dat hij zoonoo dig zijn hoogste goed inzet terwille van het algemeen belang, doch dat het hem onmo gelijk is in voldoende mate te zorgen voor hen die hem het naaste staan. Van die zorg moet onze Nederlandsche weermacht zoo goed mogelijk èn zoo snel mogelijk worden ontheven! Niet slechts gevoelens van dankbaarheid of medelijden of zelfs plicht tenopzichte van hen die hun dienstplicht moéten ver vullen, doch het inzicht dat het noodzake lijk is, dat het de plicht is van ons allen, om de weermacht tot het hoogste peil op te voeren, moet de niet-opgeroepenen ver vullen. Boeken en tijdschriften, chocolade en cigaretten, och het is wel heel prettig om zulke zaken te mogen ontvangen, doch het genoegen dat men er van zou kunnen heb ben wordt toch bedorven als men bedenkt, dat zijn gezin onvoldoende beschermd is tegen gas- en luchtgevaar. Als men be denkt, hoe bitter weinig gelegenheid er in het algemeen tot nog toe werd gegeven aan zijn gezin om weg te schuilen. Als men bedenkt, dat zoo zeer velen van hen, die des avonds te midden van de hunnen zijn er nauwelijks toe zijn te brengen om do meest noodzakelijke beschermingsdiensten te vervullen. Als men bedenkt, hoe diezelf den ruimschoots in de gelegenheid zijn om voor hun eigen gezin te zorgen, terwijl men zelf door de opgelegde plicht machteloos moet afwachten hoe het straks zal gaan! Als men ontwaart hoe ontstellend gering het aantal is van hen, die bereid werden gevonden om althans een deel van hun vrijen tijd te oferen aan de bescherming van de gezinnen van hen die aan de gren zen staan. Burgers van Nederland! Daar roept U een plicht. Een plicht jegens Uzelf, jegens de honderdduizenden, die reeds tot de hoogste plicht werden geroepen, jegens het Vaderland! Burgers van Nederland! Een groot deel èn een goed deel van ons volk staat aan de grenzen. Zij doen hun plicht jegens U, doet Gij het iegens hen! W. H. van Zadelhoff.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 7