Mretrtttcïule
MIDDELBURGSCHE COURANT
(&GOESCHE COURANT)
Groote Kamermeerderheid
tegen het kabinet-Colijn.
Ontslag aangeboden.
PERSKRONIEK.
Een motie van afkeuring, ingediend door
den roomsch-katholieken fractieleider, met
55 tegen 27 stemmen aangenomen.
Vliegtuigen voor defensie.
De Vierdaagsche.
Scheepsramp in het Kanaal.
De slag bij Tannenberg.
Atlassen en politiek.
De Ver. Staten zeggen het
landels- en scheepvaartverdrag
y met Japan op.
Een vacantie op de heide?
Een wedstrijd tusschen Zeeuw-
sche en Rotterdamsche schakers
Het vonnis over het
kabinet-Colijn.
©agblad. Uitg. N.V. De Middelburgsche Crt.
Bureaux: te MIDDELBURG: St. Pieterstr. 28,
Telefoon Redactie 269, Administratie 139;
,?e GOESTurfkade Tel. 17. Postgiro 43255.
Abonnementsprijs v.oor Middelburg en Goes
2.30, elders f 2.50 per kwartaal. Week
abonnementen in Middelburg en Goes 18 ct.
NUMMER 176. TWEE BLADEN. VRIJDAG
jf*-]
28 JULI 1939. EERSTE BLAD. 182e JAARG
Advertentiën 30 ct per regel, ingezondere
mededeelingen 60 ct p. r. Bij contract lager
Tarief op aanvraag. Familieberichten erc
dankbetuigingen minimum f 2.10. „Kleins
Advertenties", max. 6 regels, 75 cent, bSjj
vooruitbetaling. »Brieven, of adres bureay
v. d. blad" 10 ct extra. Bewijsnummers 5 ët-
Het Kamerdebat over de regeeringsver-
klaring van het nieuwe kabinet-Colijn ein-
digde gistermiddag met de aanneming (55
tegen 27 stemmen) van een motie van af
keuring ingediend door mr. dr. L. N.
Deckers, den voorzitter der roomsch-lta-
tholieke fractie en luidende als volgt:
„De Kamer, overwegende dat de kabi
netsformatie niet geleid heeft tot het op
treden van een kabinet, dat de noodige
waarborgen biedt voor een deugdelijke be
hartiging van het landsbelang in gemeen
overleg met de Staten-Generaal, keurt het
optreden van dit kabinet af, en gaat over
tot de orde van den dag".
Voor de motie stemden: de roomsch-ka
tholieken, de s.d.a.p., de vrijz. democraten,
de communisten en de chr. democraten.
De motie werd ingediend, nadat dr. Coljjn
op zeer knappe wijze de formatie van zijn
zakenkabinet had verdedigd en met indruk
wekkende ernst had gewezen op den zeer
zorgelijken financieelen toestand. Dit ern
stige betoog mocht echter niet baten. De
hr. Deckers diende zijn motie in en na
dat de fractieleiders hun houding hadden
bepaald werd ze aangenomen.
Tegen de motie stemden: de anti-rev.,
christ.-hist., liberalen en n.s.b.
De rede van dr. Colijn.
Aan de indrukwekkende rede, welke dr.
Colijn heeft gehouden ze mocht echter
niet baten ontleenen wij, dat de finanei-
eele toestand des lands inderdaad weer zeer
zorgelijk is. De voorloopige begrooting-1940
wees een tekort aan van 56 millioen, ver
oorzaakt door stijging van uitgaven (dure
plannen van den roomsch-katholieken mi
nister Romme en zoo). Dit was het, wat
mr. De Wilde tot heengaan noopte. Ook
spreker had toen reeds kunnen gaan. Doch
het heengaan van den formateur beteekent
meer dan het heengaan van andere minis
ters. Daarom heeft spreker getracht de cri
sis te voorkomen door overleg met alle de
partementen.
Het eerste resultaat was de schrapping
van 12 millioen, voornamelijk van nieuwe
uitgaven. De resteerende 44 millioen wer
den door toegeven van spreker inzake ver
deeling over gewonen en buitengewonen
dienst tot 39 millioen teruggebracht. Zou
den de nieuwe belastingwetten er niet ko
men, dan zou het tekort nog met 50 mil
lioen moeten worden verhoogd; de minister
van financiën zou dus voor 1940 een tekort
op den gewonen dienst van 89 millioen
aantreffen. Voor het jaar 1941 zou daar nog
45 millioen bijkomen aan reeds vaststaan
de nieuwe verplichtingen. Dat jaar zou dus
een zeer belangrijk tekort te zien geven,
naar schatting 85 millioen, gesteld ten
minste, dat de nieuwe belastingen 50 mil
lioen opleveren.
Maar ook de kapitaaldienst stelde zijn
eischen. Voor 1940 wordt op den kapitaal-
dienst 208 millioen aangevraagd. Voor 1940
zouden we 250 millioen uit leening moeten
dekken. Die vlottende schuld
zal ongeveer een milliard
gaan bedragen, terwijl de moge
lijkheid van consolideering uitermate ge
ring moet worden geacht. De verdere be
sprekingen in het kabinet aan de hand van
een door spr. opgestelde nota brachten wel
een en ander op, doch niet voldoende.
Voorts kwam er een geschilpunt bij.
Er rees sinds eenigen tijd twijfel omtrent
de plannen tot bestrijding der jeugdwerk
loosheid. De twijfel betrof den omvang der
jeugdwerkloosheid. Was daarvoor 10 mil
lioen noodig. Ook over de methode rees
twijfel. Was uitbreiding van het vakonder
wijs niet beter dan de aanvankelijk voorge
nomen methode?
Op 28 Juni ontving spr. van minister
Romme een nota, waarin stond: „Wil ik
mijn aandeel in de ministerieele verant
woordelijkheid verder blijven dragen, dan
moet ik er zeker van zijn, dat de besluiten
inzake werkloosheid en jeugdwerkloosheid
ongewijzigd blijven en dat aan de uitvoering
daarvan loyaal zal worden meegewerkt".
Na ontvangst van deze nota meende spr. en
de meesten van zijn ambtgenooten, dat ver
der overleg nutteloos was en volgde de
ontslagaanvrage.
De heer Colijn besloot zijn rede met het
volgende
Men heeft gezegd dat dit kabinet niet
past bij de Kamer. Spr. wilde er na het
geen de heer De Geer heeft gezegd, niet
diep op ingaan. Hij stelde deze vraag: was
er een ander kabinet practisch mogelijk'
Spr. meende, dat practisch geen ander ka
binet op dit oogenblik mogelijk is. Mocht
spr. zich daarin vergist hebben, dan is niets
eenvoudiger dan hem deze vergissing bij no
tarieele akte te beteekenen.
Het oordeel, dat dit kabinet niet passen
zou bij deze Kamer, is voorbarig. Men dien
de te wachten tot de regeering plannen aan
de Kamer zou voorleggen. Dan zou er ze
ker meeningsverschil komen. Maar dit ge
beurt wel meer. Spr. dacht aan het babinet
De Meester, het tweede kabinet Ruys, het
eerste kabinet Colijn, het tweede kabinet
Colijn. Al deze kabinetten schenen min of
meer bij de Kamer te behooren en toch ble
ven conflicten niet uit. Ons partijwezen
waarborgt niet een hechte samenwerking
tusschen regeering en parlement. Dit heeft
spr. wel eens doen vreezen dat ons parle
mentaire stelsel niet zoo hecht schijnt.
Tenzij wij de grenzen scherp trekken, het
geen wel eens te weinig, geschiedt. De re
geering moet regeeren, daarbij is het on
verschillig welke personen achter de re-
geeringstafel zitten. De Kamer beoordeele
de regeeringsmaatregelen naar hare inner
lijke waarde. De regeering zal naar over
eenstemming met de Kamer moeten stre
ven. Doch dit kabinet staat of valt met het
streven naar een betere budgetaire positie,
hetgeen een zorg voor de sociale belangen
niet uitsluit.
Het woord is nu aan de Kamer. In serene
rust wachten wij, aldus spr., den uitslag af
in het besef, dat niets bij geval geschiedt,
doch dat alles bestuurd wordt door Hem,
die ook hier op aarde de Hoogste Koning
is.
ac
De regeeringspersdienst meldt:
De heeren ministers hebben bij schrijven
van den voorzitter van den raad van minis
ters van 27 Juli 1939 aan H. M. de Konin
gin ontheffing uit hun ambt verzocht. Van
morgen te kwart over negen begaf dr. Co
lijn zich naar het paleis Noordeinde.
Hare Majesteit heeft het verzoek in over
weging genomen en den heeren ministers
verzocht zich inmiddels met de behandeling
en afdoening, zoo mogelijk, van de loopen-
de zaken te blijven belasten.
Belangrijke opdracht aan de
Nederlandsche industrie op
komst.
In de memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer over het wetsontwerp tot
wjjziging van de Dienstplichtwet deelen
de ministers van defensie en van binnen-
landsehe zaken o.m. het volgende mede:
Waar maar eenigszins mogelijk wordt
bij de aanschaffing van materieel, be
stemd voor defensiedoeleinden, met de
belangen van de Nederlandsche nijverheid
ten volle rekening gehouden.
Voor wat het vliegtuigmaterieel betreft
wordt steeds in de eerste plaats onder
zocht in hoeverre door de particuliere nij
verheid op redelijke voorwaarden en bin
nen redelijken leveringstermijn in de be
hoefte kan worden voorzien.
Als gevolg daarvan is tot heden in den
loop der jaren slechts een klein gedeelte
van het benoodigde materieel in het bui
tenland moeten worden aangeschaft, te
weten wat de landmacht betreft 18 ge
vechtsvliegtuigen en 3 overgangstoestel
len.
Naar verwacht mag worden zullen thans
loopende onderhandelingen binnenkort tot
een belangrijke opdracht aan de binnen-
landsche industrie kunnen leiden.
Deze opdracht is een gevolg van de aan
biedingen, welke niet van een, doch van
meer Nederlandsche fabrieken op een
aanvrage van de zijde van het departe
ment van defensie zijn ontvangen.
(Een en ander houldt waarschijnlijk
verband met de onlangs gedane bestel
ling van ongeveer 40 Koolhoven jacht
vliegtuigen (FK 58) en de vervaardiging
in serie door Koolhoven van een zg. over
gangsvliegtuig).
Het is twijfelachtig of een ander deel
van de nog benoodigde vliegtuigen, waar
aan dringend behoefte bestaat, eveneens
in het binnenland kan worden aange
schaft, omdat Nederlandsche producten
van dit type nog niet in voldoende mate
tot ontwikkeling zijn gekomen.
(Van een b ij zonde ren
medewerker.)
De Derde dag.
Nijmegen, Donderdag.
Wat door velen reeds gisteren werd
voorspeld, werd vanmorgen tot waarheid:
tusschen dé wolkenflarden in verscheen
de zon en zoo vertrok het leger tippe
laars met heel wat meer opgewektheid
dan de vorige dagen. Dertien bleven ach
ter en al spoedig viel het op dat velen
moeite hadden op tempo te komen. De
eerste twee dagen zijn wel een heel zwa
re proef geweest. Zij hebben veel gevergd
van doorzettings- en uithoudingsvermo
gen en als reactie daarop blijkt hoe moei
lijk sommigen loopen. Maar dat wordt met
het uur beter en dan is alle pijn weer vlug
vergeten. Over de kersenboomgaarden in
de Betuwe glanst de zon en een frissche
wind maakt dat de warmte prettig aan
doe ti< De voortreffelijke regeling lang,»;
den langen beton weg naar Arnhem
maakt het den loopers zoo gemakkelijk
mogelijk. Al is het nog vroeg, toch staan
overal- reeds belangstellenden de loopers
gade te slaan. Lent en Eist zijn in feeste
lijke stemming en vele neringdoenden heb
ben dezen dag een extratje want een loo-
per is dorstig en eet graag wat fruit.
Daar is dan ook op gerekend en niet zon
der succes. In Arnhem waar de belang
stelling reeds op de brug over de Rijn
begint, is de verkeersregeling volmaakt.
Zoo noodig laat men alles stoppen om een
eenzamen tippelaar voorrang te verleenen
Zij die de 55 km loopen krijgen een prach
tige tocht langs den Roozendaalschen weg
to't de Schelmsche weg waar links at
wordt geslagen tot de Deelsche weg. Dit
is een van de mooiste stukjes uit het 4
daagsche parcours, want het loopt door
heuvelachtig terrein waar tusschen de rij
pende graanakkers liggen. Juist op het
gedeelte waar de dichtste bebossching is,
begon het te regenen. Er was gelukkig
dichtbij gelegenheid tot schuilen.
De tocht kon spoedig worden voortgezet.
Even werd er een flink tempo ingezet
maar de mooie omgeving drong tot kijken
en dus ging het weer rustig "aan, tenmin
ste bij hen die daarvoor oog hebben.
Is heel eigenaardig te zien hoe verschil
lend de opvattingen zijn wat het loopen
betreft. De een gunt zich haast geen rust,
de ander heel veel, maar beiden hebben
meestal denzelfden drang, toch maar niet
zoo laat binnen te komen. Dit nu is niet
de bedoeling; natuurlijk moet de tijdsli
miet niet al te veel overschreden wor
den. Hoofdzaak is en blijft dat men goed
binnenkomt en in staat is na den vier
daagsche de gewone werkzaamheden te
hervatten. Het is dan ook geheel overbo
dig zooals gebeurde, dat een drietal tip
pelaars van de laatste 12 km er negen
liepen in precies één uur. Prettig was het
te hooren toen een tweetal tippelaars dat
mte rustige pas liep, een compliment kre
gen „dat is nu pas echt wandelen."
Het mooiste daarbij was, dat dit tweetal
uit Zeeland kwam. Trouwens de Zeeuwen
raken al aardig bekend en worden dik
wijls met 'n extra aanmoedigen beloond
De terugtocht was weer over den beton
weg, waar de zon nu onbarmhartig op te
branden stond. In drie dagen, regen, kou
de en hitte dat zijn zoo van die beproe
vingen, waar de vierdaagsche looper te
gen moet kunnen.
Morgen (Vrijdag) de laatste dag met
een nog niet zekere verrassing: het be
zoek van Prins Bernhard en tot slot de
huldigingen van tienduizenden langs de
laatste kilometers. Daar hoort een zon
netje bij waar allen dan ook op rekenen
Gisteren zijn in het Kanaal ter hoogte
van de kust van Cornwall (Engeland) het
tankschip „Sunik" en het vrachtschip
„Grangesberg" met elkaar in botsing geko
men. De tankboot, welke 5000 ton benzine*
aan boord had, vloog na de botsing in
brand. De brandende benzine verspreidde
zich over een lengte van meer dan een mijl
over het water. Van de 30 opvarenden in
de „Sunik" konden er 20 door de „Granges
berg" gered worden. Tien leden van de be
manning van het tankschip worden ver
mist. Ook de kapitein van de „Grangesberg"
is na de botsing niet meer gezien. Men
denkt dat hij over boord is gevallen.
De geredde opvarenden van de „Sunik",
die van de opgeloopen brandwonden en de
doorstane emotie en ontbering zeer te lij
den hadden gehad, vertelden, hoe zij ter
stond na de botsing door vlammen omringd
werden. Zij moesten tusschen brandende
olievlekken door zwemmen of, half ver
blind door den rook, in kleine bootjes
roeien. Zij zagen, hoe de vlammen den boeg
van de „Grangesberg" aantastten en hoe de
bemanning van dit schip toesnelde om het
vuur te blusschen.
NEDERLANDSCHE AUTO IN BELGIë
VERONGELUKT.
Een gezelschap Amsterdamsche toeristen,
die met zijn vijven een rondreis door België
maakten per auto, is nabij Brasse in de
Ardennen tegen een boom gereden. De 26-
jarige M. de Jonkheer en de 30-jarige A.
van Meertslaat werden daarbij doodelijk
gewond. De drie anderen kregen lichte
verwondingen. Het voertuig werd geheel
vernield.
Hitier gaat hem herdenken.
Reuter meldt uit Berlijn: Op 27 Augustus
zal Hitier ter gelegenheid van den vijf en
twintigsten verjaardag van de groote over
winning van Hindenburg te Tannenberg. bij
de Poolsche grens, een redevoering uitspre
ken, die zal worden aangehoord door 125.000
oud-strijders, waarvan sommigen nog in
den herdachten slag hebben meegestreden.
Reuter meldt uit Berlijn: De Duitsche
schoolatlassen, die in het vervolg geteekend
worden, zullen volgens een door den rijkS'
minister van opvoeding gepubliceerde ver
ordening „levensruimte" veeleer dan de
gebruikelijke geographische bijzonderheden
moeten toonen. De nieuwe kaarten zullen
duidelijk bodemeigerfaardigheden, grond-
stoffenbijzonderheden en hun invloed op de
bevolking moeten aangeven. De kaart van
Duitschland moet de Duitsche „cultureele
zones" in Oost- en Zuid-Oost-Europa too
nen op hetzelfde blad als het Duitsche rijk.
De afzonderlijke Duitsche provincies mogen
niet meer als afzonderlijke onderdeelen
worden aangeduid, aangezien dit in strijd
is met de Duitsche eenheidsgedachte
„Taalkaarten van Europa moeten met bij
zonderen zorg bestudeerd worden", aldus
de verordening, „aangezien volgens de hui
dige opvatting het niet de taal, maar het
nationale bewustzijn is, dat beslist over de
nationaliteit van het ras". Groote rassen
groepen zooals Slaven, moeten niet aange
geven worden als afzonderlijke deelen, aan
gezien „ondanks de taalverwantschap zij
vele contrasteerende typen omvatten". „Et
nografische sferen" zooals de Middelland
sche Zee of de Baltische Zee moeten op een
kaart worden afgedrukt.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
te Washington heeft medegedeeld, dat de
regeering der Vereenigde Staten besloten
heeft, het handels- en scheepvaartverdrag
met Japan van 1911 op te zeggen.
Dit besluit, dat groote verrassing heeft
gewekt, werd gisteravond aan de pers me
degedeeld door een ambtenaar van het
staatsdepartement, die nader verklaarde,
dat het doel is, „de Amerikaansehe belan
gen beter te ontwikkelen".
De opzegging zal over zes maanden van
kracht worden, waardoor het congres in
staat zal zijn, in de komende zitting de
kwestie van een embargo op voor Japan
bestemde grondstoffen te bespreken. Het
staatsdepartement beschouwde het verdrag
namelijk als een hinderpaal voor de toe
passing van zulk een embargo, dat het on
derwerp vormde van een onlangs door se
nator Pittmann ingediende resolutie.
In de door staatssecretaris Huil aan den
Japanschen ambassadeur te Washington
ter hand gestelden tekst wordt o.m. gezegd:
de regeering der Vereenigde Staten is tot
de slotsom gekomen, dat het verdrag van
1911 bepaalde clausules bevat, die een nieu
we bestudeering noodig maken. Met het
oog hierop en om de Amerikaansehe belan
gen beter te beschermen en te ontwikkelen
overeenkomstig de behoeften van de nieuwe
ontwikkeling van den toestand, deelt de re
geering der Vereenigde Staten aan de Ja-
pansche regeering haar besluit mede, het
verdrag op te zeggen.
De Ver. Stóten zijn Japans grootste leve
ranciers van de voor oorlogs-operaties noo
dige grondstoffen, in hoofdzaak katoen,
jjzer, staal en petroleum.""
Voorstanders van het embargo gelooven,
dat de toepassing er van voor Japan tenge
volge zal hebben, dat het in zijn bewegings
vrijheid in China wordt belemmerd. De te
genstanders beschouwen het als een stap
naar den oorlog en gelooven dat wraak-
maatregelen van Japan gevolgd zullen wor
den door weer wraakmaatregelen van de
Vereenigde Staten en wellicht door een
conflict.
De eerste indruk van de opzegging van
het handelsverdrag van 1911 is, dat het
Amerikaansehe staatsdepartement een
waarschuwing tot Japan heeft willen rich
ten en bij dit land geen twijfel heeft wil
len laten omtrent het standpunt der Ver
eenigde Staten. Men wijst te Washington in
het bijzonder op het feit, dat, aangezien het
verdrag in zijn geheel is opgezegd, het ge
baar der Amerikaansehe regeering vooral
een politiek karakter draagt. Het zou na
melijk voldoende zijn geweest, de clausule
der meestbegunstiging op te zeggen om de
aanneming mogelijk te maken van de motie
van Pittmann waarin een embargo op wa
pens en op alle industrieele grondstoffen
voor Japan geëischt wordt. Men herin
nert er in dit verband aan, dat de opzegging
door de regeering der Vereenigde Staten
van een handelsverdrag uit politieke over
wegingen vrijwel zonder precedent is.
WEERBERICHT.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: matige tot zwakke Z.W. tot Z.
wind, betrokken tot zwaar of half bewolkt,
weinig of geen regen, weinig verandering
in temperatuur.
UKKEL: Matige wind uit Z.W. richtin
gen, zwaar bewolkte hemel, vrij warm.
Za 29 Jul. Zon op: 5 h 16; onder: 20 h 56.
Licht op: 21 h 26. Maan op: 19 h 31; onder:
3 h 38. V.M. 31 Juli.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Juli.
Hoogwater. Laagwater.
Vrijdag 28 12.41 6.41 19.07
Zaterdag 29 1.04 13.28 7.28 19.59
Zondag 30 1.48 14.06 8.09 20.37
Westkapelle is 28 min. en Domburg 23
min. vroeger, Veere 38 min. later. S
springtij.
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
Juli.
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Hoogwater.
28 1.45 14.23
29 2.45 15.15
30 3.32 15.57
Laagwater.
7.41 20.12
8.32 21.03
9.16 21.39
Dan Purol meenemenDit verzacht en
geneest zonnebrand en voorkomt ver
vellen. Doos 30 ct.
(Ingez. MedeaJ
Morgen, Zaterdag 29 Juli, zal te Roo
sendaal een belangrijke ontmoeting plaats
vinden, tusschen een 15-tal der sterkste
Zeeuwsche schakers en een gelijk aantal
van den Rotterdamschen Schaakbond.
Deze wedstrijd is daarom van belang,
omdat het feitelijk de eerste officieele
ontmoeting is, tusschen Zeeuwsche spelers
en overig schakend Nederland. Wel heb
ben aan de jaarlijksche Bondswedstrijden
ook wel Zeeuwen deelgenomen, en toen
deze wedstrijden in 1935 te Middelburg
werden gehouden, speelden uit den aard
der zaak meer Zeeuwen mee, maar overi
gens is het door de ligging onzer provin
cie, steeds moeilijk om regelmatig con
tact te houden met schakers uit andere
gewesten.
Thans wordt de moeite van den Zeeuw
sehen Schaakbond bekroond. Het is te be
grijpen dat men met belangstelling deze
krachtmeting tegemoet ziet
En nu de verwachting omtrent de uit
slag. Eerlijk gezegd is men onder de
Zeeuwen vrij pessimistisch gestemd. On
der de namen, die men van Rotterdam
sche zijde noemde, zijn er te veel met be
kende klank, om veel hoop te laten. Maar
de Zeeuwen zullen hun best doen. Jammer,
dat nog enkele van de sterksten ontbre
ken, o.a. v. d. Ende, dr Bruch, Heems
kerk, de Kleyn.
Een mooie, doch zware strijd staat den
Zeeuwen morgen te wachten
Lichtvaardige partijzucht.
Over de aanneming van de (roomsch-
katholieke) motie van wantrouwen tegen
het nieuwe kabinet-Colijn, gistermiddag in
de Tweede Kamer, schrijft de liberale
„Nieuwe Rotterdamsche Courant" o.m. het
volgende:
Aan de poging om in dezen hoogstern-
stigen tijd, waarin dreigend-donkere wolken
langs het Europeesche zwerk trekken en
waarin eenheid vóór alles geboden is, den
grooten moeilijkheden het hoofd te bieden,
is de Kamermeerderheid van gisteren met
groote lichtvaardigheid tegemoet getreden.
Hoe anders moet immers de houding van
roomsch-katholieken, sociaal-democraten
en vrijzinnig-democraten worden geken
schetst, die met volkomen negatie van de
zorgwekkende mededeelingen van dr. Co
lijn over den staat onzer financiën, dat ka
binet niet eens de gelegenheid hebben ge
boden, zijn optreden door d a d e n te recht
vaardigen.
Lichtvaardig is deze houding allereerst
met betrekking tot onze parlementaire in
stellingen. De Grondwet schrijft voor, dat
de wetgeving geschiedt in'gemeen overleg
tusschen Kroon en Volksvertegenwoordi
ging. Aan dit gemeen overleg heeft het
echter meer dan eens gemankeerd; ook bij
z.g. parlementaire of meerderheidskabinet
ten, zooals dr. Colijn gistermiddag terecht
in herinnering bracht. De samenwerking
tusschen parlement en regeering is onder
de aan versteening lijdende partijverhoudin
gen in ons land daarom altijd een min of
meer teere aangelegenheid geweest, welke
slechts kon worden behartigd, indien regee
ring èn volksvertegenwoordiging zich van
de grenzen van eigen taak en bevoegdheid
bewust waren. Wij zijn van oordeel, dat de
Kamermeerderheid deze grenzen gisteren
uit het oog heeft verloren.
Zeker, het palement heeft een contro-
leerende taak ten opzichte van de regee
ring. Een kabinet heeft zich ook te ver
antwoorden voor zjjn optreden als zoodanig.
Maar bij de beoordeeling van een en ander
dient de volksvertegenwoordiging, naar Ne
derlandsche parlementaire opvattingen,
zich een groote mate van terughoudendheid
op te leggen. De kabinetsformatie, vooral
indien daaraan enkele mislukte pogingen
vooraf zijn gegaan, onttrekt zich voor een
belangrijk deel aan de openbaarheid, zoodat
voorzichtigheid in de oordeelsvorming
steeds noodzakelijk is. Des te sterker geldt
dit voor de r.k. Tweede-Kamerfractie, rui
de roomsch-katholiek dr. Kooien, die vok
gens de Maasbode geen verschil van inzicht
met zijn partij over de oplossing van de cri
sis heeft gehad, zijn, ruimst denkbare, op
dracht Reeft moeten teruggeven. Paste het
dan, tegenover den heer Colijn een „Ka
mermeerderheid" in geding te brengen, die
niet alleen dr. Kooien niet bijeen had kun
nen brengen, maar die bovendien tot dus
verre slechts als een vér verwijderde
„uiterste noodzaak" in onze politiek had
gespookt, zonder ooit een gestalte van
vleesch en bloed te kunnen worden? Be
staat er overigens wel een meerderheid in
den eigenlijken zin des woords tegen het
optreden van dit kabinet-Colijn? Kan de
ongetwijfeld groote groep roomsch-katho
lieken, die van radicale experimenten niets
moet hebben, zich er zoo mede vereenigen,
dat haar leiders de r. k. politiek zoozeer
vereenzelvigen met de s.d. opvattingen?
Op deze laatste vraag is zoo weinig ge
makkelijk een positief antwoord te geven,
dat de heer Deckers zich met zijn oordeel
over het optreden van het jongste kabinet-
Colijn uitermate voorzichtig had moeten
gedragen. Des te meer aanleiding was er
derhalve de daden van dit ministerie af te
wachten. Christelijk-historischen, anti-revo-
lutionnairen en liberalen hebben dan heel
wat beter begrepen, dat het niet paste het
kabinet te oordeelen, alvorens zijn ware ge
zindheid uit zijn beleid was gebleken. Maar
de r.k. fractie kon niet wachten; haar mi
nisters waren „gesmaad", haar zig-zag po
litiek was naar den radicalen kant uitgesla
gen en er was geen houden aan.
Het bedroevendste van de ervaring van
gisteren is dan ook wel, dat niet de z a -
k e 1 ij k e politiek, doch part ij-opvat
tingen den doorslag hebben gegeven. Partij
zucht is wel de slechtste raadgeefster, die
zich denken laat. En dat de vrijzinnig-demo
craten daaraan hand-en-spandiensten heb
ben verleend, zal'in de laatste plaats dien
kiezers verdrieten, die in 1937 in deze groep
een aannemelijke centrumpartij waren
gaan zien. Door dit alles is schade toege
bracht aan het aanzien van ons parlemen
taire stelsel, welke zich moeilijk laat hee-
len.
