De slag bij
Tannenberg.
KRONIEK van den DAG.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1939. No. 201.
EEN ZOON VAN Z'N VADER.
27 Augustus 1914.
Onder de spanning van
het dreigend onheil.
Kr zijn menschen, wien de spanning der
huidige onzekerheid ondragelijk wordt. „Als
het dan toch moet, laten ze dan maar
„knokken", hoe eerder, hoe beter". Ook
deze mentaliteit is aan te voelen, maar wie
er zich aan overgeeft, bedenkt vermoedelijk
niet, dat door een nieuwen oorlog, geheel
Europa wellicht aan vernietiging zal wor
den blootgesteld. Als het inderdaad op
vechten uitloopt, dan wordt niet gevochten
om Dantzig, maar om de macht; dan zal
het een worsteling zijn in de eerste plaats
tusschen Duitschland en Engeland.
Het politieke spel, dat gespeeld wordt,
heeft dit karakter reeds gekregen. Cham
berlain gaf er in zijn redevoering duidelijk
relief aan: Engeland wil niet, dat Duitsch
land zoo ongeveer driekwart van Europa
gaat overheerschen. Engeland heeft er zich
altijd tegen verzet, dat een bepaalde mo
gendheid op het Europeesche vasteland een
soort van hegemogie zou uitoefenen. Toen
het Frankrijk van Napoleon het zoover
bracht, bleek een verzoening tusschen Pa
rijs en Londen onmogelijk. Engeland hield
niet op, het Napoleontische rijk te bedrei
gen. Vooral door het werk der Engelsche
diplomatie, werd Napoleon tenslotte naar
Rusland gedreven, waar een einde kwam
aan zijn machtsdroomen.
Op het oogenblik voltrekt zich een ont
wikkeling, welke met deze geschiedenis
overeenkomst vertoont. Opnieuw verzet het
Britsche rijk zich tegen de expansie van een
groote mogendheid op het Europeesche
vastenland. Het is ditmaal niet Frankrijk,
maar Duitschland. En te Berlijn heeft men
er den laatsten tijd heel duidelijk blijk van
gegeven, dat men beseft, waar het feitelijk
om gaat, en wat er op het spel staat! Deze
situatie nu geeft zooveel onheilspellends
aan wat er zich thans afspeelt. Immers, ra
ken de poppen weer aan het dansen, dan
zal er opnieuw een ontzettende strijd op le
ven en dood onstaan. Dan zal, ook indien
Polen in korten tijd onder den voet mocht
worden geloopen („bliksemoorlog") van een
spoedig herstel van den vrede geen sprake
zijn. Omdat het voor Engeland niet om
Dantzig of Polen gaat, maar louter en al
leen om de zaak der hegemonie. Dit betee-
kent, dat de strijd zich na Polen's onder
gang (directe hulp kunnen Engeland en
Frankkrijk aan dit land niet verleenen, ter
wijl Öe Russen het misschien in den rug
zullen aanvallen) zich geheel naar West-
Europa zal verplaatsen. Op welke wijze dat
precies zal geschieden, waar de harde sla
gen precies zullen vallen, is onmogelijk te
zeggen. Maar voor geheel West-Europa
wordt de toestand dan verschrikkelijk. De
worsteling zal wellicht nog veel en veel ont
zettender zijn dan in 1914'18.
God geve, dat het onheil wordt afgewend.
Nog is de vrede niet verstoord. Er worden
weer pogingen in het werk gesteld, om het
ergste te voorkomen. Gister heeft Hitier
o.m. den Engelschen ambassadeur Hender
son bij zich laten komen, en vanmorgen is
Henderson naar Londen gevlogen, om rap
port uit te brengen aan zijn regeering.
Te Londen wordt dit alles, naar de En
gelsche correspondent der N.R.C. vanoch
tend aan zijn blad meldde, als een hoopge
vend teeken beschouwd. Men zal echter op
nadere informatie omtrent de strekking
van het onverwachte onderhoud moeten
wachten, voordat men zijn vooralsnog vol
komen ongemotiveerd optimisme den vrijen
loop zal durven laten, en die informatie
ontbreekt op het oogenblik ten eenenmale.
Het zou als een hoopgevend teeken kunnen
worden beschouwd door hen die per se een
zonzijde aan den huidigen toestand willen
ontdekken en zich aan eiken stroohalm
vastklemmen.
Er zijn bovendien nog meer stroohalmen,
al maken die tezamen nag maar een uiter
mate zwakken grondslag voor het optimis
me, dat thans in de lucht hangt. Er is de
onderteekening van het nu in zijn uiteinde-
lijken vorm bekende Engelsch-Poolsche ver
drag een formeele bezegeling van Enge-
lands herhaalde belofte aan Polen, die er
toe zal bijdragen Hitier nogmaals duidelijk
het geweldige risico van een aanval op Po
len voor oogen te stellen, te meer daar het
verdrag een clausule bevat, die den onder
teekenaars belet een afzonderlijke vrede te
sluiten. Er zijn berichten uit Tokio, die erop
wijzen, dat Japan de consequenties van
Ruslands verrassende volte face niet onder
schat en de berichten uit Rome, die beves-
Naar het Engelsch
door
T. TEN HAVE— v. d. MADE.
44).
Deze informeerde naar hetgeen er in het
dorp voorviel.
„Ja meneer", gaf Peter ten antwoord,
„u hebt de plaats in opschudding gebracht
alsof er een aardbeving is geweest. En ik
moet u eerlijk zeggen, mr. Slosson, dat we
onze oogen al dagen lang op u gericht hiel
den, in de hoop, dat u de leiding zoudt ne
men. Het beteekent voor iemand zooals u
misschien niets, maar als u een engel was
geweest en uit de wolken was gestapt in
een vliegmachine en zoo naar beneden was
gekomen, hadden de menschen uw naam
niet meer kunnen prijzen, dan nu u die lui
van Buffalo Point er uit hebt gewerkt".
,,'t Is me een zootje daar", gaf Slosson
gevleid toe. „En alleen een man met erva
ring kan tegen hen op. Het zijn gewoonweg
chanteurs, maar ik kan wel tegen zulke lui
op. Zie je, wij dienen het algemeen belang
en daar ik Snake's Fall de juiste plaats
achtte, heb ik daarnaar gehandeld. Ik heb
heel wat dollars in Snake's gestoken. Je
hebt zelf ook een aardig duitje verdiend,
is 't niet?"
Peter grijnsde vriendelijk en zei:
„Ik mag niet klagen, meneer".
„Klagen?" Slosson zette groote oogen op.
„Je hoorde me op je bloote knieën te dan
ken". Toen lachte hij en vervolgde: „Mis
schien ga je nu wel een echt hotel begin
nen?"
Tannenberg: deze naam Weerklonk ge
durende de laatste dagen van Augustus
1914 door de gansche wereld Hinden
burg heeft de Russische legerkorpsen bij
Tanneberg verpletterend verslagen!
Wanneer wij de geschiedenis van den
Grooten Oorlog bestudeeren, zien wij de
Duitsche "overwinning op de Russen bij
Tannenberg op de eerste bladzijden staan,
een zege, die haar: stempel onuitwiisch-
baar gedrukt heeft op de oorlogskansen in
het Oosten.
Wie had eigenlijk wel van Tannenberg
gehoord voordat Hindenburg zijn naam
onsterfelijk maakte? Wie kende het
plaatsje voordat op Zondag 27 Augustus
1914, de Russische generaal Samsonoff
met zijn leger in de moerassen van Oost-
Pruisen ten onder ging?
Tannenberg ligt aan de uitlóópers van
de Kernsdorfer Höhe, aan den zijspoorweg
OsterodeAllenstein. Hier was het, dat,
op 15 Juli 1410, het leger der Duitsche
Orde door de Polen verpletterd werd en
het verval van de macht dier orde ten
gevolge had. Dan dommelt Tannenberg
in tot 1914
Teneinde een goed overzicht van de
campagne in Oost-Pruisen te kunnen
krijgen, moeten wij eerst de staatkundige
gesteldheid van dat land in korte trek
ken nagaan, doch vooral het land waar
door de Russische legers naar hun doel
trekken moesten. Rusland's uitgestrekt
heid leverde groote moeilijkheden op; de
grenzen tusschen dit land eenerzijds en
Pruisen en Oostenrijk anderzijds strekten
zich ongeveer 2500 kilometer uit, mee-
rendeels door het gebied, dat toentertijd
Russisch Polen was. Het front zou dus
enorm groot moeten zijn en, door de lig
ging van Oost-Pruisen, aan rugaanvallen
blootgesteld. Het was dus lógisch, dat
men eerst Oost-Pruisen moest bezetten
voordat de groote tocht naar Berlijn, dat
slechts enkele honderden kilometers van
de Russisch Poolsche grens lag, aanvaard
kon worden. Aanvankelijk dacht men, dat
het enorme leger, dat Rusland op de
been kon brengen, niet veel meer dan een
maand zou noodig hebben om Berlijn te
bereiken. De Duitsche legerleiding dacht
er echter anders over. Aan Von Molkte
ontleenen wij de opmerking, dat de Rus
sen de gewoonte hadden, om te laat deel
te nemen aan een oorlog en dan te sterk
op te komen. Geen wonder, dat de Duit
sche legerleiding alles op alles zette om
eerst een doodelijken slag toe te bren
gen aan het Westelijk front teneinde
daarna de gelegenheid te hebben om
troepen van het Westelijk leger naar
Oost-Pruisen te zenden, om daar met de
Russen af te rekenen. De bewering van
Moltke bleek niet .op te gaan, want Rus
land mobiliseerde op 29 Juli en was
hiermede pas op 14 Augustus gereed, het
geen niet verhinderde, dat het offensief
vóór dien tijd werd ingezet. Om zuiver
militaire redenen en uit loyaliteit tegen-
o'ver den Franschen bondgenoot besloot
Rusland het groote risico te nemen om te
gen Duitschland en Oostenrijk tegelijk op
te trekken.
Om het beoogde doel te bereiken, moes
ten de Russen tegen flankaanvallen
tigen wat men reeds lang weet, n.l. dat het
gezond verstand zich aan de Zuidelijke pool
van de spil sterker laat voelen dan in Ber
lijn. Al deze dingen, om nog niet eens te
spreken van de tallooze geruchten, die gis
ter in de City circuleerden, en daar een kal
meerenden invloed op de beurs uitoefen
den, hebben er toe bijgedragen de Engel
sche gemoederen wat lichter te stemmen.
Men zal er echter goed aan doen er zich
rekenschap van te geven, dat het emoti-
oneele element in deze stemmingswisselin
gen een groote rol speelt. De opeenvolging
van tegenslagen, die begon met de aankon
diging van het Duitsch-Russisch verdrag en
Donderdag haar hoogtepunt bereikte met
de bekendmaking van den boven alle ver
wachting ongunstigen inhoud van het ver
drag moest wel onvermijdelijk een progres
sieve malaise teweeg brengen, die nu door
een tijdelijk en even onvermijdelijk herstel
is gevolgd.
Zijn minachting bleek duidelijk uit de
manier, waarop hij de eenvoudige, primi
tieve omgeving opnam. Maar Peter was
allerminst beleedigd en zei:
„Daar heb ik ook al over gedacht. Nu u
Mallinsbee's bende er onder hebt gekre
gen, wordt de zaak eenvoudig. Wou u er
soms zelf geld in steken? U zou de bene
denverdieping kunnen krijgen".
Zjjn vriendelijke toon deed den agent
heimelijk veel genoegen, maar hij deed,
alsof hij alles veel te minderwaardig vond.
„Ik heb een grooter gebouw noodig en
ik heb geen tijd om me met zulke kleinig
heden bezig te houden. Maar ik dank je
voor je aanbod. Mallinsbee ên die anderen
daar hebben nu niets meer in de melk te
brokken, hè?"
Peter knikte en kwam vertrouwelijk na
derbij.
„Nee, en dat is maar goed ook, ze ver
dienen niet beter. Ze hebben ons zoolang
in onzekerheid gelaten. Dit dorp is u heel
veel dank verschuldigd en ik ben er blij
om. Ik gun het u liever dan die lui daar
ginds. We zullen u hier nooit vergeten en
het zal u geen windeieren leggen ook."
Slosson knikte en zei vergenoegd:
„Over een paar dagen zullen de men
schen eens wat zien. Hier!" Hij haalde het
code-bericht te voorschijn en liet het Peter
triomfantelijk zien. „Je mag het gerust le
zen als je wilt, je zult er toch niets van
snappen, maar ik zal je vertellen, wat er
in staat. Het beteekent, dat mijn maat
schappij haar gang hier kan gaan. Snake's
Fall is gemaakt, meneer, geheel en al en
met Mallinsbee hebben we niets meer te
maken. Ik ben er blij om, dat ik dit zoo
uit Oost-Pruisen, in het Noorden, en Gali-
cië, in het Zuiden verzekerd zfjn.
De grens tusschen Russisch Polen en
Oost-Pruisen was een groote vlakte waar
door de Weichsel en zijn zijrivieren
stroomden. Meer in het bijzonder werd
het grensland gevormd door de Narew en
een streek van moerassige wouden, tal
rijke meren de Masuren poelen en
drassig heideland. Aan den zeekant be-
heerschte de vesting Königsberg de kust.
De militaire bezetting van Oost-Pruisen
bestond uit vier legerkorpsen, namelijk de
le, 2e, 17e en 20e korpsen Oost-Pruisen
en Pommerschen, die respectievelijk ge
legerd waren te Königsberg, Stettin, Dan
zig en Allenstein. Ze werden versterkt
met tweede-linie troepenk namelijk met
de reservisten en de manschappen van de
eerste lichting der Landwehr. Bovendien,
zouden haastig gevormde detachementen
van den Landsturm ter beschikking wor
den gesteld voor de verdediging van het
moerassig woudland langs de grens. In
totaal beschikten de Duitschers over nog
geen 200,000 man in dit deel van het rijk.
Het Russische plan de campagne was
uitgewerkt door grootvorst Nicolaas, den
opperbevelhebber, terwijl het in Oost-
Pruisen opereerende leger onder Rennen-
kampf stond, die bijgestaan werd door
Samsonoff. Men zou in twee colonnes op
rukken. Die onder Rennenkampf, de
sterkste der twee, zou langs den spoor
weg KownoKönigsberg avanceeren, de
tweede, onder Samsonoff, van Grodno en
langs de lijn Lyck en Lötzen. De beide
legers zetten zich in beweging, terwijl de
Duitschers zich langzaam terugtrokken.
Het Duitsche plan omvatte namelijk een
concentratie van troepen op een zeker
punt, namelijk bij Gumbinnen, waar slag
geleverd zou worden. De Russische op-
marsch werd nauwkeurig gevolgd door
verkennersvliegtuigen van het „Taube"-
type, snelle ééndekkers, die den Duit
schers onschatbare diensten bewezen, ter
wijl de logge Russische tweedekkers wei
nig konden uitrichten.
Terwijl de troepen van Samsonoff door
detachementen Landsturm en Landwehr
werden tegengehouden, concentreerde de
Duitsche bevelhebber, Le Frangois, zijn
manschappen te Gumbinne^ii, aan de
spoorlijn en den hoofdweg door het moe
rassige dal van een rivier. Hier werden
zware verschansingen opgeworpen en
duizenden boomen geveld om rijen ver-
hakking te vormen. Prikkeldraadversper
ring versterkte de verhakking, terwijl de
zware bosschen het geheel aan het oog
onttrok.
Rennenkampf bereikte Gumbinnen op
Zondag 16 Augustus, twee weken eerder
dan men verwacht had van Duitsche zij
de, doch viel eerst op den 26sten aan.
Doordat de aanvallers echter over wei
nig kanonnen beschikten, moest, der Rus
sische gewoonte getrouw, de aanval ge
schieden door de cavalerie met de bajonet
op het geweer de Russische cavalerie
droeg steeds bajonetten. Onder een regen
van kogel- en granaatvuur bestormden de
Russen de versterkingen en na een feilen
strijd, die ten koste van twee-derde van
het aanvallende leger ging, wist men de
Duitsche linie te doorbreken. Drie korp
sen namen de vlucht naar Königsberg,
achtervolgd door Rennenkampf, die bijna
gelijktijdig aan de vestingstad arriveer
de als de vluchtelingen, zoodat de bezet
ting hun aftocht moest dekken. Het vier
de korps vluchtte naar het Zuiden, wa
pens, munitie en zelfs voedsel wegwer
pend.
Inmiddels was Samsonoff opgerukt naar
Osterode, en wel met evenveel succes.
Frankenau viel en Samsonoff trok in
Noord-Oostelijke richting om zich met
Rennenkampf te vereenigen, waardoor het
vierde korps onverwachts tegenover Sam
sonoff kwam te staan en overijld rechts
omkeer maakte en Königsberg trachtte
te bereiken. In den tijd van één dag was
een schier onneembaar systeem van ver
dedigingswerken gevallen.
Nadat Rennenkampf zijn stellingen voor
de vestingstad betrokken had hij kon
Königsberg alleen aan de landzijde inslui
ten, doch beschikte over de landwegen
was het volgende punt op zijn pro
gramma de voorraden te vernietigen.
Oost-Pruisen was niet alleen een der vier
graanschuren van het Duitsche rijk, doch
sawa—BBBBBWiMCag—BBM—BBHKg—BBMBMIW u H IftflUf WSBig»-"
Heb groot vertrouwen in de macht
van het Goede.
voor elkaar heb gekregen."
Peter nam het papier. Hjj griste het den
ander haast uit de hand en las het. Hij
begreep de woorden niet en kon ze dus niet
allemaal onthouden. Maar met één oogop
slag had hij het adres gelezen en de eerste
zes woorden ervan.
Daarna gaf hij het terug.
„Stuurt u het zelf weg, meneer?" vroeg
hij terloops, doch met een bonzend hart.
Slosson knikte.
„Ja, dat doe ik zelf wel. Ik ga nu dadelijk
naar het telegraafkantoor." Hij vouwde het
papier op en zei: ,,'t Zal niet lang meer
duren, of die lui van Buffalo Point betee-
kenen niets meer."
„Dat is hun verdiende loon", zei Peter
scherp. „U hebt groot gelijk, meneer, ris
keer niets en stuur het zelf weg. Wat ben
ik blij, dat u hier bent gekomen. U brengt
hier fortuinen. Neem me niet kwalijk, me
neer, maar er schreeuwen een paar klan
ten om wat te drinken in de bar."
Slosson lachte en zei:
„Ga je gang maar. De menschen hier heb
ben nu geld genoeg om wat te verteeren
en later nog meer. Ik ga ook weg."
Hij verdween door de volle gelagkamer
naar buiten, terwijl Peter naar zijn privé
kantoortje snelde en dadelijk daar aan zijn
lessenaar ging zitten, waar hij op een stuk
papier schreef, wat hij zich nog van het
code-bericht kon herinneren. Toen stond hij
tevens de streek, vanwaar de rijkshoofd
stad voor zijn voedselvoorziening afhing.
Het koren was reeds maaiklaar en tnen
had erop gerekend, dat Berlijn, der En
gelsche blokkade ten spijt, een jaar teren
kon op de graanvoorraden uit Oost-Prui
sen. Derhalve vernielden de Russen de
te velde staande gewassen,, namen Til
sit in en roofden de enorme voorraden,
die daar opgeslagen waren. Weldra was
bijna geheel Noordelijk Oost-Pruisen '(met
uitzondering van Königsberg) in Russi
sche handen. Berlijn was wakker ge
schrokken en ijlings werden plannen be
raamd om aan den Russischen opmarsch
paal en perk te stellen.
Tót dusverre was alles den Russen
voor den wind gegaan, maar weldra kwa
men zij door de gesteldheid van het land
in een vrij moeilijke positie. Door den be,-
oogden opmarsch naar den Weichsel
moesten zij door de onherbergzame streek
van wouden, moerassen en meren rond
Osterode, Eylau en Tannenberg trekken.
Hierop wachtten de Duitschers juist. Het
was meer geluk dan wijsheid van het
hofkliekje salongeneraals te Berlijn, dat
men Ludendorff's aandrang om het op
perbevel van het Oost-Pruisische leger in
handen van Hindenburg te leggen, ter
harte nam, want laatstgenoemde was in
dien tijd een bijna vergeten persoonlijk
heid, wien men gaarne aan zijn lot over
liet in zijn Masurengebied, als Mj maar
ver van de hoofdstad bleef. Hindenburg
had zich namelijk een zekere mate van
vijandschap op den hals gehaald door zich
als voorstander van het ongerept laten
der Masuren en moerassen tusschen Oost-
Pruisen en Russisch Polen te doen ken
nen. Hij redeneerde, dat deze streek de
grootste waarborgen inhield tegen een pe
netratie van die zijde. Te Berlijn, echter,
wilde men de heele streek droogleggen
en vruchtbaar maken, en van strategi
sche wegen naar het Noorden voorzien.
Hindenburg kreeg evenwel zijn zin, het
geen later de mogelijkheid schiep den vij
and inderdaad op een allerverschrikkelijk
ste manier het onderspit te doen delveli.
Wie deze meren bezat, bezat ook den
sleutel van Russisch Polen. Een groot le
ger zooals het Russische hing van de
spoorwegverbinding met Warschau af
voor munitie en voedselvoorziening. Op
zijn beurt hing Warschau van de verbin
ding met Petrogad af. Deze verbinding
liep bij de vesting Osowiec en raakte zelfs
de Bohr. Warschau kon dus gemakkelijk
geïsoleerd worden, hetgeen betëekende,
dat de in Silezië en Posen opereerende
troepen van allen toevoer afgesneden
konden worden en dus verplicht worden,,
terug te trekken, en wel in de bocht van
den Weichsel en verder naar de spoor
lijn van Siedlec en Brest-Litovsk. Met een
aan zekerheid grenzende waarschijnlijk
op en vloekte binnensmonds.
Hij bleef eenigen tijd staan nadenken over
den man, met wien hij zoo juist had ge
praat. Toen mompelde hij:
„Ik ben beniewd. Steve Mason is een
beste vent en hij verdient daar op dat te-
legraafkantoortje niet al te veel. Ik ben
benieuwd
Daarna verliet hjj het kantoortje en snel
de naar de veranda en bleef daar staan
uitkijken tot hij de gestalte van David Slos
son uit het telegraafkantoor zag komen.
Gordon en Hazel Mallinsbee reden tus
schen de heuvels, Gordon op Sunset, en
Hazel op haar bruine merrie. Beiden reden
in vroolijken galop in den frisschen morgen
door de bosschen en valleien.
Van het oogenblik af, dat Gordon wist,
dat Slosson de agent van zijn vader was,
verkeerde hij in een soort koortsachtige
vreugde. Op zijn aandringen was het kan
toor op Buffalo Point gesloten om op deze
wijze den indruk te vestigen, dat ze geheel
en al waren verslagen, en zoo waren er
nog meer kleinigheden veranderd. Maar
Mallinsbee zelf had voorgesteld, dat Gor
don zjjn verblijf zou verplaatsen naar de
boerderij en geen gebruik te maken van
Mike Callahan's aanbod om bij hem in den
huurstal in te trekken.
Het was een prachtige zomerdag. Een
heerlijke frissche bergwind woei over de
heuvels. Beide rijders tintelden van levens
vreugde, en hun paarden schenen het even
eens te voelen. Maar er. was nog iets: bei
den verkeerden in een staat van groote
opgewondenheid, na al die lange saaie uren
van de laatste weken in het kantoor op Buf
falo Point te hebben doorgebracht.
heid berekende Hindenburg tevens van
Warschau uit deze laatste verbinding te
kunnen vernietigen, zoodat de Russen
naar Brest-Litovsk, dus 400 km van de
Duitsche grens, teruggedrongen konden
worden.
Hindenburg, met Ludendorff als chef
van zijn staf onder hem, Iconcentreerde
binnen enkele dagen na den val van Al
lenstein 150,000 man. De naar Königsberg
gevluchte troepen werden met schepen
aangevoerd, kanonnen van zwaar kaliber
werden van de Weichsel forten gerequi-
reerd en batterijen veldartillerie werden
van de grenstroepen in Posen geleend.
Weldra waren de legers van Hindenburg
en Samsonoff van ongeveer gelijke sterk
te.
De Duitsche generaal had zijh hoofd
kwartier te Marienburg gevestigd op 23
Augustus en ging bijna onmiddellijk tot
het offensief over.
Samsonoff, door geen versterkingen ge
stuit Hindenburg had in tegenstelling
met Le Frangois geen opvallende verster
kingen opgeworpen rukte op tot Sol-
dau, waar hij den vijand trof achter een
onneembare lijn van meren en vennen
tusschen deze plaats en Osterode. Hü
poogde de Duitschers uit hun stellingen
te verdrijven, doch zonder resultaat. Als
tevoren, doch ditmaal met nog funester
gevolg, ervoeren de Russen, dat hun zwak
punt het gebrek aan artillerie was. Wel
iswaar bestormden hun uitstekende cava
lerie met de bajonet op het geweer en
kele dorpen, doch onder het moordende
vuur van granaten en kogels verloren zij
honderden mannen. Gedurende drie dagen
ontving Hindenburg versterkingen per
spoor en maakte van zijn stellingen een
rotsvasten muur. Om de woorden van een
Russischen officier te citeer en, „persten
de Duitschers hun kanonnen in de linie
alsof het geweren waren."
Op 26 Augustus viel Soldau. Den vol
genden dag werd Samsonoff teruggedron
gen tot Neidenburg en weg van de Sol-
dau-Mlava spoorwegverbinding met War
schau. Daarop volgden in snel tempo de
ontruiming van Allenstein en de terug
trekking der Russen op Hohenstein. Hier
hielden de Russen tot den 28sten stand,
toen een luchtverkenner troepenbewegin
gen naar den linkervleugel, in de buurt
van Tannenberg, ontdekte. Hindenburg
was druk doende zijn middenlinie te ver
zwakken en zijn linkervleugel te verster
ken teneinde een sterke macht voor een
flankaanval te concentreeren. Den gan-
schen nacht duurde de omsingelingsbewe
ging en tegen zonsopgang was de Russi
sche rechtervleugel gekeerd en de ineen
storting reeds begonnen, 't Is onbegrijpelijk
hoe snel dit alles in zijn werk ging, maar
weldra begon de op een vlucht lijkende
terugtocht in Zuidelijke richting, door
Ze reden door een dal met aan weers
zijden begroeide heuvelruggen van een paar
honderd voet hoog. In de verte blonk een
witte bergtop in de zon en voor hen uit
golfden onafgebroken heuvels, mijlen ver,
steeds hooger wordend tot waar de Rockies
begonnen.
De rijders" waren vol bewondering voor
de prachtige natuur met al die dalen, bos
schen, bergriviertjes en heuvels rondom hen
en zij konden zich haast niet van de beko
ring losmaken. Met aangeboren kennis van
de heuvels gaf Hazel zonder vragen de rich
ting aan. De heele streek was in den zomer
als een open boek voor haar getrainde
oogen. Mijlen ver in den omtrek kende ze
eiken heuvel, elk bosch en elk ruischend
riviertje. Het was, zooals ze Gordon al vaak
had gezegd, haar wereld en thuis en hier
behoorde ze.
„Ik zou binnen vijf minuten verdwalen",
zei Gordon, toen ze uit het dal kwamen en
op een smallen weg reden tusschen twee
rotsen; begroeid met kreupelhout en hees
ters, zoodat er nauwelijks plaats voor hun
paarden was naast net beekje, dat er
stroomde.
„O, ja", riep Hazel, die voorop reed, over
haar schouder. „En zoo denk ik, dat ik net
zoo gauw zou verdwalen in jouw New York.
Je volgt me maar en dan beloof ik je, dat
je op tijd voor het avondeten weer thuis
zult zijn". Toen riep ze lachend: „Zeg, ver
lies onze lunch alsjeblieft niet uit je zadel-
tasch, anders vergaan we over een uur van
den honger".
(Wordt vervolgd).