De teerling werd geworpen KRONIEK VAN DEN DAG Hitler's antwoord op het Britsche ultimatum TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT GOESCHE COURANT) VAN MAANDAG 4 SEPTEMBER 1939. No. 20S. Het uur der beproeving heeft geslagen. Ook Duitschland belooft burgerbevolking te sparen. EEN ZOON VAN Z'N VADER. Chamberlain 'deelde via de radio het uitbreken van den oorlog mede. Hoe het Engelsche Lagerhuis op de fatale beslissing reageerde. Oproep uit Amerika aan het Duitsche volk. „Engeland is de schuld van alles." Hitier voorspelt, dat Polen in enkele weken onderworpen zal zijn. De Volkenbondscommissaris werd gedwongen Dantzig te verlaten. O De catastrofe, die over ons werelddeel is gekomen, teekent zich thans in haar om vang reeds heel wat duidelijker af dan Za terdag. Zaterdagavond is er een oogenblik zelfs nog de hoop geweest, dat ze in haar prille ontwikkeling gestuit zou kunnen worden. Mussolini deed er een poging toe. Maar het was ijdele hoop. Gisterochtend om 11 uur werd d$ bodem er van volkomen in geslagen. De jalen, die we thans tegemoet gaan, zullen voer mülioenen menschen vol angst, vertwijfeling da ellende zijn. Daar waar de ontketende oonog zal woeden, gaat een leed geleden worden, waarvan men zich geen voorstelling kan maken. De wapenen, welke men in dezen krijg aanwendt, zijn nog veel verschrikkelijker dan die, welke in den oor log van 19141918 zijn gebezigd. Misschien is het eenige voordeel hiervan, dat de wor steling minder lang zal duren, dat er eerder een einde aan komt. Maar ook daaromtrent kan niets met zekerheid worden voorspeld. Er is de laatste jaren telkens sprake ge weest van een z.g. „bliksemoorlog"een korten -,'.rden strijd, waarin alles op een kaa"» - - worden gezet in een tijdsverloop van is enkele maande#. Op grond van ervaringen in Spanje en China opgedaan schijnen de deskundigen echter bereids tot de overtuiging gekomen, dat zulk een blik semoorlog alleen maar theoretisch bestaat. Die ervaringen hebben aangetoond, dat ook bij aanwending van de moderne wapenen, een beslissing heel lang kan uitblijven. Zoo wel in China als in Spanje kwamen dan nog ongelijke partijen tegenover elkaar te staan: de eene de beschikking hebbend over vrijwel al het moderne technische oorlogstuig, de andere daarvan maar spaarzaam voorzien. Thans staan echter twee partijen tegenover elkaar, die allebei over ontzaglijke hoeveel heden van de verschrikkelijkste middelen beschikken. De v ?selijke toekomst, welke zich thans voor Europa afteekent, legt op eiken be woner van dit werelddeel een sombere plicht] op eiken bewoner: ook op ons Ne derlanders. Wij mogen voorshands de hoop koesteren, dat ons dierbare vaderland het onmiddellijk geweld van den krijg bespaard zal blijven. Maar dat beteekent geenszins dat wij ons rustig leven op denzelfden voet kunnen voortzetten. Ook als wij het geluk mogen hebben, tot het bittere einde onze neu traliteit te handhaven, zal van ons heel veel worden gevergd. Het eenvoudige: doe Uw plicht" heeft nu opeens een geweldige be- teekenis gekregen. Met de tanden op elkaar zullen wij de komende jaren verder moeten leven, hardnekkig in onzen wil, om ons kost baarste nationale goed zoo mogelijk onge schonden te bewaren. Men stelle zich geen óog5S^jk voor, dat het met dezen stalen plicht misSÖye11 zoo'n vaart niet zal loo- pen. Aap ons aïrëï"uithoudingsvermogen zullen, vooral in verband met de economi sche en financieele offers, welke we zonder eenigen twijfel eerlang moeten brengen, zeer hooge eischen worden gesteld. Maar het Nederlandsche volk bezit er de noodige veerkracht en taaiheid voor. Het heeft dit meer dan eens bewezen in tijden van spanning en nood. Daarom zal het met Gods hulp ook de beproevingen, waarvoor het thans staat, te boven komen. Op het verzoek van president Roosevelt aan een aantal landen die bij den Duitsch- Poolschen oorlog zijn of betrokken zouden kunnen worden, om de' burgerbevolking te sparen, heeft ook Hitier geantwoord. Het D.N.B. meldt: Hitier heeft nog denzelfden dag den zaakgelastigde der Ver. Staten te Berlijn zijn antwoord doen toekomen, met het verzoek dit on verwijld ter kennis te brengen van Pre sident Roosevelt. Hitler deelt uitvoerig mede, dat de Duitsche luchtmacht reeds dadelijk een bevel in dezen geest had ont vangen. Naar het Engelsch door T. TEN HAVE— v. d. MADE. 51). Even later kwam Mike Callahan voorge reden, zijn paarden badend in hun zweet. Op zijn gewonen verongelijkten toon riep hij uit: „Twintig minuten nadat jij en Mallins- bee weg waren, kwam die vermaledijde te legrafist mijn stal binnenstormen met dat vervloekte bericht, zoodat ik 't haast op mijn zenuwen kreeg. Kijk eens naar den tijd. Het was al een half uur voordat jftl- lie weggingen, doorgekomen". Toen begon hij te grinneken en er kwam een heldere tinteling in zijn oogen. „Maar toen ik zag, van wie het was, begreep ik, dat ik voort moest maken. Het is niet eensin code. Lees maar. We winnen vast!" Doch Gordon lette niet op den Ier. Hij las het bericht, dat zijn laatsten twijfelde niet deed. „Arriveer Snake's Fall middag zeven tienden". Het was aan Slosson geadresseerd, maar er was geen onderteekening. „Dat is morgen." Gordon's oogen fonkel den. Toen vroeg hij weifelend: „Zou Steve heusch geen copie aan Slosson hebben ge stuurd?" Mike krinnikte. „Steve krijgt zijn geld niet, voordat wij zeker zijn". Toen verscheen Mallinsbee om den hoek van het huis. Gordon lachte hem stralend toe en zei: Gisterochtend om 11 uur 15 (Britsche tijd) heeft Engeland's minister-president voor de radio meegedeeld, dat er geen ant woord was ontvangen op het ultimatum aan Duitschland, en dat bijgevolg Engeland met Duitschland in oorlog was geraakt. Hij hield daarna de volgende rede: Gij kunt U voorstellen, welk een bittere slag het voor mij is,- dat heel mijn lange worsteling om den vrede te redden, ge faald heeft. Toch kan ik niet gelooven, dat er iets meer of iets anders bestaat, wat ik zou hebben kunnen doen en dat meer suc ces zou hebben gehad. Het zou volstrekt mogelijk geweest zijn, een vreedzame regeling met eere tot stand te brengen tusschen Duitschland en Polen, maar Hitier wilde zulks niet. Klaarblijkelijk had hij besloten, Polen aan te vallen, wat er ook gebeurde en ofschoon hij thans zegt dat hij redelijke voorstellen naar voren heeft gebracht, welke door de Polen wer den verworpen, is dat geen waarachtige verklaring. De voorstellen werden nooit getoond aan de Po len, noch aan ons, en ofschoon zij in de Duitsche radio-uitzending van Don derdagavond uitgezonden werden, wachtte Hitier niet op het vernemen van commen taar op deze voorstellen, doch gaf hij zijn troepen bevel, den volgenden morgen de Poolsche grens over te trekken. Zijn optreden toont overtuigend, dat er geen kans bestaat om te verwachten, dat deze man ooit zijn gebruik zal opgeven om geweld toe te passen, teneinde zijn wil door te zetten. Hij kan alleen gestuit worden door geweld en wij en Frankrijk gaan van daag ter nakoming van onze verplichtingen, hulp verleenen aan Polen, dat zoo dapper weerstand biedt aan den gemeenen en niet- uitgelokten aanval op zijn volk. Wij hebben een zuiver geweten. Wij heb ben alles gedaan wat een land kon doen om den vrede te vestigen. Wij bevinden ons echter in een toestand, waarin men geen vertrouwen zou kunnen stellen in een der woorden, gegeven door den leider van Duitschland en waarin geen enkel volk zich in veiligheid kan gevoelen. Deze toestand was ondragelijk geworden en nu wij besloten hebben, er een einde aan te maken, weet ik, dat gij allen uw rol daarin zult spelen met kalmte en dapper heid. Op een oogenblik als dit vormen de ver zekeringen van steun, die wij uit het Brit sche rijk ontvangen hebben, een bron van diepe aanmoediging voor ons. Wanneer ik mijn toespraak zal hebben geëindigd, zullen zekere gedetailleerde aan kondigingen worden gedaan ten behoeve van de regeering. Wijdt daaraan uw volle aandacht. De regeering heeft plannen ge maakt, volgens welke het mogelijk zal zijn, de werkzaamhedën dei- natie voort te zet ten in de dagen van druk en spanning, wel ke voor ons kunnen liggen. Deze plannen echter hebben Uw hulp noodig. Gij kunt Uw deel op U nemen bij de strijdende diensten of als vrijwilliger bij een van de takken der civiele defensie. Wanneer dat het geval is, zult gij U aanmelden voor dienstverrichting in overeenstemming met de instructies, die gij ontvangt. En wat Chamberlain hoopt te mogen aanschouwen. Onmiddellijk nadat de fatale beslissing was gevallen, kwam gister (Zondag) middag het Engelsche parlement weer bijeen. In het Lagerhuis deed Chamberlain me- dedeeling van wat er de laatste uren was geschied. Hij besloot zijn rede als volgt: Het js een droeve dag voor ons allen, maar voor niemand is de dag droever dan voor mij. Alles waarvoor ik gewerkt heb, waarop ik gehoopt heb en waarin ik ge loofd heb gedurende mijn openbare leven, is in puin ineen gestort. Het eenige dat voor mij is overgebleven is na te gaan, welk ver mogen ik bezit voor de overwinning van onze zaak. Ik kan niet zeggen, welke rol ik Elke schuld wordt op aarde gewro ken. Goethe. „We moeten vanavond aan 't werk". Mallinsbee knikte slechts. „Dat dacht ik al, toen ik Mike's paarden zag staan. Weet Peter er al van?" „Ja. Ik heb hem ingelicht", zei de Ier. „Mooi. Heeft hfj alles klaar?" Gordon dacht snel na. „Laat je paarden in den stal brengen", zei Mallinsbee met zijn gewone zorgzaam heid voor alle dieren. „Kom dan binnen en eet wat". Mike bracht zijn paarden weg. Gordon lachte. Alle angst was verdwenen. Nu moesten ze aan den slag. Hij was heele- maal in z'n nopjes nu. De nacht was doodstil. De laatste pret makers in Snake's Fall waren eindelijk) naar bed gegaan om hun roes uit te slapen. In de hall van McSwain's hotel brandde nog slechts een enkel licht. Maar dit brand de altijd 's nachts, dus dat was niets bui tengewoons Verder was het huis in 't duis ter gehuld. Sinds een uur waren ook de laatste gasten naar bed gegaan. Diepe stilte heerschte overal. Soms schreeuwde een prairievogel, waarna de stilte nog intenser scheen. De uitbouw achter het hotel lag langen tijd in het donker, net als het overige ge bouw. De paarden in den stal sliepen vre dig. De kippen, kalkoenen en ganzen, die overdag zoo vroolijk snaterden, sliepen eveneens. Zelfs de waakhonden deden een wellicht zal mogen spelen, maar ik ver trouw, dat ik den dag zal mogen aanschou wen, waarop Hitier vernietigd is (luide al- gemeene (toejuichingen) en waarop een be vrijd Europa is hersteld. (Opnieuw luide toejuichingen.) De leider der Arbeidersfractie Greenwood, die Zaterdagavond zulke bittere woorden had gesproken (men zie de 3e pag. varf dit tweede blad) bracht Chamberlain thans hulde en hij vervolgde: „De onduldbare beklemming der onze kerheid is voorbij. Wij weten thans het erg ste. Het gehate woord „oorlog" is door En geland uitgesproken ter nakoming van zijn belofte en zijn onwrikbare voornemens, om de vrijheden van Europa te verdedigen. Wij hebben meer gehoord dan het uitgespro ken woord „oorlog". Wij hebben den oorlog hooren beginnen buiten de omheining van dit Huis. Wij brengen hulde aan de groote zelfbeheesching, dié getoond is door de Polen gedurende de afgeloopen weken (al- gemeene toejuichingen). Wij begroeten Po len als een kameraad, dien wij niet in den steek zullen laten. Tot Polen zeggen wij: Onze harten zijn met U en met onze harten geheel onze macht, tot den terugkeer van den vrede. Het nationaal-socialism'e moet definitief omver geworpen worden." Churchill trekt van leer. Nadat verder de liberale afgevaardigde Sinclair nog gesproken had, kwam tenslotte de conservatief Churchill, die bekend staat om zijn gebetenheid op Hitier (en gister middag minister van marine werd) aan het woord. Hij trok ditmaal geweldig van leer, zeggende o.a.: Het is geen kwestie van vechten voor Dantzig en Polen. Wij strijden om de we reld te redden van de pestilentie van een nationaal-socialistische tyrannie en voor de verdediging van alles, wat het heiligst is aan den mensch. Dit is geen oorlog ten be hoeve van de overheersching, van vergroo ting van het imperium, van materieele voordeelen, geen oorlog om eenig land uit te sluiten van het zonlicht. Deze oorlog heeft ten doel, het toekom stige statuut van den ménsch te vestigen. Wellicht lijkt het een paradox, dat een oorlog, die ondernomen wordt uit naam van de vrijheid en het recht, als noodzakelijk deel van zijn voortgaan, het opgeven eischt van zoovele van die gewaardeerde rechten en vrijheden. Wij zijn er zeker van, dat de vrijheden in handen zullen berusten, die er geen misbruik van zullen maken, maar die ze zullen verzorgen en behoeden. En wij zien met vertrouwen den dag tegemoet, waarop onze vrijheid en rechten hersteld zullen worden en waarop wij in staat zullen zijn, ze te deelen met het volk, waarvoor die zegeningen thans onbekend zijn. Wij zullen strijden tegen het brute ge weld, tegen kwade trouw, tegen onrecht vaardigheid en tegen vervolging. En ik ben er zeker van, dat het goede recht in den strijd tegen deze dingen de overhand zal behouden. God zegene ons allen." Het moet in opstand komen tegen Hitier, Havas meldde gister uit Cleveland (Ver. Staten): Het genootschap voor Duitsch- Amerikaansche cultuur heeft gisteren een oproep uitgegeven aan het Duitsche volk, waarin dit wordt opgewekt in opstand te komen tegen Hitler. Men zal trachten ^>m door middel van drie geheime korte golf- stations den oproep naar Duitschland te verspreiden. De oproep van het genootschap, dat ruim honderdduizend leden omvat, be schuldigt Hitier ervan over te gaan tot ,„een barbaarsche \\»Tnietigi;ng en een vernieling van den goeden naam .der Dultschers- in de wereld." De oproep ein digt als volgt: „Hitler moet worden overwonnen. Zijn overwinning zou een overwinning betee- kenen van de barbarij op de beschaving. De nederlaag van Hitier moet uw over winning zijn, de overwinning van een vrij en democratisch Duitschland." oogje toe. Maar ha een poos kwam er beweging in den donkeren stal. Bij het eerste geluid rammelde een der honden aan zijn ketting, maar even later lag hij weer stil. Toen hoorde men hoefgetrappel op den vloer van den paardenstal, dat zich haastig en snel verwijderde. Toen de paarden buiten kwa men, elk bestuurd door een donkere, in den nacht onherkenbare gestalte, keerde de rust weldra weer. De paarden werden naar een grooten hooiwagen gedreven, die even buiten het dorp stond. Ze werden er voor gespannen. Intusschen laadden twee andere personen den wagen met hooi. Hun werk scheen meer zorg te vereischen, dan zulk werk ge woonlijk doet. Op den bodem van den wa gen stond eën soort lange, wijde kooi. Het hooi werd er zorgvuldig aan alle kanten omheen geplaatst, zoodat men niets van die kooi kon zien. In een half uur was het werk gereed. De vier mannen kwamen bij elkaar en spraken fluisterend. Toen gingen ze uiteen, elk met een doel. Een man klom op den wagen en nam de leidsels van de paarden, terwijl een ander achter den wagen bleef staan wachten. De andere twee gingen naar het hotel. Vlak bij het huis gekomen, scheidden de ze laatste twee. Een van hen ging door de achterdeur naar binnen en toen hij in het schijnsel van de olielamp kwam, bleek, het, dat hij gemaskerd was. Hij sloop zachtjes verder, scherpluisterend of hij een verdacht geluid hoorde, klom de trap op en verdween boven op de donkere gang. Intusschen was zijn makker een anderen kant opgegaan. Hij ging naar de linker Gistermiddag heeft Hitier na den door de Britsche regeering gestelden termijn antwoord gegeven op het Britsche ultima tum. Deze boodschap van Hitier begint als volgt: „Ook Britsche staatslieden hebben ver klaard, dat de in 1919 aan Duitschland op gedrongen oplossing in het Oosten (Dantzig en den Corridor Red.) den kiem bevatte voor latere oorlogen. Dat gevaar uit den weg te ruimen, was de wensch van alle re geeringen van het Diiitsche rijk en in het bijzonder de bedoeling van de nieuwe na tionaal-socialistische volksregeering. Deze vreedzame herziening te hebben vermin derd, is de schuld der politiek van het Brit sche kabinet." Over Dantzig zegt Hitier: De Vrije stad Dantzig werd, tegen alle wettelijke bepalingen in, in strijd met het recht behandeld, eerst op oeconomis'ch en douane-politiek gebied met vernietiging be dreigd en vervolgens militair omsingeld en wat het verkeer betreft afgesloten. Al deze aan de Britsche regeering bekende overtredingen tegen de wet van het Statuut van Dantzig werden goedgekeurd en door de aan Polen gegeven blanco-volmacht ge dekt. Daarom draagt de Britsche regeering de verantwoordelijkheid voor al het ongeluk en al het leed, dat thans over alle volken is gekomen en nog zal komen." „De regeering van het Duitsche rijk is niet bereid de ingevolge welke Britsche be doelingen of verplichtingen ook, in het Oos ten van het rijk toestanden te dulden, wel ke gelijken op die, welke bestaan in het onder protectoraat van Groot-Brittannië staande Palestina. Daarom wijst de regeering van het Duit sche rijk de poging van de hand Duitsch land door een ultimatieven eisch te dwin gen zijn ter bescherming van het rijk aan getreden weermacht weer terug te roepen en daarmede de oude onrusten, het oude onrecht opnieuw te accepteeren." - Hitier heeft behalve zijn proclamatie aan het Duitsche volk, welke wij elders in dit nummer in extenso publiceeren, o. m. een proclamatie gericht tot de solda ten van het leger in het Westen (de troe pen dus, die den zg. Westwall, eerdpr „Siegfriedlinie" geheeten, bezet houden. Het zegt daarin o.m.: Het Duitsche volk en uw kameraden in het Oosten (de troepen die in Polen vech ten Red.) verwachten thans van u, sol daten aan het Westelijk front, dat gij on wrikbaar gelijk een muur van staal en ijzer de grens van het rijk tegen iederen aanval zult beschermen, in een vesting werk, dat honderd maal sterker is dan het nog nimmer overwonnen Westelijk front uit de oorlogsjaren. Ayanneer gij uw plicht doet, zal de strijd in het Oosten bin nen enkele weken op succesrijke wijze kunnen worden beëindigd en dan staat de kracht van den geheelen staat van 90 millioen menschen ach ter u. De voormalige Hooge Commissaris van den Volkenbond te Dantzig, de Zwitser Burckhardt, heeft den correspondent van het Engelsche Reuterbureau in de Lithau- sche hoofdstad Kaunas medegedeeld, dat Forster en Greiser, de gouwleider en de senaatsvoorzitter van Dantzig, hem had den medegedeeld, dat zijn taak in de Vrije Stad ten einde was en dat hij zijn bureaux binnen twee uur moest verlaten, opdat de haakkruisvlag zou kunnen wor den geheschen. Toen hij in zijn auto stapte, hoorde hij kreten uit het volk. Men riep „Doodt den hond", doch hem werd geen letsel ge daan. Burckhardt voegde hieraan toe voorloo- pig te Kaunas te zullen blijven. zijde van het huis, vanaf de achterdeur. Hij klom op de ijzeren brandtrap waardoor hij op de galerij kwam, die voor de ramen langs liep. Toen telde hij de ramen, die hij passeerde. Bij het vijfde bleef hij staan en bekeek het nauwkeurig. De jalousie van binnen was neergelaten en hij bedacht nog eens, wat er allemaal was afgesproken. Hij wist, dat de klink binnen er zorgvuldig uit genomen was. Hij probeerde voorzichtig het raam open te schuiven. Het ging gemakkelijk, de scharnieren waren goed gesmeerd. Nu was het raam ver genoeg opgn. Het was volkomen geluidloos geschied, maar toch boog hij zich voorover en luisterde in gespannen. Ergens binnen klonk een zwaar ademhalen. Toen stapte hij voorzichtig met een been de kamer binnen, boog zich zoo ver mogelijk voorover en trok toen het andere been binnen. Hij stond even doodstil om zich ervan te vergewissen dat de slaper in de andere kamer niets had gehoord, sloop toen naar de deur met behulp van een zaklantaarn. Snel trok hij den grendel weg en dadelijk trad de man binnen, die langs de achter deur in het hotel was binnen gegaan. Hij keek de kamer rond. Altes was er precies zocals hem was verteld. De kamer was vrij groot en een klein gangetje met zware gordijnen ervoor, scheidde het van de aangrenzende kamer. Dit was de zitka mer en ernaast moest de slaapkamer zijn. Hij beduidde den ander stil te blijven staan en liep naar de gordijnen, luisterde even naar de ademhaling erachter, schoof ze toen zacht opzij en verdween in de andere ka mer. David Slosson schrok wakker uit een diepen slaap. Hij dacht, dat iemand hard zijn naam had geroepen. Maar toen hij wakker werd zag hij, dat de kamer pikdonker was en hoorde niets. Toen hij zich wou omkeeren, voelde hij iets hards en kouds aan zijn wang en een stem fluisterde „Een woord van je en je gaat eraan. Houd je stil en spreek niet, dan gebeurt je niets". David Slosson wist, wat hem te doen stond. Hij was niet laf, maar zijn eigen er varingen hadden hem heusch wel de waar de van een revolver geleerd. Hij wist ook dat het een revolver was geweest, die hij tegen zijn wang had gevoeld, en geschrok ken en hulpeloos als hij was, bleef hij stil liggen afwachten, wat er verder zou ge beuren. Toen gingen de gordijnen vaneen en er trad nog een man binnen, eveneens gemas kerd en in prairiekleeding. Hij droeg een brandende olielamp in de hand. De eerste-, die nog steeds de revolver vlak bij zijn slaap hield kon hij niet goed onderschei den. Hij zag enkel, dat hij gemaskerd was, net als die ander. De laatst binnengeko- mene zette de lamp op tafel en kwam naast het bed staan. Hij haalde een groot touw te voorschijn. Slosson begreep wat er ging gebeuren en overlegde wat hem te doen stond. Alsof de man met de revolver zijn gedachte had geraden, beet hij hem toe: „Als je een kik geeft, schiet ik je her sens tot pap. Er is nergens hulp in de buurt Zet dat maar uit je hoofd". (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 5