$eettvr0cfye
GOESCHE COURANT)
Engeland is den strijd begonnen
De strijd in Polen.
Duitschland wacht af.
De eerste Engelsche aanval.
Bommen op een Deensche
stad.
jnsvwk»1» o» s.r.s
Groote activiteit der Duitsche
luchtmacht.
)agorder van den
opperbevelhebber.
Gisteravond zijn Wilhelmshaven
en Cuxhaven gebombardeerd.
Het D.N.B. meldt, dat verschei
dene Engelsche vliegtuigen zijn
neergeschoten.
DE VLIEGTUIGEN BOVEN
NEDERLAND,
Schending van onze neutraliteit.
De nachtposttreinen gaan weer
rijden.
Een huis vernield en
verscheidene slachtoffers.
Hervatting van den Indië-diensf
der K.L.M.
Wanneer krijgen onze jongens
verlof?
Beide partijen melden hevige
gevechten.
De Polen bieden heldhaftig
verzet.
Waardeering voor het verrichte
werk.
Nederland *s nachts verlicht.
Duitschland in het duister.
Vele slachtoffers onder de
burgers.
Britsche vloot op jacht naar
Duitsche schepen.
Het regent neutraliteitsver-
klaringen.
De Duitsche- troepen zijn door
den corridor getrokken.
„Italië zal zijn woord in het
midden brengen."
Fransche vliegtuigen in België
tot dalen gedwongen.
Duitsche radiorede van
Chamberlain.
„Hitiers woorden zi}n het papier niet
waard".
NUMMER 209 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsehe Courant. - Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en- Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN
EERSTE BLAD
DINSDAG 5 SEPTEMBER 1939
HIDDELBURfiSCHE COURANT
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct
De strijd hier in het Westen is gister
avond feitelijk begonnen met een bombar
dement van een paar havens in Noord—
Duitschland door de Engelschen.
Anders dan in 1914 wacht Duitschland
thans den aanval af. Frankrijk en Engeland
moeten het offensief openen. Zooals men
weet, heeft Hitier verklaard, dat Duitsch
land zich in het Westen, voorshands ten
minste, tot de verdediging zal bepalen.
Van de Franschen is nog heel weinig ini
tiatief uitgegaan. Algemeen verwacht
men echter, dat zij vandaag of morgen, in
samenwerking met de Engelschen, tot een
hevige beschieting van den Duitschen
WestwaJl (Siegfriedlinie) over zullen gaan.
En dan zal er allengs van beide kanten ver
moedelijk ook steeds meer gebombardeerd
worden. Al bepaalt Duitschland zich voor-
loopig tot het defensief in het Westen, bom
bardementen van Fransche en Engelsche
steden, fabrieken etc. zullen niet uitblij
ven.
Engelsche bombardementsvliegtuigen
van de nieuwste constructie hebben gister
avond tegen 18 uur de steden Wilhelmshaven
en Cuxhaven (Noord-Duitschland) aange
vallen. De bombardementen richten, vol
gens het Duitsche Nieuwsbureau, geen
schade aan, daar zij geschiedden tijdens
krachtig afweervuur. Van het totaal aan
tal van twaalf Engelsche vliegtuigen wer
den er vijf neergeschoten.
De aanvallers trachtten zich in Zuidwes
telijke richting aan het vuur te onttrek
ken en zetten koers in de richting van Ne
derlands gebied".
DE ENGELSCHE LEZING.
Het Britsche ministerie van Voorlichting
deelt mede: Eenheden van onze lucht
macht hebben met succes een aanval ge
daan op schepen van de Duitsche vloot te
Wilhelmshaven en Brunsbuttel aan den
ingang van het Kielerkanaal. Verscheidene
voltreffers met zware bommen werden
waargenomen op een Duitsch slagschip op
de reede van Wilhelmshaven, waardoor
groote schade werd aangericht. Te Bruns
buttel werd een aanval gedaan op een
slagschip, dat langs de kade lag, waarbij
eveneens ernstige schade werd toegebracht.
Tijdens den aanval, die werd uitgevoerd in
zeer ongunstige weersomstandigheden,
werd een tegenaanval gedaan, terwijl lucht
afweergeschut in werking werd gesteld,
waardoor wij eenige verliezen leden.
Het Duitsche gezantschap te 's-Graven-
hage deelt mede: „De Nederlandsche radio
heeft Maandagavond het bericht verspreid,
dat Duitsche vliegtuigen de Nederlandsche
grens hebben overschreden. Dit bericht is
niet juist. Men heeft geconstateerd, dat
deze vliegtuigen de Engelsche lange af-
stands-bombardementsvliegtuigen waren,
na hun vergeefschen aanval op
Wilhelmshaven hebben kunnen redden door
over Nederlandsch gebied te vliegen. Meer
helft der aan dezen bomaanval op
VV ilhemshaven en Cuxhaven deelnemende
Engelsche vliegtuigen is-door Duitsche ja
gers en luchtafweergeschut vernield."
De regeeringspersdienst meldt:
Maandagavond kort na 7 uur zijn in het
uiterste Noorden des lands twee buiten-
landsehe militaire vliegtuigen gesignaleerd
die zich binnen ons rechtsgebied in Weste
lijke richting bewogen.
De in verschillende plaatsen verkregen
gegevens worden verzameld en vergele
ken, teneinde te kunnen vaststellen tot wel
ke nationaliteit de vliegtuigen behoorden
en de betreffende regeering voor deze
schending van onze neutraliteit aanspra
kelijk te stellen.
Op enkele blijkbaar verdwaalde vliegtui
gen, die om ongeveer vier uur hedenoch
tend boven ons land, en met name in de
omgeving van Amsterdam verschenen, kon
het vuur worden geopend".
i i .i
Te beginnen met den nacht van 6 op 7
September zullen de nachtposttreinen gaan
rijden. De autodienst van de P.T.T. zal in
den nacht van 5 op 6 September nog voor
het postvervoer zorgen.
Het binnenlandsch postverkeer kan dan
weer vrijwel normaal worden geacht.
Een vliegtuig heeft gisteren vier bom
men op de Deensche stad Esbjerg gewor
pen. Een huis werd aanzienlijk beschadigd,
terwijl er een nog onbekend aantal slacht
offers te betreuren is. Volgens de „Afton-
bladet" heeft men, zoo meldt Havas giste
ren zeven bombardementsvliegtuigen waar
genomen, die boven de Oeresund in Noor
delijke richting vlogen.
Duitsche verklaring.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
„Munch, de Deensche minister van Buiten-
landsche zaken, heeft den Duitschen gezant
ontvangen en hem medegedeeld, dat tegen
17 uur een vliegtuig bommen op de Deen
sche stad Esbjerg heeft laten vallen, waar
door een huis verwoest werd. De nationali
teit van het vliegtuig kon niet worden
vastgesteld. De bomscherven zullen onder
zocht worden.
De Duitsche gezant heeft onmiddellijk
duidelijk verklaard, dat hier in geen geval
sprake was van een Duitsch vliegtuig, om
dat het Duitsche luchtwapen van den
Fuehrer order heeft gekregen tot eiken
prijs het gebied der neutrale staten te
eerbiedigen. Ondertusschen is geconsta
teerd, dat geen enkel Duitsch vliegtuig
over Jutland heeft gevlogen.
Dit feit is onmiddellijk ter kennis van
de Deensche regeering gebracht. Het wer
pen van dezen bom moet ongetwijfeld be
schouwd worden als een uitdagingspoging
van Engeland en wordt door het publiek
gelaakt.
Nader wordt nog medegedeeld, dat van
de vier bommen slechts één ontploft is.
Voor zoover tot nu toe bekend is, werden
tien personen gewond, van wie vier ern
stig. Een ander bericht spreekt over twee
dooden. Een huis van drie verdiepingen
stortte in.
Hedenmorgen om 6,30 uur is de „To
renvalk", gezagvoerder Kooper, van Schip
hol naar Batavia vertrokken. De route
loopt over Frankrijk en Italië. Het ligt in
het voornemen de luchtverbinding Am>
sterdamBatavia op regelmatige wijze te
herstellen. Donderdag zal dus het Vol
gende vliegtuig en Zaterdag het daarop
volgende vertrekken.
Ook verwacht de directie der K.L.M
dat de „Oehoe", die sedert Zaterdag in
Alexandrië wacht op nadere orders, mor
gen, Woensdag, binnenkomt.
M,>i AAN HET OOSTELIJK FRONT.
er ls Maandagmorgen op weg naar
corridor ?TT de gre"S van den Poolschen
corridor gekomen. In den vroegen middag
hij het overtrekken van de Duitsche voor
hoede bijwoonde. De huizen in de steden en
dorpen, waardoor Hitier kwam, waren met
bloemen en haakkruisvlaggen versierd. Bij
aankomst van den Fueher luidden de
kerkklokken.
Een vraag die men op het oogenblik her
haaldelijk hoort stellen is: Hoe staat het
met aan onder de wapenen geroepen
dienstplichtigen te verleenen verlof?
Het officieele antwoord hierop luidt:
De mogelijkheid van het verleenen van
verlof zal afhangen van het verloop der om
standigheden. Mocht mobilisatie-toestand
lang duren en mochten de internationale
politieke omstandigheden zulks toelaten,
dan zullen zeer zeker verschillende verlo
ven worden verleend.
Wanneer daarmede een aanvang zal wor
den gemaakt, xa-i op hot oogenblik zelfs bij
benadering, nog niet werden overzien. W e 1
kan, behoudens voor enkele onderdeelen
voor welke de regeling later van kracht
zal worden, van Zondag 3 Sept. af in zeer
bijzondere gevallen waaronder b.v. te ver
staan ondertrouw, huwelijk, ernstige ziek
te of overlijden van naaste familieleden, be
valling van de echtgenoote en het afleggen
van examens- voor een dag of voor enkele
dagen buitengewoon verlof worden ver
leend. Tot het bekomen van zoodanig ver
lof wende de betrokken m i 1 i t air zich,
zoo mogelijk onder overlegging van een be
wijsstuk, tot zijn onmiddellijken comman
dant.
Volgens een Reuter-bericht uit Warschau
waren de Poolsche troepen genoodzaakt na
hardnekkigen tegenstand de steden Byd-
goszoz en Drudziadz prijs te geven. Ver
klaard wordt, dat de Poolsche luchtmacht
gisteren aan alle fronten eenige stoutmoe
dige aanvallen heeft ondernomen en dat de
Duitschers 17 tegen de Polen 8 vliegtuigen
hebben verloren.
Aan het Zuid-Westelijk front in de buurt
van Przasnysz en Ciechanow, op 70 kilo
meter ten Noorden van Warschau wordt
naar Reuter meldt hevig gevochten.
REEDS 15000 KRIJGSGEVANGENEN.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De Duitsche troepen uit Silezië maken
snelle vordering in Zuid-Polen en hebben
reeds 15000 krijgsgevangenen gemaakt. De
Polen trekken in wanorde uit Krakau en
Noordelijk van deze stad terug. De Duit
schers zitten hen op de hielen en vinden
nergens meer tegenstand.
De bij Graudenz op den Oostelijken oever
van de Weichsel in Zuidelijke richting aan
vallende troepen hebben de streek aan bei
de zijden van Rehden bezet. Ook de bij
Kulm over de Weichsel getrokken troepen
rukken in snel tempo voorwaarts naar het
Zuid-Oosten. De bij Mlada verslagen vijand
is achtervolgd en trok zich verder naar het
Zuiden terug:
Van het Oostelijke front meldt het D.N.
B. verder:
Op den weg Rhede-Briesen heeft Maan
dag een Duitsch eskader vliegtuigen een co
lonne Poolsche militaire voertuigen aange
vallen, welke colonne op den terugtocht
was. De aanval in duikvlucht van de Duit
sche bommenwerpers dwong de Polen tot
overijlden vlucht. Neergeworpen bommen
deden de geheele colonne der Poolsche
voertuigen in alle richtingen uiteenstuiven
en richtten een heillooze verwarring aan.
Een bom viel midden in een machinege
weernest, dat volkomen vernietigd werd.-
LUCHTGEVECHT NABIJ LODZ.
Het D.N.B. meldt:
Bij een luchtgevecht in de nabijheid van
Lodz zfjn gistermiddag door eenige Duit
sche escadrilles jachtvliegtuigen vier Pool
sche bombardements- en twee jachtvlieg
tuigen neergeschoten. Daarop probeerde de
zich ter plaatse op den grond bevindende
Poolsche vliegafdeeling zoo spoedig moge
lijk het vliegveld te verlaten. Een deel der
Duitsche jachtvliegtuigen viel de startende
vliegtuigen aan. Negen Poolsche machines
bleven onklaar op den grond. De Duitsche
escadrilles, die in totaal vijftien Poolsche
vliegtuigen vernielden, keerden zonder ver-
ljezen terug.
Maandagmiddag tegen 17 uur is een zeer
groote luchtaanval op Warschau gericht
De Duitsche eskaders bombardeerden ver
scheidene plaatsen in de buitenwijken der
stad, achtervolgd door jachtvliegtuigen en
krachtig aangevallen door luchtafweerbat-
terijen. Verscheidene toestellen werden
neergehaald. Een der neergehaalde toestel
len kwam midden in een straat terecht,
tengevolge waarvan talrijke slachtoffers
vielen, wier aantal nog niet is vastgesteld
Hedenmorgen is voor den troep overal in
Nederland de volgende dagorder van 5
September 'van den opperbevelhebber van
land- en zeemacht, generaal Reynders,
voorgelezen
„Het is mij een behoefte mijn groote
waardeering uit te spreken voor hetgeen
door de onder mijne bevelen staande, tot
land- en zeemacht behoorende officieren,
onderofficieren, korporaals en manschap
pen en het bij de onderdeelen van land- en
zeemacht dienstdoende burgerpersoneel in
de achter ons liggende dagen is verricht.
Zoowel uit eigen aanschouwing als uit
rapporten van uwe commandanten is mij
gebleken, dat groote inspanning van u is
gevorderd en dat gij met opgewektheid en
kalme vastberadenheid aan de gestelde
eischen hebt voldaan.
In het bijzonder wil ik mijn erkentelijk
heid uitspreken jegens het personeel van
de grens- en kustbeveiliging en van de
luchtverdediging, welk personeel reeds se
dert geruimen tijd onder veelal moeilijke
omstandighedeh zijn taak op uitnemende
wijze heeft vervuld.
Ik ben door dit alles gesterkt in mijn
overtuiging, dat ons volk wat betreft uwe
Generaal Reynders.
energie en toewijding met het volste ver
trouwen de toekomst kan tegemoet zien,
wetende dat, mocht onverhoopt de grootste
offers van u worden gevraagd, gij bereid
zult zijn deze te brengen uit liefde voor uw
land en in trouwe aanhankelijkheid aan
onze geëerbiedigde vorstin.
Leve de Koningin!".
Ingevolge ministerieel besluit is heden
nacht de openbare verlichting in Neder
land in geen enkele gemeente gedoofd. Al
le straatverlichting bleef dus branden.
Uit den aard der zaak is deze maatregel
getroffen opdat aan vreemde vliegtuigen
zal blijken, dat zij zich boven neutraal ge
bied bevinden.
Sinds Vrijdag zijn de steden en dorpen in
Duitschland des avonds en des nachts ver
duisterd. De ramen der woningen zijn met
papier of gordijnen afgeschermd en ook de
ingangen van openbare gebouwen en café's
zijn van lichtsluizen voorzien. Treinen en
trams rijden met afgeschermde lampen.
Het leven gaat toch nog gewoon door. De
café's zijn goed bezet en de bioscopen ge
opend. Wanneer men op het drielanden
punt te Vaals, op ongeveer 340 m boven
A.P. staat, heeft men in normale tijden
des avonds een mooi uitzicht op het op on
geveer 3 km afstand gelegen Aken, met de
vele duizenden lichtjes. Thans is, meldt de
Telg., de stad en het geheele Duitsche
land, tot zoover het oog reikte, één zwarte
massa. Geen enkel licht dringt door de
duisternis heen. Alleen aan het geknars der
tramwielen en het doffe gebrom van een
auto in de verte kon men hespeuren, dat er
aan gene zijde van de grens nog leven was.
De Nederlandsche mijnstreek baadt des
avonds in vol licht en duidelijk kan men
Maastricht, Heerlen, Waubach en Kerk-
rade in hun lichtgroepen onderscheiden.
Nooit heeft men de Nederlandsch-Duit-
sche grens zoo duidelijk afgebakend kun
nen zien als nu, met aan de eene zijde het
volle licht en aan de andere zijde de diepe
duisternis.
Over dit bombardement meldt de spe
ciale correspondent van Reuter: Zes
Duitsche militaire vliegtuigen vielen, de
Oostelijke buitenbuurten van Warschau
aan. Over een grooten afstand wierpen zij
sterk ontplofbare bommen en brandbom
men uit.
De rookzuil, door de bommen veroor-
zaakt, bereikte een hoogte van meer dan
dertig meter. De bommen vielen over
een gebied van ongeveer twee mijl leng
te. De aanvallers vlogen op zoo'n groote
hoogte, dat zij voor het bloote oog on
zichtbaar waren.
Poolsch luchtdoelgeschut was spoedig
in actie, terwijl Poolsche jachtvliegtuigen
heftig aanvielen. Twee vijandelijke vlieg
tuigen werden omlaaggeschoten.
Volgens Havas hebben minstens 30
Duitsche vliegtuigen aan den aanval deel
genomen en zijn drie Duitsche vliegtui
gen omlaaggeschoten.
De aanval heeft een groot aantal
Slachtoffers gemaakt, uitsluitend onder
de burgerbevolking, meldt Havas verder.
Het aantal slachtoffers is nog niet be
kend. De brandbommen zijn met name
terechtgekomen op "3e voorsteden Okien-
ce en Praga.
BOM IN BARAK VAN PADVINDERS
Tijdens het bombardement is een bom
terecht gekomen in een hulpbarak van
padvinders, bericht Havas. Deze barak
was opgericht in de buurt van drie trei
nen van den geneeskundigen dienst, wel
ke voorzien waren van geweldige Roode
Kruisemblemen.
Officieel wordt medegedeeld, dat vier
huizen en een fabriek in deze voorstad
verwoest werden en dat eenige tientallen
burgers, waaronder tal van kinderen, het
slachtoffer zijn geworden.
Havas meldt uit Halifax:
Het Duitsche vrachtschip „Christoffer
Doornum" is bij Botwood (New Foundland)
aangehouden en opgebracht. De bemanning
is gevankelijk overgebracht van St. John
op New Foundland.
De Britsche kruiser „Ajax" heeft het
Duitsche vrachtschip „Olinda" voor de
monding van de Rio Grande tot zinken ge
bracht. De bemanning is gevangen geno
men en naar Montevideo gebracht aan
boord van het Britsche vrachtschip „Saint-
gerald".
Van overal op de wereld komen neutra-
liteitsverklaringen binnen. Niet alleen Ne
derland en België, alsmede de Scandinavi
sche landen en de Oostzee-Staten hebben
onmiddellijk verklaard zich absoluut onzij
dig te zullen houden, doch ook van den
Balkan en uit Zuid-Amerika komen be
richten in dezen geest.
Vanmorgen meldden de regeeringen van
Roemenië, Zuid-Slavië, Bulgarije, Liechten
stein en Argentinië, dat zij hun onafhanke
lijkheid en neutraliteit met alle hun ten
dienste staande middelen zullen handhaven.
Van officieele zijde wordt seint het
D. N. B. medegedeeld:
Door het snelle optrekken der Duitsche
troepen zijnde Polen er niet in geslaagd
uitvoering te geven aan hun voornemen
dat door mededeelingen van gevangenen
bevestigd is de Warthestelling te be
houden. Ostrowo, Krotosjin en Lissa zijn
in Duitsche handen. Gisteren hebben troe
pen uit het Rijk voor het eerst via land
Oost-Pruisischen bodem bereikt.
Verder meldt het D.N B. o.m nog, dat
gisteren een tweede Poolsche onderzee
boot door Duitsche zeestrijdkrachten is
vernield.
In zijn commentaar op de offic|?ele
Italiaansche mededeelingen over fle laat
ste pogingen van Mussolini tot het behoud
van den vrede, merkt de „Lavoro Fas-
cista" op, dat het Britsche rijk geleidelijk
zijn krachten heeft hersteld om den op-
marsch van Duitschland tegen te houden.
Het is de terugkeer tot de klassieke poli
tiek van Groot Britannia waarbij Frank
rijk zich uit een instinct van zelfbehoud
heeft .gevoegd.
Het duel is gigantisch en zal Vermoede
lijk lang zijn, doch niemand zal kunnen
meenen, dat deze op de oude wijze met
twee tegenstanders zal worden opgelost.
Er bestaan in het moderne Europa an
dere tegenstanders. Italië is hierbij^ een
van de eerste grootte. Ook Italië heeft
problemen op te lossen en heeft derhalve
op het juiste oogenblik zijn woord in het
midden te brengen.
Twee kleine Fransche jachttoestellen, die
bij Quievrain over de Belgische grens wa
ren gekomen, zijn gedwongen bij de grens
posten te dalen. De bemanningen werd ge
ïnterneerd. Zij verklaarden, dat zij tegen
hun wil ove rde grens waren gekomen.
Chamberlain heeft zich in een radiorede
in de Duitsche taal tot het Duitsche volk
gericht. Hij zeide: Uw land en het mijne
zijn thans in oorlog. Uw land had bommen
geworpen op en was binnengevallen in het
vrije, onafhankelijke Polen, dat dit land ge
bonden was om te verdedigen. Omdat uw
troepen niet teruggetrokken zijn in ant
woord op de Britsche nota, is de oorlog ge
volgd.
Waarom achtten wij het noodzakelijk een
Oostelijke mogendheid te verdedigen, ter
wijl onze belangen in het Westen liggen?
Het antwoord ik betreur het te zeggen
is, dat niemand in dit land vertrouwen
heeft in het woord van uw leider.
Hij gaf zjjn woord, dat hij het verdrag van
Locarno zou eerbiedigen en hij brak het. Hij
gaf zijn woord, dat hij noch verlangen had
nocht 't voornemen om Oostenrijk te annex-
eeren en hij brak het. Hij verklaarde, dat
hij de Tsjechen niet zou inlijven in het
Duitsche rijk, en hij deed het toch. Hij gaf
zijn woord na München, dat hij geen ver
dere territoriale eischen en plannen had in
Europa, en hij brak het. Hij gaf zijn woord,
dat hij geen Poolsche provincies wilde en
hij brak het. Hij heeft gedurende jaren ge
zworen, dat hij de doodsvijand was van het
bolsjewisme en hij is thans zijn bondge
noot. Kan het u verbazen, dat zijn woord
voor ons het papier niet waard is, waarop
het is geschreven? Het DuitschRussische
pact was een cynische ommekeer, die ten
doel had het vredesfront tegen de agressie
in puin te slaan. Dit gokspel is mislukt. Uw
leider ofept U, het Duitsche volk, thans op
aan het nog monsterachtiger gokspel van
een oorlog om zichzelf los te maken uit een
onmogelijke positie waarin hij zichzelf en U
geleid heeft. In dezen oorlog strijden wij
niet tegen U, het Duitsche volk, jegens het
welk wij geen bittere gevoelens hebben,
maar tegen het tyrannieke en meineedige
régime, dat niet alleen zijn eigen volk heeft
verraden, maar de geheele Westersche be
schaving en alles, dat U en ons dierbaar is.
Chamberlain besloot zijn toespraak met de
woorden: „Moge God de rechtvaardigen
verdedigen".
