föwxriticiule
Het onweer van den
oorlog is losgebroken.
(&GOESCHE COURANT
Reeds lal van Poolsche steden
gebombardeerd.
Dantzig terug naar het Duitsche rijk
Hitier wijst zijn opvolgers aan.
Vannacht reeds Poolsche
steden gebombardeerd.
De aanvallen begonnen
zonder een ultimatum.
Berlijn bevestigt, dat de
oorlog is begonnen.
Reeds vele slachtoffers
onder de burgerbevolking
Een proclamatie van
president Moscicki
Engeland en Frankrijk zullen
hun verplichtingen nakomen
Engeland mobiliseert de
geheele vloot.
Forster proclameert een nieuwe grondwet.
De Duitsche troepen vallen uit vier richtingen
Polen aan.
De bom is gebarsten. Vanochtend zijn de vijandelijkheden
tusschen Duitschland en Polen begonnen en is de vrije stad
Dantzig bij decreet van gouwleider Forster met het Duitsche
Rjjk hereenigd.
Oorlog dus. Hoe deze fatale strijd zich verder zal ontwik
kelen, welke landen er nog bij betrokken zullen worden, was
vanmiddag nog een vraag. Maar Europa staat thans aan het
begin van een aantal jaren, die huiveringwekkend zullen zijn.
Het D.N.B. meldde vanmiddag
uit Berlijn: Het opperbevel van
de weermacht maakt bekend:
Op bevel van den Führer en
opperbevelhebber heeft de weer
macht de actieve bescherming
van het rijk op zich genomen.
Ter vervulling van haar opdracht
een halt toe te roepen aan het
Poolsche geweld, zijn troepen
van het Duitsche leger vanmor
gen over alle Duitsch-Poolsche
grenzen tot den tegenaanval
overgegaan. Gelijktijdig zijn es
kaders van de luchtmacht opge
stegen om de militaire doelein
den in Polen onschadelijk te ma
ken. De oorlogsmarine heeft de
bescherming van de Oostzee op
zicht genomen.
Mobilisatie in Frankrijk.
De hakenkruisvlag waait over
Dantzig.
Hij is vastbesloten tot den strijd.
VARA.
9.00
IVARA.
jen wij-
piano.
12.00
12.15
|0 Om-
|rs en
4.00
Voor
gram.
p0 VA-
ANP.
8.30
p0 Ra-
ANP
Jazz-
3.00—
3ram.
12.15
J.00 en
KRO-
5.15
L.and-
7.00
r. AN
en
10 Or-
Lajos
11.35
35 A1
Nor-
Ho-
|saxo-
en
4.50
louba-
Iserie.
Band
I Juri-
en
assie.
|sork.
er.
3ram
pram.
Fir-
riano.
Ill.lO
-8.20
llein-
pper-
>.30
•list,
pren-
12.20
-2.20
7.45
Het
adio-
6.35
jdio-
I 8.35
(.0.2CK.
(2.20
der
3j
I des
ade-
i'an
Sen
NUMMER 206 182e JAARGANG
Dagblad. Uitgave C.V. De Middel-
burgsche Courant. Bureaux: te
MIDDELBURG: St. Pieterstraat 28,
Tel. Redactie 269, Administratie 139;
te GOES: Turfkade Tel. 2863. Post
giro 359300. Abonnementsprijs voor
Middelburg en Goes 2.30, elders
2.50 per kwartaal. Weekabonne
menten in Middelburg en Goes 18 ct.
TWEE BLADEN
EERSTE BLAD
VRIJDAG
SEPTEMBER 1939
NIDDELBURGSCHE COURANT
Advertentiën 30 cent per regel,
ingezonden mededeelingen 60 cent
per regel. Bij contract lager. Tarief
op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum 2.10.
„Kleine Advertenties", maximum 6
regels, 75 cent, bij vooruitbetaling.
„Brieven, of adres bureau v. d. blad"
10 cent extra. Bewijsnummers 5 ct
Vanochtend vroeg werd uit Warschau ge
meld:
„De eerste daden van agressie van Duit
sche zijde werden in den afgeloopen nacht
verricht. De Duitsche luchtmacht heeft aan
gevallen door bommen te werpen op het
plaatsje Puck, aan de Poolsche kust in de
buurt van Gdynia gelegen, met het doel
het vliegveld te verwoesten. Er werd even
wel geen schade aangericht.
Ook werd het plaatsje Zukow in Poolsch
Pommeren gebombardeerd, eveneens zon
der succes. Tenslotte was een Duitsche
luchtaanval gericht op de stad Biala Pod-
laska met de bedoeling de in deze stad ge
vestigde vliegtuigenfabriek te bombardee
ren. De bommen misten haar doel. Verder
werden drie bommen op Gdynia geworpen.
Zij kwamen echter in zee terecht.
Men maakt verder melding van een actie
van Duitsche troepen tegen de steden Cie-
chanow en Mlawa. Op deze wijze is de
aggressie van Duitschland tegen Polen een
voldongen feit.
Reuter meldt uit Parijs:
Een hier ontvangen bericht bevestigt het
Duitsche offensief tegen Polen. Krakau,
Kattowitz en andere steden zijn vanmorgen
uit de lucht gebombardeerd. De Duitschers
zijn aangevallen zonder een ultimatum te
geven. Het Duitsche offensief ontwikkelt
zich in drie richtingen, de eerste uit Oost-
Pruisen, de tweede naar Silezië, de derde
naar het Noorden van Slovakye" uit.
Volgens verder te Parijs ontvangen in
lichtingen zijn de Duitsche troepen van
morgen het offensief in de volgende rich
tingen begonnen:
In het Noorden van Polen op de grens
van Oost-Pruisen wordt een aanval uitge
voerd in de richting van de steden Mlawa,
Dzialdowo en Chojnice. In het Zuiden heeft
de Duitsche aanval tot doelwit het Sile-
zische steenkolenbekken en in het bijzonder
dat van Czetochowa. Ook de haven van
Gdynia is vanmorgen weer door de Duit
sche luchtmacht gebombardeerd.
Reuter meldt uit Londen: Nog zeg andere
Poolsche steden zijn vanochtend door Duit
sche vliegtuigen gebombardeerd. Naar ge
meld wordt, vallen er onder de burgerbe
volking vele dooden en gewonden te betreu
ren.
Uit Poolsche bron in Parijs meldt Havas,
dat de Duitsche vliegtuigen vanmorgen om
9.30 uur Warschau gebombardeerd hebben.
De ambassade van Polen in Parijs publi
ceerde vanmiddag den tekst eener procla
matie, welke president Moscicki zoojuist tot
het Poolsche volk gericht heeft en welke
als volgt luidt: „Vannacht heeft onze
eeuwenoude vijand een offensief geopend
tegen den Poolschen staat. Op dit histori
sche oogenblik richt ik mij tot alle burgers
des lands, in de diepe overtuiging, dat de
geheele natie zich zal scharen rondom den
opperbevelhebber en de gewapende macht
er verdediging van zjjn vrijheid, zijn onaf
hankelijkheid en zijn eer, en een waardig
antwoord zal geven aan den aanvaller, zoo-
rce(?s me®r dan eens gebeurd is in de
geschiedenis der Poolsch-Duitsche betrek
kingen. Het geheele land, gezegend door
God in zijn strijd voor zijn heilige en recht
vaardige zaak en verbonden aan het leger,
zal in gesloten gelederen optrekken naar
den strijd en naar de volledige overwin
ning."
In officieele kringen te Londen zegt men
als voorloopige reactie op de gebeurte
nissen van heden dat, indien de procla
matie van Hitier aan de Duitsche weer
macht beteekent, dat Duitschland aan Polen
den oorlog heeft verklaard, zooals inder
daad het geval schijnt te zijn, met het mees
te gezag kan worden verklaard, dat Enge
land en Frankrijk onwrikbaar besloten zijn
hun verplichtingen jegens de Poolsche re
geering tot het uiterste na te komen.
Officieel werd te Londen medegedeeld,
dat zoowel het Hooger- als het Lagerhuis
vanavond om zes uur bijeen komen.
Uit Londen wordt medegedeeld, dat in
aansluiting op de reeds genomen maat
regelen, besloten is tot de volledige mobi
lisatie van de vloot en tot het oproepen
der rest van de geregelde legerreserves
en de aanvullende reserve. Ook' zal een
nieuw aantal manschappen van de vrij-
willigersreserve van de Britsche lucht
macht worden opgeroepen.
In Frankrijk is de algemeene mobilisatie
afgekondigd en tevens de staat van be
leg geproclameerd.
Morgen 2 September zal de eerste dag
zijn van de algemeene mobilisatie in
Frankrijk.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelde van
ochtend vroeg mede:
De Gouwleider van Dantzig Forster,
heeft het volgende telegram aan den Fueh
rer gezonden:
Mijn Fuehrer,
Ik heb zoojuist de grondwet van den
staat, de hereeniging van Dantzig met het
Duitsche rijk betreffende, onderteekend, en
daarmede van kracht verklaard. De wet
wordt genoemd: „Grondwet van den staat
van de Vrije Stad Dantzig, de hereeniging
met het Duitsche rijk betreffende, van 1
September 1939".
Deze Grondwet luidt:
„Tot opheffing van den dringenden nood
van volk en staat der Vrije Stad Dantzig
vaardig ik de volgende grondwet voor den
staat af:
Art. 1: de Grondwet van de Vrije Stad
Dantzig is met directen ingang opgeheven.
Art. 2: Alle bevoegdheden en het uitvoe
rende bestuur worden uitsluitend uitge
oefend door het staatshoofd.
(Zooals men weet, is gouwleider Forster
kortelings door den Senaat van Dantzig be
noemd tot staatshoofd.)
Art. 3: de Vrije Stad Dantzig vormt met
directe inwerkingtreding met haar gebied
en haar volk een deel van het Duitsche
rijk.
Art. 4: tot de definitieve bepalingen over
de invoering van het Duitsche rijksrecht
door den Fuehrer, blijven de gezamenlijke
wettelijke bepalingen uit de Grondwet, zoo
als zij op het oogenblik van de uitvaardi
ging van deze Grondwet van den staat gel
den, van kracht."
Forsters telegram vervolgt dan:
„Ik verzoek u, mijn Fuehrer, in naam
van Dantzig en zijn bevolking, aan deze
„Grondwet van den staat" Uw toestemming
te geven, en bij rijkswet de herinlijving bij
het Duitsche rijk te voltrekken.
In toegewijdheid betuigt Dantzig U, mijn
Fuehrer, onvergankelijke dankbaarheid en
eeuwigen trouw.
Heil U, mijn Fuehrer."
„Het uur der bevrijding."
Het Duitsche Nieuwsbureau berichtte
verder
„Gouwleider Albert Forster heeft de
volgende tot de bevolking van Dantzig ge
richte proclamatie uitgevaardigd:
„Mannen en vrouwen van Dantzig:
Het uur, waarnaar gij sedert twintig ja
ren hebt gesmacht, is aangebroken. Dant
zig is met ingang van heden teruggekeerd
in het Groot Duitsche rijk. Onze Fuehrer
Adolf Hitler heeft ons bevrijd. Op de open
bare gebouwen in Dantzig waait vandaag
voor den eersten keer de hakenkruisvlag,
de vlag van het Duitsche rijk. Zij waait
evenwel ook van de vroegere Poolsche ge
bouwen en overal in de haven. Van de to
rens van het oude raadhuis en de eerbied
waardige Mariakerk luiden de klokken het
uur der bevrijding van Dantzig in. Wij dan
ken God onzen Heer, dat hij den Fuehrer
de kracht en de mogelijkheid heeft gegeven,
ook ons te bevrijden van het kwaad van
het dictaat van Versailles. Wij Dantzigers
zijn gelukkig, thans ook burgers te mogen
zjjn van het rijk. Mannen en vrouwen van
Dantzig, wij willen in dit plechtige uur zij
aan zij staan, elkander de hand reiken en
den Fuehrer de heilige belofte geven alles
te doen, wat in onze macht is, voor ons
heerlijke groote Duitschland.
Leve het bevrijde, weer tot het rijk te
ruggekeerde Dantzig! Leve ons groote
Duitsche vaderland! Leve onze geliefde lei
der Adolf Hitler!"
Hitler antwoordt,
In antwoord op Forsters telegrafische
mededeeling, stuurde Hitier hem het vol
gende telegram:
„Aan gouwleider Forster, Dantzig.
Ik neem kennis van de proclamatie der
Vrije Stad Dantzig inzake den terugkeer
tot het Duitsche rijk. Ik dank U, gouwleider
Forster en alle mannen en vrouwen in
Dantzig voor de onwrikbare trouw, welke
gij in zoo lange jaren hebt bewaard. Groot
Duitschland begroet U van ganscher harte.
De wet inzake de hereeniging wordt direct
voltrokken. Ik benoem U tot chef van het
burgerlijk bestuur voor het 'gebied Dant
zig".
Het D.N.B. meldt:
Vanmorgen is de Duitsche Rijksdag in
een spoedzitting bijeen geroepen.
Enkele minuten over tien uur kwam Hit-
Ier, die de veldgrijze uniform droeg, in het
gebouw van de Krollopera aan, waar hij
enthousiast werd begroet. Meer dan hon
derd afgevaardigden waren niet aanwezig,
daar zjj dienst hadden in het leger. Met
vliegtuigen en speciale auto's werden de
overigen naar Berlijn gebracht.
Hitier deelde in zijn redevoering mede,
dat hij het veldgrijs, dat hij vandaag weer
heeft aangetrokken, pas zal uittrekken, „na
de overwinning" en dat hij anders niet meer
zal leven.
Tot zijn opvolger voor dat geval wijst hij
generaal-veldmaarschalk Goering aan.
Mocht dezen iets overkomen, dan komt
rijksminister Rudolf Hess als opvolger.
Mocht ook dezen wat overkomen, dan zal
door een wet een senaat worden ingesteld,
welke uit zijn midden den waardigste, d.w.z.
den dapperste zal kiezen.
Volgens het officieuse D.N.B.A.N.P.
verslag, heeft Hitler in zijn redevoering
medegedeeld, dat hij vastbesloten is:
1. De kwestie-Dantzig op te lossen.
2. De kwestie van den Corridor op te
lossen.
3. Ervoor te zorgen, dat in de verhouding
DuitschlandPolen een wending intreedt,
welke een vreedzame samenwerking garan
deert.
Hij zal, aldus verklaarde de Fuehrer met
nadruk verder, zoolang Strijden, totdat de
Poolsche regeering geneigd is die toestan
den tot stand te brengen, of totdat een an
dere Poolsche regeering zal worden gevon
den, welke daartoe bereid is.
Sedert maanden lijden wij allen onder de
kwelling van het probleem, dat het verdrag
van Versailles, d.w.z. het dictaat van Ver
sailles ons heeft beschoren en dat in zijn
aard en ontaarding voor ons onverdraag
lijk was geworden, aldus Hitier. Dantzig
was en is een Duitsche stad. De Corridor
was en is Duitsch. Al deze gebieden danken
hun cultureele ontsluiting uitsluitend aan
het Duitsche volk. Dantzig werd van ons
gescheiden, de Corridor door Polen gean
nexeerd. „Duitsche minderheden werden
mishandeld". Zooals in andere -Etpitsche ge
bieden in het Oosten, werden vooral de
daar wonende Duitsche minderheden op de
meest kwellende wijze mishandeld. Meer
dan een millioen menschen van Duitsche
bloede, moesten reeds in de jaren 1919 en
1920 hun geboortestreek verlaten. Steeds
heb ik ook hier geprobeerd, langs den weg
van de meest vredelievende overeenstem
wijziging te brengen in den onverdraaglij
ken toestand. Het is een leugen, wanneer
in de andere wereld wordt beweerd, dat wij
al onze revisies slechts probeerden onder
druk door te zetten. Vijftien jjaren voor
het nat.-socialisme aan de macht kwam,
had men gelegenheid, langs den weg van
vreedzame overeenkomsten, langs den weg
van de meest verdelievende overeenstem
ming, de herzieningen tenuitvoer te leggen.
Men heeft het niet gedaan.
In ieder geval heb ik dan later uit mij
zelf niet eens, doch meermalen, voorstellen
gedaan tot herziening van onverdraaglijke
toestanden. Al deze voorstellen zijn, zooals
ge weet, afgewezen. Gij kent de eindelooze
pogingen, die ik heb gedaan tot een vreed
zame opklaring en tot een overeenstem
ming over het probleem Oostenrijk, later
over het probleem Sudetenland, Bohemen
en Moravië. Het was alles vergeefsch.
Het is onmogelijk te eischen, dat een on
mogelijke toestand langs den weg van
vreedzame herzieningen in het reine wordt
gebracht en tegelijkertijd de vreedzame
herzieningen consequent te weigeren. Het
is ook onmogelijk te zeggen, dat degene,
die er dan in een dergelijken toestand toe
overgaat uit zichzelf deze herzieningen in
te voeren tegen een wet inbreuk maakt,
daar het dictaat van Versailles voor ons
Duitschers geen wet is.
Versailles werd met voorgehouden pistool
en met de bedreiging van de verhongering
van millioenen menschen een handteekening
afgeperst en toen werd het document met
deze afgeperste onderteekening tot een
plechtige wet geproclameerd.
Ik heb ook in het geval van Dantzig en
van den Corridor enz. geprobeerd door
vreedzame voorstellen, langs den weg van
een vreedzame discussie de problemen op
te lossen. Dat de problemen moesten wor
den opgelost, was duidelijk. En dat de ter
mijn van deze oplossing voor de Westelijke
staten misschien niet interessant kan zijn,
is voor ons begrijpelijk, doch deze termijn
laat ons niet onverschillig.
Zij kon niet onverschillig zijn voor dege
nen, die er het meeste onder leden. Ik heb
in besprekingen met Poolsche staatslieden
de gedachte geventileerd, welke gij van mij
in mijn laatste Rijksdagredevoering hebt
vernomen, en deze met hen besproken.
Geen mensch zou hebben kunnen beweren,
dat dit misschien een onredelijke proce
dure of zelfs een onredelijke druk was
geweest. Ik heb dan eindelijk de Duitsche
voorstellen laten formuleeren en ik moet
het nog eenmaal herhalen, dat er niets
loyalers en bescheideners is dan deze door
mij voorgelegde voorstellen. Ik zou thans
dit tot de wereld willen zeggen:
Ik alleen was slechts in staat derge
lijke voorstellen te doen, want ik weet
heel nauwkeurig, dat ik indertijd een op
vatting heb gehad, welke in tegenstelling
was van die van millioenen Duitschers.
Deze voorstellen zijn van de hand gewe
zen. Doch njet alleen dat. Zij werden be
antwoord in de eerste plaats met mobi
lisaties, in de tweede plaats met een ver
sterkte terreur, met toegenomen druk op
de Duitschers in deze gdbieden en met
een langzamen strijd tegen de vrije stad
Dantzig op economisch, zoowel als politiek
en in de laatste weken ook militair" en
verkeersgebied.
Polen heeft zijn strijd tegen de vrije
stad Dantzig gericht. Het was helaas niet
bereid de kwestie van den Corridor op een
billijke en aan beide partijen recht doen
de wijze op te lossen. En tenslotte heeft
het er niet aan gedacht zijn verplichtin
gen tegenover de minderheden na te ko
men.
Ik moet hier een ding vaststellen, aldus
Hitier: Duitschland is deze verplichtingen
nagekomen. De minderheden, die in het
Duitsche rijk leven worden niet vervolgd.
Er moet nog een Franschman opstaan
en beweren, dat misschien in het Saarge-
bied de daar levende Franschen worden
onderdrukt, gekweld en ontrecht. Dit kan
niemand zeggen.
Ik heb nu vier maanden toege
zien.
Ik heb nu vier maanden lang deze ont
wikkeling rustig toegezien. Zeer zeker
niet zonder er steeds weer voor te waar
schuwen. Ik heb in den laatsten tijd deze
waarschuwingen versterkt. Ik heb den
Poolschen ambassadeur nu alweer meer
dan drie weken geleden laten mede dee-
len, dat wanneer Polen nog verdere ul
timatieve nota's d&n Dantzig zou sturen,
dat wanneer het verder maatregelen van
onderdrukking jegens de daar wonende
Duitschers zou nemen, of wanneer Polen
zou probeeren langs den weg van maat
regelen op het gebied der douanepolitlek
Dantzig economisch te vernietigen, dat
Duitschland dan niet langer werkeloos
zou kunnen toezien. En ik heb er geen
twijfel over gelaten, dat men in dit op
zicht het tegenwoordige Duitschland niet
mag verwisselen met het Duitschland
van voor onzen tijd. Men heeft gepro
beerd het optreden tegen de Duitschers
te verontschuldigen door te verklaren,
dat de Duitschers provocaties hadden be
gaan. Ik weet niet waaruit de provoca
ties der kinderen of der vrouwen, die men
mishandelt, die men wegvoert, moeten
hebben bestaan of waaruit de provocaties
moeten hebben bestaan van degenen, die
men op de meest beestachtige wijze mis
handeld of gedood heeft.
Doch een ding weet ik, namelijk, dat er
geen groote mogendheid met eer bestaat,
welke op den duur dergelijke toestanden
zou kunnen aanzien. Ik heb ook nog een
maal geprobeerd een bemiddelingsvoorstel
van de Britsche regeering aan te nemen.
Voorstellen der Britsche regeering.
Zij stelde voor niet dat zij zelve onder
handelingen zou voeren, doch zij stelde
voor en gaf de verzekering een verbinding
tot stand te zullen brengen, direct tusschen
Polen en Duitschland om nog eens tot be
sprekingen over te gaan. Ik moet vaststel
len, dat ik dit voorstel heb aangenomen.
Ik heb voor deze besprekingen grondsla
gen uitgewerkt, die u bekend zijn. En
thans heb ik met mijn regeering twee vol
le dagen gezeten, en heb ik gewacht of
het de Poolsche regeering zou schikken nu
eindelijk een gevolmachtigde te zenden of
niet. Zij heeft ons gisteravond geen gevol
machtigde gezonden, doch door tusschen-
komst van haar ambassadeur laten mede-
deelen, dat zij voor het oogenblik over
weegt of en in hoever zij in staat is in te
gaan tot de Engelsche voorstellen, en zij
zou daarvan mededeeling doen aan Enge
land.
Mijne heer en afgevaardigdenwanneer
men het Duitsche rijk en zijn staatshoofd
zoo iets kan aandoen, en wanneer het Duit
sche rijk en zijn staatshoofd dat zouden
dulden, dan zou de Duitsche natie niet an
ders verdienen, dan dat zij van het politieke
tooneel zou verdwijnen. En hier heeft men
wezenlijk in mij vergist. Mijn liefde voor
den vrede en mijn eindelooze lankmoedig
heid moet men niet verwisselen met zwakte
of zelfs met lafheid. Daarom heb ik
gisteravond besloten en
ook aan de Britsche re
geering medegedeeld, dat
ik onder deze omstandig
heden van de zijde der
Pools, che regeering geen
geneigdheid meer kan vin
den met ons in een werke-
1 ij k ernstige bespreking
te treden. Daarmede zijn
deze bemiddelingsvoor
stellen mislukt.
De verhouding met Frankrijk
en Engeland.
Wanneer staatslieden in het Westen nu
verklaren, dat dit hun belangen raakt, dan
kan ik een dergelijke verklaring slechts
betreuren. Zij kan mij evenwel ook niet
maar een enkele seconde doen wankelen in
de vervulling van mijn plicht.
Wat wil men meer?
Ik heb het plechtig verzekerd, en ik her
haal het, dat wij van deze Westelijke mo
gendheden niets eischen en nooit iets zul
len eischen. Ik heb verzekerd, dat de grens
tusschen Frankrijk en Duitschland defini
tief is.
i 1
