Aan onze lezers KRONIEK VAN DEN DAG Een grootschfopgezet stadsplan moet Middelburg hebben. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT GOESCHE COURANT) VAN VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1939. No. 206 HHIer gaal door. En er kome een geest van^samenwerking en offerzin. EEN ZOON VAN Z'N VADER. ROEPING. Partijstrijd uit den booze. Uitbreiding van het vreemdelingenverkeer. Stadsplan op langen termijn. Als dit artikeltje in druk verschijnt, is de oorlog vermoedelijk reeds uitgebro- ken. Toen we het vanmorgen schreven, scheen de kans op redding van den vre de tenminste volkomen te zijn verkeken. Dantzig door middel van een coup de théatre door gouwleider Forster met het Duitsche Rijk hereenigd. Elk oogenblik moest na dit sensationeele nieuws het telegramkomen, dat de Polen tot ge weid waren overgegaanEnzoo- voorts, enzovooorts. Gisteravond laat reeds teekende zich het naderende onheil af. De buitenland- sche journalisten te Berlijn waren tegen negenen op het ministerie van den heer Goebbels ontboden, om een belangrijke mededeeling in ontvangst te nemen. El ders in dit nummer treft men een uit voerig verslag er van aan. De mededee ling behelsde de tekst van een aanta voorstellen, welke den grondslag van onderhandelingen met Polen hadden moeten vormen. Moeten vormen, want de heeren journalisten kregen met een te hooren, dat de Duitsche regee ring haar voorstellen, practisch reeds als verworpen beschouwde. Nademaal er nog steeds geen Poolsche onderhande laar te Berlijn was verschenen! Hier zit een leelijke kronkel. Naar n.I uit de mededeelingen van Berlijn moet worden afgeleid, is de tekst der Duitsche voorstellen pas aan den Britschen am bassadeur Henderson bekend gemaakt na de overhandiging der laatste Britsche nota. Henderson heeft er Polen dus op zijn vroegst in den loop van gisteren van in kennis kunnen stellen. Slechts enkele uren tijds zijn Warschau derhalve ge gund, om een beslissing te nemen. Toen die beslissing er gisteravond nog niet was, besloot de Duitsche regeering tot publicatie over te gaan en tevens mede te deelen, dat haar voorstellen nu wel als vervallen konden worden beschouwd Men vraagt zich nu af, waarvoor er zoo'n verschrikkelijke haast noodig was, waarvoor de Poolsche regee ring klaarblijkelijk hals over kop een besluit had moeten nemen. Indien het Duitschland er werkelijk om te doen was, den vrede te redden op de voorge stelde basis, zou een beetje meer respijt dan niet nuttiger zijn geweest? En ook: waarom heeft de Duitsche regeering haar voorstellen niet eerder aan Hen derson bekend gemaakt? Toen zij in eer ste instantie te kennen gaf, dat er een Poolsche onderhandelaar naar Berlijn moest komen, wisten noch Londen noch Warschau nauwkeurig, op welke basis de Duitsche regeering dan besprekingen wilde voeren. Zij had slechts eenige vage aanduidingen gegeven. Toen ze tenslotte met haar voorstellen voor den dag kwam, werd den Polen geen voldoende tijd meer gegeven, om de zaak rustig te bestudeeren. Nogmaals, indien de Duit sche regeering werkelijk de redding van den vrede wilde op de door haar voor gestelde basis, waarvoor dan die ver schrikkelijke haast? Men kan zich eenigszins boosaardig afvragen, of ze soms vreesde, dat Polen de voorstellen zouden aanvaarden. Want volkomen verwerpelijk waren ze aller minst. Immers de kern er van komt hierop neer, dat Polen in elk geval een uitweg naar zee zou zijn gewaarborgd. En daarom gaat het in laatste instantie voor Warschau. Wie de voorstellen on bevooroordeeld leest, kan niet anders concludeeren, dan dat er in elk geva wat in zit. Als Berlijn zelf maar niet ge vonden heeft, dat er teveel in zat (voor de Polen dan) en daarom zijn toevlucht opeens nam tot een nieuwe verras' sing" Wellicht heeft hierbij ook een rol ge-i speeld de ratificatie van het Duitsch Interview met burgemeester Van Walré de Bordes. Naar het Engelsch door T. TEN HAVEv. MADE. 49). Hij hield het papier bij het licht. „Dit is het: „Oceipud, New-York" dat is mijn vader", legde hij uit. „Heb gekocht in Snake's Fall volgens in structies. Buffalo Pointers zijn op zware omkoopingen uit. Zeer onbetrouwbare per sonen, die onmogelijke voorstellen deden Heb hen er uit gewerkt op grond van uw instructies. Snake's Fall biedt al het nood zakelijke. Zou voorstellen, dat u hier incog nito komt zoo mogelijk. Er zijn nog andere mogelijkheden, die zeer de moeite waard zijn. Kolenvelden hier de grootste van het heele land. Een enorme „boom" moet ko men. Zal hierover nog later berichten. Schrijf brief met uitvoerige uiteenzetting. Komt mij noodzakelijk voor, dat u zoo spoedig mogelijk hier komt in verband met belangen van den „boom", zoowel als van de kolen. Slosson". Gordon keek met stillen triomf naar de gezichten van zijn makkers. En op elk daar van las hij een groote verwachting. Tot nu "toe verkeerden zijn mede-samenzweerders nog eenigszin in het duister. De groote be- teekenis van dit bericht was hen nog niet geheel duidelijk. „Wat nu?" vroeg Mallinsbee op zijn kal me, directe manier. De anderen wachtten op een verklaring. Mr. dr. J. van Walré de Bordes, die thans ongeveer een kwart jaar aan het hoofd van Zealand's hoofdstad staat, is zich diep bewust van de beteekenis der roeping. De burgemeester sprak er van in een onderhoud, ons een dézer zoo spannende dagen toegestaan, tusschen al de zorgelijke beslommeringen door, welke de noodzakelijk geworden militaire voor zieningen ook van hem vergden. Roeping: een van de wonderlijkste dingen, waarvan een mensch zich bewust kan worden, en een van de schoonste, zoolang hij het zuiver weet te houden. Eenvoudig, met den glimlach, die ver tolkt, hoe volstrekt afhankelijk de mensch van zijn Godidelijken Opdrachtgever is, sprak de heer De Bordes; maar tegelijk met de zekerheid, die weet, dat in deze volstrekte afhankelijkheid Ts menschen uiterste vermogen verscholen ligt. Hij is er diep van overtuigd, dat het Gods leiding voor hem is geweest, naar Middelburg te komen, en dat de vervulling van zijn taak een zeer eigenlijke dienstbaarheid beteekent ook in het kleinste onderdeel er van. Een diepe ernst ligt daaraan ten grondslag, maar een ernst, welke wordt doorstraald van dat eigenaardige licht der blijheid, dat uit het oneindige vloeit en dat de kracht geeft, om met opgewekt gemoed te aan vaarden, wat wordt bevolen. Een geestesgesteldheid gelijk deze toetst de levensverschijnselen, ook de geringste van het maatschappelijk bestel op hun binnenkant. Ze zoekt als het ware voort durend de innerlijke beteekenis er van te doorgronden en komt daardoor tot die eigenaardige standvastige levenshouding, waarvan zulk een weldadige rust kan uit gaan; op een ieder, die eenigszins ge voelig van aard met de dragers er van samenwerkt of anderszins in aanraking komt. En ook brengt ze mede een typi sche genegenheid voor alles, waaraan ze zich moet wijden: het pand, dat haar werd toevertrouwd. Gemeenschapsgevoel. Geen wonder, dat burgemeester Van Walré de Bordes, met een overtuiging, welke regelrecht uit het hart kwam, verzekerde, dat hij in de weinige maan den zijner nieuwe functie, van Middelburg is gaan houden; dat hij zich reeds ge heel een met haar bevolking voelt en de bekoring van haar schoonheid alle da gen opnieuw ondergaat. En eveneens, dat hij verwachtingen van Middelburg koes tert, verwachtingen, welke haar voe dingsbodem vinden in de aanwezigheid van veel gemeenschapsgevoel, hier door hem aangetroffen. Twee collectes-, waarvoor weinig recla me was gemaakt, een van het Leger des Heils en een van het Comité voor de Lui ermanden, brachten aldus de heer De Bordes aanzienlijk meer op, dan geraamd was; bewijs, dat de bevolking weet te geven. En uit den arbeid van de ver schillende vereenigingen: „Uit het Volk Voor het Volk", de „Middelburgsche Vacan- tieschool", de „Volkstuintjes kweeklust", om enkele te noemen, blijkt, dat men veel over heeft voor het belang des gemeens en aan anderen kan denken. Daarover ver heugt de burgemeester zich. Deze geest, die in wezen de offervaardigheid is, kan Russisch niet-aanvalspact, waartoe men gisteren opeens te Moskou is overge gaan, nadat een paar dagen geleden was beweerd, dat die ratificatie nog wel eenigen tijd op zich zou laten wachten en Moskou bezig zou zijn, nu Berlijn te verraden. Vanmorgen gingen er weei; geruchten, dat Duitschland en Rusland besloten zouden hebben, Polen maar weer eens te verdeelen. Dat zou dan de' vierde verdeeling in den loop van een paar eeuwen worden. De fortuin is blind, en velen van de genen die haar omhelzen, worden blind evenals zij. Gordon grinnikte zachtjes en zei: „We kunnen nu Slosson's berichten te weten komen en mijn vaders berichten aan hem. Door een gelukkig toeval zijn we in het bezit van het codeboek en nu is de rest eenvoudig. Peter moet nu een copie zien te krijgen van vaders antwoord aan hem. In- tusschen zal ik een dringend bericht aan vader sturen uit Slosson's 'naam, dat hij hier onmiddellijk moet komen. Het ant woord daarop mag Slosson nooit in handen krijgen. Snap je Peter? Je hebt dien Steve nu, waar je hem hebben wilt. Houd hem daar en betaal hem er goed voor. Ik zal hem beloven, dat hij er geen schade van zal ondervinden. Als mijn vader het zal ont dekken, garandeer ik, dat ik hem zal kal- meeren. Zoo zullen w\j mijn vader hier krijgen, dat zul je zien. En dan begint het pas aardig te worden, als wij de faak ge regeld hebben. Is het duidelijk? Mike weet zijn werk en Peter ook. Mr. Mallinsbee en ik doen de rest. Peter, het is reusachtig, dat je dat bericht in handen hebt weten te kragen. Het was den dubbelen prijs waard geweest. We hebben het heft nu in onze hand". Gordon vouwde het papier op en legde het in het codeboek, dat hij weer zorgvul dig in zijn binnenzak stopte. Mike wreef zijn handen en zei vroolijk: in een tijd als de onze, nooit genoeg aangewakkerd worden. Van hem zal de verandering, welke de menschheid noodig heeft als brood, moeten uitgaan. Ook in politicis. De burgemeester staat op het standpunt, dat de partijstrijd,- zoo als we die heden ten dage nog steeds kennen, volkomen fout is. De partijen op zichzelf hebben zonder twijfel bestaans recht; ze zijn het uitvloeisel van beginse len, welke in het Nederlandsehe volk le ven, aan de gesteldheid van dat volk in- haerent kunnen worden geacht. Maar dat beteekent geenszins, dat de felle onder linge concurrentiestrijd, welke ze voeren, nu ook gerechtvaardigd is. Deze strijd toch komt hoofdzakelijk voort uit den vloek van het partij-egoïsme. Ook zijn er tal van vaak volkomen over bodige heilige huisjes gekweekt. Dat er opruiming van die heilige huisjes mogelijk is, heeft de S.D.A.P. bewe zen: ze wijzigde fundamenteel haar op vattingen ten aanzien van ons Konings huis en onze landsverdediging. Door het brengen van meer offers als deze, ook door anderen, zou heel wat bereikt kun nen worden. De heer De Bordes gaf ons in dit ver band nog de verzekering, dat de overgang van ons blad van een partij-politiek naar een „boven-partijdig" standpunt hem ten zeerste had verheugd. De belangen van het algemeen zal het thans veel beter kunnen dienen en in dien zin dus een cultureele taak vervullen. De burgemeester is van oordeel, dat ook de partijen onder handhaving der beginselen, tot een veel grooter mate van samenwerking zouden kunnen komen. In het bijzonder ligt hier een roeping voor de „christelijke partijen". Haar doel moet zijn, ons geheele poli tieke leven op een hooger niveau te brengen en er voor te strijden, dat alle politici christenen in den waren zin des woords worden. En hetzelfde geldt uiferaard voor internationale verhoudin gen. Nederland mag aan zijn politieke neutraliteit bv. niet een vorm van kille afzijdigheid geven. Alle anderen gelijkelijk liefhebben, zich niet laten meesleepen door gevoelens van haat, dat is het, wat tenslotte ook in internationaal verband steeds meer toepassing dient te vinden- De heer De Bordes hoopt, dat Middel burg, de vroedschap van Middelburg in de eerste plaats-, (ten deze een klein steentje zal vermogen bij te dragen. Waarom zou onze goede stad in zulke dingen niet model worden voor geheel Nederland? Wij hebben den burgemeester gevraagd, of hij ook, meer in concreto, bepaalde denkbeelden had ten aanzien van Mid delburg's ontwikkeling. Tweeërlei aspec ten werden ons wat dit betreft ontvouwd. Naar het zakelijke heeft de heer De Bordes de meeste verwachting van het vreemdelingenverkeer. Voorshands ontbreken de factoren voor een natuurlijke uitbreiding van handel en industrie. Zooveel te meer factoren zijn er echter,welke de exploitatie van het vreemdelingenverkeer ten goede kun nen komen. In het bijzonder moet hier dan gedacht worden aan een veel groo ter contingent koopkrachtige vacantie- gangers uit het binnen- zoowel als uit het buitenland. Het zal er op aankomen, deze factoren uit te buiten, eenerzijds door middel van een goede reclame, an derzijds door verbetering van de accomo- datie (hotels etc.)-, hiervoor vereischt Rij ke Engelschen zouden er wellicht toege bracht kunnen worden, hier hun mees- „Tjonge, wat een aardig spelletje wordt dat". „En daar jij zijn zoon bent, is het risico niet zoo heel groot", merkte de hotelhouder op. „Wees daar maar gerust op", lachte Gordon. „Ik verzeker je, dat het niet aan mijn vader zal liggen, als jullie niet eens gezellig ergens bij elkaar zult zitten in New-York op zijn kosten, nadat dit is afge- loopen. Jullie weet enkel, dat vader een knap financier is, maar je«weet niet, zoo als 'k. hoe sportief hij is". Mallinsbee nam zijn sigaar uit zijn mond en zei ronduit: „Ik wou, dat hij je vader niet was, Gor don. Ik vind het erg pijnlijk". Gordon keek Hazel's vader glimlachend aan en antwoordde: „lk zou niet graag een andere hebben, mr. Mallinsbee. Maar ik begrijp u wel. Maar ik verzeker u, dat als mijn vader wist, welke gelegenheid me hier werd ge boden en ik die niet zou aanpakken, hij zich van me af zou keeren en me nooit meer als zijn zoon zou willen erkennen. U vindt, dat als een zoon zijn vader op die manier er tusschen neemt, hij zich op hetzelfde niveau stelt als David Slosson. Misschien hebt u gelijk. Maar ik vind mijn vader den besten kerel, die er bestaat en ik houd enorm veel van hem. Ik houd zooveel van hem, dat ik hem niet graag verdriet zou doen. Maar ik verzeker u, dat het hem zou spijten, als ik deze gelegenheid voorbij liet gaan, veel meer, dan hetgeen wij hem zul len aandoen als hij hier eenmaal is". Hij stond op e'n keek zijn kameraden lachend aan. Burgemeester Van Walré de Bordes in zijn werkkamer. tentijd lange „week-ends" door te bren gen (van Vrijdag tot Dinsdag). De rust welke Middelburg des Zondags kent, hoeft daar geenszins een beletsel voor te zijn. Integendeel, gasten als de genoemde, verlangen een rustige sfeer en zullen, naar de burgemeester stellig verwacht, de unieke hier heerschende, naar waarde weten te schatten. Overigens dient uiter aard wel uitbreiding te worden gegeven aan bepaalde attracties welke door de vreemdelingen op hoogen prijs worden gesteld. De heer De Bordes noemde: twee avonden per week verlichting van het stadhuis gedurende de zomermaanden en eveneens tweemaal per week een concert op de Markt, tijdens deze verlichting. Tot zekere hoogte staat met dit alles het andere aspect, dat ter sprake kwam, in verband: Middelburgs architectuur en uitbreidingsplan Op het oogenblik is de Markt met haar vele reclame-borden c.a. geen waardige passende omgeving meer voor ons fraaie stadhuis. En gelijksoortige opmerkingen kan men laten gelden ten aanzien van tal van andere straten en pleinen. Om hierin verbetering te krijgen zal er een geest van samenwerking en offerzin moeten ko men. Er is natuurlijk geen sprake van, dat het gemeentebestuur op de 'een of andere min of meer dictatoriale wijze voorzieningen zou kunnen of willen tref fen. Maar de burgemeester is er van overtuigd, dat zulks ook niet hoeft. Er kan ongetwijfeld een geest van samenwerking tusschen de belanghebbenden ontstaan, en dan zal Zeeland's hoofdstad een veel har monischer aanzien krijgen dan ze nu heeft. Incidenteel mag, naar het crordeel van den heer De Bordes, in geen geval worden opgetreden. Wat hij zich voorstelt is eigenlijk een uitgebreid plan voor de binnenstad, waarvan de uitvoering op langen termijn zal dienen te geschieden. Immers aesthetische zaken, als hierboven genoemd zijn in ons tijdsgewricht niet meer los te maken van allerhande eco nomische en verkeersproblemen. Tal van vragen kan men hier opwerpen: welke straten moeten winkelstraten zijn en wel ke woonstraten?; hoe moeten bij de nog steeds verder schrijdende uitbreiding van het verkeer, de verbindingswegen door de stad geprojecteerd worden?; hoe krijgt men goede aansluiting met omliggende gemeenten?; wat voor restauraties dient men aan fe pakken, eventueel als onder deel van een goede werkverschaffingspo- litiek?; en nog tal van andere meer. Ook het uitbreidingsplan, dat op het oogen blik ais het ware los staat van al deze binnenstadsproblemen, moet er mee verbon den worden. Het zou dwaas zijn zulk een plan uit te voeren, zonder met al die andere factoren rekening te houden. De burgemeester wil één groot ontwerp, dat er op gebaseerd moet zijn al de opge somde en nog vele andere vraagstukken tot een zoo harmonisch mogelijk geheel van oplossing te brengen. Voor tal van groepen der bevolking is zulks bovendien het profijtelijkst; o.a. voor den nering „Wat denken jullie ervan? Ons werk voor dezen avond is afgedaan. Laten we naar bed gaan". HOOFDSTUK XVIII. Vreemde gebeurtenissen. De bewoners van Snake's Fall verkeerden in den roesl, waarmede het vooruitzicht spoedig rijk te zijn, na er jarenlang zonder resultaat naar te hebben gestreefd, altijd gepaard gaat. Het was geen gezonde opwinding, maar plat en grof, waarbij de een nog harder opsneed dan de ander. Menschen, die nooit anders dan in een derde klas hotelletje hadden gelogeerd en wier grootste luxe het gebruik van een tram was geweest, hadden nu hun mond vol over Plaza hotels, auto's, groote buitenplaatsen en bankrekeningen. Waar ze maar konden, probeerden ze hun invloed te vergrooten, in de hoop hun winst steeds grooter te maken. Iedereen liep met plannen rond om te gaan bouwen of een nieuwe zaak te beginnen en het geld, dat in de dagen van twijfel angstvallig was vastgehouden, begon nu in de zakken van de reeds gevestigde handelaars te rollen. Elke plaats waar een boom op handen is, is zoowat gelijk en ook Snake's Fall maakte hierop geen uitzondering. Men be gon om groote bedragen te gokken en al lerlei spelers en oplichters, die hun pappen heimers wel kenden, doken op. Hoe ze het te weten waren gekomen, was onverklaar baar. Er werden cabarets en danshuizen geopend en al het onvermijdelijke kwaad van zoo'n plaats streek neer als een wolk van pestbacillen. Voor Gordon als toeschouwer was dit doenden middenstand, welke zich in hoofdzaak in het centrum der stad heeft geconcentreerd. Incidentieele Uitbreidin gen bv. zouden tengevolge kunnen heb ben, dat de nering zich teveel splitste, voor een te groot deel uit het centrum werd weggezogen, tot schade vaii tal van nijvere burgers. Het spreekt vanzelf, dat aan eeri grootschen opzet als hier summier ge schetst, een ontzaglijk aantal moeilijkhe den zullen blijken te kleven. De heer De Bordes stelt zich dan ook allerminst voor, dat de vervaardiging er van, in een kor te spanne tijds tot stand kan komen. Als reeds gezegd: het zal een plan op langen termijn moeten worden en veel zal Ro men af te hangen van de bereidheid tot samenwerking en het brengen van enke le offers. Alleen in werkelijke eendracht vermag men iets groots te verrichten. Met ingang van heden verschijnt de Prov. Zeeuwsche Middelburgsche en Goesche Courant gelijk elders breed voerig wordt uiteengezet onder een nieuwe vlag. Ook het uiterlijk van ons blad ondergaat hiermee eenige verande ring. Het is niet noodig daarvan een uit eenzetting te geven. Uit het nummer van heden blijkt in één oogopslag, hoe de opmaak voortaan zal zijn, Wel dienen onze trouwe lezers te we ten, dat de omvang van ons blad zal worden uitgebreid, zooveel als maar ver antwoord is en dat we geregeld illustra ties van de belangrijkste gebeurtenis sen, in de eerste plaats natuurlijk uit Zeeland zelf, zullen opnemen. Wij hopen en vertrouwen op die wijze de aantrek kelijkheid van Zeeland's oudste blad aan merkelijk te kunnen verhoogen. Tot onzen grooten spijt kon, in ver band met de internationale spanning vandaag nog niet ten volle uitvoering aan onze plannen worden gegeven. De stagnatie van het treinverkeer in het bijzonder haalde een streep door de re kening. Wij hopen echter, dat zoodra die abnormale omstandigheden geheel of gedeeltelijk verdwenen zijn niets meer aan die uitvoering in den weg zal staan. Redactie Prov. Zeeuwsche Middelburgsche en Goesche Courant. alles zeer interessant, hoewel het hem vaak met afkeer vervulde en als hij er soms in den kleinen familiekring op de boerderij of tegen den wereldwijzen Mike Callahan over sprak, kon hij eenig misnoegen over dit al les nooit verbergen. „Als je die menschen hier ziet, wordt je er misselijk van", merkte hij tegen Mike op, toen ze op een middag in diens achter kamer zaten te rooken. „Als ik niet wist, dat ik de heele zaak in de palm van mijn hand had, zou al die gemeenheid me com pleet ziek maken. Wij kunnen dat niet zoo voelen. Misschien zijn wij nog erger. Zij gaan te werk volgens de vastgestelde re gels, wat echter nog niet altijd bedrog in houdt. Wij willen daarentegen door raf finement winnen maar 't is een aardig spel". Mike was ouder en in hardere levensom standigheden opgegroeid. Hij zei minach tend: „Gevoelens tellen hierbij niet. Als 't er op aan komt om dollars uit iemand anders zak te kloppen, ik ben overal voor te vi.i- den. Je kunt je slachtoffer er later wel weer bovenop helpen. Liefdadigheid is dan als een likeurtje na een goed diner". „Liefdadigheid?" vroeg Gordon lachend. „Misschien noem jij het anders", zei Mike onverschillig. „Ja", antwoordde Gordon, „eerst iemand berooven en hem daarna iets teruggeven, moet een anderen naam hebben. «fc (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 5